Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 września 2016 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny:
Przewodniczący: SSR Tadeusz Kotuk
Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Szymańska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 września 2016 r. w G. sprawy z powództwa (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z siedzibą w G. przeciwko I. S.

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

I.  uznaje za bezskuteczną względem powoda (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z siedzibą w G. umowę przeniesienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (objętego księgą wieczystą (...)) zawartej w dniu 16 czerwca 2015 r. przed notariuszem J. W. w S. (numer rep. A 3305/2015) pomiędzy J. J. (1), W. J. (1) a I. S., któremu do powodowi przysługiwała względem J. J. (1) i W. J. (1) wierzytelność w wysokości 36.250 zł (trzydzieści sześć tysięcy dwieście pięćdziesiąt złotych) wynikająca z nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w Gdyni w dniu 2 lutego 2012 r. (sygn. I 1 Nc 541/12);

II.  zasądza od pozwanej I. S. na rzecz powoda (...) Spółdzielni Mieszkaniowej z siedzibą w G. kwotę 4.230 zł (cztery tysiące dwieście trzydzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 777/15

UZASADNIENIE

Stan faktyczny

(...) Spółdzielni Mieszkaniowej z siedzibą w G. przysługiwała względem dłużników solidarnych J. J. (1) i W. J. (1) wierzytelność na kwotę 36.250 zł. Wobec braku spłaty długu wierzyciel skierował sprawę do postępowania egzekucyjnego, której prowadził komornik sądowy przy sądzie Rejonowym w Gdyni – K. M. (sygn. Km 1344/12). W trakcie egzekucji doszło do zajęcia przysługującej dłużnikom nieruchomości lokalowej objętej księgą wieczystą (...).

Okoliczności bezsporne

Po dokonaniu zajęcia tej nieruchomości została ona w dniu 15 czerwca 2015 r. zbyta przez dłużników na rzecz I. S..

Dowód: akt notarialny, k. 10-14

Na drugą licytację przedmiotowej nieruchomości stawił się m.in. pełnomocnik nabywczyni – M. K. – i złożył do protokołu skargę „w związku ze zmianą właściciela nieruchomości i brakiem zawiadomienia nowego właściciela”. Licytanci oświadczyli następnie, że nie będą uczestniczyli w przetargu.

Dowód: protokół, k. 6-9

Ocena dowodów

Po pierwsze, sąd nie dał wiary zeznaniom pozwanej, która twierdziła, że do zawarcia umowy z J. J. i W. J. doszło w okolicznościach, które nie wskazywała na ich problemy finansowe. Zdaniem Sądu interpretacja informacji podanych przez pozwaną wskazuje na coś zupełnie odwrotnego. Pilna potrzeba uzyskania pożyczki, zgoda pożyczkobiorców na bardzo wysoki poziom zabezpieczenia (przeniesienia własności nieruchomości na zabezpieczenie), całkowity brak wcześniejszej znajomości stron umowy pożyczki: to wszystko dla każdego dorosłego człowieka pozwalałoby ocenić bez wątpliwości, że pożyczkobiorcy znajdują się w bardzo pilnej potrzebie finansowej. Co więcej, jeżeli nie skorzystali z bogatej oferty pożyczkowej instytucji finansowych, lecz poszukiwali nieznajomej osoby fizycznej, to oznacza, że nie przebrnęliby przez procedury bankowe z uwagi na brak zdolności kredytowej. To wszystko razem wskazuje, że w okolicznościach sprawy pozwana musiała zdawać sobie sprawę, że zawiera umowę przeniesienia własności nieruchomości z osobami znajdującymi się w bardzo złej kondycji finansowej, o czym zresztą jednoznacznie świadczy zawarta w akcie notarialnym informacja m.in. o toczącej się w stosunku do dłużników egzekucji (k. 11). Tak więc kwestia świadomości pozwanej, że nabyła nieruchomość od dłużników niewypłacalnych jest zdaniem Sądu po prostu niewątpliwa. Po dokonaniu tej czynności dłużnicy stali się niewypłacalni w jeszcze wyższym stopniu.

Pozostałe okoliczności sprawy są niesporne, wynikają z dokumentów prywatnych i urzędowych, których autentyczność i moc dowodowa nie były kwestionowane.

Kwalifikacja prawna

Istotą problemu wynikłego w niniejszej sprawie jest jednak to, że – zgodnie z obowiązującymi przepisami – zbycie nieruchomości po zajęciu komorniczym nie ma wpływu na dalszy tok egzekucji (art. 930 § 1 k.p.c.). Należy więc ocenić, czy przepisy o skardze pauliańskiej dotyczą jedynie „pokrzywdzenia wierzyciela” w sensie czysto prawnym, czy też takich czynności prawnych, których konsekwencje ściśle prawne nie co prawda dotykają wierzyciela, ale dokonanie takich czynności prowadzi do pewnych negatywnych konsekwencji, które można odpowiednio powiązać z ich dokonaniem.

W okolicznościach sprawy widać wyraźnie, że pełnomocnik pozwanej w trakcie drugiej licytacji nieruchomości złożył „skargę”, po czym wszyscy licytanci zrezygnowali z udziału w przetargu. Ewidentnym jest więc, że ujawnienie nabycia nieruchomości przez pozwaną spowodowało, że nagle licytanci stracili chęć nabycia nieruchomości. Ich wewnętrzne motywy oczywiście nie są tu znane, ale wątpliwym jest, aby nagle wszyscy trzej źle się poczuli, albo nieruchomość w trakcie licytacji przestała im się podobać. Zdaniem Sądu związek przyczynowy pomiędzy zachowaniem pełnomocnika pozwanej a niedojściem licytacji do skutku jest więc dobrze uchwytny. Nikt nie chce wykładać znacznej sumy pieniędzy na zakup lokalu, kiedy ma świadomość, że będzie jeszcze musiał podejmować jakieś batalie (zapewne na drodze sądowej) z jej nabywcą, choćby nawet po stronie licytanta stało prawo. Jest to po prostu dodatkowy problem (i koszty), którego licytant chce uniknąć, bo przecież można przystąpić do licytacji innej nieruchomości, z którą nie są związane tego rodzaju niedogodności. Kolejnym skutkiem braku zainteresowania licytantów jest fakt, że wierzyciel, o ile chciałby przejąć egzekwowaną nieruchomość, musiałby wyłożyć sumę znacznie wyższą, niż wysokość wierzytelności przysługującej względem zbywców. To także jest istotna niedogodność, przynajmniej czasowa (tzw. „zamrożenie” kapitału przynajmniej do momentu zbycia lokalu przez powoda).

Innymi słowy, niniejsza sprawa jest przykładem sytuacji, w której widać wyraźnie, że nabycie nieruchomości od dłużników po jej zajęciu w toku egzekucji stwarza dla wierzyciela szereg niedogodności, które są przyczynowo powiązane w sposób adekwatny (normalny) z taką czynnością. Nie można więc powiedzieć, że nic na niekorzyść wierzyciela po takiej czynności się nie zmieniło, mimo że formalnie jest od zdolny kontynuować egzekucję. W istocie bowiem jej kontynuowanie w okolicznościach sprawy jest możliwe tylko formalnie, ze znacznym zmniejszeniem realnych szans na zlicytowanie nieruchomości. Pokrzywdzenie wierzyciela zdaniem Sądu w takiej sytuacji rzeczywiście zachodzi i spełnia przesłanki przewidziane w art. 527 § i § 2 k.c.

Mając powyższe na uwadze powództwo uwzględniono na mocy art. 527 § 1 i § 2 k.c. jak w punkcie I. sentencji.

O kosztach procesu orzeczono w punkcie II. sentencji na mocy art. 98 § 1 k.p.c. Na zasądzone od przegrywającej proces pozwanej składa się: opłata sądowa od pozwu (1.813 zł), opłata za czynności radcy prawnego w stawce minimalnej (2.400 zł, § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych […]), opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł).