Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 listopada 2016 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 28 listopada 2016 r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa W. M.

przeciwko Bankowi (...) S.A. w W.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

1.  pozbawić w całości wykonalności tytuł wykonawczy w postaci wyciągu z ksiąg Banku (...) Spółki Akcyjnej w W. opatrzonego klauzulą wykonalności przez Sąd Rejonowy w Słupsku Wydział I Cywilny dnia 2 września 1998 roku w sprawie (...);

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 8.339 zł (osiem tysięcy trzysta trzydzieści dziewięć złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania;

3.  nakazuje ściągnąć od pozwanego Banku (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Słupsku kwotę 6.420 zł (sześć tysięcy czterysta dwadzieścia złotych) tytułem części opłaty od pozwu, od której powódka była zwolniona.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. I C 258/16

UZASADNIENIE

Powódka – W. M. (1), wniosła pozew o pozbawienie w całości wykonalności tytułu wykonawczego w postaci wyciągu z ksiąg Banku (...) Spółki Akcyjnej w W. opatrzonego klauzulą wykonalności przez Sąd Rejonowy w Słupsku dnia 2 września 1998 r. w sprawie (...).

Uzasadniając żądanie powódka powołała się na przedawnienie egzekwowanego roszczenia.

Pozwany – Bank (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania wg. norm przepisanych. Przyznając okoliczności faktyczne, w tym że doszło do przedawnienia, argumentował, iż powództwo winno być oddalone na podstawie art. 5 k.c. z uwagi na fakt utrudniania przez powódkę egzekucji i uzyskania informacji o jej majątku, co wyrażało się zmienianiem przez powódkę miejsc zamieszkania (k. 61).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka W. M. (2) w 1998 r. nosiła imię i nazwisko H. J..

okoliczność bezsporna

Postanowieniem z dnia 28 sierpnia 1998 r. Sąd Rejonowy w Słupsku, w sprawie o sygn. (...), nadał klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu z dnia 14 lipca 1998 r. wystawionemu przez wierzyciela Bank (...) S.A. - Grupa (...) S.A., z którego wynikało wymagalne zadłużenie dłużniczki H. J. w łącznej kwocie 93.090,07 zł z odsetkami od dnia 15 lipca 1998 r. liczonymi od kwoty 80.000 zł. oraz zasądził od dłużniczki na rzecz wierzyciela kwotę 754,80 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania. Tytuł ten obejmował zadłużenie wynikające z umowy o kredyt hipoteczny.

okoliczności bezsporne, nadto dowód: postanowienie z dnia 28 sierpnia 1998 r. k. 12

W oparciu o powyższy tytuł egzekucyjny prowadzone było z wniosku wierzyciela z dnia 3 września 1998 r. postępowanie egzekucyjne, w toku którego zlicytowana została nieruchomość dłużniczki. Postanowieniem z dnia 4 maja 2004 r. postępowanie egzekucyjne zostało umorzone z uwagi na niewskazanie przez wierzyciela dalszego mienia, z którego może być prowadzona egzekucja.

okoliczności bezsporne, nadto dowód: wniosek o wszczęcie egzekucji k. 1, wezwanie do zapłaty należności k. 6, zawiadomienie o wszczęciu egzekucji i wezwanie do zapłaty długu k. 5, postanowienie o umorzeniu postępowania k. 101 w aktach (...).

W dniu 30 stycznia 2009 r. pozwany wystąpił do SR w Słupsku o wydanie drugiego tytułu wykonawczego w miejsce utraconego. W toku tego postępowania pozwany pozyskał informację o zmianie danych osobowych powódki – imienia i nazwiska.

W dniu 16 lipca 2010 roku zostało wszczęte drugie postępowanie egzekucyjne, które postanowieniem z dnia 7 czerwca 2011 r. zostało umorzone z uwagi na bezskuteczność egzekucji.

okoliczności bezsporne

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie żądanie pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności oparte zostało na podstawie art. 840 § 1 pkt 2. Zgodnie z tym przepisem dłużnik może żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub w części albo ograniczenia, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło, albo nie może być egzekwowane. W ramach tej podstawy powódka powoła się na przedawnienie roszczenia.

Stanowisko powódki, że roszczenie pozwanej nie może być egzekwowane, gdyż uległo przedawnieniu, zostało przyznane przez stronę pozwaną. Wątpliwości stron nie budziła też możliwość oparcia powództwa na przedmiotowym zarzucie.

Spór koncentrował się jedynie wokół kwestii, czy skorzystanie przez powódkę z zarzutu przedawnienia stanowi nadużycie prawa uprawniające do zastosowania w niniejszej sprawie art. 5 k.c.

Sąd podzielił stanowisko stron niniejszego procesu, że roszczenie objęte spornym tytułem wykonawczym uległo przedawnieniu, a w konsekwencji nie może być egzekwowane. Nie wdając się w szersze rozważania, nadmienić jedynie należy, że roszczenia banku o spłatę kredytu - jako związane z prowadzoną przez ten podmiot działalnością gospodarczą - przedawniają się z upływem trzech lat (art. 118 k.c.). Nie budzi przy tym wątpliwości, że bankowy tytuł egzekucyjny nie wywołuje skutków prawnych z art. 125 k.c. , tj. wierzytelność w nim stwierdzona nie jest traktowana jak roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu i nie przedawnia się w 10 letnim terminie wskazanym w tym przepisie. Bezsprzecznie też do czynności przerywających bieg przedawnienia należy m.in. wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Porównując więc tylko daty zakończenia pierwszego postępowania egzekucyjnego ( 4 maja 2004 r.) z datą wszczęcia kolejnego postępowania (16 lipca 2010 r., co było bezsporne), nie ulega wątpliwości, że doszło do przedawnienia roszczenia.

Przechodząc do zasadniczej części sporu sprowadzającego się do kwestii czy działania dłużnika (powódki) były sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, a tym samym, że przyjęcie, iż roszczenie uległo przedawnieniu, będzie godziło w podstawowe, powszechnie akceptowane zasady obowiązujące w stosunkach społecznych, Sąd uznał, że nie zaszły żadne szczególne okoliczności uprawniające do zastosowania art. 5 k.c.

Zgodnie z tym przepisem, nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Rozważając ten zarzut Sąd miał na względzie, po pierwsze, że instytucja przedawnienia ma niejako służyć dyscyplinowaniu uprawnionego w realizacji przysługujących mu roszczeń w terminie nieprzedawnionym i ewentualnie podejmowaniu czynności powodujących przerwanie biegu przedawnienia. Po drugie, że pozwany jest profesjonalistą, jeżeli chodzi o podejmowanie czynności związanych z egzekwowaniem należności. Od pozwanego – jako profesjonalisty – należy wymagać więc staranności, przejawiającej się w dbaniu o to, by wszelkie czynności związane z egzekwowanym roszczeniem, podejmowane były skutecznie i terminowo. Niewątpliwie kwestie związane z szeroko rozumianym prowadzeniem egzekucji, z przedawnieniem, z czynnościami powodującymi przerwanie biegu przedawnienia są pozwanemu bliższe niż powódce, która jest osobą fizyczną. Oczywistym jest, że dłużnicy co do zasady utrudniają postepowanie egzekucyjne, co pozwanego jako doświadczonego profesjonalisty nie powinno zaskakiwać. Recz jednak w tym, że strona pozwana nie podała żadnych okoliczności w oparciu o które można by zarzucić powódce, że podejmowane przez nią czynności utrudniające obiektywnie rzecz biorąc egzekucję, tak naruszały zasady współżycia społecznego, by jej prawo do żądania pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności uznawać za nadużycie.

Okolicznością taką nie może być zmiana miejsca zamieszkania, zwłaszcza jeśli się zważy, iż była ona wynikiem zlicytowania domu powódki, w toku postępowania egzekucyjnego toczącego się z wniosku pozwanego, co w sposób oczywisty wiąże się ze zmianą adresu. Nie można przy tym nie zauważać, że pozwany wcześniej aniżeli powódka miał wiedzę o tym, że zaistnieje konieczność zmiany przez powódkę miejsca zamieszkania. Wszak wnioski egzekucyjne były składane przez niego. Mógł więc poczynić kroki zmierzające do ustalenia nowego adresu powódki. Trudno też czynić powódce zarzut, iż starała zapewnić się dzieciom lepsze warunki życia i ochronić je przed przeżyciami związanymi z czynnościami egzekucyjnymi. Znamienne, że w sprawie brak jest okoliczności, które pozwalałyby na ustalenie, że powódka „uciekała” czy „ukrywała się” przed pozwanym. Zaniedbania pozwanego związane z ustaleniem miejsca pobytu powódki nie mogą wywoływać dla niej negatywnych konsekwencji.

Jeżeli natomiast chodzi o zmianę danych osobowych powódki (imienia i nazwiska), to jakkolwiek jest to zmiana daleko idąca, nie mniej, należy mieć na względzie sformalizowanych charakter tej czynności. Do zmiany imienia i nazwiska dochodzi w trybie administracyjnym. Odnotowywana jest ona w stosownych rejestrach i z pewnością ustalenie powyższego nie wymaga znacznych nakładów sił i czasy, a tym bardziej okresu trzech lat. Zresztą, sam fakt, że pozwany ustalił dane powódki po powzięciu informacji o ich zmianie, dowodzi, iż czynność ta nie była ani szczególnie utrudniona, a tym bardziej niemożliwa. W niniejszej sprawie nie można oprzeć się wrażeniu, że po stronie pozwanego banku zabrakło zwykłych aktów staranności, jakiej można oczekiwać od profesjonalisty. Nie można tracić z pola widzenia, że gdyby pozwany odpowiednio wcześniej wystąpił o wydanie tytułu wykonawczego w zamian utraconego, to odpowiednio wcześniej powziąłby wiadomość o zmianie danych osobowych swojego dłużnika.

W kontekście całokształtu okoliczności niniejszej sprawy, w tym wskazanych wyżej zachowań obydwu stron postępowania i uwzględnieniu, że faktyczne przyczyny w opóźnieniu przez pozwaną w dochodzeniu roszczeń wynikają z jej zaniedbań, Sąd uznał za niezasadny zarzut strony pozwanej o naruszeniu przez powódkę zasad współżycia społecznego.

Podzielając zatem zgodne stanowisko stron, że roszczenie stwierdzone spornym tytułem wykonawczym uległo przedawnieniu, powództwo o pozbawienie tytuły wykonawczego wykonalności należało na podstawie art. 840 § 1 pkt 2kpc w zw. z art. 117 § 2 i art. 118 kc uwzględnić.

Konsekwencją powyższego rozstrzygnięcia jest orzeczenie o kosztach procesu zawarte w pkt 2 wyroku. Na koszty powódki złożyły się: częściowa opłata od pozwu - 1.139 zł, wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika – 7.200 zł. Koszty te w łącznej wysokości 8.339 zł strona pozwana jest zobowiązana zwrócić powódce na zasadzie art. 98 k.p.c.

Rozstrzygnięcie o nieuiszczonych kosztach sądowych (pkt 3 sentencji) oparte zostało na art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Na oryginale właściwy podpis.