Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Wiesława Szulczewska

Protokolant: st. sekr. sądowy Małgorzata Wronkowska

po rozpoznaniu w dniu 25 października 2016 r. w Gdańsku

sprawy E. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do renty rodzinnej po zmarłym K. B.

na skutek odwołania E. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 30 listopada 2015 r. nr (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VII U 314/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 listopada 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił wnioskodawczyni E. B. prawa do renty rodzinnej po zmarłym w dniu 04 stycznia 2015 r. ojcu K. B. z uwagi na fakt, iż komisja lekarska pozwanego ustaliła, że ubezpieczona jest całkowicie niezdolna do pracy do dnia 30 listopada 2018 r., natomiast datą powstania całkowitej niezdolności do pracy jest rok 2007 r. i nie udało się ustalić niezdolności do pracy przez 16 rokiem życia, w związku z czym ubezpieczona nie spełnia warunku z art. 68 ustawy emerytalnej (k. 16 akt rentowych).

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła ubezpieczona E. B. wnosząc o przyznanie jej prawa do reny rodzinnej wskazując, iż była całkowicie niezdolna do pracy przed 16 rokiem życia (k. 2-4 akt sprawy).

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie powołując się na argumentację wskazaną w zaskarżonej decyzji (k. 5 akt sprawy).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona E. B. w dniu 17 września 2014 r. wystąpiła z wnioskiem o rentę rodzinną po zmarłym w dniu 04 stycznia 2015 r. ojcu – K. B..

okoliczność bezsporna: wniosek o rentę rodzinną – k. 1+7 akt rentowych, akt zgonu K. B. – k. 9 akt rentowych

Zmarły ojciec wnioskodawczyni od 07 grudnia 1990 r. był uprawniony do emerytury.

okoliczność bezsporna, a także decyzja o przyznaniu emerytury k. 14-15 pliku emerytalnego

E. B., ur. (...), ukończyła szkołę podstawową bez powtarzania klas, następnie podjęła w naukę liceum, której zaprzestała po 2 miesiącach. 16 lat ukończyła 27.12.1981 r.

Ubezpieczona leczenie psychiatryczne podjęła w 2007 r., kiedy miała 42 lata – była hospitalizowana w okresie od 21 maja do 06 lipca 2017 r. W karcie informacyjnej z leczenia psychiatrycznego rozpoznano u niej schizofrenię cenestopatyczną i stan po próbie samobójczej. W wywiadzie podała wówczas m.in. że od 21 lat źle się czuje, od 10 lat nie wychodzi z domu, bo obawia się ludzi, nie utrzymuje kontaktów społecznych, nie podejmuje żadnych zajęć.

dowód: wywiad z opinii biegłej psychiatry – k. 24-25, karta leczenia szpitalnego k. 14 dokumentacji lekarskiej ZUS

W związku ze złożonym wnioskiem o prawo do renty rodzinnej ubezpieczona została skierowana na badanie przez lekarza orzecznika, który stwierdził, że doszło u niej do znacznego naruszenia sprawności organizmu w przebiegu schizofrenii paranoidalnej oraz że dysfunkcja ma charakter przewlekły i uniemożliwia jakąkolwiek aktywność zawodowa z wątpliwym rokowaniem co do poprawy funkcjonowania. Lekarz orzecznik stwierdził, że całkowita niezdolność do pracy istnieje od 2007 r., lecz nie da się ustalić daty powstania całkowitej niezdolności do pracy przed 16 rokiem życia.

dowód: opinia lekarska z dnia 19.10.2015 r. – k. 17 dokumentacji lekarskiej, orzeczenie lekarza orzecznika z 19.10.2015 r. – k. 12 akt rentowych

W związku ze złożonym sprzeciwem, ubezpieczona została poddana ponownemu badaniu przez Komisję Lekarską ZUS, która w orzeczeniu z dnia 20 listopada 2015 r. potwierdziła rozpoznanie i wnioski dokonane przez Lekarza Orzecznika

dowód: sprzeciw – k. 19 dokumentacji lekarskiej, opinia lekarska z dnia 20.11.2015 r. – k. 18 dokumentacji lekarskiej, orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 20.11.2015 r. k. 14 akt rentowych

Zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzją z dnia 30 listopada 2015 r. pozwany organ rentowy, powołując na orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z dnia 20 listopada 2015 r., odmówił ubezpieczonej E. B. prawa do renty rodzinnej.

dowód: decyzja pozwanego o odmowie prawa do renty rodzinnej z 30.11.2015 r. – k. 16 akt rentowych

W celu ustalenia najwcześniejszej z możliwych do ustalenia daty całkowitej niezdolności do pracy strony, a w szczególności czy niezdolność ta powstała w okresie do ukończenia 16-tego roku życia - konieczne były wiadomości specjalne, dlatego Sąd na mocy art. 279, 284 i 292 k.p.c. dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego psychiatry.

dowód: postanowienie Sądu z dnia 15.04.2016 r. – k. 14 akt sprawy

W opinii biegła zgodziła się orzeczeniem lekarza orzecznika i komisji lekarskiej ZUS stwierdzając, że ubezpieczona z powodu schizofrenii paranoidalnej jest całkowicie niezdolna do wykonywania pracy zarobkowej od 2007 r., kiedy to rozpoczęła leczenie psychiatryczne. Biegła stwierdziła że brak jest dokumentacji lekarskiej z wcześniejszego okresu, która mogłaby potwierdzić stan psychiczny ubezpieczonej i wcześniejszą niezdolność do pracy zarobkowej tj. przez 16 rokiem życia

dowód: opinia biegłego sądowego psychiatry – k. 24-26 akt sprawy

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy jak również w aktach rentowych pozwanego oraz dokumentacji lekarskiej ZUS, których prawdziwość i rzetelność nie była kwestionowana przez żadną ze stron postępowania. W związku z powyższym Sąd również nie znalazł podstaw by podważyć jej wiarygodność.

Orzekając w przedmiotowej sprawie Sąd oparł się przede wszystkim na wydanej w sprawie opinii biegłego psychiatry.

Oceniając opinię biegłego Sąd miał na uwadze, iż warunkiem uznania opinii za podstawę ustaleń faktycznych jest ustalenie, że jest ona zupełna (kompletna i dokładna) oraz komunikatywna (zrozumiała, jasna). Dowód z opinii biegłej musi zatem oceniony być z zachowaniem następujących wskazań, tj. czy:

1) biegły dysponuje wiadomościami specjalnymi do stwierdzenia okoliczności mających istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy (argument z art. 278§1 k.p.c.);

2) opinia biegłego jest logiczna, zgodna z doświadczeniem życiowym i wskazaniami wiedzy (argument z art. 233§1 k.p.c.);

3) opinia ta jest wyczerpująca i jasna (argument z art. 285§3 k.p.c. i art. 286 k.p.c.).

Opinie dotyczące stanu zdrowia ubezpieczonego i jego wpływ na zdolność do wykonywania pracy zostały wydana przez biegłych sądowych z wieloletnim doświadczeniem, których kwalifikacje nie były kwestionowane i nie budziły najmniejszych wątpliwości sądu.

Opinia została wydana po badaniu wnioskodawczyni i analizie dostępnej dokumentacji lekarskiej. a zatem na podstawie kompletnego materiału dowodowego.

W ocenie Sądu opinia biegłego została sporządzona w sposób rzeczowy i konkretny, zawiera jasne, logiczne i przekonujące wnioski. Ponadto została uzasadniona w sposób wyczerpujący i zgodny z wiedzą medyczną posiadaną przez biegłą, dlatego Sąd w pełni podzielił jej wnioski.

Ubezpieczona zgłosiła zastrzeżenia do opinii biegłej podnosząc, iż jej zdaniem brak dokumentacji lekarskiej sprzed 2007 r. nie stanowi o tym, że niezdolna do pracy stała się dopiero wówczas oraz że w kartach informacyjnych z leczenia psychiatrycznego w 2014 r. widnieją zapisy o chorobie umysłowej istniejącej od dzieciństwa. Ubezpieczona wniosła o dopuszczenie dowodu z licznych świadków na okoliczność wcześniejszego powstania niezdolności do pracy

Sąd oddalił ten wniosek na podstawie art. 217 § 3 k.p.c. Odnosząc się do oddalonego wniosku dowodowego podkreślenia wymaga, że ustalenie niezdolności do pracy, w tym daty jej powstawania i stopnia tej niezdolności, wymaga się wiadomości specjalnych, dlatego też nie może to nastąpić w postępowaniu sądowym na innej podstawie niż przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego. Dowodu tego nie może zastąpić dowód z zeznań świadków na okoliczność stanu zdrowia wnioskodawczyni przed ponad 30 laty , którzy nie posiadają wiedzy medycznej. Właściwym dowodem na ustalenie stanu zdrowia ubezpieczonej, nawet mając na uwadze specyfikę choroby, na którą cierpi – jej postępujący wieloletni charakter, jest przede wszystkim dokumentacja lekarska. W ocenie Sądu jednak zapisy z początkowej dokumentacji lekarskiej (z 2007 r.), kiedy to ubezpieczona w wieku 42 lat podjęła leczenie nie pozwalają na ustalenie, że niezdolność do pracy ubezpieczonej powstała przed 16 rokiem życia, a zatem prowadzenie dalszego postępowania dowodowego jest niecelowe.

Tym samym odwołującej się nie udało się skutecznie (tzn. w sposób wywołujący wątpliwości sądu co do trafności opinii) podważyć zasadności wniosków płynących z opinii sporządzonej przez biegłego psychiatrę.

Podsumowując, biegła należycie uzasadniła swoje stanowisko i w sposób logiczny i przekonywujący wskazała, że brak jest podstaw do przyjęcia, że ubezpieczona była całkowicie niezdolna do pracy przed ukończeniem 16 roku życia.

Podnieść w tym miejscu należy, że strona, która zamierza skutecznie podważyć wartość dowodową opinii biegłego sądowego winna przytoczyć rzeczowe argumenty, uzasadniające jej twierdzenia. Zarzuty te aby były skuteczne nie mogą być oparte jedynie na subiektywnych odczuciach czy nie uzasadnionym z medycznego punktu widzenia przekonaniu ubezpieczonego o istnieniu podstaw do przyznania mu wnioskowanego świadczenia.

W konsekwencji opinię powołanej w sprawie biegłej należało uznać za zupełną i odnoszącą się do wszystkich podniesionych kwestii. Sąd Okręgowy dokonując weryfikacji i kontroli sfery merytorycznej opinii w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej, z uwzględnieniem kryteriów poziomu wiedzy, podstaw teoretycznych opinii, sposobu motywowania sformułowanych w nich stanowisk oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej ocen, nie znalazł podstaw do samodzielnego zakwestionowania tych dowodów w niniejszej sprawie.

Odwołanie ubezpieczonej E. B. nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz.U. 2016.887 ze zm.), dalej ustawa o emeryturach i rentach z FUS, renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. W myśl ustępu 2 tego przepisu, przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.

Zgodnie z art. 67 ust. 1 punkt 1 cyt. wyżej ustawy uprawnionymi do renty rodzinnej są m.in. dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione są członkami rodziny.

Zgodnie z art. 68 ust. 1 cyt. wyżej ustawy dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej:

1)do ukończenia 16 lat;

2)do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo

3)bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w punkt 1 lub 2.

Jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów (ustęp 2).

W niniejszej sprawie niespornym było, że ubezpieczona E. B. jest osobą uprawnioną do ubiegania się o prawo do renty rodzinnej po zmarłym ojcu K. B..

Z uwagi na okoliczność, że ubezpieczona ukończyła wiek 25 lat, koniecznym w sprawie było zbadanie, czy spełnia ona przesłankę nabycia prawa do renty rodzinnej przewidzianą w art. 68 ust. 1 punkt 3 ustawy – mianowicie, czy przed ukończeniem 16 roku życia była on osobą całkowicie niezdolną do pracy.

W związku z powyższym Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłej psychiatry, a więc osoby posiadającej odpowiednie kwalifikacje w stosunku do stwierdzonego schorzenia ubezpieczonej.

Sąd Okręgowy za podstawę rozstrzygnięcia przyjął właśnie tę opinię uznając, iż jest ona miarodajna, wnioski w niej zawarte są logiczne i właściwe, a ich uzasadnienie są wyczerpujące i przekonywujące.

Ubezpieczona co prawda kwestionowała trafność opinii wnosząc do niej zastrzeżenia, niemniej jednak w ocenie Sądu, zastrzeżenia te stanowiły jedynie niczym nie popartą polemikę opartą na subiektywnych odczuciach skarżącej, co zostało omówione przy ocenie dowodów. Tak więc, podniesione zarzuty nie zdołały skutecznie podważyć zasadności wniosków płynących z opinii biegłej psychiatry, co do tego, iż nie ma podstaw do uznania, że ubezpieczona stała się całkowicie niezdolna do pracy przed ukończeniem 16 roku życia.

Wskazać w tym miejscu należy, iż specyfika oceny dowodu z opinii biegłych wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez Sąd – który nie posiada wiadomości specjalnych – tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Kryteria oceny tego dowodu stanowią również: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanych w nich stanowisk oraz stopień stanowczości wyrażonych w nich ocen.

Z powyższych względów uznać należało, że ubezpieczona E. B. nie spełnia wszystkich przesłanek z art. 68 ustawy o emeryturach i rentach z FUS koniecznych do przyznania prawa do renty rodzinnej dla dziecka bez względu na wiek, jaką jest całkowita niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 16 roku życia.

W związku z tym zaskarżona decyzja organu rentowego z dnia 30 listopada 2015 r. okazała się prawidłowa i dlatego Sąd na zasadzie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

SSO Wiesława Szulczewska