Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 października 2016 r.

Sąd Rejonowy w. T. III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący SSR Ewa Zawacka

Protokolant st. sekr. sądowy Alina Pokorska

po rozpoznaniu w dniu 27.10. 2016 r. (...)

sprawy z powództwa:

P. Ł.

przeciwko:

J. Ł.

o: ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego

I.  ustala, iż obowiązek alimentacyjny powoda P. Ł. wobec pozwanej J. Ł. , ostatnio ustalony wyrokiem Sądu Okręgowego w. T. z dnia 29.12.2011 r. w sprawie (...), wygasł z dniem 8 czerwca 2016 r.,

II.  odstępuje od obciążania pozwanej kosztami sądowymi w sprawie.

III RC 452/16

UZASADNIENIE

W dniu 08 czerwca 2016r. P. Ł. wniósł pozew przeciwko swojej córce J. Ł., domagając się w pierwszej kolejności ustalenia, że obowiązek alimentacyjny powoda w stosunku do pozwanej, wynikający z wyroku Sądu Okręgowego w. T. z dnia 29 grudnia 2011r., wydanego w sprawie (...) w wysokości 500 zł miesięcznie – wygasł z dniem wniesienia pozwu, a ewentualnie, na wypadek nieuwzględnienia tego żądania – obniżenia alimentów należnych pozwanej od powoda z kwoty po 500 zł miesięcznie do kwoty po (...) zł miesięcznie.

W uzasadnieniu swojego stanowiska powód wskazał, że obecnie jest on zatrudniony jako (...) za wynagrodzeniem średnio (...) zł miesięcznie. W związku z koniecznością wynajęcie mieszkania ponosi on wysokie wydatki na opłacenie czynszu – 600 zł miesięcznie i opłaty związane z eksploatacją mieszkania – (...) zł. Na zaspokojenie pozostałych wydatków związanych z własnym utrzymaniem: wyżywienie, środki higieniczne, odzież, lekarstwa wydaje on ok. 650 zł. W ocenie powoda uzyskiwane przez niego w chwili obecnej dochody, po odliczeniu własnych niezbędnych kosztów utrzymania, nie pozwalają mu na płacenie alimentów na rzecz pozwanej bez ponoszenia uszczerbku we własnym utrzymaniu.

Odnośnie sytuacji pozwanej powód podkreślił, że jest ona już osoba dorosłą, nadto podjęła zatrudnienie jako (...) i jest zdolna pozyskać środki finansowe na własne utrzymanie. Dodatkowo podniósł, że pozwana zamieszkuje z partnerem, z którym prowadzi wspólne gospodarstwo domowe, powód wskazywał nadto, że nie posiada informacji, aby pozwana nadal kontynuowała naukę, ponieważ mimo wielokrotnie wyrażanej przez niego chęci uzyskania informacji na ten temat pozwana nie przedkłada mu żadnych zaświadczeń potwierdzających fakt jej dalszego kształcenia.

Pozwana podczas rozprawy wniosła o oddalenie powództwa. Wskazała, że nadal kontynuuje naukę w szkole policealnej, w systemie zaocznym, jednak nie pracuje i nie ma własnych dochodów. Wskazała, że ukończyła zasadnicza szkołę zawodową i uzyskała kwalifikację jako (...) odbywała staż w (...) w okresie od marca do października 2015r. za wynagrodzeniem (...) zł miesięcznie, jednak po upływie stażu nie przedłużono z nią umowy. Podejmowała starania w celu pozyskania innej pracy (m.in. w sklepach, salonach samochodowych) , ale ostatecznie nie została zatrudniona, ponieważ nie posiadała doświadczenia zawodowego.

Sąd ustalił, co następuje :

Pozwana jest córką powoda, pochodzącą ze związku małżeńskiego, który wyrokiem Sądu Okręgowego w. T. z dnia 29 grudnia 2011r. wydanym w sprawie (...) został rozwiązany przez rozwód. Tymże wyrokiem zasądzono od powoda na rzecz małoletniej wówczas pozwanej alimenty w kwocie 500 zł miesięcznie.

/ okoliczność bezsporna, a nadto wyrok Sądu Okręgowego w. T. k. 8/

dowód: akta sprawy (...), k. 86-90 /

W tym czasie powód uzyskiwał dochody z tytułu zatrudnienia w Urzędzie Gminy O. na poziomie około (...) zł miesięcznie, podobnie jak matka pozwanej. Poza córka nie miał nikogo na utrzymaniu.

/dowód : przesłuchanie powoda k. 54 verte, 36 – 36 verte

Dwa lata temu powód doznał otwartego złamania nogi. W okresach:04.04.2014r. – 30.04.2014r., 09.05.2014r.-25.05.2014r., 28.05.2014r. – 12.10.2014r., natomiast od 13.10.2014r. do 08.08.2015r. – świadczenie rehabilitacyjne. Następnie w okresie od 07.12.2015r. do 05.06.2016r. powód ponownie przebywał na zwolnieniu lekarskim. Z uwagi na długotrwałą usprawiedliwioną nieobecność w pracy powód w czerwcu 2016r. otrzymał od pracodawcy - wypowiedzenie, w trakcie którego zachorował i obecnie od 16.06.2016r. przebywa na zwolnieniu lekarskim i otrzymuje zasiłek chorobowy w wysokości około (...) – (...) zł miesięcznie. Poza dolegliwościami wynikającymi z doznanego złamania nogi powód cierpi na cukrzycę, świerzb, nadto ma problemy z układem krążenia, a na lekarstwa wydaje około 150 – (...) zł miesięcznie. Zamieszkuje wraz z matka i bratem w domu swojego kuzyna, za co płaci mu około (...) -300 zł, w zależności od tego, w jakiej wysokości otrzyma zasiłek. Jedynym majątkiem powoda jest stanowiąca przedmiot współwłasności z byłą żoną nieruchomość – dom, położony na działce w D., w którym obecnie zamieszkuje pozwana. Aktualnie toczy się sprawa o podział majątku wspólnego powoda i byłej żony. Powód prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z matka i bratem, którzy pomagają mu w utrzymaniu i regulowaniu alimentów na rzecz pozwanej, finansowo wspiera go też kuzyn, który niekiedy wykupuje mu lekarstwa. Powód spłaca kredyt zaciągnięty na sfinansowanie wesela syna, rata wynosi ok. (...) zł miesięcznie, a okres spłaty upływa za rok.

/dowód: przesłuchanie powoda k. 54 verte, 36 verte, zeznania świadka M. M. k. 54-54 verte, zaświadczenie Urzędu Gminy O. k. 52-53, zaświadczenie ZUS k.39/

Pozwana ma obecnie (...) lat i zamieszkuje wraz z matką. Ukończyła zasadnicza szkołę zawodową i zdobyła kwalifikacje jako (...) Następnie kontynuowała naukę w (...) Liceum Ogólnokształcącym dla(...) w T., w systemie zaocznym, które ukończyła w kwietniu 2016r. We wrześniu 2016r. pozwana zapisała się do (...) w T., kierunek (...) W okresie od 24.11.2014r. do 30.09.2015r. pozwana była zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako osoba bezrobotna, przy czym od 09.03.2015r. do 08.09.2015r. odbywała staż w (...), za wynagrodzeniem (...) zł miesięcznie . W dniu 9 września 2015r. pozwana otrzymała propozycje zatrudnienia, z której zrezygnowała bez podania uzasadnionej przyczyny. W okresie od 29.01.2016r. do 30.06.2016r. pozwana ponownie była zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako osoba bezrobotna, aktualnie nie figuruje w tymże rejestrze. Aktualnie Powiatowy Urząd Pracy dla Powiatu (...) nie dysponuje ofertami pracy na stanowisku (...)

/dowód: zaświadczenie Powiatowego Urzędu Pracy dla Powiatu (...) k. 49-50, świadectwo ukończenia liceum k. 34, zaświadczenie k. 35/

Sąd zważył, co następuje :

Powyższy stan faktyczny ustalono w oparciu o dowody z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, oraz dowód z zeznań świadka M. M. i przesłuchanie powoda. Sąd pominął dowód z przesłuchania pozwanej, która pomimo wezwania i pouczenia o skutkach niestawiennictwa, bez usprawiedliwionej przyczyny nie była obecna na rozprawie.

Sąd przyjął za wiarygodne dowody w postaci dokumentów złożonych przez strony do akt sprawy, albowiem nie było podstaw do ich podważenia. W szczególności jednak żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności.

Jako wiarygodne Sąd ocenił zeznania świadka M. M., jako że były one logiczne, spójne, pozbawione elementów stronniczości. W sowjej relacji świadek odowoływał się do osobistych obserwacji, na podstawie których wyciągał logicznie uzasadnione wnioski. Również twierdzenia powoda odnośnie jego własnej sytuacji materialnej, co do zasady należało uznać za wiarygodne, albowiem korespondowały one z informacjami wynikającymi z dokumentów i relacji świadka.

Podkreślenia wymaga, że ustalony w sprawie stan faktyczny nie był przedmiotem sporu między stronami. Strony nie kwestionowały wzajemnie prawdziwości swoich zeznań, nie składały również dalszych wniosków dowodowych na okoliczność ich możliwości zarobkowych, sytuacji rodzinnej i materialnej. Spór sprowadzał się zatem do oceny ustalonych faktów i ich interpretacji w świetle przepisów prawa.

Podstawę dochodzenia roszczeń w postaci ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego stanowi art. 138 kro. Zgodnie z jego treścią w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zmiana stosunków może doprowadzić nie tylko do zmiany wysokości (podwyższenia lub obniżenia) obowiązku alimentacyjnego, ale i do jego wygaśnięcia. Przez zmianę stosunków należy rozumieć zmiany w zakresie przesłanek obowiązku alimentacyjnego określonych w przepisie art. 135 § 1 kro, tj. usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej i możliwości zarobkowych i majątkowych osoby zobowiązanej. Dodatkowo szczególnym przykładem zmiany stosunków w rozumieniu art. 138 kro jest wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka wskutek osiągnięcia przezeń zdolności do samodzielnego utrzymywania się, co najczęściej łączy się z możliwością podjęcia pracy zarobkowej (art. 133 § 1 kro).

Art. 133 § 1 kro określa długość trwania obowiązku alimentacyjnego rodzica wobec dziecka. Zgodnie z jego treścią rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Z definicji obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka (utrzymanie i wychowanie) wynika zatem, iż obowiązek ten ustaje dopiero wówczas, gdy dziecko osiągnie samodzielność życiową.

Ponadto stosownie do art. 133 § 3 kro rodzice mogą się uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, iż pozwana jest obecnie osobą pełnoletnią. Obowiązek alimentacyjny powoda należało więc rozważyć w aspekcie istnienia po stronie pozwanej możności samodzielnego utrzymania się.

Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem, obowiązek alimentacyjny przewidziany w art. 133 § 3 kro wygasa z chwilą osiągnięcia przez dziecko odpowiedniego stopnia fizycznego i umysłowego rozwoju, potrzebnego do usamodzielnienia się i do uzyskania środków utrzymania z własnej pracy i z własnych zarobków ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 1980 r., III CRN 144/80). Osiągnięcie samodzielności życiowej z reguły łączy się zatem z możliwością podjęcia pracy zarobkowej po osiągnieciu odpowiedniego wieku.

Pozwana ma aktualnie (...) lat. Posiada wyuczony zawód, w którym przez kilka miesięcy odbywała staż. Po jego ukończeniu bez podania uzasadnionej przyczyny odmówiła podjęcia zaoferowanego za pośrednictwem powiatowego urzędu pracy propozycji zatrudnienia. Faktem jest, że kontynuuje ona naukę, jednak kształcenie to odbywa się w systemie zaocznym, co pozwala łączyć naukę z pracą zawodową, co zresztą pozwana potwierdziła, odbywając jednocześnie staż w (...) i jednocześnie ucząc się w liceum. Obecnie pozwana nie pracuje, nie jest nawet zarejestrowana w urzędzie pracy jako osoba zainteresowana podjęciem zatrudnienia. Jej twierdzenia o licznych próbach poszukiwania pracy, m.in. w sklepie w salonach samochodowych czy salonach fryzjerskich i braku zainteresowania ze strony potencjalnych pracodawców z uwagi na jej brak doświadczenia nie zostały w żaden sposób udowodnione. Pozwana twierdzi, że podejmując kształcenie w zupełnie nowym kierunku ma nadzieje na zwiększenie swoich szans na rynku pracy, zupełnie nie zważając na fakt, że samo ukończenie szkoły nie sprawi, że nabędzie ona praktyczne umiejętności i doświadczenie, którego brak, jak twierdzi, jest zasadniczą przyczyną jej niepowodzeń na rynku pracy. Jest oczywistym, że pozwana ma prawo do samorozwoju i poszerzania swojej wiedzy, nie mniej decydując się na podjęcie dodatkowego kształcenia, jako osoba już dorosła i posiadająca wyuczony zawód powinna uwzględnić wszystkie konsekwencje takowej decyzji, również te o charakterze finansowym. Tymczasem pozwana zapisała się do szkoły, której profil pozostaje bez jakiegokolwiek związku z jej obecnymi kwalifikacjami, i jest oczywistym, ż po jej ukończeniu nie nabędzie doświadczenie w swoim obecnym zawodzie. Pozwana nie szuka pracy w sposób czynny, nie wykorzystuje posiadanych na ta chwile możliwości zarobkowych, mimo istnienia obiektywnych możliwości. Skoro pozwana samodzielnie podjęła decyzje o zmianie swojego profilu zawodowego to nie może oczekiwać, że powód będzie w dalszym ciągu współfinansował je utrzymanie, albowiem jest ona już osoba dorosłą i jako posiadająca określony zawód i w pełni zdrowa – samodzielną.

Wprawdzie obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka nie wygasa z osiągnięciem przez uzyskanie przez dziecko jakiegoś określonego wieku, a w szczególności przez uzyskanie przez nie pełnoletności. Stosownie bowiem do przepisów art. 133 w związku z art. 96 k.r.o. rodzice powinni w miarę swych możliwości "troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotowywać je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień". Jeżeli więc uzdolnienia dziecka przemawiają za tym, że w celu ich należytego wykorzystania dla dobra społeczeństwa powinno ono odbyć studia wyższe, obowiązek alimentacyjny rodziców powinien w zasadzie trwać do czasu ukończenia tych studiów. Niemniej jednak nie można przyjąć, by rodzice byli obowiązani dostarczać środków utrzymania dziecku, które będą już przygotowane należycie do wykonywania przez nie odpowiedniego dla niego zawodu, podejmuje dla podniesienia swych kwalifikacji dalsze kształcenie się, ale w studiach się zaniedbuje, nie robi należytych postępów, nie otrzymuje obowiązujących zaliczeń, nie zdaje w terminie przepisanych egzaminów, a zwłaszcza jeżeli z własnej winy powtarza lata studiów i wskutek tego nie kończy studiów w przewidzianym programem okresie ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 1980 r., III CRN 144/80).

Należyte przygotowanie dziecka do przyszłej pracy zawodowej może także obejmować studia wyższe, jeżeli uzdolnienia dziecka, jego ambicje i wytrwałość okażą się wystarczające do tego, ażeby studia te nie tylko rozpocząć, ale kontynuować i pomyślnie zakończyć. Zaktualizowany przez podjęcie studiów obowiązek alimentacyjny rodziców może jednakże ustać w razie braku pozytywnych wyników studiów ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 1998 r., I CKN 499/97).

Sąd docenia chęć kontynuowania edukacji przez pozwaną, ale nie podziela założenia, że dalsza nauka wyłącza możliwość samodzielnego utrzymania się przez podejmującego tą naukę przez własną pracę zarobkową. Przerwanie alimentowania w tych konkretnych okolicznościach nie jest równoznaczne z uniemożliwieniem pozwanej ewentualnego dalszego kształcenia.

Z tych względów na podstawie art. 138 kro orzeczono jak w pkt. 1 wyroku.

Powód został zwolniony od kosztów sądowych przez Sąd, a nie wnosił o obciążenie pozwanej kosztami zastępstwa procesowego. Z uwagi na fakt że pozwana na chwilę obecną nie ma dochodów z własnej pracy Sąd odstąpił o d obciążania jej kosztami sądowymi , w myśl art. 102 kpc w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.