Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 grudnia 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Katarzyna Antoniak
Protokolant:	st. sekr. sąd. Marta Żuk

po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2016r. w Siedlcach

na rozprawie

odwołania Z. J. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 27 maja 2016r., znak: (...)

w sprawie Z. J. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o wysokość kapitału początkowego

oraz odwołania Z. J. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z 12 sierpnia 2016r., znak: (...)

w sprawie Z. J. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o zwrot nienależnie pobranego świadczenia

I.  zmienia zaskarżoną decyzję z 27 maja 2015r. i ustala, że wysokość kapitału początkowego Z. J. (1) na dzień 1 stycznia 1999r., przy uwzględnieniu okresów składkowych w wymiarze 14 lat, 11 miesięcy i 4 dni oraz okresów nieskładkowych w wymiarze 5 lat i 24 dni, wynosi 88 893,97 (osiemdziesiąt osiem tysięcy osiemset dziewięćdziesiąt trzy złote i dziewięćdziesiąt siedem groszy),

II.  zmienia zaskarżoną decyzję z 12 sierpnia 2016r. i ustala, że Z. J. (2) nie pobrała nienależnie świadczenia z tytułu emerytury za okres od 1 czerwca 2013r. do 31 maja 2016r. w kwocie 3 292,77 (trzy tysiące dwieście dziewięćdziesiąt dwa złote i siedemdziesiąt siedem groszy) i nie jest zobowiązana do zwrotu powyższej kwoty oraz kwoty odsetek w wysokości 456,35 (czterysta pięćdziesiąt sześć złotych i trzydzieści pięć groszy).

Sygn. akt: IV U 630/16 UZASADNIENIE

Decyzją z 27 maja 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. działając na podstawie przepisów z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wskazując na otrzymanie nowych dowodów mających wpływ na wysokość kapitału początkowego, ponownie ustalił wysokość kapitału początkowego Z. J. (1) na dzień 1 stycznia 1999r. na kwotę 81 426,40 złotych, przy czym do ustalenia wysokości kapitału początkowego przyjął okresy składkowe w wymiarze 14 lat, 11 miesięcy i 4 dni oraz okresy nieskładkowe w wymiarze 2 lata z tytułu sprawowania opieki nad dziećmi (w miejsce pierwotnie przyjętych okresów nieskładkowych z tego tytułu w wymiarze 5 lat i 24 dni) - decyzja z 27 maja 2016r. k.8 akt o ustalenie kapitału początkowego.

Odwołanie od w/w decyzji złożyła Z. J. (1) wnosząc o jej zmianę poprzez ustalenie wysokości kapitału początkowego przy uwzględnieniu wcześniej przyjętych okresów składkowych i nieskładkowych. W uzasadnieniu stanowiska ubezpieczona wskazała, że decyzja organu rentowego jest całkowicie nieuzasadniona. Organ rentowy ponownie ustalił wysokość kapitału początkowego powołując się na nowe dowody, ale nie wskazał o jakie nowe dowody chodzi. Ponadto decyzja nie zawiera uzasadnienia. Porównanie obecnej i poprzedniej decyzji o ustaleniu kapitału początkowego wskazuje, że aktualnie organ rentowy nie uwzględnił okresu, w którym przebywała na urlopie wychowawczym wobec tego, że w tym samym okresie była ubezpieczona w KRUS. Takie działanie organu rentowego jest nieuzasadnione, gdyż organ rentowy wiedział, iż będzie miała ona przyznaną emeryturę rolniczą, a ponadto że podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników (odwołanie zarejestrowane pod sygnaturą akt IV U 630/16 k.1-2 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na przepisy prawa i argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Wskazał, że po ustaleniu kapitału początkowego decyzją z 2 sierpnia 2012r. i po przyznaniu ubezpieczonej prawa do emerytury decyzją z 6 sierpnia 2012r. - na podstawie art.24 ustawy emerytalnej, organ powziął informację, że od 13 lipca 2012r. ubezpieczona nabyła prawo do emerytury rolniczej i do ustalenia tego świadczenia przyjęto jedynie okresy pracy i ubezpieczenia Z. J. (1) w rolnictwie przypadające od 1 maja 1981r. do 31 grudnia 1988r. oraz od 1 stycznia 1991r. do 19 lipca 2012r. Okresy te pokrywają się zaś z okresami opieki nad dziećmi przyjętymi do ustalenia kapitału początkowego ubezpieczonej przypadającymi od 5 września 1985r. do 31 grudnia 1985r., od 1 grudnia 1986r. do 28 lutego 1991r. oraz od 1 marca 1991r. do 28 sierpnia 1991r. Mając to na uwadze organ rentowy stwierdził, że wysokość kapitału początkowego ubezpieczonej została błędnie wyliczona z powodu niepowiadomienia organu o nabyciu przez ubezpieczoną prawa do emerytury rolniczej (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.3-4 akt sprawy).

W dniu 12 sierpnia 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wydał decyzję, w której stwierdził, że Z. J. (1) pobrała nienależnie świadczenie za okres od 1 czerwca 2013r. do 31 maja 2016r. w kwocie 3 292,77 złotych z tytułu emerytury i na podstawie art.138 ustawy z 17 grudnia 1998r. zobowiązał wymienioną do zwrotu w/w kwoty i odsetek za okres od 18 czerwca 2013r. do 14 czerwca 2016r. w kwocie 456,35 złotych (decyzja z 12 sierpnia 2016r. k.97 akt emerytalnych).

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła Z. J. (1) wnosząc o jej zmianę i ustalenie, że nie jest zobowiązana do zwrotu w/w kwoty oraz kwoty odsetek. W uzasadnieniu stanowiska podniosła m.in., że zaskarżona decyzja nie zawiera uzasadnienia, dlatego nie można stwierdzić, która z regulacji art.138 ustawy emerytalnej została przyjęta przez organ rentowy jako podstawa tej decyzji. Niezależnie od powyższego ubezpieczona wskazała, że organ rentowy posiadał wiedzę, że ubiega się ona o dwa świadczenia emerytalne, których płatnikami są Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Organ rentowy miał również wiedzę o okresach, w których podlegała ona ubezpieczeniu społecznemu rolników. W tych okolicznościach od początku miał możliwość ustalenia prawidłowych okresów wymaganych do nabycia emerytury i obliczenia jej wysokości (odwołanie zarejestrowane pod sygnaturą akt IV U 784/16 k.16-20 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wskazując, że już po ustaleniu wysokości kapitału początkowego i przyznaniu ubezpieczonej prawa do emerytury organ powziął informację o nabyciu przez ubezpieczoną prawa do emerytury rolniczej, do której ustalenia przyjęto jedynie okresy pracy i ubezpieczenia Z. J. (1) w rolnictwie przypadające od 1 maja 1981r. do 31 grudnia 1988r. oraz od 1 stycznia 1991r. do 19 lipca 2012r., które to okresy pokrywają się częściowo z okresami opieki nad dziećmi przyjętymi przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych do ustalenia kapitału początkowego ubezpieczonej. W tych okolicznościach organ rentowy wydał w/w decyzję z 27 maja 2016r. o ponownym ustaleniu kapitału początkowego, a następnie wydał zaskarżoną decyzję, w której ustalił nadpłatę z tytułu emerytury obliczonej przy uwzględnieniu wcześniej ustalonego kapitału początkowego. W ocenie organu rentowego, w przedstawionych okolicznościach, zaskarżona decyzja jest prawidłowa i nie ma podstaw od jej zmiany (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.21-23 akt sprawy).

Postanowieniem z 13 grudnia 2016r. Sąd postanowił połączyć sprawę z odwołania ubezpieczonej od decyzji zobowiązującej do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia z wcześniejszą sprawą z odwołania ubezpieczonej od decyzji w sprawie ponownego ustalenia kapitału początkowego celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygnaturą akt IV U 630/16 (postanowienie z 13 grudnia 2016r. k.45 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 5 lipca 2012r. wpłynął do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wniosek Z. J. (1) urodzonej w dniu (...) o emeryturę. W załączonym do wniosku kwestionariuszu okresów składkowych i nieskładkowych ubezpieczona wykazała okresy zatrudnienia u jedynego pracodawcy – w Gminnej Spółdzielni (...) w P. w okresie od 1 września 1971r. do 28 lutego 1991r., w tym przerwy wynikające z przebywania na urlopie wychowawczym oraz okres niewykonywania pracy po ustaniu zatrudnienia – od 1 marca 1991r. do 28 sierpnia 1991r. z powodu opieki nad córką W. (wniosek o emeryturę wraz z kwestionariuszem okresów składkowych i nieskładkowych oraz m.in. odpisami skróconymi aktów urodzenia trójki dzieci i świadectwem pracy k.1-7 akt emerytalnych). We wniosku ubezpieczona wskazała ponadto, że pobiera zasiłek chorobowy z KRUS oraz że nie zgłaszała poprzednio wniosku o emeryturę, w tym w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Rozpoznając przedmiotowy wniosek o emeryturę organ rentowy wystąpił do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z zapytaniem, czy ubezpieczona ma ustalone prawo do świadczenia rolnego, a jeżeli tak, to jakiego i czy do ustalenia tego prawa uwzględniono okresy zatrudnienia, a jeżeli tak, to czy po wyłączeniu okresów zatrudnienia ubezpieczona będzie nadal spełniała warunki do emerytury rolniczej (pismo Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z 12 lipca 2012r. skierowane do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego k.61 akt emerytalnych). W piśmie z 19 lipca 2012r. (data wpływu do organu rentowego w dniu 20 lipca 2012r.) Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego poinformowała, że ubezpieczona nie ma ustalonego prawa do żadnych świadczeń emerytalno-rentowych rolniczych (pismo KRUS z 19 lipca 2012r. k.62 akt emerytalnych). W celu rozpoznania wniosku ubezpieczonej o emeryturę, w dniu 2 sierpnia 2012r. organ rentowy wydał decyzję o ustaleniu kapitału początkowego ubezpieczonej na dzień 1 stycznia 1999r. w wysokości 88 893,97 złotych, przy czym do ustalenia wysokości kapitału początkowego przyjął okresy składkowe w wymiarze 14 lat, 11 miesięcy i 4 dni oraz okresy nieskładkowe z tytułu opieki nad dziećmi w wymiarze 5 lat i 24 dni (decyzja z 2 sierpnia 2012r. k.5 akt o ustalenie kapitału początkowego). Następnie decyzją z 6 sierpnia 2012r. działając na podstawie art.24 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych organ rentowy przyznał ubezpieczonej od 13 lipca 2012r. ,tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego emeryturę, której wysokość ustalił na podstawie art.26 ustawy emerytalnej (decyzja 6 sierpnia 2012r. o przyznaniu emerytury k.70-71 akt emerytalnych).

W dniu 20 lipca 2012r., a zatem dzień po w/w informacji skierowanej przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. co do tego, że ubezpieczona nie ma ustalonego prawa do świadczenia rolniczego, ubezpieczona wystąpiła do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z wnioskiem o emeryturę rolniczą. Do wniosku załączono zaświadczenie o podleganiu przez ubezpieczoną ubezpieczeniu społecznemu rolników w okresie od 1 maja 1981r. do 31 grudnia 1988r. oraz od 1 stycznia 1991r. do 19 lipca 2012r., co łącznie stanowi 29 lat, 2 miesiące i 19 dni (wniosek o emeryturę wraz z załącznikami k.1-8 akt emerytalnych KRUS). Po rozpoznaniu powyższego wniosku decyzją z 1 sierpnia 2012r. wydaną na podstawie art.19 ust.1 ustawy z 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników organ rentowy przyznał ubezpieczonej od 13 lipca 2012r. ,tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego emeryturę (decyzja Prezesa KRUS z 1 sierpnia 2012r. k.29-30 akt emerytalnych KRUS).

O nabyciu prawa do emerytury rolniczej ubezpieczona nie powiadomiła Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wiedzę o nabyciu przez ubezpieczoną prawa do emerytury rolniczej Zakład Ubezpieczeń Społecznych powziął z pisma Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z 26 lutego 2016r. stanowiącego odpowiedź na zapytanie Zakładu z 25 lutego 2016r. W piśmie tym Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego poinformowała również, że do ustalenia prawa do emerytury rolniczej przyjęto jedynie okresy pracy i ubezpieczenia Z. J. (1) w rolnictwie w okresie od 1 maja 1981r. do 31 grudnia 1988r. oraz od 1 stycznia 1991r. do 19 lipca 2012r (zapytanie ZUS O/S. z 25 lutego 2016r. i odpowiedź KRUS z 26 lutego 2016r. z datą wpływu do ZUS w dniu 2 marca 2016r. k.75-76 akt emerytalnych).

Po uzyskaniu informacji o nabyciu przez ubezpieczoną od 13 lipca 2012r. prawa do emerytury rolniczej organ rentowy (ZUS O/S.) zweryfikował okresy przyjęte do ustalenia kapitału początkowego i zaskarżoną decyzją z 27 maja 2016r. ponownie ustalił kapitał początkowy ubezpieczonej na kwotę 81 426,40 złotych, przy czym do ustalenia kapitału początkowego przyjął okresy składkowe w wymiarze 14 lat, 11 miesięcy i 4 dni oraz okresy nieskładkowe w wymiarze 2 lata z tytułu sprawowania opieki nad dziećmi - w miejsce pierwotnie przyjętych w decyzji z 2 sierpnia 2012r. okresów nieskładkowych z tego tytułu w wymiarze 5 lat i 24 dni (decyzja z 27 maja 2016r. k.8 akt o ustalenie kapitału początkowego). W konsekwencji powyższego – w związku z ponownym ustaleniem kapitału początkowego - decyzją z 1 czerwca 2016r. organ rentowy z urzędu przeliczył emeryturę ubezpieczonej od 13 lipca 2012r. ,tj. od nabycia uprawnień emerytalnych (decyzja z 1 czerwca 2016r. k.79 akt emerytalnych), a następnie zaskarżoną decyzją z 12 sierpnia 2016r. stwierdził, że w okresie od 1 czerwca 2013r. do 31 maja 2016r. ubezpieczona pobrała nienależne (zawyżone) świadczenie z tytułu emerytury w kwocie 3 292,77 złotych i na podstawie art.138 ustawy z 17 grudnia 1998r. zobowiązał ubezpieczoną do zwrotu w/w kwoty i odsetek za okres od 18 czerwca 2013r. do 14 czerwca 2016r. w kwocie 456,35 złotych (decyzja z 12 sierpnia 2016r. i notatka w sprawie ujawienia nadpłaty i przyczyn jej powstania k.97-98 akt emerytalnych).

Ubezpieczona urodziła troje dzieci – J. J. (1) w dniu (...)., A. J. w dniu (...). i W. J. w dniu (...). (odpisy skrócone aktów urodzenia dzieci ubezpieczonej k.5-6 akt emerytalnych). W okresie od 1 września 1971r. do 28 lutego 1991r. ubezpieczona pozostawała w zatrudnieniu w Gminnej Spółdzielni (...) w P., przy czym w okresie od 5 września 1985r. do 31 grudnia 1985r. (3 miesiące i 26 dni) oraz od 1 grudnia 1986r. do 28 lutego 1991r. (4 lata i 3 miesiące) ubezpieczona przebywała na urlopie wychowawczym (świadectwo pracy k.7 akt emerytalnych). Po ustaniu zatrudnienia w w/w Spółdzielni ubezpieczona nie podjęła dalszego zatrudnienia i kontynuowała opiekę nad córką W. do ukończenia przez córkę 4. roku życia ,tj. od 1 marca 1991r. do 28 sierpnia 1991r. (5 miesięcy i 28 dni). Łącznie okres niewykonywania przez ubezpieczoną pracy z powodu sprawowania opieki na dziećmi, w tym w okresie zatrudnienia w Gminnej Spółdzielni (...) w ramach w/w urlopu wychowawczego, jak i po ustaniu tegoż zatrudnienia wynosi 5 lat i 24 dni.

Wskazane wyżej okresy niewykonywania przez ubezpieczoną pracy z powodu sprawowania opieki nad dziećmi pokrywają się częściowo z okresami podlegania przez ubezpieczoną ubezpieczeniu społecznemu rolników. Jest to okres od 5 września 1985r. do 31 grudnia 1985r. (3 miesiące i 26 dni), od 1 grudnia 1986r. do 31 grudnia 1988r. (2 lata, 1 miesiąc) oraz od 1 stycznia 1991r. do 28 sierpnia 1991r. (7 miesięcy i 28 dni) – zaświadczenie o okresach podlegania przez ubezpieczoną ubezpieczeniu społecznemu rolników k.3-8 akt emerytalnych KRUS. Wyłączając w/w okresy z okresów nieskładkowych (pierwotnie przyjętych do ustalenia kapitału początkowego ubezpieczonej) organ rentowy przyjął, że do okresów nieskładkowych zaliczyć należy jedynie okres pobytu ubezpieczonej na urlopie wychowawczym od 1 stycznia 1989r. do 31 grudnia 1990r. (2 lata), kiedy ubezpieczona nie podlegała równoległe ubezpieczeniu społecznemu rolników.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania Z. J. (1) od decyzji z 27 maja 2016r. o ponownym ustaleniu kapitału początkowego oraz od decyzji z 12 sierpnia 2016r. o obowiązku zwrotu nienależnie pobranych świadczeń okazały się uzasadnione, choć nie do końca z przyczyn wskazanych przez ubezpieczoną. U podstaw obu decyzji leżało stwierdzenie organu rentowego, że ubezpieczona nie powiadomiła organu o nabyciu prawa do emerytury rolniczej, a to miało skutkować tym, że do ustalenia kapitału początkowego ubezpieczonej (w decyzji z 2 sierpnia 2012r.) przyjęto okresy nieskładkowe z tytułu opieki na dziećmi w wymiarze 5 lat i 24 miesiące w sytuacji, gdy przyjęcie części tego samego okresu do ustalenia emerytury rolniczej skutkuje tym, że do ustalenia kapitału początkowego należało uwzględnić okresy niewykonywania przez ubezpieczoną pracy z tytułu opieki nad dziećmi w wymiarze jedynie 2 lat.

Analizując okoliczności sprawy Sąd doszedł do przekonania, że stanowisko organu rentowego jest błędne. Poza sporem jest, że ubezpieczona mimo pouczenia o obowiązku zawiadomienia organu rentowego o nabyciu prawa do emerytury rolniczej nie dopełniła tego obowiązku. Stosowne pouczenie znajdowało się decyzji z 6 sierpnia 2012r. o przyznaniu emerytury (k.70-71 akt rentowych). Twierdzenia ubezpieczonej zawarte w odwołaniu, jak i podnoszone w toku zeznań (k.45v akt sprawy), że organ rentowy miał wiedzę o ubieganiu się przez nią o emeryturę rolniczą, gdyż informowała o tym ustnie pracownika ZUS podczas wizyt w siedzibie organu przy okazji składania wniosku o emeryturę nie zasługują na uwzględnienie. Ustna rozmowa z pracownikiem organu rentowego nie wypełnia obowiązku poinformowania organu o fakcie nabycia prawa do innego świadczenia emerytalnego, tym bardziej że ubezpieczona przyznała, iż rozmowa ta miała miejsce na etapie ubiegania się o świadczenie emerytalne rolnicze, a nie po jego przyznaniu. Podkreślić jednakże należy, że fakt niepowiadomienia organu przez ubezpieczoną o nabyciu prawa do emerytury rolniczej nie ma dla sprawy - wbrew twierdzeniom organu rentowego - istotnego znaczenia, gdyż nawet w sytuacji, gdyby ubezpieczona powiadomiła organ rentowy o nabyciu emerytury rolniczej, organ rentowy nie miałby podstaw do zweryfikowania ustaleń w zakresie okresów nieskładkowych przyjętych do ustalenia kapitału początkowego.

Zgodnie z art.174 ust.2 pkt 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015r., poz.748 ze zm.) przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy ,tj. przed 1 stycznia 1999r. okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7 pkt 5 ustawy (bez ograniczenia, o którym mowa w art.5 ust.2). Przywołany art.7 pkt 5 ustawy stanowi zaś, że okresami nieskładkowymi są przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy urlopu wychowawczego, urlopu bezpłatnego udzielonego na podstawie przepisów w sprawie bezpłatnych urlopów dla matek pracujących, opiekujących się małymi dziećmi, innych udzielonych w tym celu urlopów bezpłatnych oraz okresy niewykonywania pracy – z powodu opieki nad dzieckiem:

1)  w wieku do 4 lat - w granicach do 3 lat na każde dziecko oraz łącznie – bez względu na liczbę dzieci – do 6 lat,

2)  na które względu na jego stan fizyczny, psychiczny lub psychofizyczny przysługuje zasiłek pielęgnacyjny – dodatkowo w granicach do 3 lat na każde dziecko.

Ubiegając się o emeryturę z ZUS ubezpieczona wykazała w kwestionariuszu okresy składkowe z tytułu wykonywania pracy w Gminnej Spółdzielni (...) w P. oraz okresy nieskładkowe z tytułu opieki na dziećmi – zarówno w toku zatrudnienia w ramach urlopu wychowawczego, jak i przez kilka miesięcy po ustaniu zatrudnienia – od 1 marca 1991r. do 28 sierpnia 1991r. ,tj. do chwili ukończenia przez najmłodszą córkę W. 4. roku życia. Suma w/w okresów nieskładkowych stanowi – jak wskazano wyżej - 5 lat i 24 dni i taki wymiar okresów nieskładkowych z tytułu niewykonywania pracy z powodu opieki nad dziećmi organ rentowy przyjął od ustalenia kapitału początkowego w pierwszej decyzji z 2 sierpnia 2012r. W ocenie Sądu takie ustalenie jest prawidłowe i oceny takiej nie zmienia fakt nabycia przez ubezpieczoną emerytury rolniczej, do której ustalenia drugi organ rentowy ,tj. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przyjął okresy, które pokrywają się częściowo z okresami przyjętymi przez ZUS jako okresy nieskładkowe z tytułu opieki nad dziećmi. Organ rentowy pominął bowiem całkowicie fakt, że do emerytury rolniczej przyjęto wyłącznie okresy podlegania przez ubezpieczoną ubezpieczeniu społecznemu rolników – na gruncie ustawy z 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, a do emerytury z ZUS organ rentowy przyjął okresy składkowe i nieskładkowe na gruncie ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS. Okoliczność, że pewne okresy - tu nieskładkowe z tytułu opieki nad dziećmi pokrywają się czasowo z okresami ubezpieczenia rolniczego nie oznacza, że do ustalenia emerytury rolniczej przyjęto okresy innego ubezpieczenia społecznego (okres nieskładkowy na gruncie ustawy o emeryturach i rentach z FUS). Od początku bowiem do ustalenia emerytury rolniczej przyjęto wyłącznie okresy podlegania przez ubezpieczoną ubezpieczeniu społecznemu rolników. Przez pewien okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników ubezpieczona była również pracownikiem niewykonującym pracy z powodu opieki nad dziećmi do 4 lat (co na gruncie ubezpieczenia stanowiło okres nieskładkowy). Okoliczność, że czasowo okresy te nakładały się na siebie nie oznacza, że do ustalenia emerytury rolniczej uwzględniono ubezpieczonej okres, o którym mowa art.7 pkt 5 ustawy o emeryturach i rentach z FUS i odwrotnie ,tj. że do emerytury z powszechnego systemu ubezpieczenia społecznego przyjęto przebyte przez ubezpieczoną okresy ubezpieczenia społecznego rolników. W spornym okresie ,tj. od 5 września 1985r. do 31 grudnia 1985r. oraz od 1 grudnia 1986r. do 31 grudnia 1988r. Z. J. (1) była osobą ubezpieczoną na gruncie dwóch różnych systemów ubezpieczenia. Nie ulega przy tym wątpliwości, że przebywając na urlopie wychowawczym (u pracodawcy) ubezpieczona mogła wychowywać dzieci i pracować równocześnie w gospodarstwie rolnym (była wówczas właścicielką gospodarstwa rolnego położonego we wsi H. – akt notarialny k.13-14 akt emerytalnych KRUS). W ocenie Sądu nie ma również podstaw do „wyłączenia” z okresu nieskładkowego okresu niewykonywania przez ubezpieczoną pracy z powodu opieki nad najmłodszą córką W. od 1 marca 1991r. (po zakończeniu pracy w Gminnej Spółdzielni (...)) do (...). ,tj. do ukończenia przez córkę 4. roku życia – na podstawie art.7 pkt 5 lit. a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Okoliczność, że w tym samym okresie Z. J. (1) podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników nie zmienia faktu, że opiekowała się również córką i nie pozostawała w zatrudnieniu. Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Okręgowy na podstawie art.477 ¹⁴§2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję z 27 maja 2016r. w ten sposób, że ustalił wysokość kapitału początkowego ubezpieczonej na dzień 1 stycznia 1999r. w wysokości 88 893,97 złotych, przyjmując do ustalenia kapitału okresy składkowe w wymiarze 14 lat, 11 miesięcy i 4 dni oraz okresy nieskładkowe z tytułu opieki nad dziećmi w wymiarze 5 lat i 24 dni (tak, jak w decyzji z 2 sierpnia 2012r. k.5 akt o ustalenie kapitału początkowego) – pkt I wyroku.

Brak podstaw do weryfikowania wysokości kapitału początkowego ubezpieczonej Z. J. (1) powoduje, że brak jest podstaw do żądania od ubezpieczonej zwrotu nienależnie pobranego świadczenia. W myśl art.138 ust.1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu, przy czym za nienależnie pobrane świadczenia rozumie się:

3)  świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania,

4)  świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia.

W świetle powyższych rozważań nie ulega wątpliwości, że w sprawie nie zachodzi żadna z w/w przesłanek do uznania, iż wypłacona ubezpieczonej emerytura była świadczeniem nienależnie przez nią pobranym (w zawyżonej wysokości). Mając na uwadze całokształt powyższych okoliczności Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję z 12 sierpnia 2016r. i orzekł jak pkt II sentencji wyroku.