Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 października 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Adam Bednarczyk

Protokolant sekr. sądowy Łukasz Sierdziński

przy udziale prokuratora Anety Ostromeckiej

po rozpoznaniu dnia 26 października 2016 r. w Warszawie

sprawy A. K. córki R. i B., ur. (...) w W. oskarżonej o przestępstwo z art. 278 §1 kk.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie

z dnia 15 stycznia 2016 r. sygn. akt VIII K 282/15

zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że orzeczoną w punkcie I karę łagodzi do 6 (sześciu) miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 (dwudziestu) godzin w stosunku miesięcznym; w pozostałej części tenże wyrok utrzymuje w mocy; zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. Ł. J. 516,60 zł tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu w instancji odwoławczej wraz z podatkiem VAT; zwalnia oskarżoną od kosztów postępowania w sprawie, przejmując je na rachunek Skarbu Państwa.

VI Ka 530/16

UZASADNIENIE

A. K. z domu W. została oskarżona o to, że:

w dniu 22 marca 2015 roku w sklepie (...) przy ul. (...) w W., pracując jako ekspedientka dokonała zaboru w celu przywłaszczenia cudzej rzeczy ruchomej w postaci pieniędzy z kasy w sklepie, gdzie łączna wartość strat wyniosła 1997, 60 zł na szkodę J. W., tj. o czyn z art. 278 §1 kk.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie wyrokiem z dnia
15 stycznia 2016 roku w sprawie o sygn. akt VIII K 282/15 orzekł:

I.  A. K., uznał za winną popełnienia zarzucanego jej czynu i za to na podstawie art. 278 § 1 kk skazał ją zaś na podstawie art. 278 § 1 kk w zw. z art. 37 a kk w zw. z art. 34 § 1 i 1 a pkt 1 kk w zw. z art. 35 § 1 kk wymierzył jej karę 1 (jednego) roku ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 40 (czterdziestu) godzin w stosunku miesięcznym;

II.  na podstawie art. 46 § 1 kk orzekł wobec oskarżonej A. K. obowiązek naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonej J. W. w kwocie 1997, 60 (jeden tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąt siedem 60/100) złotych;

III.  zasądził od oskarżonej A. K. na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w kwocie 250 (dwieście pięćdziesiąt) złotych w tym 180 (sto osiemdziesiąt) złotych opłaty.

Z powyższym wyrokiem nie zgodził się obrońca oskarżonej, zaskarżył przedmiotowy wyrok w całości, zarzucając mu:

1. odnośnie punktu I sentencji wyroku:

a. naruszenie przepisów postępowania w rozumieniu art. 438 pkt 2 KPK, tj. art. 7
w związku z art. 4 KPK, poprzez przyjęcie wbrew zasadom prawidłowego rozumowania
oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, iż: zeznania świadków J. W. oraz R. W. są wiarygodne i spójne i korelują z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym wyjaśnienia oskarżonej nie są wiarygodne w całości - w szczególności nie są wiarygodne w zakresie motywów jej działania oraz oszacowanej wartości zabranych pieniędzy;

b. błąd w ustaleniach faktycznych w rozumieniu art. 438 pkt 3 KPK mający wpływ
na treść orzeczenia poprzez przyjęcie, iż: oskarżona dokonała zaboru środków pieniężnych
o wartości przekraczającej kwotę 380-390 złotych, co nie znajduje oparcia w stanie faktycznym sprawy; że w/w dokonała samowolnego zabrania cudzego mienia, w celu innym niż zaspokojenie słusznych roszczeń wynikających z zawartego stosunku pracy, bez zamiaru powiększenia swego mienia cudzym kosztem; że A. K. nie odnosiła się krytycznie do swojego czynu, podczas gdy postawa oskarżonej wynikała wyłącznie z olbrzymiego stresu, poczucia krzywdy w związku z zawartym, niesformalizowanym, nierozliczonym świadczeniem pracy oraz z introwertycznych cech osobowościowych;

2. odnośnie punktu II sentencji wyroku:

naruszenie przepisów postępowania w rozumieniu art. 438 pkt 2 KPK, tj. art. 7 w związku z art.
4 KPK, poprzez przyjęcie wbrew zasadom prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy
i doświadczenia życiowego, iż zeznania świadków J. W. oraz R. W. są wiarygodne i spójne i korelują z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym
w zakresie okoliczności faktycznych związanych z poniesioną szkodą; wyjaśnienia oskarżonej nie są wiarygodne w zakresie oszacowanej wartości zabranych pieniędzy; a w konsekwencji naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez obciążenie oskarżonej obowiązkiem naprawienia szkody w zakresie przewyższającym szkodę, która faktycznie wystąpiła;

3. odnośnie orzeczenia o kosztach postępowania:

naruszenie treści art. 623 KPK. poprzez przyjęcie, iż poniesienie przez oskarżoną kosztów sądowych w niniejszej sprawie - ze względu na sytuację rodzinną, majątkową i wysokość dochodów A. K. - nie będzie dla niej zbyt uciążliwe.

Wskazując na powyższe wniósł o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonej, skoro zarzucany jej czyn — ze względu na zamiar i motywację jej działania - nie wyczerpuje znamion przestępstwa kradzieży, skodyfikowanych w ustawie karnej materialnej. Z ostrożności procesowej, o zmianę wyroku i warunkowe umorzenie postępowania, skoro spełnione zostały wszystkie przesłanki materialne to uzasadniające, zaś postawa oskarżonej cechuje się znaczną dozą samokrytycyzmu oraz chęci naprawienia wyrządzonej szkody; ewentualnie o zmianę wyroku w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach postępowania oraz orzeczenie w oparciu o treść art. 623 KPK zwolnienia oskarżonej z kosztów sądowych w sprawach karnych w niniejszej sprawie w całości, albowiem ze względu na sytuację rodzinną, majątkową i wysokość dochodów A. K. wyłożenie tych kosztów byłoby zbyt uciążliwe. Z daleko idącej ostrożności procesowej, na wypadek nieuwzględnienia całości okoliczności i twierdzeń o zmianę wyroku w zakresie rozstrzygnięcia ujętego w punkcie I jego sentencji i wymierzenie oskarżonej kary 6 (sześciu) miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania pracy zarobkowej, nauki lub przygotowania się do zawodu; o zmianę wyroku w zakresie rozstrzygnięcia ujętego w punkcie II jego sentencji i orzeczenie wobec oskarżonej obowiązku naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonej J. W. w kwocie 400 (czterystu) złotych; o zmianę wyroku w zakresie rozstrzygnięcia ujętego w punkcie III jego sentencji i orzeczenie w oparciu o treść art. 623 KPK zwolnienia oskarżonej z kosztów sądowych w sprawach karnych w niniejszej sprawie w całości, albowiem ze względu na sytuację rodzinną, majątkową i wysokość dochodów A. K. wyłożenie tych kosztów byłoby zbyt uciążliwe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonej jako zasadna w części skutkowała zmianą wyroku Sądu
I instancji w zakresie wymiaru kary orzeczonej A. K., a także skutkowała zwolnieniem oskarżonej od kosztów postepowania w sprawie, które Sąd przejął na rachunek Skarbu Państwa.

W ocenie Sądu odwoławczego, Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych poddając analizie zebrane i ujawnione w sprawie dowody, wskazując którym dowodom dał wiarę, a które uznał za niewiarygodne w myśl art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. Wbrew temu co twierdzi obrońca oskarżonej, w apelacji przez niego wniesionej, dowody te ocenione zostały z poszanowaniem wskazanej w art. 7 k.p.k. zasady swobodnej oceny dowodów, jak również nie została naruszona dyrektywa zawarta w art. 410 k.p.k., albowiem sąd orzekający nie pominął istotnych w sprawie dowodów lub oparł się na dowodach nieujawnionych na rozprawie. Przypomnieć tu należy utrwalone w orzecznictwie stanowisko, że zarzut obrazy przepisu art. 7 k.p.k. i w związku z tym dokonanie błędnych ustaleń faktycznych może być skuteczny tylko wtedy, gdy skarżący wykaże, że sąd orzekający oceniając dowody naruszył zasady logicznego rozumowania, nie uwzględnił przy ich ocenie wskazań wiedzy oraz doświadczenia życiowego. Tego rodzaju uchybienia Sąd odwoławczy nie stwierdził, a kwestionowanie przez autorów apelacji ustaleń faktycznych przez pryzmat innej oceny dowodów niż ta, którą zaprezentował w prawidłowo sporządzonym uzasadnieniu Sąd I instancji, uznać należy za nietrafne.

W kontekście sformułowanego przez obrońcę oskarżonej zarzutu naruszenia art. 4 k.p.k. , stwierdzić należy, że nie zasługuje on na uwzględnienie. Analiza apelacji wywiedzionej przez obrońcę pozwala na stwierdzenie, że skarżący upatruje złamanie zasady określonej w art. 4 k.p.k. bądź to wskutek oparcia dokonanych przez sąd I instancji ustaleń faktycznych na dowodach niekorzystnych dla oskarżonej, bądź wskutek nieuwzględnienia okoliczności przemawiających, zdaniem skarżącego, na korzyść oskarżonej. W takich realiach należy wyraźnie podkreślić,
że odrzucenie przez sąd pewnych dowodów, przy jednoczesnym uwzględnieniu innych dowodów stanowi uprawnienie sądu dokonującego ustaleń faktycznych, o ile - co oczywiste - jest
to czynione z poszanowaniem zasady swobodnej oceny dowodów; w przypadku spełnienia tego warunku, dokonanie danych ustaleń faktycznych, niekorzystnych z punktu widzenia interesu procesowego osoby oskarżonej, nie może być uznane za przejaw złamania zasady obiektywizmu, o której mowa w art. 4 k.p.k. Obdarzenie przymiotem wiarygodności jednych dowodów
i odmowa uznania wiarygodności innych dowodów, nie może być utożsamiane z pominięciem okoliczności, których te dowody dotyczą i nie jest wyrazem złamania zasady bezstronności sądu. Wyprzedzając dalsze rozważania, można już w tym miejscu stwierdzić, że kontrola odwoławcza zaskarżonego orzeczenia nie dowiodła, aby sąd meriti uchybił jakimkolwiek przepisom gwarantującym zachowanie zasady bezstronności, wynikającej z omawianego przepisu art.
4 k.p.k. , a stanowiącego, jak wyżej wskazano, normę o charakterze ogólnym. Ponadto, w ocenie Sądu Okręgowego z uzasadnienia Sądu I instancji wynika, że zbadał on oraz uwzględnił wszystkie okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonej.

Kolejny z zarzutów podnoszony w apelacji przez obrońcę oskarżonej dotyczył błędu
w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku (art. 438 pkt 3 k.p.k.). Zarzut błędu
w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku jest słuszny tylko wówczas, gdy zasadność ocen i wniosków, wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego, nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania. Zarzut ten nie może jednak sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu wyrażonymi
w uzasadnieniu wyroku, lecz do wykazania, jakich mianowicie konkretnych uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania dopuścił się sąd w ocenie zebranego materiału dowodowego. Możliwość zaś przeciwstawienia ustaleniom sądu orzekającego odmiennego poglądu nie może prowadzić do wniosku o popełnieniu przez sąd błędu w ustaleniach faktycznych (tak: wyrok SN z dnia 22 stycznia 1975r., I KR 197/74, OSNKW 1975, z. 5, poz. 58). Innymi słowy zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku nie może sprowadzać się do samej tylko odmiennej oceny materiału dowodowego, lecz powinien polegać na wykazaniu, jakich uchybień w świetle wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego dopuścił się sąd
w dokonanej przez siebie ocenie materiału dowodowego. Obrońca oskarżonej, podnosząc niniejszy zarzut nie wykazał natomiast aby sąd meriti w toku swojego rozumowania dopuścił się naruszenia reguł wynikających z zasady swobodnej oceny dowodów, a zatem w tym stanie rzeczy nie można skutecznie podnosić zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych. Skarżący, formułując zarzut błędu w ustaleniach faktycznych ograniczył się jedynie do polemiki z prawidłowymi ustaleniami oraz oceną materiału dowodowego dokonaną przez Sąd I instancji, nie wykazując konkretnych uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania oraz wskazań wiedzy
i doświadczenia życiowego.

Zdaniem Sądu odwoławczego, w uzasadnieniu pisemnym wyroku, sporządzonym
z dbałością o uwzględnienie wszelkich faktów w sprawie istotnych, Sąd Rejonowy poddał niezbędnej analizie logicznej zebrane dowody, w sposób w pełni przekonujący oraz zgodny ze wskazaniami wiedzy i życiowego doświadczenia przedstawiając, na jakich przesłankach oparł swoje własne przekonanie o istnieniu dostatecznych podstaw faktycznych i logicznych dla osiągnięcia pewności co do sprawstwa i winy oskarżonej w zakresie zarzucanego jej czynu. Mając na uwadze rozważania Sądu I instancji zawarte w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku, Sąd Okręgowy całkowicie podzielił dokonane ustalenia tego Sądu, jak również ocenę, którym dowodom i dlaczego dał wiarę, a które z dowodów i z jakich powodów uznał za niewiarygodne. Sąd odwoławczy w świetle zarzutów obu obrońców i oskarżonego nie znalazł podstaw do zakwestionowania wiarygodności zeznań pokrzywdzonej J. W. i umniejszenia ich roli dowodowej. Zeznania pokrzywdzonej świadka J. W. (k.2-2v., 30-30v., 100-102) są w ocenie Sądu Okręgowego przekonujące, rzeczowe i znajdują potwierdzenie w pełni obiektywnych dowodach: dołączonego do akt sprawy paragonu z dnia 22.03.2015 r. (k.2), i tzw. raportu zmianowego (k.3), który został wydrukowany z kasy fiskalnej, na której transakcji sprzedaży dokonywała oskarżona na swojej zmianie po zalogowaniu się do systemu kasowego, a także wersja wydarzeń przedstawiona przez pokrzywdzoną znajduje potwierdzenie w nagraniu z monitoringu z udziałem oskarżonej (k.8) wraz z protokołem oględzin (k.12-14), przy uzupełniającej relacji świadka R. W. (k.26-27, 102-103) i poświadczenia odbioru bluzy (k.73) pozwala zrekonstruować przebieg wydarzeń z jej udziałem i przesądza o jej winie jako uzasadnionej. Powyższe znajduje odzwierciedlenie także częściowo w wyjaśnieniach oskarżonej A. K. z domu W., która częściowo przyznała się do popełnienia zarzucanego jej czynu. Opisała okoliczności, w których przejęła stanowisko pracy w dniu zdarzenia i co zdecydowało, że postanowiła zrezygnować z pracy u pokrzywdzonej. (k.20-21).

W pozostałym zakresie wyjaśnienia oskarżonej, co do kwoty zaboru pieniędzy z kasy nie zasługiwały na wiarę i nie mogły skutkować zmianą oceny podstaw jej zawinienia. W tym względzie Sąd I instancji niezwykle szeroko dokonał oceny prawdziwości wyjaśnień oskarżonej

i wskazał na logiczne podstawy, które przeczyły odmiennemu rozstrzygnięciu, czemu dał wyraz na stronie 5 i 6 swojego uzasadnienia. Dokonana zatem przez Sąd I instancji ocena wskazanych wyżej dowodów jako zgodna z treścią art. 7 k.p.k. zasługuje w pełni na akceptację.

Przechodząc do omówienia kolejnych zarzutów podniesionych przez obrońcę w apelacji, Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do uwzględnienia zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych

w rozumieniu art. 438 pkt 3 KPK mający wpływ na treść orzeczenia poprzez przyjęcie, iż A. K. dokonała zaboru środków pieniężnych o wartości oscylującej około 380-390 złotych, albowiem w świetle prawidłowo ocenionego materiału dowodowego w sprawie, o którym była mowa wyżej, tj. paragonu, jak i tzw. raportu kasowego utargu gotówkowego kasjera (...) przy wiarygodnych zeznaniach świadka R. W., który po swojej zmianie pozostawił oskarżonej drobne do wypłacania reszty dla klientów w wysokości 300 złotych, twierdzenia te pozostają nieuzasadnione. Oskarżona, jak wynika z powołanych i prawidłowo ocenionych dowodów, ostatecznie na koniec dnia pracy w dniu 22 marca 2015 r. zabrała cały utarg z kasy fiskalnej łącznie 1697, 60 złotych, wzięła też 300 złotych pozostawionych na resztę w szufladzie. Wartość szkody w kwocie 1997,60 zł została zatem przez Sąd I instancji oszacowana prawidłowo, jak i w tym względzie Sąd trafnie na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonej obowiązek naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonej w tej właśnie kwocie.

Odnosząc się do kolejnych zarzutów skarżącego wskazać należało, że Sąd Rejonowy zasadnie na gruncie niniejszej sprawy nie dopatrzył się przesłanek dopuszczających warunkowe umorzenie postępowania karnego wobec oskarżonej, a Sąd Okręgowy pogląd ten podzielił. Ocena przesłanek z art. 66 k.k. w tym względzie obrońcy nie ma znaczenia i jest subiektywna, uzasadniona tezą i argumentacją apelacji, która nie została zaaprobowana przez Sąd odwoławczy. Po stronie okoliczności obciążających oskarżoną Sąd wziął pod uwagę postać zamiaru, przemyślany sposób działania oskarżonej, znaczną społeczną szkodliwość czynu i bezkrytyczność swojego zachowania. Faktem jest, iż warunki współpracy z pracodawcą, choć mogły budzić swego rodzaju sprzeciw oskarżonej, jako godzące w zasady prawidłowego zatrudnienia pracowników w świetle przepisów prawa pracy i danej oskarżonej obietnicy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, bądź umowy- zlecenia, nie mogły z całą pewnością stanowić usprawiedliwienia dla poczynań oskarżonej, która samowolnie porzuciła swoje stanowisko pracy bez uprzedniego rozliczenia powierzonego jej mienia i środków finansowych przez pracodawcę. Oskarżona zaplanowała z wyprzedzeniem swoje działanie i zrealizowała je, pomimo wiedzy
o monitoringu przy kasie ukradła zarobione na swojej zmianie tego dnia pieniądze, które stanowiły znaczą kwotę, przez to rozmyślnie i zuchwale działając na szkodę swojego pracodawcy.

Niemniej przechodząc do omówienia orzeczenia o karze wymierzonej oskarżonej A. K. Sąd Okręgowy uznał, iż w świetle jej aktualnej sytuacji życiowej jest ona rażąco niewspółmiernie surowa w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k. W ocenie Sądu odwoławczego, mimo iż Sąd I instancji należycie dokonał wyboru rodzaju kary- ograniczenia wolności, która spełni swoją rolę penalną i wychowawczą doszedł do przekonania, iż kara w wymiarze 6 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania kontrolowanej nieodpłatnej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w miesiącu będzie adekwatna do stopnia zawinienia oskarżonej, jak i pozostaje zgodna z dyrektywami wymiaru kary z art. 53 § 1 i 2 k.k. Zdaniem Sądu wymierzona kara jest adekwatna w zakresie osiągnięcia celów prewencji indywidualnej
i generalnej. Sąd wskazał na okoliczności obciążające oskarżoną, co musiało znaleźć odzwierciedlenie w rodzaju i wymiarze orzeczonej kary w sposób proporcjonalny co do roli
i sposobu jej działania. Biorąc pod uwagę okoliczności rodzinne i życiowe skazanej wykonanie kary ograniczenia wolności w orzeczonym wymiarze 6 miesięcy polegającej na wykonywaniu nieodpłatnie kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin miesięcznie będzie miało walor wychowawczy dla oskarżonej i ugruntuje w niej prawidłową pożądaną społecznie postawę. Przy czym, jednocześnie tak orzeczona kara nie pozbawi jej możliwości poszukiwania zatrudnienia celem uzyskania dochodu dla utrzymania siebie, jak i w sposób pośredni przyczyni się do spłaty zasądzonego przez Sąd obowiązku naprawienia szkody, który A. K. ma obowiązek uiścić na rzecz pokrzywdzonej J. W. tuż po uprawomocnieniu orzeczenia.

Sąd Okręgowy zaaprobował orzeczony przez Sąd I instancji na podstawie art. 46 § 1 kk obowiązek naprawienia szkody wobec pokrzywdzonej J. W. poprzez zapłatę kwoty 1997,60 zł na jej rzecz. Wyżej wymieniona pokrzywdzona jest uprawniona do wystąpienia przeciwko oskarżonej z roszczeniem o naprawienie na jej rzecz szkód wynikających z przestępstwa, którego dopuściła się A. K..

Sąd odwoławczy podzielił wniosek obrońcy o zwolnienie oskarżonej od kosztów postępowania w sprawie i na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. przejął je na rachunek Skarbu Państwa z uwagi na jej sytuację majątkową, uwzględniając informację o dochodach oskarżonej.

O kosztach obrony z urzędu za postępowanie odwoławcze na rzecz adw. Ł. J. reprezentującego oskarżoną A. K. z urzędu orzeczono na mocy § 17 ust. 2 pkt 4 w zw. z § 2 i § 4 ust.1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu. (Dz. U. z dnia 5 listopada 2015 r.)

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w dyspozytywnej części wyroku.

SSO Adam Bednarczyk