Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie X Wydział Karny — Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Eliza Proniewska (spr.)
Sędziowie: SO Wanda Jankowska — Bebeszko

SO (del.) Marek Krysztofiuk

Protokolant protokolant sądowy stażysta Marek Dobrogojski

przy udziale Prokuratora Bogumiły Knap

po rozpoznaniu w dniu 9 września 2014 r.

sprawy P. J.

oskarżonego o przestępstwo z art. 297 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy- Śródmieścia w Warszawie

z dnia 14 marca 2014 r.; sygn. akt V K 1104/12

orzeka

I. zmienia zaskarżony wyrok i uniewinnia oskarżonego od popełnienia

zarzuconego mu czynu ;

II. kosztami procesu obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt X Ka 626/14

UZASADNIENIE

P. J. został oskarżony o to, że:

w dniu 26 czerwca 2009 r. w W. w związku z zawarciem z (...) Bankiem S.A. z siedzibą we W., ul. (...) umowy pożyczki nr (...) w kwocie 49 158,16 zł złożył nieprawdziwe oświadczenie o osiąganych dochodach i zatrudnieniu w ramach umowy o prace na czas nieokreślony od dnia 1 kwietnia 2008 r. w firmie (...), REGON (...), z/s W., ul. (...), które to oświadczenie miało istotny wpływ na udzielenie przedmiotowej pożyczki, czym działał na szkodę (...) Bank S.A. z siedzibą we W., ul. (...), tj. o czyn z art. 297 § 1 k.k.

Wyrokiem z dnia 14 marca 2014 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie, w sprawie sygn. akt V K 1104/12:

I.  uznał P. J. za winnego popełnienia zarzuconego mu czynu i za to na podstawie art. 297 § 1 k.k. skazał go i wymierzył mu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na mocy art. 69 § 1 k.k., art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres 2 (dwóch) lat próby;

III.  na podstawie art. 33 § 2 k.k. wymierzył oskarżonemu P. J. 100 (sto) stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 10 (dziesięć) złotych;

IV.  na mocy art. 44 § 2 k.k. orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa przez pozostawienie w aktach dowodu rzeczowego opisanego w wykazie dowodów rzeczowych nr 1/26/11, Drz 1221/11 pod poz. 1, k. 46 akt sprawy;

V.  na mocy art. 624§1 k.p.k. zwolnił P. J. od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów postępowania ustalając, że ponosi je Skarb Państwa.

Apelację od wyroku złożył obrońca, który zaskarżył orzeczenie w całości na korzyść oskarżonego.

Apelujący zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mający wpływ na treść wydanego orzeczenia, polegający na przyjęciu, iż:

a)  oskarżony P. J. przedłożył oświadczenie, z którego wynikało, że pracował na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony,

b)  oskarżony P. J. złożył nieprawdziwe oświadczenie o osiąganych dochodach z tytułu zatrudnienia w firmie (...),

c)  rodzaj umowy o pracę tj. umowa na czas określony lub nieokreślony miał istotne znaczenie dla uzyskania pożyczki powtórnej z dnia 26 czerwca 2009 roku

podczas gdy prawidłowo ustalony stan faktyczny, na podstawie zgodnej z przepisem art. 7 k.p.k. interpretacji materiału dowodowego w postaci: dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, zeznań oskarżonego oraz świadka K. K. — Z., nie daje podstaw do takiego ustalenia.

Podnosząc tak sformułowane zarzuty skarżący, na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. w zw. z art. 437 § 1 i 2 k.p.k., wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wydanie wyroku uniewinniającego oskarżonego P. J. od zarzucanego czynu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy była zasadna i skutkowała zmianą zaskarżonego wyroku i uniewinnieniem oskarżonego od popełnienia zarzuconego mu czynu.

W ocenie Sądu II instancji Sąd Rejonowy oceniając zgromadzony w sprawie materiał dowodowy przekroczył ramy swobodnej oceny dowodów, czego skutkiem było dokonanie błędnych ustaleń faktycznych i przyjęcie przez Sąd I instancji, iż oskarżony dopuścił się zarzuconego mu czynu.

Analizując ustalony przez Sąd Rejonowy stan faktyczny sprawy, należy stwierdzić, że brak było podstaw do przyjęcia, że oskarżony złożył nieprawdziwe oświadczenie o osiąganych dochodach i zatrudnieniu, które miało istotny wpływ na udzielenie pożyczki przez (...) Bank S.A.

W pierwszej kolejności zauważyć należy, że Sąd Rejonowy nie wskazał kiedy oskarżony miałby złożyć nieprawdziwe oświadczenie odnośnie warunków swojego zatrudnienia. W aktach sprawy brak jest wniosku oskarżonego o udzielenie pożyczki. Oskarżony neguje fakt składania takiego oświadczenia, natomiast z zeznań świadka K. Z. wynika, że w przypadku pożyczek powtórnych ,,nie w każdym przypadku klient składał zaświadczenie o zatrudnieniu. System decydował czy będzie wymagane przedłożenie ponownie jakiś dokumentów czy będzie oświadczenie potrzebne klienta” (k. 278). Z zapisu instrukcji udzielania pożyczek powtórnych wynika, że jeżeli komunikat o konieczności zaktualizowania cech klienta nie zostanie wyświetlony, standardowo nie należy pytać klienta od nowa o wszystkie cechy (k. 207). Jeżeli wymienione powyżej cechy nie uległy zmianie i nie wymagały uzupełnienia, etap drukowania wniosku zostanie pominięty i nastąpi bezpośrednie przejście do ekranu dostępną dla klienta oferta pożyczki powtórnej (k. 207 verte). J. K. w swoich zeznaniach wskazał, że w niniejszej sprawie nie był podpisany wniosek kredytowy, a zatem zważywszy na obowiązujące procedury bankowe należy stwierdzić, że oskarżony nie składał oświadczenia, że jego warunki zatrudnienia uległy zmianie. Sąd Rejonowy uznał za wiarygodne wyjaśnienia oskarżonego w zakresie, w którym wskazał, że przy zawieraniu drugiej umowy pożyczki nie przedkładał już żadnych dokumentów, a wszelkie formalności związane z pożyczką wykonywał pracownik banku, natomiast on nie wypełniał żadnych dokumentów (k. 294). Nie można wykluczyć, że wpis powstał na skutek błędu systemu komputerowego lub pomyłki pracownika sporządzającego umowę pożyczki.

W tym stanie faktycznym, nie można w jednoznaczny sposób stwierdzić, że oskarżony miał świadomość, że do postanowień umowy wprowadzony został zapis stanowiący jego oświadczenie o ówczesnym miejscu, podstawie zatrudnienia i osiąganych dochodach. Brak jest dowodów na podważenie wyjaśnień oskarżonego w zakresie, w którym wskazywał, że nie czytał wówczas umowy powtórnej pożyczki – co zgodnie z zasadą in dubio pro reo z art. 5 § 2 k.p.k. – niedające się usunąć wątpliwości należało rozstrzygnąć na korzyść oskarżonego.

W dalszej kolejności nie można stwierdzić, żeby wpisana w umowie informacja, że oskarżony otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 2.500 zł netto, zamiast wynagrodzenia w wysokości 3.532 zł brutto (2,572 zł netto), wraz ze wskazaniem zatrudnienia w ramach umowy o pracę na czas nieokreślony (zamiast na czas określony) miała istotny wpływ na udzielenie przedmiotowej pożyczki. Podkreśleniu wymaga okoliczność, że oskarżony otrzymał uprzednio pożyczkę w sytuacji wykonywania przez niego pracy zarobkowej na czas określony i osiąganym wynagrodzeniu 3.532 zł brutto. Wreszcie wskazać należy, że to pracownik banku mając wiedzę w zakresie warunków zatrudnienia oskarżonego na czas określony i jego dochodów, skontaktował się z P. J. i zaproponował udzielenie mu pożyczki przez bank. Prowadzenie przez bank zbyt liberalnej polityki udzielania pożyczek (kredytów), przy jednoczesnym braku weryfikacji zdolności kredytowej przyszłego dłużnika (pożyczkodawcy, kredytobiorcy) nie może w takim wypadku skutkować automatycznym złożeniem zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 297 § 1 k.k., w sytuacji zaprzestania spłacania rat przez kredytobiorcę. Prowadzone postępowanie karne nie może być instrumentem w rękach instytucji bankowych do zabezpieczenia ich interesów finansowych i egzekucji roszczeń cywilno-prawnych.

Wypowiedzenie oskarżonemu umowy o pracę przez jego pracodawcę w dacie podpisania powtórnej umowy pożyczki, tj. w dniu 26 czerwca 2009r. nie może decydować o jego odpowiedzialności karnej za czyn z art. 297 § 1 k.k. Z dokonanych przez Sąd Rejonowy prawidłowych ustaleń faktycznych wynika, że oskarżony w chwili podpisywania umowy pożyczki nie miał świadomości, że zostanie zwolniony z pracy z firmie (...). Wprawdzie wręczenie wypowiedzenia umowy o pracę miało miejsce tego samego dnia, lecz w godzinach popołudniowych, kiedy umowa pożyczki była już zawarta.

Mając na względzie powyższe, analiza zebranego materiału dowodowego prowadzi do jednoznacznego wniosku, że rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego w zakresie wypełnienia przez oskarżonego P. J. znamion zarzucanego mu przestępstwa oszustwa kredytowego jest nieprawidłowe. W świetle zgromadzonego materiału dowodowego, nie można było przypisać oskarżonemu winy w zakresie czynu, jaki został mu zarzucony. Przeprowadzone w sprawie dowody nie wykazują, aby oskarżony swoim działaniem wprowadził w błąd pokrzywdzonego co do warunków swojego zatrudnienia, jak również nie można stwierdzić, żeby wpisane dane w umowie powtórnej pożyczki miały istotne znaczenie dla jej udzielenia, co zostało omówione powyżej przez Sąd Okręgowy.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k.