Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący - SSO Piotr Sałamaj

po rozpoznaniu w dniu 30 września 2013 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

przeciwko M. B.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej od wyroku Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 26 lutego 2013 r., sygn. akt X GC 1145/12 upr

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 300 (trzysta) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt VIII Ga 223/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 26 lutego 2013 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie zasądził od pozwanej M. B. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kwotę 2964,00 zł z ustawowymi odsetkami od 29 maja 2012 r. do dnia zapłaty oraz odsetki ustawowe od kwot: 4.800 zł od 4 sierpnia 2011 r. do 12 września 2011 r., 3.800 zł od 13 września 2011 r. do 20 października 2011 r., 3.464 zł od 21 października 2011 r. do 28 maja 2012 r.; oddalił żądanie co do odsetek w pozostałym zakresie oraz zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 717 zł tytułem kosztów procesu.

Powyższe orzeczenie zapadło na podstawie następujących ustaleń i wniosków.

Powód prowadzi działalność gospodarczą, w ramach której sprzedał pozwanej biżuterię. W dniu 5.05.2011 r. powód obciążył pozwaną z tytułu tej sprzedaży fakturą VAT nr (...) na ogólną kwotę 5.348,04 zł. Termin płatności faktury upływał z dniem 3 sierpnia 2011 r. Pozwana nie uregulowała w terminie wskazanym w fakturze dochodzonej pozwem należności.

Pismem z dnia 13 czerwca 2012 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty należności w kwocie 2.964 zł w terminie 5 dni. Wezwanie nie przyniosło spełnienia należności.

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo zasługiwało na uwzględnienie, a jego podstawa prawna zawierała się w art. 535 k.c. zgodnie z którym przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Powód wywodził żądanie zapłaty reszty ceny w kwocie 2.964 zł z umowy sprzedaży biżuterii, którą dokumentować miała faktura VAT nr (...) z dnia 5.05.2011r. Pozwana przyznała, że przedstawiciel handlowy powódki wydał towar ujęty na przedmiotowej fakturze, zaś umowa ustna przewidywała zapłatę w ratach.

W ramach umowy sprzedaży wymienia się podstawowy obowiązek sprzedawcy {tu powód] polegający na wydaniu kupującemu [tu pozwana] rzeczy z zamiarem przeniesienia jej własności. Wzajemne zobowiązanie kupującego polega natomiast na odebraniu rzeczy i zapłacie umówionej ceny. Umowa sprzedaży należy do kategorii czynności prawnych o charakterze konsensualnym co oznacza, że dla jej skutecznego zawarcia wymagane jest porozumienie stron dotyczące wszystkich elementów istotnych umowy. Zawarcie umowy polega na złożeniu zgodnych oświadczeniach woli stron, zmierzających do wywołania określonych w ich treści skutków prawnych.

W badanej sprawie pierwszorzędne znaczenie miało ustalenie, czy pozwana faktycznie wyraziła wolę zawarcia z powodem konkretnej umowy sprzedaży, której warunki zostały opisane w treści wystawionej później faktury VAT. W przypadku skutecznego zawarcia umowy w ramach szerzej prowadzonej sprzedaży handlowej, możliwa był dalsza ocena wykonania przez strony zobowiązań umownych, w tym istnienia i wysokości roszczenia powodów o zapłatę ceny.

W realiach rozpoznawanej sprawy faktura załączona do pozwu została odebrana przez pozwaną, która nie kwestionowała w sprzeciwie od nakazu zapłaty ani ilości odebranego towaru, ani ceny podanej na fakturze. Istota sporu sprowadzała się zatem do rozstrzygnięcia, czy istotnie strona pozwana uzgodniła, iż zapłaty za towar będzie dokonywać ratalnie.

Pozwana nie naprowadziła żadnych dowodów świadczących o uzgodnieniu płatności za towar w inny sposób niż wskazany na fakturze, jak i na dokonanie dalszych innych uzgodnień. Zgodnie z art. 232 k.p.c. strony obowiązane są wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Strona, która nie wskazuje dowodów na poparcie swoich twierdzeń musi liczyć się z przegraniem sprawy. Zaznaczyć należy, iż samo twierdzenie strony nie stanowi dowodu na uzgodnienie zapłaty w systemie ratalnym i to w bliżej nieokreślonym terminie.

Reczą zatem strony pozwanej było wskazanie dowodów osobowych lub dokumentów świadczących o zawarciu porozumienia co do zapłaty należności w innym terminie niż wynikającym z faktury, czemu nie sprostała. Pozwana nie dokonała również weryfikacji treści faktury po jej otrzymaniu w zakresie wskazanego na dokumencie sposobu i terminu płatności z uwagi na ustne inne uzgodnienia w tym zakresie. Nadmienić należy, iż termin płatności wskazany na fakturze był terminem odroczonym i umożliwiał pozwanej dokonanie zapłaty po upływie 3 miesięcy od wydania towaru bez konieczności zapłaty odsetek za opóźnienie.

Mając na względzie, że pozwana nie udowodniła zaprezentowanego w sprzeciwie stanowiska, Sąd Rejonowy nie miał żadnych podstaw do przyjęcia innego terminu płatności niż wskazany na przedłożonej do akt sprawy fakturze, co skutkowało orzeczeniem jak w sentencji wyroku.

Odsetki Sąd zasądził zgodnie z art. 481 k.c. z uwzględnieniem terminu płatności podanego na fakturze jako zgodnego z treścią art. 488 k.c., przy czym jako datę zapłaty poszczególnych należności przyjęto daty wystawienia pokwitowań, co spowodowało uznanie innego biegu początkowego i końcowego naliczania odsetek od należności zapłaconych.

Konsekwencją wydanego rozstrzygnięcia było orzeczenie o obowiązku poniesienia przez pozwaną kosztów procesu, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy wyrażona w art. 98 k.p.c.

W apelacji pozwana zaskarżyła powyższy wyrok w części zasądzającej od niej należność główną i odsetki oraz koszty procesu, zarzucając orzeczeniu naruszenie przepisów prawa procesowego – art. 233 § 1 k.p.c. poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów zawnioskowanych przez stronę pozwaną.

Z uwagi na ten zarzut wniosła o zmianę wyroku przez oddalenie powództwa w całości, „zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego”; względnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpatrzenia i rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

W uzasadnieniu apelacji pozwana powieliła argumentację zawartą w sprzeciwie od nakazu zapłaty, a więc, że kupując od powoda biżuterię na łączną kwotę 5.348,04 zł równocześnie w dniu 5.05.2011 r. zawarła z przedstawicielem handlowym „ustną umowę handlową”, której zawarcie było warunkiem zakupienia przez nią towaru od powoda. Chociaż była to umowa ustna to dotyczyła warunków dalszej współpracy, ewentualnych reklamacji od klienta, wymiany oraz przyjazdów przedstawiciela powoda do E., w tym także dokonywania płatności. Pozwana jako sprzedawca detaliczny udziela na każdą sprzedaną przez siebie rzecz 2-letniej rękojmi, to też nie jest zainteresowana jednorazowym zakupem towaru, którego później nie może reklamować lub też dokupić do kolekcji dalszych wyrobów, jeżeli byłby zainteresowany klient. Pozwana podkreśliła, że każdorazowo przy spotkaniu z przedstawicielem handlowym w E. wpłacała częściowo za pobrany towar, w sumie 2.384,04 zł. Później przedstawiciel handlowy powoda przestał przyjeżdżać do sklepu pozwanej, chociaż dostarczał towar także do innego sklepu w E., a gdyby pojawił się w sklepie pozwanej, to można by dojść do porozumienia i spłacić w całości fakturę, a pozwana mogłaby wymienić tą część towaru, która pokrywa zaległość za fakturę VAT i nie sprzedaje się.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanej na swoją rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się oczywiście bezzasadna.

Sąd Okręgowy jako sąd meriti w granicach wniesionej apelacji, co wynika z dyspozycji art. 378 § 1 k.p.c., rozważa na nowo zebrany w sprawie materiał dowodowy, w tym dokonuje jego samodzielnej oceny prawnej. Powyższa analiza pozwala stwierdzić, że stanowisko Sądu drugiej instancji, zarówno w zakresie ustaleń faktycznych oraz ich oceny prawnej w całości pokrywa się z argumentacją zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, tym samym niecelowym jest jej powtarzanie. Wywody zaprezentowane w apelacji, w tym podniesiony zarzut naruszenia prawa procesowego, nie stanowiły wystarczającej podstawy do weryfikacji orzeczenia Sądu Rejonowego w postulowanym przez apelującą kierunku, zwłaszcza że Sąd prawidłowo przeanalizował zebrany w sprawie materiał dowodowy.

W związku z postawieniem przez skarżącą zarzutu naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów, Sąd Okręgowy podkreśla na wstępie, że sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według swego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału. Przepis art. 233 § 1 k.p.c., przy uwzględnieniu treści art. 328 § 2 k.p.c., nakłada na sąd orzekający obowiązek: po pierwsze – wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału, po drugie – uwzględnienia wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, po trzecie – skonkretyzowania okoliczności towarzyszących przeprowadzeniu poszczególnych dowodów mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności, po czwarte – wskazania jednoznacznego kryterium oraz argumentacji pozwalającej wyższej instancji i skarżącemu na weryfikację dokonanej oceny w przedmiocie uznania dowodu za wiarygodny, bądź też jego zdyskwalifikowanie, po piąte – przytoczenia w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia dowodów, na których sąd się oparł i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności. Jak trafnie przyjmuje się przy tym w orzecznictwie sądowym, jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub, gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z 27.09.2002 r., II CKN 817/00, LEX nr 56906). Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając (tak SN m.in. w orzeczeniach: z 23.01.2001 r., IV CKN 970/00, LEX nr 52753, z 12.04.2001 r., II CKN 588/99, LEX nr 52347, z 10.01.2002 r., II CKN 572/99, LEX nr 53136).

Odnosząc powyższe wywody do realiów niniejszej sprawy, stwierdzić należało, że pozwana ograniczyła się w apelacji wyłącznie do przedstawienia własnej wersji wydarzeń, nie odnosząc się do logicznej oceny materiału dowodowego dokonanej przez Sąd pierwszej instancji i w efekcie nie podważając skutecznie tej oceny dowodów, w pełni mieszczącej się w ramach zakreślonych przepisem art. 233 § 1 k.p.c. W szczególności należy zaakcentować, że tak w apelacji, jak i wcześniej w sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana nie zaoferowała żadnych dowodów na okoliczność zawarcia, jak to nazywa, „ustnej umowy handlowej”, z przedstawicielem handlowym powoda, na której podstawie miałaby regulować cenę za biżuterię w ratach, przy okazji wizyt tegoż przedstawiciela w jej sklepie. Pozwana poprzestała na twierdzeniach, które byłyby wystarczające gdyby druga strona, czyli powód, choćby milcząco je potwierdził. Tak się jednak nie stało, gdyż w piśmie procesowym z dnia 8.02.2013 r., jak i na rozprawie w dniu 22.02.2013 r., pełnomocnik powoda wyraźnie zaprzeczył twierdzeniom pozwanej o zawarciu „ustnej umowy handlowej” dotyczącej ratalnego sposobu zapłaty za sprzedany towar. I w świetle treści faktury VAT nr (...), jako dowodu na fakt zawarcia pomiędzy stronami umowy sprzedaży, zresztą niekwestionowanej przez pozwaną, nie sposób zgodzić się ze skarżącą, że miała spłacać cenę w ratach, płatnych przedstawicielowi handlowemu podczas jego wizyt w sklepie. Na fakturze został określony termin zapłaty i to mocno odroczony (3 miesiące) i tylko pierwsza wpłata pozwanej była w tym terminie. Pozostałe wpłaty były już po terminie określonym w fakturze, co uzasadniało żądanie ustawowych odsetek za opóźnienie w płatności, gdyż również z przedłożonych przez pozwaną dowodów wpłaty nie sposób wywieść (brak jakichkolwiek adnotacji w tym przedmiocie), że są to wcześniej „umówione” raty.

Zupełnie bezprzedmiotowe są wywody apelacji na temat rękojmi przy sprzedaży obowiązującej pomiędzy pozwaną i jej klientami, gdyż analogiczne uprawnienia miała pozwana jako kupujący względem powoda, niezależnie od sposobu i terminu zapłaty. Z kolei sugestia skarżącej, że spłacałby dalej zadłużenie wobec powoda, gdyby przedstawiciel handlowy nie zaprzestał wizyt w jej sklepie, przemawia przeciwko jej wersji, a więc, że płatność miała być w ratach do rąk tegoż przedstawiciela. Bowiem gdyby tak się z pozwaną rzeczywiście umówił, to przyjeżdżałby co najmniej do momentu zapłaty całości ceny z ww. faktury. Niezależnie od tego Sąd Okręgowy zauważa, że brak bezpośredniego kontaktu z przedstawicielem handlowym powoda w żadnym wypadku nie usprawiedliwia pozwanej, gdyż na fakturze został wskazany numer rachunku bankowego powoda, na który należało dokonywać wpłat.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy - na podstawie art. 385 k.p.c. - oddalił apelację jako bezzasadną.

Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego, które powód wygrał w całości, oparto na treści art. 98 § 1 i 3 k.p.c., art. 99 k.p.c., art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustawionego z urzędu.