Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 6 grudnia 2016 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie, Wydział XI Gospodarczy,

w składzie:

Przewodniczący: SSR Aleksandra Wójcik-Wojnowska

Protokolant: Przemysław Badurka

po rozpoznaniu w dniu 6 grudnia 2016 r. w Szczecinie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki akcyjnej w S.

przeciwko (...). (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w R.

o zapłatę

I.  oddala powództwo

II.  zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę 2400,00 zł (dwa tysiące czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt XI GC 468/15

Sprawa rozpoznawana w postępowaniu zwykłym.

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 23 grudnia 2014 roku powódka (...) spółka akcyjna w S. wniosła o zasądzenie od (...) (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. kwoty 21.542,32 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 12 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty i kosztami procesu. W uzasadnieniu powódka wskazała, iż na podstawie umowy wynajmowała pozwanej elementy rusztowań. Po zakończeniu umowy powódka obciążyła pozwaną za niezwrócony sprzęt wystawiając notę na 127.306,40 zł. Po niemal roku od daty zakończenia współpracy pozwana oświadczyła, że jednak posiada sprzęt powódki. Po jego zwrocie w grudniu 2011 r. powódka wystawiła fakturę za korzystanie z tego sprzętu (kwota dochodzona pozwem), zgodnie z ogólnymi warunkami najmu, które przewidują, że najem przedłuża się do czasu faktycznego zwrotu sprzętu.

Po wydaniu w sprawie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym pozwana zaskarżyła nakaz w całości, wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów. W uzasadnieniu wskazała, że sprzęt zwracany w grudniu 2011 r. nie był własnością powódki, lecz były to inne elementy rusztowań tego samego rodzaju, na których zwrot w miejsce zapłaty powódka zgodziła się, by obniżyć dług pozwanej wynikający z noty obciążeniowej. Wystawienie tej noty było efektem zakończenia umowy najmu, umowa ta nie została nigdy reaktywowana. Pozwana podniosła też zarzut przedawnienia roszczenia za okres do listopada 2011 r., wskazując, że jeśli jest to roszczenie o czynsz najmu, to był on płatny miesięcznie.

Na pierwszej rozprawie pełnomocnik powódki wskazał, iż z ostrożności wywodzi roszczenie także z przepisów dotyczących wynagrodzenia za bezumowne korzystanie. Pozwana wskazała, że także takie roszczenie jest przedawnione, gdyż termin przedawnienia wynosi rok od dnia zwrotu rzeczy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 24 czerwca 2008 roku pomiędzy (...) spółką akcyjną w S. a (...) (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w R. została zawarta umowa wynajmu nr (...). Umowa dotyczyła elementów rusztowania ramowego lub modułowego opisanego w § 1 umowy o wartości maksymalnej 2.000.000 zł netto wg cen podanych na dokumentach magazynowych WZ.

Umowę zawarto no czas określony min. 10 miesięcy, poczynając od 1.06. (...). Zmiany okresu najmu wymagały pisemnego aneksu – pisemnej zgody obu stron.

Rusztowania miały być wydawane na podstawie dokumentów magazynowych WZ podpisanych przez przedstawicieli najemcy. W razie braku przedstawiciela najemcy przy zwrocie najemca zaakceptował ilości i stan rusztowania wykazane na dokumentach magazynowych PZ wystawionych jednostronnie przez powoda. Za brakujące rusztowania pozwana miała zostać obciążona notą wg cen rusztowań podanych na dokumentach magazynowych.

W § 4 wskazano, że czynsz wyniesie 3% wartości posiadanego w skali miesiąca rusztowania. Za pierwszy dzień najmu przyjęto dzień wydania rusztowania, za ostatni dzień – dzień zwrotu rusztowania do magazynu powódki. W § 5 wskazano m. in., że najemca zobowiązuje się przez cały okres najmu zachować oznakowania rusztowania (naklejki z nazwą (...), wybite logo (...), oznakowania kolorami (...) żółty i czerwony). W § 6 ust. 3 postanowiono, że w przypadku braku płatności najemca i powódka zgadzają się na przejęcie rusztowań systemowych L. będących własnością pozwanej jako rozliczenie płatności wynikających z umowy. Faktury za najem rusztowań wystawiane miały być 2 razy w miesiącu: w połowie i na koniec miesiąca. Termin płatności ustalono na 45 dni od daty wystawienia faktury. Zaleganie s płatnościami za 2 okresy rozliczeniowe skutkować miało rozwiązaniem umowy w trybie natychmiastowym.

Dowód: umowa k. 19-22

Pozwana nie regulowała terminowo płatności i umowa najmu została przez powódkę rozwiązana. Pozwana nie zwróciła elementów rusztowań o wartości (wg dokumentów wydania) 127.306.40 zł.

Dowód: zeznania J. C.: k. 99

zeznania D. Ł. k. 101-102

zeznania A. T. k. 187

W dniu 31.12.2010 r. powódka wystawiła pozwanej notę obciążeniową na 127.306.40 zł za niezwrócone (wymienione w nocie) elementy rusztowań.

Dowód: nota k. 23-26,

Strony prowadziły negocjacje do co spłaty przez pozwaną zadłużenia, związanego z nieuregulowanym czynszem i wynikającego z noty obciążeniowej. Powódka zgodziła się przyjąć sprzęt odnaleziony przez pozwaną na budowach oraz sprzęt stanowiący własność pozwanej, aby zmniejszyć zadłużenie wynikające z noty.

Elementy rusztowań zwracane były do grudnia 2011 r., przy zwrotach wystawiane były dokumenty magazynowe. Najpierw zwrócono sprzęt z oznaczeniami R., potem – po zorganizowaniu zbiórki sprzętu przez pozwaną – elementy rusztowania nie mające takich oznaczeń.

W dniu 29.12.2011 r. powódka wystawiła pozwanej notę uznaniową na 48450,40 zł tytułem częściowego anulowania noty obciążeniowej, w nocie wskazano zwrócone elementy rusztowań, które wg powódki stanowiły jej własność i przedmiot umowy z 2008 r.

W tym samym dniu powódka wystawiła pozwanej notę uznaniową na 22393,20 zł tytułem częściowego anulowania noty obciążeniowej, w nocie nie wskazano elementów rusztowań, wg powódki elementy będące podstawą wystawienia tej noty nie stanowiły jej własności i przedmiotu umowy z 2008 r.

Dowód: nota k. 27, 28

zeznania J. C.: k. 99-101

zeznania D. Ł. k. 101-102

zeznania J. L. k. 102-103

zeznania A. T. k. 187

zeznania G. O. k. 267

W dniu 26 marca 2012 r. prezes pozwanej złożył oświadczenie o uznaniu długu. W oświadczeniu wymieniono faktury za najem za okres od 31 maja do 31 grudnia 2010 r. oraz notę z 31.12.2010 r. w kwocie 56462,80 zł. Należność w łącznej kwocie 125616,31 zł pozwana spłacać miała w ratach do 31.07.2012 r.

Dowód: oświadczenie k. 29

zeznania J. C.: k. 99-101

W dniu 21 kwietnia 2012 r. powódka wystawiła pozwanej fakturę na kwotę 21542,42 zł za wynajem rusztowań. W opisie wskazano ryczałt (17514,08 zł netto), do faktury wystawiono załącznik opiewający na tę samą kwotę netto, a wskazujący na naliczanie czynszu od stycznia 2011 r. do marca 2012 r. od wartości netto: od stycznia do maja 2011 r. 80.324,20 zł, za kolejne 2 miesiące 52033,40 zł, za sierpień, wrzesień i październik 21.260 zł, za ostatnie miesiące 9774,20 zł.

Powódka uznała, że skoro pozwana korzystała z rusztowań, to powinna zapłacić czynsz w wysokości wskazanej w umowie (3% wartości posiadanych rusztowań miesięcznie). Obciążenie to nie było elementem uzgodnień z 26 marca 2012 r. Decyzja o obciążeniu zapadła, gdy pozwana nie regulowała zobowiązań zgodnie ze złożonym oświadczeniem.

Dowód: faktura z załącznikiem k. 30-31

zeznania J. C.: k. 99-101

zeznania D. Ł. k. 101-102

zeznania A. T. k. 187

Pismem z 2.07.2012 r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty należności z ww. faktury.

Dowód: wezwanie k. 32

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się nieuzasadnione.

Powódka wskazywała, że dochodzona przez nią kwota to czynsz, należny za użytkowanie rusztowań przez pozwaną w 2011 r. Jedynie z ostrożności wskazano, że podstawę roszczeń mogą stanowić także przepisy o wynagrodzeniu za bezumowne korzystanie.

Zgodnie z treścią przepisu art. 659 Art. 659. § 1. § 1 k.c. przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

W sprawie niespornym jest, że strony łączyła umowa najmu, zawarta w 2010 r. Powódka z zapisu § 4 umowy (że ostatnim dniem najmu jest dzień zwrotu rusztowania do magazynu powódki) wywodziła, że czynsz należy się za cały okres do momentu zwrotu rusztowań. Jednakże w ocenie Sądu to postanowienie umowy nie może zobowiązywać pozwanej do zapłaty dochodzonej pozwem kwoty, gdyż z materiału dowodowego bezspornie wynika, iż umowa z 2008 r. została rozwiązana przez powódkę. Fakt ten potwierdzili wszyscy pracownicy powódki wskazując, że pozwana nie regulowała czynszu, wobec czego umowę wypowiedziano ze skutkiem natychmiastowym. Potwierdzeniem tego było wystawienie przez powódkę noty obciążeniowej za elementy niezwrócone po zakończeniu umowy, co zgodnie z powszechnie stosowaną w branży praktyką czyni się po zakończeniu umowy. Jeśli zaś umowa wygasła, to jej postanowienia nie mogły „odżyć” tylko dlatego, że w późniejszym czasie okazało się, że pozwana posiada jakiś sprzęt należący do powódki. Z zeznań świadków wynika wyraźnie, że obciążenie za sprzęt odnaleziony i zwrócony w ciągu 2011 r. nigdy nie było między stronami uzgadniane, a wystawienie faktury było w istocie reakcją na brak realizacji przez pozwaną zobowiązania do spłaty długu w ratach. Strony nigdy, nawet w sposób dorozumiany, nie wyraziły woli reaktywowania rozwiązanej pod koniec 2010 r. umowy. Obciążenie za sprzęt odnaleziony nie było też przedmiotem negocjacji, dotyczących sposobu zmniejszenia zadłużenia pozwanej.

Niezależnie od tego, powódka nie wykazała w niniejszej sprawie okresu korzystania przez pozwaną z poszczególnych elementów i rodzajów tych elementów, a od tego, zgodnie z umową, zależała wysokość czynszu. W samej fakturze wskazano enigmatycznie „ryczałt”, do faktury załączono tabelę, z której wynika obciążenie za okres od stycznia 2011 r. do marca 2012 r. Już sam okres owego naliczania czynszu budzi wątpliwości. Jak wynika z zeznań świadków, strony negocjowały, aby pozwana mogła „spłacić” część należności z noty obciążeniowej poprzez zwroty rusztowań, których wartość miała pomniejszać wartość noty. Strony uzgodniły tzw. świadczenie w miejsce wykonania (datio in solutum), opisane w treści art. 453 k.c., zgodnie z którym jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Powódce nie udało się wykazać, kiedy i jakie elementy rusztowań były zwracane. Świadkowie zeznawali tu niejednolicie, część z nich wiązała datę zwrotu z datą wystawienia not uznaniowych, co byłoby logiczne, ale czemu sprzeciwia się treść załącznika do faktury. Żadna z przesłuchanych osób nie umiała wskazać dat zwrotu. Charakterystyczne są zeznania D. Ł. – najpierw powiedział on, że zwrotów było kilka, dat nie pamięta, ale można je odtworzyć na podstawie dokumentów magazynowych. Po okazaniu not uznaniowych wskazał, że wszystkie zwroty nastąpiły jednego dnia, po czym za chwilę znowu zmienił zdanie, wskazując, że zwrotów było więcej i miały miejsce w ciągu kilku dni. Z kolei J. C. i J. L. zeznawali zbieżnie, że najpierw miał miejsce zwrot sprzętu oznakowanego jako własność powódki, potem zaś sprzętu bez takich oznaczeń. Wskazuje to, iż sprzęt nie był zwrócony jednorazowo w dacie wystawienia not uznaniowych. Daty zwrotu i rodzaj zwracanych urządzeń należało w niniejszej sprawie wykazać dokumentami magazynowymi, które – co Sądowi wiadomo z innych spraw z udziałem powoda – każdorazowo wystawia się po zwrocie elementów do magazynu, przy czym powódka prowadzi tę dokumentację bardzo skrupulatnie. Dodać trzeba, że skoro nota obciążeniowa została ostatecznie obniżona tylko o wartości wskazane w notach uznaniowych, a te pochodzą wyłącznie z grudnia 2011 r., to należałoby zakładać, że po tym czasie pozwana nie zwróciła już powódce żadnych elementów rusztowań. Tymczasem załącznik do faktury wskazuje na obciążanie pozwanej czynszu także przez 3 pierwsze miesiące 2012 r. Z kolei znaczące obniżenie wartości, od której naliczany był czynsz, następuje według załącznika do faktury w czerwcu 2011 r. (o 41.446,40 zł), co może wskazywać, że wówczas nastąpił jakiś zwrot, kolejne obniżenie – o niespełna 20.000 zł – ma miejsce w sierpniu 2011 r. Jednocześnie ani początkowa (80324,20 zł) ani żadna z kolejnych wartości sprzętu, stanowiących podstawę naliczenia czynszu, nie odpowiada wartości zwróconego sprzętu, wskazanej w nocie uznaniowej nr (...) – 48450,40 zł, która to kwota stanowić miała podstawę do obliczenia czynszu. Suma wartości z not obciążeniowych w zestawieniu z treścią załącznika wskazuje raczej, że czynsz został przez powódkę naliczony także od sprzętu, nie stanowiącego jej własności, a wskazanego w nocie uznaniowej (...) (pozycje od 2 do 5 załącznika do faktury to ok. 70.000 zł, podobnie jak suma wartości z not). Wobec tych nieścisłości w materiale dowodowym Sąd uznał, że powódka nie wykazała, iż należy jej się czynsz wskazany w fakturze, a mający zgodnie z umowa stanowić 3% wartości posiadanego sprzętu (będącego własnością powódki) miesięcznie.

Pozwana podniosła też zarzut przedawnienia. Pozew wniesiono 23.12.2014 r., termin przedawnienia dla należności czynszowych to zgodnie z art. 118 k.c. 3 lata, przy czym rozpoczyna się on od dnia wymagalności roszczenia (art. 120 k.c.). Strony uzgodniły, że czynsz będzie płatny miesięcznie, a faktury wystawiane będą w połowie i na koniec miesiąca. Gdyby przyjąć, że zwroty następowały tak, jak w załączniku do faktury, to nieprzedawniony byłby czynsz wyłącznie z pierwszej pozycji załącznika do faktury, tj. 4398,45 zł netto. Trzeba bowiem założyć, że powódka nie mogła przewidzieć, kiedy sprzęt zostanie zwrócony i jaki to będzie sprzęt, a więc naliczyć opłat przed zwrotem sprzętu. Jednak z załącznika wynika, że cały sprzęt stanowiący podstawę obciążenia z wyjątkiem wskazanego w pierwszej pozycji został zwrócony do listopada 2011 r., zatem na koniec listopada można było czynsz naliczyć i postawić go w stan wymagalności.

Powódka alternatywnie wskazywała jako podstawę swych roszczeń przepisy o wynagrodzeniu za bezumowne korzystanie, a więc art. 224 § 2 k.c. w zw. z art. 225 .k.c. Zgodnie z treścią w/w przepisów samoistny posiadacz rzeczy (ruchomości, jak i nieruchomości), który posiada ją w złej wierze, jest obowiązany względem właściciela rzeczy do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy. Dotyczy to także samoistnego posiadacza w dobrej wierze, od chwili, w której dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Stosownie do treści art. 230 k.c. przepisy dotyczące roszczeń właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy stosuje się odpowiednio do stosunku między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym, o ile z przepisów regulujących ten stosunek nie wynika nic innego.

Wywody dotyczące potrzeby wykazania, jaki sprzęt i o jakiej wartości tudzież przez jaki czas pozostawał w posiadaniu pozwanej, pozostają aktualne także przy tej podstawie prawnej roszczenia. Niezależnie od niewykazania tych faktów zarzut przedawnienia i w tym wypadku doprowadziłby do oddalenia powództwa w całości. Zgodnie bowiem z art. 229. § 1 k.c. roszczenia właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy przedawnia się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy. W tym wypadku, niezależnie od tego, czy ostatni zwrot miał miejsce w grudniu 2011 r., czy w marcu 2012 r., roszczenia w chwili wnoszenia pozwu były przedawnione w całości.

Nie może być mowy o jakimkolwiek uznaniu długu, co powodowałoby skutek przerwania biegu przedawnienia (art. 123 k.c.). Powódka wskazywała na oświadczenie z marca 2012 r., w którym prezes pozwanej uznał zadłużenie wobec powódki. W oświadczeniu tym nie została jednak wymieniona faktura za czynsz (nie mogła być wymieniona, gdyż wystawiono ją później), w żadnym miejscu oświadczenia nie ma też mowy o nieuregulowanym czynszu za zwracane w 2011 r. G. O. zeznał wprawdzie, że rozmawiał z prezesem pozwanej o zaległościach, ale po okazaniu mu ugody z marca 2012 r. stanowczo zaprzeczył, by była to ugoda opisana przez niego we wcześniejszych zeznaniach, toteż nie można uznać, że w marcu 2012 r. prezes pozwanej uznał jakiekolwiek zaległości związane z czynszem za urządzenia zwrócone w 2011 r.

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się w całości o dokumenty przedłożone przez strony oraz o zeznania świadków, które zostały uznane za wiarygodne, jakkolwiek częściowo nieprzydatne dla rozstrzygnięcia (K. G. w ogóle nie pamiętał kolejności wydarzeń i podstaw kolejnych obciążeń, J. L. także zeznawał ogólnikowo).

Dowód z opinii biegłego pominięto jako nieprzydatny dla rozstrzygnięcia, gdyż powódka nie wykazała okresu korzystania z rusztowań i rodzaju użytkowanych elementów, zatem biegły nie dysponowałby danymi potrzebnymi do ewentualnej wyceny.

Wobec powyższego powództwo oddalono w całości.

Orzeczenie o kosztach zapadło w oparciu o treść art. 98 k.p.c. i § 6 pkt. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)