Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 września 2016 r.

Sąd Rejonowy w Pruszkowie, Wydział III Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Mirosław Barszcz

Protokolant: sekr. sądowy Katarzyna Nowicka

po rozpoznaniu w dniu 30 września 2016 r. w Pruszkowie

na rozprawie

sprawy z powództwa P. F.

przeciwko K. F. (1) i M. F.

o ustalenie, że obowiązek alimentacyjny wygasł

I.  uchyla z dniem 22 lutego 2016 roku obowiązek alimentacyjny powoda P. F. w stosunku do córki K. F. (1) ustalony uprzednio ugoda zawarta przed Sądem Rejonowym w Pruszkowie w dniu 18 lutego 2002 roku w sprawie III Rc 594/01;

II.  oddala powództwo przeciwko M. F.;

III.  znosi koszty procesu między stronami.

UZASADNIENIE

  W dniu 22 lutego 2016 r. P. F. wniósł do Sądu Rejonowego w Pruszkowie powództwo o ustalenie, że jego obowiązek alimentacyjny względem córek K. F. (1) i M. F. ostatnio ustalony wyrokiem Sądu Rejonowego w Pruszkowie w sprawie o sygn. akt III RC 594/01 ustał z dniem wniesienia pozwu. W uzasadnieniu wskazał, iż K. F. (1) i M. F. pochodzą z jego związku małżeńskiego z A. B.. Przy pomocy swojej obecnej żony oraz swojej matki płacił dobrowolnie na rzecz córek kwoty wyższe, mając zawsze na uwadze dobro córek i dążąc do zaspokojenia ich wszystkich potrzeb, a nie tylko usprawiedliwionych. Ponadto podał, iż ma na utrzymaniu córkę J. urodzoną (...) oraz spłaca kredyt zaciągnięty na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych w kwocie 1700 zł miesięcznie. Według jego wiedzy K. F. (1) nie uczy się już, pracuje i jest w stanie utrzymać się samodzielnie. M. F. studiuje zaocznie, pracuje w banku, odbyła szkolenia i również jest w stanie utrzymać się samodzielnie (k. 3-4).

W odpowiedzi na pozew wniesionej w dniu 27 kwietnia 2016 r. M. F. wniosła o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu podała, że aktualnie studiuje zaocznie na Uniwersytecie (...), opłata za studia wynosi 6000 zł rocznie i opłaca je samodzielnie. Do chwili obecnej mieszka z mamą, która ponosi część kosztów związanych z jej utrzymaniem. Do wspólnych kosztów dokłada się również osobiście – miesięcznie w kwocie około 450 zł. Kilka razy w miesiącu robi zakupy spożywcze. Ponadto ponosi wszelkie inne koszty swojego utrzymania. Kupuje książki, opłaca prywatne lekcje angielskiego, bilet miesięczny, raty za telefon, abonament oraz raty kredytu, który został jej udzielony oraz matce na remont mieszkania na kwotę 12.031 zł. Pracuje i uzyskuje wynagrodzenie w kwocie 1750 zł miesięcznie, jednakże umowa kończy się z dniem (...) r. (k. 26-29).

W odpowiedzi na pozew wniesionej w dniu 4 maja 2016 r. K. F. (1) uznała powództwo i wyraziła zgodę na zniesienie obowiązku alimentacyjnego P. F. z dniem wniesienia pozwu (k. 61).

Powód w toku całego procesu i do chwili zamknięcia rozprawy popierała powództwo i wnosił uchylenie obowiązku alimentacyjnego wobec córek K. F. (1) i M. F., pozwana M. F. wnosiła o oddalenie powództwa w całości (k. 90, płyta CD – k. 91, k. 224, k. 130, płyta CD –131, k. 156, płyta CD – k. 157).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

K. F. (1) urodzona dnia (...) w P. i M. F. urodzona dnia (...) w P. pochodzą ze związku małżeńskiego A. B. i P. F. rozwiązanego przez rozwód.

Alimenty od P. F. na rzecz K. F. (1) i M. F. po raz ostatni zostały ustalone ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Pruszkowie w dniu 18 lutego 2002 roku w sprawie III RC 594/01 na kwotę po 300 zł miesięcznie na każde z dzieci, łącznie na kwotę 600 zł miesięcznie.

K. F. (1) w dacie orzekania w poprzedniej sprawie alimentacyjnej miała 11 lat i uczęszczała do piątej klasy szkoły podstawowej.

Obecnie K. F. (1) ma 26 lat, jest samodzielna, zamieszkuje w B., pracuje.

M. F. w dacie orzekania w poprzedniej sprawie alimentacyjnej miała 9 lat i uczęszczała do trzeciej klasy szkoły podstawowej.

Obecnie M. F. ma 24 lata, zamieszkuje wraz z matką w P.. Po zdaniu matury studiowała (...), jednakże zmieniła kierunek i podjęła studia na Uniwersytecie (...) na kierunku (...) W dniu (...) r. miała mieć obronę pracy licencjackiej, jednakże termin obrony został przesunięty. Do dnia zamknięcia rozprawy nie dostała jeszcze informacji z dziekanatu, kiedy odbędzie się ten egzamin. Bezpośrednio po uzyskaniu licencjatu zamierza kontynuować edukację na studiach magisterskich. W trakcie studiów miała rok przerwy, z powodu problemów zdrowotnych mamy, którą musiała się zająć. Przez cały okres studiów pracowała. Studiowała zaocznie, co wymagało opłacenia czesnego. Obecnie od (...) roku zatrudniona jest na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w sklepie(...) w wymiarze czasu pracy 3/4 etatu i z tego tytułu otrzymuje wynagrodzenie w kwocie około 1300 zł netto miesięcznie. Pracuje w zwykłe dni tygodnia oraz w weekendy. Poprzednio świadczyła pracę w okresie od (...) r. do(...) r. na rzecz zakładu pracy (...) i z tego tytułu osiągała wynagrodzenie w kwocie 1750 zł brutto miesięcznie. Opłaty za studia za ostatni rok akademicki wyniosły około 5000 zł, płatnych jednorazowo. Planowane przez nią studia II stopnia będą również zaoczne, odpłatne. Jednak dzięki temu będzie w stanie pracować i studiować równocześnie. Opłaty za mieszkanie, w którym zamieszkuje wraz z matką wynoszą 450 zł. Średniomiesięcznie przeznacza na zakupy spożywcze 550 zł, na odzież 150 zł, dodatkowe zajęcia, książki i pomoce naukowe 180 zł, środki czystości i kosmetyki 120 zł, środki chemiczne 35 zł, leki 55 zł, komunikację miejską 100 zł, telefon (rata i abonament) 100 zł. Od dziecka ma problemy z żołądkiem, czasami potrzebuje zażywania leków. Aktualnie nie ma kontaktu z ojcem. Alimenty płacone są regularnie. Za miesiąc wrzesień 2016 r. otrzymała alimenty w okresie przez zamknięciem rozprawy. Spłaca wraz z matką kredyt udzielony przez bank na remont mieszkania w kwocie 12000 zł, którego rata wynosi około 400 zł miesięcznie. Uważa, że nie jestem w stanie się utrzymać bez alimentów w kwocie 300 zł miesięcznie. Spłaca także kredyt udzielony w kwocie 1249 zł na zakup telefonu, którego rata wynosi 62,45 zł miesięcznie.

A. B. w dacie orzekania w poprzedniej sprawie alimentacyjnej zatrudniona była na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w Urzędzie (...)w P.i z tego tytułu otrzymywała wynagrodzenie w kwocie około 1300 zł netto miesięcznie. Obecnie A. B. nadal pracuje w tym samym miejscu i otrzymuje wynagrodzenie w kwocie około 3000 zł miesięcznie.

P. F. w dacie orzekania w poprzedniej sprawie alimentacyjnej miał 32 lata, w całym 2000 roku wykazał dochód w kwocie 7772,18 zł.

Obecnie P. F. ma 46 lat, zamieszkuje w P.. Jest zatrudniony na stanowisku (...)na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony i wykazuje z tego tytułu wynagrodzenie w kwocie 1624 zł miesięcznie. Jako (...)wyjeżdża w (...)w poniedziałek, a wraca w piątek lub sobotę. Nie ma innych dochodów. Alimenty na obie córki w wyższej kwocie niż zostało to ustalone przez Sąd tj. w łącznej kwocie 700 zł miesięcznie przekazywał na rachunek bankowy. Nie toczy się postępowanie egzekucyjne w zakresie alimentów, nie ma zaległości w ich płaceniu. Początkowo miał kontakt z córkami, jednakże w późniejszym okresie te relacje pogorszyły się. Pozostaje obecnie w związku małżeńskim z K. F. (2), z którego posiada córkę w wieku 6 lat, która uczęszcza do pierwszej klasy szkoły podstawowej. Potrzeby małoletniego dziecka są standardowe. Wraz z żoną spłaca kredyt udzielony na remont i urządzenie mieszkania, którego rata wynosi 1700 zł miesięcznie i winni go spłacać jeszcze przez 6 lat. Żona pracuje i z tego tytułu uzyskuje dochód w kwocie 3000 zł miesięcznie. Był w stanie przekazywać córkom łącznie kwotę 1100 zł miesięcznie, ale w wyniku wypadku doznał złamania nogi i pozostawał przez pół roku na zwolnieniu lekarskim. Opłacał także swoją rehabilitację. Nie posiada nieruchomości, ani oszczędności. Mieszkanie w którym zamieszkuje wraz z żoną i córką stanowi własność jego matki. Ponosi opłaty mieszkaniowe za energię 170 zł, wodę 32 zł, gaz 240 zł, ochronę 49 zł, wywóz nieczystości płynnych 170 zł, wywóz nieczystości 35 zł, abonament 160 zł, wyżywienie i konsumpcję 1000 zł, środki czystości i kosmetyki k. 200 zł, środki chemiczne k. 50 zł, leki 100 zł, odzież 300 zł, opłaty w szkole k. 100 zł, ubezpieczenie samochodu, podatki k. 100 zł, łącznie wydatki w kwocie 2706 zł miesięcznie. Uważa, że córka jest w stanie sama się utrzymać.

Ustalenia Sądu znajdują oparcie w następujących dowodach: zaświadczenie k. 30, wydruk z CEiDG k. 31, zaświadczenie o zatrudnieniu i dochodach k. 32, decyzja k. 33, umowa kredytu ratalnego k. 34-38, zestawienie wydatków k. 39, zawiadomienie o zmianie wysokości opłat k. 40, aneks do umowy abonenckiej k. 41-42, faktury VAT k. 43-44, k. 74-78, k. 81-88, umowa o kredyt gotówkowy k. 45-50, umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych i regulamin k. 51-60, zaświadczenie o wynagrodzeniu k. 65, karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 66-67, zaświadczenie lekarskie k. 68, historia spłaty kredytu k. 69-73, decyzja w sprawie wymiaru podatku k. 79, wniosek-polisa k. 80, potwierdzenie wpłaty k. 97-111, zestawienie stałych miesięcznych wydatków k. 115, zdjęcia k. 116-124, przesłuchania P. F. – k. 130, przesłuchania M. F. – k. 156, z akta III RC 594/01: zaświadczenie z US k. 15, zaświadczenie k. 20, ugoda k. 22-22v, postanowienie k. 24.

Ustalenia Sądu znajdują uzasadnienie w przeprowadzonych dowodach, które zostały powołane przy ustalaniu podstawy faktycznej w niniejszej sprawie. Należy także wskazać, iż niektóre z pism zostały złożone w kserokopiach, to jednak nic nie wskazuje na to, by ich treść nie odzwierciedlała wiernie treści dokumentów oryginalnych.

Przesłuchanie powoda i pozwanej M. F. były wiarygodne. Nie były one ze sobą sprzeczne. Spór nie dotyczył w istocie faktów, lecz ich odmiennej oceny. Sąd nie przyjął jedynie za wiarygodne słów powoda w zakresie wysokości uzyskiwanych przez niego zarobków. Sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego i wiedzą ogólną jest uzyskiwanie przez doświadczonego kierowcę zawodowego, wyjeżdżającego w kilkudniowe trasy wynagrodzenia na poziomie minimalnego wynagrodzenia.

Sąd Rejonowy zważył co następuje:

Obowiązek łożenia na utrzymanie dzieci, które nie są jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie ciąży na obydwojgu rodzicach (art. 133 kro). Zakres tego obowiązku, zgodnie z art. 135 kro, wyznaczają z jednej strony usprawiedliwione potrzeby osoby uprawnionej, z drugiej zaś zarobkowe i majątkowe możliwości osoby zobowiązanej.

Przez usprawiedliwione potrzeby należy rozumieć nie tylko elementarne potrzeby polegające na zapewnieniu minimum egzystencji, ale także takie, które stworzą uprawnionemu normalne warunki bytowania odpowiadające jego wiekowi, stanowi zdrowia i wykształceniu.

W razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego (art. 138 kro). Zmiana stosunków może zatem prowadzić do zniweczenia obowiązku alimentacyjnego, który wygasa wówczas, gdy uprawniony do alimentacji uzyska zdolność do samodzielnego utrzymania się bądź zobowiązany utraci całkowicie możliwości zarobkowe. Rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeśli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możliwości samodzielnego utrzymania się (art. 133 § 3 kro).

Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka stanowi uszczegółowienie ogólnego obowiązku troszczenia się o jego rozwój fizyczny i duchowy oraz należytego przygotowania dziecka do pracy zawodowej. Polega na zaspokojeniu indywidualnych potrzeb uprawnionego takich jak wyżywienie, ubranie, środki higieny osobistej, wykształcenie, wypoczynek, ochrona zdrowia, zapewnienie mieszkania i mediów.

Obowiązek ten nie jest ograniczony żadnym sztywnym terminem, w szczególności dojściem alimentowanego do pełnoletności. Nie jest też związany stopniem wykształcenia w tym sensie, że uprawniony nie traci prawa do alimentowania z chwilą uzyskania określonego, np. podstawowego lub średniego wykształcenia. Jedyną okolicznością, od której uzależnione jest trwanie bądź ustanie tegoż obowiązku jest możliwość samodzielnego utrzymania się dziecka. Obowiązek alimentacyjny rodziców trwa zatem dopóty dopóki dziecko nie zdobędzie odpowiednich kwalifikacji zawodowych. W szczególności nie traci prawa do alimentowania przez rodziców dziecko, które osiągnęło pełnoletność, jeżeli chce ono kontynuować naukę oraz jego osobiste zdolności i cechy charakteru pozwalają na rzeczywiste kontynuowanie edukacji. Tak samo uzyskanie tytułu licencjata nie powoduje automatycznego ustania obowiązku alimentacyjnego, w sytuacji chęci podjęcia dalszego kształcenia na poziomie magisterskim. Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec pełnoletniego dziecka może ustać wówczas, gdy dziecko uzyska zawód bądź podejmie zatrudnienie w czasie pobierania nauki, a osiągane zarobki pozwolą mu na zaspokojenie jego usprawiedliwionych potrzeb w całości. Pozbawienie dziecka środków materialnych niezbędnych do kontynuowania nauki po osiągnięciu pełnoletności mogłoby prowadzić, co najmniej do znacznego utrudnienia jego dalszego rozwoju, co sprzeciwiałoby się podstawowemu obowiązkowi rodzicielskiemu.

Na podstawie art. 213 § 2 kpc Sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

Przechodząc do oceny zgłoszonego w rozpoznawanej sprawie żądania należy w pierwszej kolejności wskazać, iż alimenty od P. F. na rzecz K. F. (1) i M. F. zostały ustalone ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Pruszkowie w dniu 18 lutego 2002 roku w sprawie III RC 594/01 na kwotę po 300 zł miesięcznie na każde z dzieci, łącznie na kwotę 600 zł miesięcznie.

Obecnie K. F. (1) ma 26 lat, zamieszkuje w B., pracuje i utrzymuje się samodzielnie. Tak więc uznanie powództwa w świetle powyższych okoliczności nie budziło wątpliwości Sądu i skutkowało wydaniem wyroku w tym zakresie zgodnego z żądaniem pozwu.

Powód w niniejszej sprawie domagał się także ustalenia ustania jego obowiązku alimentacyjnego wobec młodszej z córek - M. F.. W ocenie Sądu powództwo P. F. w tym zakresie nie zasługuje na uwzględnienie.

Odnośnie powoda P. F. stwierdzić należy, że nie zostało wykazane w postępowaniu, żeby w okresie od czasu ustalenia wysokości jego obowiązku alimentacyjnego jego sytuacja uległa istotnej zmianie, tak by rzutowała na potrzebę zmiany w zakresie obowiązku alimentacyjnego wobec córki. Sąd uwzględnił fakt, iż powód posiada aktualnie małoletnie dziecko z obecnego związku oraz fakt posiadania zobowiązania z tytułu kredytu mieszkaniowego. Nie były to jednak nowe okoliczności, powstałe bezpośrednio przed okresem wytoczenia powództwa, albowiem już wcześniej powód miał na utrzymaniu małoletnie dziecko oraz posiadał zobowiązania kredytowe i wówczas był w stanie ponosić koszty alimentacyjne w stosunku do obu córek. Sąd nie dopatrzył się nadmiernego uszczerbku po stronie powoda w przypadku dalszego alimentowania pozwanej M. F.. Jego sytuacja majątkowa i zarobkowa w dalszym ciągu pozwala na pokrywanie jego zobowiązań finansowych i ponoszenie wspólnie z żoną kosztów utrzymania dziecka z jego aktualnego związku. Nie umknęło przy tym uwadze Sądu, że alimenty zasądzone w ugodzie nie są w znacznej wysokości. W związku z tym, jest to obciążenie, które pozwala na przyjęcie, że pozwana w dalszym ciągu powinna liczyć na pomoc ojca w pokrywaniu jej usprawiedliwionych potrzeb. Sąd nie przyjął za wiarygodne, iż powód uzyskuje wynagrodzenie na poziomie minimalnego wynagrodzenia. Takie twierdzenie jest, zdaniem Sądu, sprzeczne z doświadczeniem życiowym i wiedzą porównawczą, którą Sąd posiada z innych podobnych spraw dotyczących (...). Przeciwnie, powszechną praktyką jest zatrudnianie pracowników na umowę o pracę z minimalnym wynagrodzeniem i przekazywaniem dodatkowego wynagrodzenia, które nie jest ujawniane. Nawet gdyby powód faktycznie uzyskiwał jedynie najniższe wynagrodzenie, to naraziłby się na ocenę niewłaściwego wykorzystywania swoich możliwości zarobkowych. Dodatkowo należy podkreślić, iż w sytuacji uzyskiwania przez powoda jedynie deklarowanych zarobków, nie byłby on w stanie pokryć łącznie z żoną wskazywanych przez niego wydatków i zapewnić utrzymania rodziny na właściwym poziomie. To wszystko wskazuje, iż możliwości zarobkowe powoda są wyższe niż przez niego wskazywane. Dalsze ponoszenie alimentów w łącznej miesięcznej wysokości w kwocie 300 zł nie powinno stanowić nadmiernego uszczerbków dla powoda.

Po stronie P. F. brak jest przesłanek uzasadniających uwzględnienie powództwa przeciwko M. F..

Decydująca zatem dla rozstrzygnięcia sprawy stała się ocena, czy M. F. osiągnęła zdolność do samodzielnego utrzymania się. W okresie będącym przedmiotem zainteresowania w sytuacji M. F. wprawdzie zaszło kilka zmian, ale nie są to tego rodzaju zmiany, które zdaniem Sądu uwzględnienie powództwa. M. F. ma obecnie 24 lata, nadal mieszka z matką w tym samym mieszkaniu co poprzednio. Kontynuuje naukę, obecnie kończy studia zaoczne pierwszego stopnia i będzie przystępować do obrony pracy licencjackiej, a w planach ma rozpoczęcie studiów magisterskich. Pozwana początkowo studiowała (...), a następnie zmieniła kierunek i podjęła studia na kierunku (...), które z uwagi na chorobę matki musiała na rok przerwać. W odniesieniu do kwestii przerwania studiów, należy podkreślić, iż jeżeli taka sytuacja występowałaby wielokrotnie, to wskazywałaby na nieodpowiednie dążenie do uzyskania możliwości samodzielnego utrzymania się i wówczas to mogłoby skutkować uchyleniem obowiązku alimentacyjnego. Jednorazowa tak sytuacja nie uprawnia jeszcze do takiego ustalenia. W zaistniałej sytuacji, jeśli M. F. będzie kontynuowała studia magisterskie to winna liczyć na alimentację rodziców.

Odnośnie studiów zaocznych na jakich studiuje pozwana należy zaznaczyć, iż dają one możliwość osobie studiującej czas na podjęcie pracy i uzyskiwanie własnych środków, a z drugiej strony wiążą się ze znacznymi wydatkami w postaci czesnego. Wydatki w wysokości 500 zł w skali miesiąca w roku akademickim są, zdaniem Sądu, które w zakresie istotnym podwyższają usprawiedliwione koszty utrzymania pozwanej. Po ustaleniu zarobków pozwanej i przyjmując, że jest to kwota adekwatna do jej możliwości zarobkowych, (kwota wynagrodzenia rzędu 1300 zł miesięcznie netto na ¾ etatu jest kwotą wyższą niż minimalne wynagrodzenie za pracę na pełen etat). Zdaniem Sądu pozwana prawidłowo wykorzystuje własne możliwości zarobkowe. Zatrudnienie na taką część etatu daje jej możliwość prawidłowego łączenia pracy z nauką. Rzeczą oczywistą jest, że gdyby pozwana miała możliwość uzyskiwania wyższych zarobków, to by z niej skorzystała. Wobec powyższego, po zsumowaniu wydatków związanych z dojazdem do pracy i na uczelnię, potrzeb żywieniowych na standardowym poziomie, potrzeb związanych z pokrywaniem kosztów mieszkaniowych, i częściowych kosztów kredytu remontowego, przy uwzględnieniu opłat czesnego za studia, Sąd przyjął, że suma usprawiedliwionych potrzeb pozwanej jest wyższa niż uzyskiwana przez nią kwota zarobków w wysokości 1300 zł miesięcznie. Pozwana nie jest w stanie w pełni sama się utrzymać, a zatem winna w dalszym ciągu być alimentowana przez rodziców. Pozbawienie jej alimentów w tym momencie mogłoby poważnie utrudnić, bądź nawet uniemożliwić osiągnięcie zamierzonego celu, jakim jest ukończenie studiów magisterskich. Należy jednak zaznaczyć, że jeżeli pozwana nie obroni pracy licencjackiej, bądź bezpośrednio po obronie nie będzie kontynuowała edukacji na poziomie magisterskim, to wówczas zasadnym będzie ustalenie ustania obowiązku alimentacyjnego ojca względem niej, również z tego powodu, że odpadną jej wydatki związane z opłatami czesnego.

Należy wskazać, iż w niniejszej sprawie Sąd orzekał jedynie o istnieniu obowiązku alimentacyjnym, nie orzekał natomiast o jego wysokości, gdyż nie było to przedmiotem procesu.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd uznał, iż w rozpoznawanej sprawie nie zaistniała taka istotna zmiana stosunków, która pozwalałaby na definitywne zniweczenie obowiązku alimentacyjnego powoda wobec pozwanej M. F. i dlatego też wobec braku przesłanek z art. 133 § 3 kro i 138 kro oraz przy uwzględnieniu art. 133 § 1 kro Sąd orzekł jak w sentencji.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 kpc.