Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 grudnia 2016 r. w S.

odwołania F. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 21 lipca 2016 r. Nr (...)

w sprawie F. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o zwrot nienależnie pobranej emerytury

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że F. J. nie jest zobowiązany do zwrotu świadczenia z tytułu emerytury przysługującej W. J. za okres od 1 kwietnia 2016 roku do 30 kwietnia 2016 roku w kwocie 1448,75 (jeden tysiąc czterysta czterdzieści osiem 75/100) złotych.

Sygn. akt: IV U 712/16 UZASADNIENIE

Decyzją z 21 lipca 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.138 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zobowiązał F. J. do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia w postaci emerytury W. J. za kwiecień 2016r. w kwocie 1448,75 złotych wskazując, że kwota ta została przez niego pobrana po śmierci W. J., która nastąpiła w dniu 22 kwietnia 2016r., a zgodnie z art.101 ustawy emerytalnej prawo do świadczeń ustaje ze śmiercią osobą uprawnionej (decyzja z 21 lipca 2016r. k.94 akt emerytalnych).

Odwołanie od w/w decyzji złożył F. J. wnosząc o jej zmianę i i ustalenie, że nie jest zobowiązany do zwrotu emerytury przysługującej siostrze W. J., szczególnie za ten okres kwietnia, w którym siostra żyła. (odwołanie wraz z załącznikami k.1-5 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wskazując na przepisy prawa i argumentację podniesioną w uzasadnieniu decyzji. Podkreślono, że z chwilą śmierci W. J. ustało jej prawo do emerytury i dodatku pielęgnacyjnego , a także opieka prawna odwołującego się nad zmarłą siostrą. W tych okolicznościach odwołujący się nie był on uprawniony do odbioru emerytury W. J. za kwiecień 2016r. (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.6 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

W. J. ur. w dniu (...) była uprawniona do emerytury i dodatku pielęgnacyjnego wypłacanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.. Termin płatności świadczenia przypadał do 25. dnia każdego miesiąca (niesporne). W. J. była bezdzietną panną. Od drugiej połowy lat 90-tych XX wieku była osobą całkowicie ubezwłasnowolnioną, a jej opiekunem prawnym był jej brat - odwołujący się F. J. (postanowienie Sądu Rejonowego w Siedlcach z 26 lipca 1996r. w sprawie III RNs 103/96 k.27 akt emerytalnych). W. J. zamieszkiwała w mieszkaniu w S. przy ul. (...) razem z bratem F. J. i siostrą J. J. (2), która podobnie jak ona była osobą całkowicie ubezwłasnowolnioną i której opiekunem prawnym również był F. J. (postanowienie Sądu Rejonowego w Siedlcach z 26 lipca 1996r. w sprawie III RNs 104/96 k.2 akt sprawy). W opiece nad siostrami pomagała F. J. opiekunka z Centrum Pomocy (...) w osobie A. S., która codziennie przychodziła do podopiecznych (zeznania świadka A. S. k.13 akt sprawy).

Odwołujący się jako opiekun prawny uprawniony był do odbioru świadczenia emerytalnego W. J.. W dniu 22 kwietnia 2016r. W. J. zmarła (odpis skrócony aktu zgonu k.3 akt sprawy). W dniu 25 kwietnia 2016r. listonosz dostarczył na adres zamieszkania przy ul. (...) emeryturę W. J. za kwiecień 2016r. w kwocie 1 448,75 złotych. Przekaz zaadresowany był na F. J.. Świadczenie to odebrała obecna w mieszkaniu opiekunka A. S. (potwierdzenie wypłaty przekazu pocztowego k.85 akt emerytalnych). Pobrana kwotę A. S. przekazała następnie F. J. (zeznania świadka A. S. k.13 akt sprawy). W dniu 29 kwietnia 2016r. wpłynął do organu rentowego wniosek F. J. o zasiłek pogrzebowy po zmarłej, do wniosku tego dołączono odpis skrócony akt zgonu W. J. (wniosek o zasiłek pogrzebowy wraz z załącznikami k.74-79 akt emerytalnych).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie F. J. podlegało uwzględnieniu, ale z innych przyczyn niż wskazane w odwołaniu.

Zgodnie z art.101 pkt 2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwanej dalej ustawą emerytalną (Dz.U. z 2015r., poz.748) prawo do świadczeń ustaje ze śmiercią osoby uprawnionej. Z kolei w myśl art.138 ust.1 i 2 tej samej ustawy osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu, przy czym za nienależnie pobrane świadczenia rozumie się:

1)  świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania,

2)  świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia.

Wreszcie w myśl ustępu 3. powyższego przepisu z za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust.1 uważa się również świadczenia wypłacone z przyczyn niezależnych od organu rentowego osobie innej niż wskazana w decyzji organu rentowego.

Odnosząc powyższe uregulowania do okoliczności sprawy stwierdzić należy, że z chwilą śmierci W. J. w dniu 22 kwietnia 2016r. ustało jej prawo do świadczenia w postaci emerytury. Z tą samą datą ustała również opieka prawna, którą nad W. J. sprawował odwołujący się F. J., a wraz z nią wszystkie prawa i obowiązkowi przysługujące opiekunowi, w tym do odbioru emerytury podopiecznej. Okoliczność ta nie dawała jednak organowi rentowemu podstaw do wydania decyzji zobowiązującej F. J. do zwrotu emerytury W. J. wypłaconej za kwiecień 2016r. Zauważyć bowiem należy, że F. J. nie jest osobą, która pobrała od listonosza kwotę emerytury W. J. za kwiecień 2016r. Ze zgromadzonych w sprawie dowodów wynika bowiem, że osobą, do której rąk organ rentowy – za pośrednictwem operatora pocztowego – wypłacił kwotę świadczenia w wysokości 1 448,75 złotych była A. S. (kopia przekazu z datą odbioru 25 kwietnia 2016r. k.85 akt emerytalnych). Oceny tej nie zmienia przy tym fakt, że A. S. przekazała w całości pobraną kwotę F. J. i że jak wskazała - i co potwierdził F. J. miała jego zgodę na odbieranie od listonosza – w przypadku jego nieobecności w domu – tak świadczenia samego F. J., jak i jego sióstr, w tym W. J.. Na marginesie wskazać również należy, że A. S. nie była domownikiem F. J., ani W. J. jak to widnieje na w/w przekazie.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd na podstawie art.477.14§2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji wyroku.