Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 grudnia 2015 roku

Sąd Rejonowy w Białymstoku, IV Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

Przewodniczący: SSR Elżbieta Dorota Cylwik

Protokolant: Maria Sochaczewska

po rozpoznaniu w dniu 2 grudnia 2015 roku w Białymstoku

sprawy z powództwa małoletniej M. K. (1)

reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawową M. K. (2)

przeciwko J. K.

o alimenty

oraz

sprawy z powództwa małoletniego B. K.

reprezentowanego przez przedstawicielkę ustawową M. K. (2)

przeciwko J. K.

o podwyższenie alimentów

1.  Zasądzić od pozwanego J. K. na rzecz powódki M. K. (1) kwotę 500 (pięćset) złotych miesięcznie poczynając od dnia 10 czerwca 2015 roku, płatne M. K. (2) jako ustawowej przedstawicielce z odsetkami w wysokości ustawowej w stosunku rocznym w razie opóźnienia w terminie płatności kolejnych rat.

2.  Alimenty zasądzone od pozwanego J. K. na rzecz powoda B. K. w kwocie po 500 (pięćset) złotych miesięcznie wyrokiem Sądu Okręgowego w Białymstoku wydanego dnia 10 listopada 2009 r. w sprawie o sygn. akt IC 1717/09 podwyższa z dniem 10 czerwca 2015 roku, do kwoty po 700 ( siedemset) zł. miesięcznie płatne z góry, do dnia 10-go każdego miesiąca M. K. (2) jako ustawowej przedstawicielce z odsetkami w wysokości ustawowej w stosunku rocznym w razie opóźnienia w terminie płatności kolejnych rat.

3.  W pozostałym zakresie powództwo oddala.

4.  Znosi wzajemnie między stronami koszty zastępstwa adwokackiego

5.  Nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 120(sto dwadzieścia) zł. tytułem zwrotu części kosztów sądowych

6.  Wyrokowi w punktach 1 i 2 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności

Sygn. akt IV RC 358/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 10 czerwca 2015 roku M. K. (2), działając jako przedstawicielka ustawowa małoletniej M. K. (1), wniosła o zasądzenie od pozwanego J. K. alimentów w kwocie 800 zł miesięcznie – od dnia 1 sierpnia 2012 roku (k. 2).

Również pozwem z dnia 10 czerwca 2015 roku M. K. (2), działając jako przedstawicielka ustawowa małoletniego B. K., wniosła o podwyższenia alimentów zasądzonych na jego rzecz od pozwanego J. K. z kwoty po 500 zł miesięcznie do 1.500 zł miesięcznie (k. 68).

Przedstawicielka ustawowa uzasadniała, iż dnia 10 listopada 2009 roku Sąd Okręgowy w Białymstoku rozwiązał związek małżeński jej i pozwanego. Ze związku tego pochodzi małoletni B., natomiast małoletnia M. urodziła się w roku 2012 – pozwany uznał ojcostwo. Od roku 2009 istotnie wzrosły koszty utrzymania małoletniego B., który od września 2015 roku rozpocznie naukę w szkole podstawowej w klasie „0”. Pozwany zatrudniony jest w (...) sp. z o.o. na stanowisku kierowniczym, z wynagrodzeniem ok. 4.000-5.000 zł miesięcznie. Awansował w stosunku do roku 2009. Otrzymuje on dodatkowy dochód w (...) jako zawodnik piłkarski. Wynajmuje on również mieszkanie. Jego dodatkowy dochód to ok. 1.000-2.000 zł miesięcznie. Posiada nadto prawo własności lokalu mieszkalnego oraz samochód – prawdopodobnie posiada również oszczędności i papiery wartościowe. Przedstawicielka jest zatrudniona w (...) Fundacji (...), z wynagrodzeniem 2.669,15 zł netto miesięcznie. Dodatkowo wykonuje zlecenia, z dochodem ok. 2.000 zł netto miesięcznie – prowadzi szkolenia z zakresu doradztwa zawodowego, realizuje projekty unijne. Miesięczny koszt utrzymania córki to ok. 1.800 zł, a syna ponad 3.000 zł (k. 3-5 i 69-71).

Postanowieniem z dnia 15 czerwca 2015 roku Sąd połączył obie sprawy celem ich wspólnego rozpoznania (k. 132).

Pozwany J. K. uznał powództwo małoletniej M. M. (2) do kwoty po 400 zł miesięcznie, a małoletniego B. po 600 zł miesięcznie, wnosząc o oddalenie powództw w pozostałym zakresie (k. 151).

Uzasadniał, iż dobrowolnie łoży na rzecz córki alimenty w wysokości 300 zł miesięcznie. Wskazane w pozwach koszty utrzymania małoletnich są rażąco zawyżone. W jego ocenie miesięczny koszt utrzymania córki wynosi 800 zł miesięcznie, a syna ok. 1.200 zł – wie to, bowiem 2-3 razy w tygodniu zabiera dzieci do siebie. Wówczas dzieci pozostają na jego utrzymaniu, koszty z tym związane określił na łączną kwotę ok. 350 zł dodatkowo poza alimentami. Pozwany jest zatrudniony jako kierownik magazynu w P., z wynagrodzeniem 4.400 zł netto miesięcznie. Nie uzyskuje dochodu z tytułu uczestnictwa w klubie sportowym. Swoje miesięczne wydatki oszacował na ok. 3.700 zł (k. 151v-153).

Sąd ustalił, co następuje:

B. K. (ur. (...)) pochodzi ze związku małżeńskiego J. K. i M. K. (2) z d. B., rozwiązanego przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 10 listopada 2009 roku, sygn. akt I C 1717/09. Wyrokiem tym wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim Sąd powierzył obojgu rodzicom, ustalając miejsce jego pobytu przy matce. Zasądzono na jego rzecz od ojca alimenty w wysokości 500 zł miesięcznie. Wyrok stał się prawomocny na datę 24 grudnia 2009 roku (odpis skrócony aktu urodzenia k. 73 i wyrok k. 27 akt SO w Białymstoku sygn. I C 1717/09).

Małoletni B. K. miał wówczas niespełna rok. Wyłączną pieczę nad małoletnim sprawowała matka. Pozostawał pod opieką alergologa i rehabilitanta. Miesięczny koszt jego utrzymania Sąd ustalił na 500 zł.

M. K. (2) miała 31 lat. Pozostawała na bezpłatnym urlopie wychowawczym.

Pozwany J. K. miał 31 lat. Był zatrudniony w (...) Sp. z o.o. na stanowisku referenta ds. kalkulacji. Jego zdolności zarobkowe Sąd ustalił na 3.000 zł brutto miesięcznie.

Obecnie małoletni B. K. ma niemal 7 lat. Uczęszcza do Szkoły Podstawowej Nr (...) w B.. Rodzice ponoszą koszty wyprawki, ubezpieczenia 36 zł, komitetu rodzicielskiego 120 zł, świetlicy i obiadów 77 zł (k. 252). Przejawia problemy w sferze emocjonalnej – jest bardzo wrażliwy, wszystko odnosi do siebie – odroczono w stosunku do niego rozpoczęcie realizacji obowiązku szkolnego, do roku 2015/2016 (opinia (...) k. 117). Uprzednio uczęszczał do Przedszkola Samorządowego Nr 78 w B. (k. 118-119). Jest objęty opieką rehabilitanta – z rozpoznaniem asymetrii barków i łopatek, płaskich pleców, skoliozy, koślawych pięt i kolan oraz asymetrii talerzy biodrowych (zaświadczenie k. 97, wynik obserwacji postawy k. 98 i wynik RTG k. 99, skierowanie na zabiegi k. 102-103). Korzystał z rehabilitacji w H., w grudniu 2015 roku (k. 104-107), a także w (...) za odpłatnością 70-140 zł (w kwietniu, czerwcu i listopadzie 2015 roku k. 100 i 747-748) i 210 zł (w maju 2015 roku k. 101). Ma alergię na pyłki drzew, wymaga leczenia farmakologicznego (k. 108-112). Od grudnia 2014 roku pozostaje pod opieką logopedy (opinia (...) k. 117), a także kardiologa i okulisty (wyjaśnienia przedstawicielki ustawowej protokół rozprawy z dnia 9 września 2015 roku zn. czas. 00:17:30). Z uwagi na potrzebną rehabilitację, w marcu, wrześniu i listopadzie 2015 roku przedstawicielka opłaciła jego naukę pływania, na kwotę 21-22 zł za godzinę [łącznie na kwotę 770 i 210 zł](k. 113, 251, 749), a w okresie kwietnia-czerwca 2014 roku zajęcia na basenie – 143 zł (k. 114). Od października 2014 roku małoletni uczestniczył w zajęciach taewondo – ich koszt to 80 zł miesięcznie (k. 115 i 116). Uczęszcza na zajęcia tańca, za odpłatnością ok. 50-100 zł miesięcznie (k. 253-254, 745). Organizacja jego 6. urodzin w (...) wyniosła 450 zł (k. 124-131).

Małoletnia M. K. (1) (ur. (...)) pochodzi ze związku (...) z d. B. – została uznana przez ojca przed Kierownikiem USC w B. dnia 18 lipca 2012 roku (odpis zupełny aktu urodzenia k. 6).

Małoletnia ma 3 lata. Uczęszcza do Przedszkola Samorządowego Nr 78 w B.. Koszty wyżywienia to 88 zł miesięcznie, pobytu ponad 5. godzinę 88 zł miesięcznie, a także 34 zł ubezpieczenie, 90 zł wyprawka, 130 zł rada rodziców, 15 zł karta stoperek, 20 zł środki czystości, 22,90 zł miś, teatrzyki (5 razy w ciągu roku), filharmonia (5 razy w ciągu roku), okazjonalne wycieczki (k. 255). Uczęszcza na naukę pływania – 21 zł za godzinę [po 210 zł za wrzesień i listopad 2015 roku] (k. 256 i 750). Jest dzieckiem ogólnie zdrowym.

Przedstawicielka ustawowa M. K. (2) ma 37 lat, wykształcenie pedagogiczne, z zawodu doradca zawodowy i specjalista ds. realizacji projektów. Deklarowała, iż obecnie jest osobą bezrobotną, od października do połowy grudnia 2015 roku będzie przebywać na zwolnieniu. Dotychczas ZUS wypłacił jej 670 zł – co stanowi jej jedyny dochód (zeznania przedstawicielki ustawowej protokół rozprawy z dnia 2 września 2015 roku zn. czas. 00:11:32). Do października 2015 roku była zatrudniona w (...) Fundacji (...), wypowiedzenie nastąpiło z uwagi na likwidację stanowiska pracy (wypowiedzenia k. 737). Wykonywała pracę na stanowisku specjalisty ds. zarządzania projektami, od lipca 2015 roku wysokość wynagrodzenia wynosiła 1.800 zł brutto miesięcznie (k. 230), uprzednio było to 3.729,00 zł brutto [2.669,15 zł netto] miesięcznie (zaświadczenie k. 8 i 78). Zgodnie z załączoną do akt historią rachunku bankowego Sąd ustalił, iż do maja 2015 roku przedstawicielka łączyła pracę w (...) na dwóch stanowiskach – kierownika i asystenta projektu, uzyskując wynagrodzenie w wysokości ok. 3.000 zł netto miesięcznie. Przedstawicielka deklarowała, iż dodatkowo wykonywała zlecenia, z dochodem ok. 2.000-2.500 zł netto miesięcznie – prowadziła szkolenia z zakresu doradztwa zawodowego, realizowała projekty unijne. Dochód z tego tytułu był nieregularny, w zróżnicowanej wysokości – co potwierdza historia rachunku bankowego. W roku 2014 wykazała dochód w wysokości 92.101,68 zł brutto. Była uprawniona do ulgi na dzieci w kwocie 2.224,08 zł (PIT-37 k. 197-203).

Opłaca: czynsz 400 zł (k. 52 i 79), energię elektryczną ok. 55 zł (k. 53 i 80), gaz ok. 16 zł (k. 54-55, 81-82), telewizję i (...) 59 zł (k. 58-59, 84-85), raty kredytu hipotecznego ok. 505 zł (k. 57, 87), ubezpieczenie mieszkania 270 zł (k. 60 i 83), telefon ok. 50 zł (k. 61-64, 88-91) i ubezpieczenie komunikacyjne 1.252 zł (k. 65 i 92). Za remont pokoju zapłaciła 2.130 zł (k. 9 i 120).

Nie pozostaje w jakimkolwiek związku. Jest osobą zdrową.

Pozwany J. K. ma 37 lat, z wykształcenia pedagog. Jest zatrudniony w (...) sp. z o. o., na stanowisku kierownika magazynu, z wynagrodzeniem zasadniczym 5.500 zł brutto miesięcznie (zaświadczenie k. 174). Jest uprawniony do otrzymywania premii. Wysokość jego miesięcznego wynagrodzenia, zgodnie z załączoną do akt historią rachunku bankowego, wynosi ok. 4.000-4.600 zł netto. Do końca 2014 roku wynajmował koledze pokoj w swoim mieszkaniu (protokół rozprawy z dnia 9 września 2015 roku zn. czas. 01:27:55 i ogłoszenie o wynajmie k. 13-15). Jest piłkarzem w (...) N. (k. 16). Wysokość diety wynosi 100 zł, jeśli zawodnik był na wszystkich treningach, jeśli nie był to 50-70 zł (uchwała k. 219). W sezonie wiosennym 2014/2015 pozwany uzyskał z tego tytułu 680 zł celem rekompensaty za poniesione wydatki na wyżywienie i napoje podczas wyjazdów (k. 175), a za sezon jesienny 1.050 zł (protokół rozprawy z dnia 9 września 2015 roku zn. czas. 01:08:12).

W grudniu 2010 roku zaciągnął kredyt hipoteczny na kwotę 100.000 zł, z miesięczną ratą 410,10 zł – przewidywany termin spłaty kredytu to styczeń 2046 roku (umowa k. 156-158, aneks k. 159, harmonogram spłat k. 161-173). Spłaca również kredyt konsumpcyjny, na kwotę łączną 7.000 zł, z miesięczną ratą ok. 400 zł (protokół rozprawy z dnia 9 września 2015 roku zn. czas. 01:28:30). Opłaca: czynsz 390 zł (k. 180), telewizję 40 zł (k. 182), telefon 19 zł (k. 183). Nie jest z nikim związany. Zamieszkuje sam.

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie ww. dokumentów, zeznań stron, zeznań świadka K. B. oraz akt Sądu Okręgowego w Białymstoku sygn. I C 1717/09 o rozwód.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

W niniejszej sprawie bezsporne jest, że obydwoje rodzice małoletnich powodów są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych wobec nich, bowiem z uwagi na wiek nie są oni w stanie utrzymać się samodzielnie, nie mają też majątku, z którego dochody wystarczyłyby na pokrycie kosztów ich utrzymania i wychowania. Prawa do alimentacji nie kwestionował również pozwany, uznając je co do zasady.

W myśl art. 135 § 1 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pojęcie usprawiedliwionych potrzeb nie ma jednoznacznej definicji. Generalnie jednak rozmiar usprawiedliwionych potrzeb dziecka, niezdolnego jeszcze do samodzielnego utrzymania się, stymulowany jest zasadą utrzymania równiej stopy życiowej rodziców i dzieci. Potrzeby te mają wymiar indywidualny i należy je określać w świetle okoliczności konkretnego przypadku. Jednak zawsze górną granicą świadczeń alimentacyjnych są zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego (art. 135 § 1 k.r.o.), chociażby nawet w tych ramach nie znajdowały pokrycia wszystkie usprawiedliwione potrzeby uprawnionego do alimentacji (orzeczenie SN z dnia 20 stycznia 1972r., III CRN 470/71, I.. Pr. 1972, nr 1-2, poz. 15; Gips 1972, nr 9). Przez usprawiedliwione potrzeby, o jakich mowa w art. 135 k.r.o., należy rozumieć potrzeby bieżące, w zakresie utrzymania: materialne (wyżywienie, ubranie, mieszkanie, ogrzewanie, oświetlenie, leczenie w razie choroby) i niematerialne (duchowe, religijne, kulturalne) oraz potrzeby w zakresie wychowania, których zaspokojenie zapewni uprawnionemu rozwój fizyczny i umysłowy, pieczę, pielęgnację, odpowiednie wykształcenie, przygotowanie do samodzielnego życia w społeczeństwie. Istota świadczeń alimentacyjnych wiąże się z zapewnieniem uprawnionemu utrzymania niezbędnego, koniecznego, podstawowego i bieżącego.

Zgodnie z art. 138 k.r.o. w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Dla stwierdzenia, czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 k.r.o., należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i okoliczności – na tle sytuacji ogólnej – mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego. Zmiana orzeczenia dopuszczalna jest tylko w razie zmiany stosunków powstałych po jego wydaniu, a jej ustalenie następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami uprzednio istniejącymi (uchwała Sądu Najwyższego III CZP 91/86 z dnia 16 grudnia 1987r, OSNC 1988/4/42, M.P.1988/6/60).

Podejmując rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie Sąd zobligowany był oddzielnie rozpoznać żądanie małoletniego B. o podwyższenie wysokości świadczenia alimentacyjnego i M. M. (2) o alimenty. O ile bowiem świadczenie na rzecz powódki zasądzane jest po raz pierwszy, to żądanie małoletniego B. należało rozpoznać przez pryzmat zmian stanu faktycznego, jakie nastąpiły po 24 grudnia 2009 roku.

W obu przypadkach elementarne znaczenie miało określenie zdolności zarobkowych osób zobowiązanych do alimentacji, ich stopy życiowej, a przez to określenie, w jakim zakresie mogą oni realizować wydatki na dzieci.

Należało przy tym mieć na uwadze, iż pojęcie możliwości zarobkowe, nie jest tożsame z aktualnymi zarobkami. Zakres obowiązku alimentacyjnego może i powinien być większy od wynikającego z faktycznych zarobków i dochodów zobowiązanego, jeśli przy pełnym i właściwym wykorzystaniu jego sił i umiejętności zarobki i dochody byłyby większe, a istniejące warunki społeczno-gospodarcze i ważne przyczyny takiemu wykorzystaniu nie stoją na przeszkodzie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 1975 roku, sygn. akt III CRN 48/75).

Przedstawicielka ustawowa M. K. (2) ma 37 lat, wykształcenie wyższe pedagogiczne, z zawodu doradca zawodowy i specjalista ds. realizacji projektów. W stanie faktycznym sprawy I C 1717/09 sprawowała ona osobistą opiekę nad małoletnim synem, pozostając na bezpłatnym urlopie wychowawczym. Obecnie deklarowała, iż jest osobą bezrobotną, od października do połowy grudnia 2015 roku przebywa na zwolnieniu. Dotychczas ZUS wypłacił jej świadczenie chorobowe w kwocie 670 zł – co stanowi jej jedyny dochód (zeznania przedstawicielki ustawowej protokół rozprawy z dnia 2 września 2015 roku zn. czas. 00:11:32). Do października 2015 roku była ona zatrudniona w (...) Fundacji (...), na stanowisku specjalisty ds. zarządzania projektami, wypowiedzenie nastąpiło z uwagi na likwidację stanowiska pracy (wypowiedzenia k. 737) – zatem z przyczyn niezależnych od pracownika. Od lipca 2015 roku wysokość wynagrodzenia wynosiła 1.800 zł brutto miesięcznie (k. 230), uprzednio było to 3.729,00 zł brutto [2.669,15 zł netto] miesięcznie (zaświadczenie k. 8 i 78). Zgodnie z załączoną do akt historią rachunku bankowego Sąd ustalił, iż do maja 2015 roku przedstawicielka łączyła pracę w (...) na dwóch stanowiskach – kierownika i asystenta projektu, uzyskując wynagrodzenie w wysokości ok. 3.000 zł netto miesięcznie. Przedstawicielka dodatkowo wykonywała zlecenia, z dochodem ok. 2.000-2.500 zł netto miesięcznie – prowadziła szkolenia z zakresu doradztwa zawodowego, realizowała projekty unijne. Dochód z tego tytułu był nieregularny, w zróżnicowanej wysokości – co potwierdza historia rachunku bankowego. W roku 2014 wykazała dochód w wysokości 92.101,68 zł brutto – tj. ponad 7.500 zł brutto średniomiesięcznie.

W ocenie Sądu aktualne zdolności zarobkowe M. K. (2) wynoszą co najmniej 2.500 zł netto miesięcznie – posiada ona wykształcenie wyższe i specjalistyczne doświadczenie zawodowe, przez co jest w stanie podjąć zatrudnienie. Sąd miał przy tym na uwadze jej zeznania na okoliczność specyfiki pracy przy projektach finansowanych ze środków unijnych, w tym, iż środki rozliczane są w programach długoletnich. Obecnie składane są wnioski na nowy okres. Dotychczas trudniła się ona również prowadzeniem szkoleń m.in. w szkołach policealnych. Zdaniem Sądu posiada ona kapitał zawodowy i intelektualny pozwalający jej na uzyskanie dochodu w wysokości co najmniej 2.500 zł netto miesięcznie – przy założeniu pracy w systemie 5-dniowego tygodnia pracy, bez dodatkowych zleceń.

Pozwany natomiast nadal jest zatrudniony w (...) sp. z o. o. W sprawie I C 1717/09 był on zatrudniony jako referent ds. kalkulacji. Jego zdolności zarobkowe Sąd ustalił na 3.000 zł brutto miesięcznie. Obecnie pozwany wykonuje pracę na stanowisku kierownika magazynu, z wynagrodzeniem zasadniczym 5.500 zł brutto miesięcznie (zaświadczenie k. 174). Jest uprawniony do otrzymywania premii. Wysokość jego miesięcznego wynagrodzenia, zgodnie z załączoną do akt historią rachunku bankowego, wynosi ok. 4.000-4.600 zł netto. Dodatkowo otrzymuje on diety z tytułu uczestnictwa w klubie sportowym, jak zeznał i jak wynika z zaświadczenia klubu, z przeznaczeniem na wyżywienie, napoje, koszty dojazdu – czemu Sąd dał wiarę. Za chybione Sąd uznał stanowisko przedstawicielki ustawowej, iż pozwany mógłby czerpać dochody z wynajmu pokoju. Przede wszystkim pozwany posiada jedynie mieszkanie, w którym sam zamieszkuje. Nie można oczekiwać, aby część pomieszczeń wynajął.

Mając powyższe na uwadze zdolności zarobkowe pozwanego Sąd ustalił na ok. 5.500-6.000 zł brutto [ok. 4.300 zł netto] miesięcznie.

W dalszej kolejności Sąd ocenił zakres uzasadnionych potrzeb każdego z powodów.

W ocenie przedstawicielki ustawowej miesięczny koszt utrzymania córki wynosi ostatecznie ok. 1.800 zł miesięcznie, w tym: 88 zł przedszkole, 88 zł obiady w przedszkolu, 36 zł rocznie ubezpieczenie, 40 zł wyprawka, 500 zł niania, 300 zł wyżywienie, 105 zł basen, 80 zł odzież i obuwie, 150 zł pieluchy i środki czystości, 100 zł leki i emolienty, 40 zł zabawki, 377,39 zł udział w kosztach mieszkania, 226 zł paliwo, 80 zł wyjścia na pizzę, lody, do krainy smyka itp., 84 zł wyjazdy wakacyjne, ferie, 28 zł remont pokoju (ok. 1.000 zł raz na 3 lata) (k. 743). Natomiast syna ok. 2.700 zł miesięcznie, w tym: 66-80 zł opłata za świetlicę (3-4 godziny dziennie po 1 zł), ok. 80 zł obiady w szkole, 36 zł rocznie ubezpieczenie, 60 zł wyprawka, 280 zł rehabilitacja, 210 zł basen, 40 zł leki antyalergiczne, 25 zł prywatne wizyty u alergologa (300 zł rocznie), 80 zł zajęcia taneczne, 60 zł zabawki, książki, przybory papiernicze, 500 zł wyżywienie, 200 zł odzież, 40 zł środki czystości, 100 zł leki okresowe, emolienty, 550 zł rocznie organizacja urodzin, 377,39 zł udział w kosztach utrzymania mieszkania, 266 zł paliwo, 120 zł wyjścia na pizzę, lody, do krainy smyka itp., 84 zł wyjazdy wakacyjne, ferie, 24 zł remont pokoju (ok. 850 zł raz na 3 lata), 25 zł meble do pokoju, dywan, firany (ok. 1.500 zł raz na 5 lat) (k. 743-744).

Pozwany podał natomiast, iż gdy strony zamieszkiwały wspólnie, tj. do sierpnia 2013 roku, wówczas koszt utrzymania dwójki dzieci wynosił maksymalnie 1.500 zł miesięcznie (protokół rozprawy z dnia 9 września 2015 roku zn. czas. 01:24:03). W jego ocenie aktualnie miesięczny koszt utrzymania córki wynosi 800 zł miesięcznie, a syna ok. 1.200 zł (odpowiedź na pozew).

Oceniając poszczególne zgłoszone przez przedstawicielkę wydatki, mając na względzie zasady doświadczenia życiowego i zasady logicznego wnioskowania, Sąd ustalił, iż miesięczne wydatki na małoletnią M. M. (2) można zamknąć kwotą ok. 850 zł, w tym: 88 zł pobyt w przedszkolu, 88 zł wyżywienie w przedszkolu, 30 zł pozostałe składki w przedszkolu, 250 zł wyżywienie w domu, 100 zł rozrywka, 80 zł odzież i obuwie, 30 zł środki czystości i kosmetyki, 30 zł leki i suplementy diety, 150 zł udział w kosztach mieszkania.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, iż rozstrzygając o żądaniu małoletniego B. należało zbadać, jakie są usprawiedliwione potrzeby powoda oraz jaka jest sytuacja majątkowa i zarobkowa osób zobowiązanych do jego alimentacji, a także czy doszło do „zmiany stosunków”, o której mowa w art. 138 k.r.o. Sąd obowiązany był więc porównać stan istniejący w dacie uprawomocnienia się poprzedniego orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego (na datę 24 grudnia 2009 roku) ze stanem istniejącym w dacie orzekania w niniejszej sprawie (16 grudnia 2015 roku).

Od chwili wyrokowania w sprawie I C 1717/09 upłynęło 6 lat. Uprzednio powód był rocznym dzieckiem i pozostawał w domu pod pieczą matki. Obecnie ma 7 lat i jest uczniem szkoły podstawowej. Okoliczności te w sposób naturalny powodują zwiększenie jego potrzeb ogólnorozwojowych, zmianę potrzeb w zakresie jakościowym i ilościowym. Niezależnie od tego, koszty utrzymania powiększa również występująca w naszym kraju inflacja, skutkująca nieuchronnym wzrostem cen podstawowych artykułów i usług – co bezsprzecznie nastąpiło w ciągu ostatnich 6 lat.

Należy w tym miejscu zauważyć, iż zgodnie ze stanowiskiem judykatury obowiązkowi alimentacyjnemu rodziców wobec dzieci, który z reguły utrzymuje się przez dłuższy czas, towarzyszą nieodłączne, nieuchronne zmiany i okoliczności kształtujące jego zakres. W przypadku małoletniego dziecka zakres jego usprawiedliwionych potrzeb będzie na ogół wzrastał wraz z wiekiem. Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem, już sama różnica wieku dzieci spowodowana upływem czasu od daty orzeczenia określającego wysokość świadczenia alimentacyjnego, sama przez się uzasadnia wzrost potrzeb, co z kolei pociąga za sobą konieczność ponoszenia zwiększonych wydatków (tak w orz. SN z dnia 1 czerwca 1965 r., I CZ 135/64, nie publ.).

Mając na uwadze powyższe, posiłkując się zasadami doświadczenia życiowego, a także ustaloną w sprawie I C 1717/09 wysokością kosztów utrzymania małoletniego B. na kwotę 500 zł miesięcznie, w ocenie Sądu obecnie jego usprawiedliwione potrzeby zamykają się w kwocie ok. 1.100-1.200 zł miesięcznie, w tym: 300 zł wyżywienie, 70-80 zł obiady w szkole, 40 zł wydatki szkolne, 50 zł opłata za świetlicę, 100-150 zł leki i okazjonalne leczenie, 200 zł rehabilitacja, w tym basen i inne zajęcia ogólnorozwojowe, 50 zł rozrywka, 100 zł odzież i obuwie, 30 zł telefon, 30 zł środki czystości i higieny, 150 zł udział w opłatach za dom.

Dokonując powyższego wyliczenia Sąd miał na uwadze, co następuje:

Matka prawidłowo wykazała wysokość stałych kosztów przedszkola córki, tj. 88 zł za pobyt i 88 zł wyżywienie w przedszkolu. Dodatkowo z przedłożonego do akt zaświadczenia wynikało, iż rodzice ponoszą wydatki w skali roku: 34 zł ubezpieczenie, 90 zł wyprawka, 130 zł rada rodziców, 15 zł karta stoperek, 20 zł środki czystości, 22,90 zł miś, teatrzyki (5 razy w ciągu roku), filharmonia (5 razy w ciągu roku), okazjonalne wycieczki (k. 255) – tj. średniomiesięcznie wysokość składki wynosi ok. 30 zł. Natomiast w zakres wydatków szkolnych syna zaliczyła: składkę na ubezpieczenie 36 zł, komitet rodzicielski 120 zł, książki 100 zł, plecak, piórnik, artykuły papiernicze, obuwie do szkoły. Zdaniem Sądu wydatki te można zamknąć kwotą do 500 zł rocznie. Co do kosztów świetlicy matka podała, iż jest to 1 zł za godzinę, a dziecko korzysta z niej 3-4 godziny każdego dnia od poniedziałku do piątku. Z uwagi na zmianę w zakresie zatrudnienia przedstawicielki zdaniem Sądu wystarczająca jest kwota do 50 zł miesięcznie na ten cel.

W zakresie kosztów wyżywienia Sąd miał na uwadze, iż większą część dnia powódka spędza w przedszkolu, gdzie ma zapewnione wyżywienie. Powód natomiast korzysta z obiadów w szkole. Oboje są dziećmi zdrowymi, nie wymagają stosowania diety. Ponadto pozostają w 3-osobowym gospodarstwie domowym, co niewątpliwie obniża koszty wyżywienia. Dodatkowo bezsporne było, iż pozwany przekazuje małoletnim żywność od rodziny ze wsi.

Sąd ustalił wydatki na środki higieny i kosmetyki każdego z małoletnich na kwotę po 360 zł rocznie. Z uwagi na wiek powódki nie uwzględniono wydatków na pieluchy.

W zakresie kosztów leczenia przedstawicielka podała, iż rocznie z tytułu leczenia infekcji córki wydatkuje ok. 100 zł. Nie przedłożyła do akt jakiejkolwiek dokumentacji, na okoliczność częstszej niż przeciętna zachorowalności dziecka. Zdaniem Sądu wydatki na jej leczenie i suplementy diety nie przekraczają 360 zł rocznie. Natomiast niewątpliwie małoletni powód cierpi na asymetrię barków i łopatek, płaskich pleców, skoliozę, koślawe pięty i kolana oraz asymetrię talerzy biodrowych, wymaga rehabilitacji. Ma alergię na pyłki drzew, wymaga leczenia farmakologicznego. Pozostaje pod opieką logopedy, a także kardiologa i okulisty, zatem wydatki na jego szeroko rozumiane leczenie i rehabilitację są większe niż przeciętne w przypadku 7-latka. W zakresie rehabilitacji ojciec nie kwestionował potrzeby uczęszczania syna na basen czy inne zajęcia ogólnorozwojowe. Sąd ujął wydatki na rehabilitację i zajęcia ogólnorozwojowe w jedną kwotę, bowiem dziecko korzysta z rehabilitacji w ramach NFZ od dłuższego czasu. Potrzeba korzystania z prywatnej rehabilitacji jest sporadyczna. Matka podnosiła również, iż syn cierpi na atopowe zapalenie skóry, to jednak nie przedstawiła zaświadczenia od dermatologa.

Wysokość usprawiedliwionych wydatków na odzież i rozrywkę najpełniej realizuje zasadę równej stopy życiowej dzieci i rodziców. Ustalając usprawiedliwione wydatki na odzież i obuwie Sąd miał na uwadze, iż co do zasady są do wydatki o charakterze sezonowym. Nie budzi wątpliwości, iż zarówno dziecko w wieku lat 7 i 3 wymaga wymiany garderoby co sezon, z uwagi na szybki wzrost. Zdaniem Sądu kwota 240 zł na kwartał na odzież powódki i 300 zł na rzecz powoda jest adekwatna do ich potrzeb. Bezsporne było przy tym, iż ojciec przekazuje na rzecz córki część ubrań po swojej bratanicy.

Natomiast koszty rozrywki małoletniej powódki Sąd ustalił na 600 zł rocznie, a powoda 1200 zł rocznie. W ocenie Sądu matka sama powinna decydować, czy kwotę tę przeznaczyć na zajęcia dodatkowe, imprezę urodzinową, zabawki, wyjazd wakacyjny czy inną formę rozrywki. Ponadto powódka przez cały dzień przebywa w przedszkolu, gdzie również ma zapewnione zabawki i rozrywkę. Co do potrzeb małoletniego B. w tym zakresie, Sąd miał na uwadze, iż rehabilitacja w formie zajęć na basenie czy innych zajęć również stanowi formę rozrywki. Ponadto ojciec finansuje synowi Akademię (...) oraz zakupił mu buty sportowe (k. 184 i 188), a także na swój koszt zabiera oboje dzieci do F., na lody, do kina (k. 185-187).

Wysokość opłaty za telefon powoda ustalono w oparciu o dostępne na rynku oferty operatorów telekomunikacyjnych.

Sąd nie znalazł podstaw do rozłożenia opłat za mieszkanie w części po 1/3 na powodów i ich matkę. Według postanowienia Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 21 czerwca 2013 r. (VI ACz 788/13, niepubl.) do usprawiedliwionych kosztów utrzymania dzieci należy zaliczyć opłaty za energię, gaz, media itp., ale tylko w częściach na nie przypadających. Większość z tych kosztów matka musiałaby ponosić także wtedy, gdyby mieszkała sama. Na miesięczny koszt utrzymania mieszkania, w którym zamieszkują powodowie składają się: czynsz 400 zł (k. 52 i 79), energia elektryczna ok. 55 zł (k. 53 i 80), gaz ok. 16 zł (k. 54-55, 81-82), telewizja i (...) 59 zł (k. 58-59, 84-85), raty kredytu hipotecznego ok. 505 zł (k. 57, 87), ubezpieczenie mieszkania 270 zł (k. 60 i 83). Dlatego Sąd uwzględnił udział każdego z powodów w kosztach utrzymania mieszkania do 150 zł miesięcznie – w tym długookresowe koszty remontów.

Brak było podstaw do uznania za zasadne wydatków na nianię. Przedstawicielka utrzymywała, iż obecnie nie wykonuje dodatkowych zleceń w weekendy – co miało wpływ na ustalenie jej zdolności zarobkowych. W sytuacjach nagłych powinna ona korzystać z pomocy swojej matki i brata – tj. tak jak dotychczas.

Ostatecznie zatem tak wyliczone składniki usprawiedliwionych kosztów utrzymania są adekwatne do wieku powodów oraz ustalonego stanu ich zdrowia i wymienionych wyżej potrzeb.

Pozwany jest ojcem powodów, zatem roszczenie o alimenty jest uzasadnione co do zasady. Ustalone aktualnie zdolności zarobkowe pozwanego oraz wysokość jego usprawiedliwionych wydatków pozwalają mu partycypować w utrzymaniu powoda w kwocie wyższej niż dotychczas. W porównaniu ze stanem faktycznym ustalonym w sprawie I C 1717/09 zdolności zarobkowe pozwanego wzrosły o blisko 100 %. Znacznie lepsza jest także sytuacja finansowa przedstawicielki ustawowej – w sprawie I C 1717/09 Sąd scedował na ojca całość kosztów utrzymania syna, obecnie byłoby to nieuzasadnione.

Niesporne było przy tym, iż ojciec jest obecny w życiu dzieci, przez co realizuje niematerialny obowiązek alimentacyjny. Tym niemniej przeważający ciężar pieczy nad dziećmi, w tym wykonywanie zwykłych czynności, jak pranie, prasowanie, gotowanie, spoczywa na matce.

Wobec ustalonych zdolności zarobkowych rodziców powodów, ich dysproporcji, ustalonego niematerialnego wkładu każdego z rodziców w rozwój dzieci, oraz mając na uwadze potrzeby powodów, Sąd uznał, iż ojciec winien partycypować w zwiększonych kosztach utrzymania syna o dalszą kwotę 200 zł miesięcznie, a na rzecz córki łożyć 500 zł miesięcznie. Pozostałą kwotę zaś należało scedować na matkę powodów, jako również zobowiązaną do alimentacji i nie pozbawioną zdolności zarobkowych.

Sąd podwyższył alimenty od dnia wytoczenia powództwa, tj. 10 czerwca 2015 roku, jako w tej dacie uzasadnione.

W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwa jako nieuzasadnione.

W tym oddalono w całości żądanie zasądzenia alimentów z daty przed wniesieniem powództwa. Zgodnie z art. 137 § 2 k.r.o. niezaspokojone potrzeby uprawnionego z czasu przed wniesieniem powództwa o alimenty sąd uwzględnia zasądzając odpowiednią sumę pieniężną. W uzasadnionych wypadkach sąd może rozłożyć zasądzone świadczenie na raty.

Natura prawna alimentów polega na dostarczeniu uprawnionemu na bieżąco środków utrzymania. Dlatego trafna i nadal aktualna jest uchwała SN (7) z 28.9.1949 r. (C 389/49, OSN 1951, Nr 3, poz. 60), według której żądanie dotyczące czasu minionego może mieć na względzie niezaspokojone potrzeby uprawnionego, wykonanie zobowiązań zaciągniętych przez niego dla zaspokojenia potrzeb, zaległości np. w opłatach za mieszkanie itd. (K. Pietrzkowski, Komentarz do art. 137 § 2 k.r.o., Legalis 2015).

Przedstawicielka ustawowa nie wykazała natomiast istnienia niezaspokojonych potrzeb powodów lub jakichkolwiek zaległości finansowych związanych z ich utrzymaniem sprzed daty 10 czerwca 2015 roku – w tym niesporne było, iż do sierpnia 2013 roku strony zamieszkiwały wspólnie, co uprawdopodabnia partycypację pozwanego w kosztach utrzymania małoletnich dzieci. Nie miała znaczenia w sprawie okoliczność podnoszonego zadłużenia przedstawicielki u jej brata, na kwotę 10.000 zł (protokół rozprawy z dnia 9 września 2015 roku zn. czas. 00:58:45) – nawet, jeśli środki te zostały spożytkowane na potrzeby małoletnich. Bezsporne było bowiem, iż przedstawicielka posiada oszczędności w kwocie 14.000 zł (protokół rozprawy z dnia 9 września 2015 roku zn. czas. 00:59:28).

Zeznania świadka K. B. nie wniosły nic istotnego do sprawy.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. Na mocy art. 113 ust. 1 w zw. z art. 96 ust. 1 pkt 2 u.k.s.c., nakazano pozwanemu zwrot na rzecz Skarbu Państwa opłaty od pozwu. Wysokość opłaty ustalono na podstawie art. 22 k.p.c. w zw. z art. 13 ust. 1 u.k.s.c., mając na uwadze uznanie przez pozwanego powództw w części – 5% x [(500 zł – 400 zł)+(700 zł – 600 zł)]x 12.

Na podstawie art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. Sąd nadał wyrokowi w pkt. I i II rygor natychmiastowej wykonalności.