Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 września 2016 roku

Sąd Rejonowy w Białymstoku, IV Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Elżbieta Dorota Cylwik

Protokolant st. sekr. sądowy Agnieszka Masłowska

po rozpoznaniu w dniu 14 września 2016 roku w Białymstoku

sprawy z powództwa małoletniej A. P. reprezentowanej przez ustawową przedstawicielkę P. P.

przeciwko M. A.

o alimenty

I.  Zasądza od pozwanego M. A. na rzecz małoletniej powódki A. P. tytułem alimentów kwotę po 400 (czterysta) złotych miesięcznie, płatną z góry, do 10-go każdego miesiąca P. P. jako ustawowej przedstawicielce dziecka, poczynając od dnia 1 marca 2016 roku, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie– w razie zwłoki w płatności rat.

II.  Oddala powództwo w pozostałej części.

III.  Odstępuje od obciążania pozwanego kosztami sądowymi.

IV.  Wyrokowi w punkcie I-szym nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt IV RC 132/16

UZASADNIENIE

P. P., działając jako ustawowa przedstawicielka małoletniej powódki A. P., wniosła o zasądzenie od pozwanego M. A. na rzecz powódki świadczenia alimentacyjnego w kwocie po 1.000 zł miesięcznie, płatnej z góry do 10 dnia każdego miesiąca do rąk ustawowej przedstawicielki małoletniej, wraz z odsetkami ustawowymi w przypadku opóźnienia w płatności każdej z rat począwszy od dnia 1 marca 2016 roku. Nadto wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu swojego stanowiska podała, że od narodzin A. P. pozostawała na jej utrzymaniu. Pozwany w latach 2011 - 2014 łożył na utrzymanie córki kwoty po 300 zł miesięcznie, jednakże nie czynił tego regularnie. Nie uczestniczył również w wychowaniu małoletniej, odwiedzał ją sporadycznie, nie spędzał z nią wakacji ani świąt. Od sierpnia 2015 roku do grudnia 2015 roku M. A. uiścił na rzecz córki kwotę 1.200 zł, natomiast od początku 2016 roku nie łoży na jej utrzymanie i nie czyni osobistych starań związanych z jej wychowaniem. Przedstawicielka ustawowa małoletniej wskazała, że A. P. uczęszcza obecnie do klasy I szkoły podstawowej, jest bardzo dobrą uczennicą, przejawia uzdolnienia artystyczne, a jej potrzeby określiła jako duże, wskazując jej miesięcy koszt utrzymania na kwotę około 2.000 zł. Podkreśliła również swoje osobiste starania w wychowanie córki (k. 2 – 6).

Pozwany M. A. uznał powództwo do kwot po 300 złotych miesięcznie (k. 61).

Sąd ustalił, co następuje:

Małoletnia A. P. urodziła się w dniu (...) w B.. Pochodzi z nieformalnego związku (...), który uznał ojcostwo dziecka przed Kierownikiem USC (odpis zupełny aktu urodzenia k. 7).

A. P. ma 7 lat. Uczęszcza do szkoły publicznej. Korzysta w szkole ze świetlicy z odpłatnością wynoszącą 50 zł miesięcznie oraz obiadów, których koszt wynosi 50 – 60 zł miesięcznie. Małoletnia uczęszcza także na zajęcia taneczne. Znajduje się pod opieką alergologa. Ma atopowe zapalenie skóry (przesłuchanie P. P. k. 61 – 61v. zazn. czas. 00:03:22 – 00:20:24).

Ustawowa przedstawicielka małoletniej powódki P. P. ma 32 lata. Do 22 czerwca 2016 roku była zatrudniona w Urzędzie Marszałkowskim Województwa (...) w B. jako radca prawny w oparciu o umowę o pracę na zastępstwo w wynagrodzeniem wynoszącym 3.343,59 zł netto. Obecnie jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas określony do 31 grudnia 2016 roku z wynagrodzeniem wynoszącym 4.000 zł brutto. Prowadzi również Kancelarię Radcy Prawnego i otrzymuje dodatkowo wynagrodzenie w kwocie około 1.000 zł netto miesięcznie. Mieszka wraz z córką i matką w domu jednorodzinnym. Nie jest z nikim związana. Posiada udział w kawalerce po ojcu oraz samochód marki O. (...) z 2006 roku. Na chwilę obecną nie ma pożyczek ani kredytów. Na utrzymaniu ma jedynie córkę A. P. (zaświadczenie k. 8, przesłuchanie P. P. k. 61 – 61v. zazn. czas. 00:03:22 – 00:20:24, k. 62 zazn. czas. 00:32:31).

Pozwany M. A. ma 44 lata, z zawodu jest mechanikiem, pracuje dorywczo jako kelner w (...). Jego dochód waha się w granicach 1.000 – 2.000 zł miesięcznie. Jest studentem V roku studiów niestacjonarnych na kierunku psychologia w Niepaństwowej Wyższej Szkole (...) w B.. Obecnie pozostaje w separacji i nie jest z nikim związany. Mieszka sam w mieszkaniu należącym do jego matki. Koszt utrzymania mieszkania wynosi łącznie 600 zł. Poza małoletnią powódką ma dwóje dzieci w wieku 11 i 18 lat. Ma zasądzone na ich rzecz alimenty w łącznej wysokości 1.050 zł, które uiszcza w niepełnej wysokości. Utrzymuje kontakt z dziećmi z małżeństwa. Nie posiada żadnego majątku. Jest zdrowy (odpisy skrócone aktów urodzenia k. 28, zaświadczenie k. 29, przesłuchanie M. A. k. 61v. – 62 zazn. czas. 00:23:06 – 00:30:19, k. 00:39:10).

Sąd zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 128 k.r.o. obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Artykuł 133 k.r.o. stanowi natomiast, że rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Zakres obowiązku alimentacyjnego określa zaś art. 135 § 1 k.r.o. stanowiąc, że zależą one od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego rozumieć należy potrzeby, których zaspokojenie zapewni mu – odpowiednio do wieku i uzdolnień – prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Treścią obowiązku alimentacyjnego jest zatem dostarczenie uprawnionemu przez zobowiązanych środków utrzymania i wychowania. Podkreślenia wymaga, że wysokość świadczenia alimentacyjnego pozostaje ściśle powiązana z zasadą równej stopy życiowej. Nadto zgodnie z treścią art. 135 § 2 k.r.o. wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub o wychowanie.

Analizując materiał dowodowy zgromadzony w przedmiotowej sprawie Sąd uznał, iż powództwo zasługiwało na uwzględnienie co do zasady, albowiem małoletnia powódka nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać, nie posiada też majątku, z którego dochody pozwalałyby na pokrycie kosztów utrzymania i wychowania. Rolą Sądu zatem było ustalenie, na jakim poziomie kształtują się usprawiedliwione potrzeby uprawnionej, z drugiej zaś ocena położenia majątkowego oraz możliwości zarobkowych rodziców jako osób obowiązanych względem niej do alimentacji.

Ustawowa przedstawicielka małoletniej powódki miesięczny koszt utrzymania córki oceniła na kwotę około 2.000 złotych. Składają się na to miesięczne wydatki związane z utrzymaniem mieszkania ok. 250 zł, wyżywienie powódki ok. 600 zł (w tym obiady w szkole ok. 60 zł), ubranie ok. 100 zł, artykuły szkolne ok. 50 zł, opłaty związane ze szkołą ok. 100 zł, środki czystości ok. 50 zł, artykuły higieniczne i kosmetyczne ok. 70 zł (powódka choruje na atopowe zapalenie skóry), leki ok. 50 zł, dojazdy do szkoły i na zajęcia ok. 40 zł, zajęcia dodatkowe z tańca towarzyskiego ok. 50 zł, uzasadnione rozrywki ok. 200 zł, wypoczynek ok. 300 zł, zabawki ok. 100 zł. Wskazała też, że powódka chce rozpocząć naukę pływania i uczęszczać na basen (koszt nauki pływania 400 zł), oraz chce rozpocząć naukę języka angielskiego (kurs płatny 700 zł za semestr). Dodatkowo matka małoletniej wskazała, że obecnie dziecko uczęszcza do świetlicy z odpłatnością wynoszącą 50 zł miesięcznie.

Pozwany zakwestionował wskazany przez P. P. koszt utrzymania córki, nie wskazując jednak jaka kwota odpowiada jej potrzebom. Uznał powództwo do kwoty 300 złotych miesięcznie.

Zdaniem Sądu zakres potrzeb małoletniej powódki w kształcie przedstawionym przez ustawową przedstawicielkę nie daje się zaaprobować jako konieczny i niezbędny, jednakże kwota, do której powództwo uznał pozwany, również nie jest możliwa do zaakceptowania jako wyczerpująca jego uzasadnioną partycypację w utrzymaniu córki.

Analizując zgromadzony w sprawie materiał aktowy oraz posiłkując się zasadą równej stopy życiowej, Sąd ustalił, iż miesięczny koszt utrzymania małoletniej A. P. winna wyczerpywać kwota około 1.000 złotych. Niewątpliwie do kosztów utrzymania małoletniej zaliczyć należy partycypację w kosztach mieszkaniowych oraz koszt jej wyżywienia, środków higieny i czystości, ubrań, leczenia, dojazdów na zajęcia szkolne i pozalekcyjne oraz opłaty szkolne, w tym koszt świetlicy, a także koszt zajęć tańca towarzyskiego, rozrywki i zabawek. Odnosząc się w sposób szczegółowy do realizacji potrzeb mieszkaniowych dziecka, podkreślenia wymaga, iż wydatki z tym związane bezsprzecznie należy włączyć do katalogu jej usprawiedliwionych i niezbędnych potrzeb. Nie jest jednakże uprawnionym, aby w równym stopniu z dorosłymi obciążać małoletnią opłatami związanymi z utrzymaniem nieruchomości stanowiącej własność jej babci. Na gruncie przedmiotowej sprawy podzielono bowiem pogląd wyrażony w orzecznictwie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21 czerwca 2013 roku (sygn. VI ACz 788/13, niepubl.). Wynika z powyższego, że do usprawiedliwionych kosztów utrzymania dzieci należy zaliczyć opłaty za energię, gaz, media itp., ale tylko w częściach na nie przypadających. Większość z tych kosztów właścicielka nieruchomości musiałaby ponosić także wtedy, gdyby mieszkała sama. Zamieszkiwanie dziecka w mieszkaniu zajmowanym przez ustawową przedstawicielkę i jej matkę niewątpliwie zwiększa koszty zużycia energii elektrycznej, wody, czy też wysokość należności za ogrzewanie. Natomiast nie ma żadnych obiektywnych podstaw, które uzasadniałyby zaliczenie w poczet kosztów utrzymania dziecka opłat stałych, niezależnych od ilości osób mieszkających w nieruchomości. W świetle powyższego na ten cel winna wystarczyć kwota 100 zł miesięcznie. W ocenie Sądu, biorąc pod uwagę wiek małoletniej, koszt jej wyżywienia wynosi 400 zł miesięcznie. Wskazać przy tym należy, że A. P. korzysta w szkole z obiadów, przez co ma zapewniony jeden z głównych posiłków w ciągu dnia. Kierując się potrzebami wiekowymi powódki Sąd uznał, że koszt odzieży wynosi ok. 100 zł, opłaty szkolne to wydatek rzędu 50 zł, świetlica – 10 zł, dojazdy do szkoły i na zajęcia dodatkowe – ok. 40 zł, okazjonalne leczenie – 30 zł. Jedynie na wyższym od przeciętnego poziomu Sąd uwzględnił wydatki na środki czystości oraz artykuły higieniczne i kosmetyczne z uwagi na zgłoszone w pozwie problemy alergiczne związane z atopowym zapaleniem skóry, określając ich wysokość na kwotę ok. 90 zł. Mając na uwadze możliwości zarobkowe i majątkowe rodziców powódki, uznano, że stać ich również na pokrycie kosztów rozrywki dziecka i zabawek w wysokości 50 zł oraz dodatkowych zajęć tańca w wysokości 50 zł miesięcznie. W ocenie Sądu natomiast nie sposób do uzasadnionych wydatków zaliczyć kwoty 300 zł miesięcznie przeznaczanej na wypoczynek. Wskazana kwota odbiega zarówno od uzasadnionych potrzeb małoletniej jak i od możliwości majątkowych i zarobkowych przede wszystkim pozwanego. Sąd nie wziął również pod uwagę wskazywanych przez przedstawicielkę ustawową małoletniej kwot związanych z zajęciami nauki pływania i nauki języka angielskiego. Wskazać bowiem należy, że Sąd bierze pod uwagę aktualne potrzeby dziecka, istniejące na datę wyrokowania, nie zaś przyszłe wydatki, które jeszcze nie zaistniały.

Drugą przesłanką rzutującą na zakres obowiązku alimentacyjnego są możliwości zarobkowe i majątkowe osób obowiązanych do alimentacji. Głównym źródłem dochodów ustawowej przedstawicielki jest wynagrodzenie z tytułu wykonywanej pracy jako radca prawy w kwocie 4.000 zł brutto. Ponadto prowadzi ona Kancelarię Radcy Prawnego i dodatkowo otrzymuje dochód w kwocie około 1.000 zł netto miesięcznie. W przekonaniu Sądu wykorzystuje ona swoje możliwości zarobkowe w sposób należyty, a jej sytuację finansową należy określić jako bardzo dobrą. Sąd nie wziął pod uwagę planowanego przez P. P. zaciągnięcia zobowiązania związanego z zakupem mieszkania, gdyż wydając wyrok Sąd bierze pod uwagę okoliczności jakie istniały w dniu zamknięcia przewodu sądowego, natomiast wówczas nie ciążyły na matce małoletniej żadne zobowiązania. Pozwany natomiast pracuje dorywczo jako kelner, osiągając dochód w granicach 1.000 – 2.000 zł miesięcznie i jest studentem V roku studiów niestacjonarnych na kierunku psychologia w Niepaństwowej Wyższej Szkole (...) w B.. W ocenie Sądu nie wykorzystuje on jednak w pełni swoich możliwości zarobkowych. Jest on osobą zdrową, w pełni sił, ponadto uzyska wkrótce wyższe wykształcenie i zamierza podjąć zatrudnienie jako psycholog. Uznać zatem należy, że jego możliwości zarobkowe wynoszą około 2.500 zł.

Przechodząc do rozdzielenia obowiązku alimentacyjnego między rodziców małoletniej, Sąd doszedł do przekonania, iż właściwe będzie obarczenie ich przedmiotowym obowiązkiem w nierównej wysokości, zasądzając od pozwanego na rzecz małoletniej alimenty w kwocie po 400 zł miesięcznie i obciążając matkę A. P. obowiązkiem alimentacyjnym w pozostałej wysokości, tj. w kwocie 600 zł. Sąd miał na względzie, że P. P. czyni osobiste starania związane z wychowaniem córki, natomiast kontakt M. A. z córką jest znikomy. Jednakże nie należy tracić z pola widzenia, iż możliwości zarobkowe matki dziecka, są zdecydowanie wyższe aniżeli ojca małoletniej. Na okoliczność tę wpływa nie tylko to, że P. P. faktycznie uzyskuje wyższe wynagrodzenie, ale przede wszystkim to, iż pozwany posiada na swoim utrzymaniu poza A. P. jeszcze dwoje dzieci w wieku 11 i 18 lat i ciąży na nim względem nich obowiązek alimentacyjny w łącznej kwocie 1.050 zł.

Z uwagi na powyższe na podstawie art. 133 § 1 k.r.o. i art. 135 § 1 i 2 k.r.o. Sąd zasądził od pozwanego M. A. na rzecz małoletniej powódki tytułem alimentów kwotę po 400 złotych miesięcznie, uznając powództwo za zasadne od dnia 1 marca 2016 roku.

W pozostałej części żądanie wyrażone w pozwie oddalono jako zbyt wygórowane.

Na mocy art. 102 k.p.c. odstąpiono od obciążania pozwanego kosztami procesu. Sąd miał przy tym na uwadze trudną sytuację finansową pozwanego. Osiąga on bowiem dochód w wysokości 1.000 – 2.000 zł miesięcznie, mając na swoim utrzymaniu troje dzieci.

Rygor natychmiastowej wykonalności w części dotyczącej obowiązku alimentacyjnego nadano obligatoryjnie z urzędu na mocy art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c.