Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 28 grudnia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Daria Stanek

po rozpoznaniu w dniu 28 grudnia 2016 r. w Gdańsku

na posiedzeniu niejawnym

w sprawie z odwołania R. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o rozłożenie na raty należności Likwidowanego Funduszu Alimentacyjnego

zażalenia R. S.

na postanowienie Sądu Okręgowego w Słupsku – Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 2 listopada 20156 r., sygn. akt V U 729/16

postanawia:

zmienić zaskarżone postanowienie i ustanowić wnioskodawcy radcę prawnego z urzędu, którego wyznaczy Okręgowa Izba Radców Prawnych w S..

SSA Daria Stanek

Sygn. akt III AUz 448/16

UZASADNIENIE

Ubezpieczony zwrócił się o ustanowienie pełnomocnika z urzędu w przedmiotowej sprawie. Podnosił, iż jest jednooczny, choruje na nadciśnienie tętnicze, astmę oskrzelową. Przedłożył kserokopie zaświadczeń lekarskich z maja 2014 r. o przebytym zabiegu okulistycznym oraz o tym, że jest jednooczny, kolejne - z marca 2015 r. potwierdzające wcześniejsze.

Z oświadczenia o stanie rodzinnym majątku i dochodach dołączonego do wniosku wynika, że R. S. ma (...) lata, prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe, osiąga m miesięczny dochód 520 złotych netto. W skali miesiąca ponosi wydatki związane
z opłatami za mieszkanie: czynsz 220 złotych, energia elektryczna, gaz - 180-200 złotych, leki - 100-150 złotych. Posiada zadłużenie z tytułu nieopłaconego czynszu - na dzień 31 maja 2016 r. - w kwocie 930,64 złote. Nie posiada oszczędności, cennych ruchomości
czy nieruchomości. 

Sąd Okręgowy w Słupsku V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych postanowieniem z dnia 2 listopada 2016 r. oddalił wniosek ubezpieczonego o ustanowienie pełnomocnika z urzędu, sygn. akt V U 729/16.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, że w przedmiotowej sprawie z treści złożonego oświadczenia o stanie rodzinnym majątku i dochodach wynika, iż ubezpieczony nie jest w stanie ponieść kosztów ustanowienia pełnomocnika z wyboru. Niemniej wniosek ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie wobec niespełnienia przesłanki, o której mowa w art. 117 § 5 k.p.c.

W ocenie Sądu Okręgowego ubezpieczony w sposób prawidłowy formułuje pisma procesowe, precyzyjnie formułuje swoje żądania oraz skarży rozstrzygnięcie dla niego niekorzystne. Podnoszona zaś przez ubezpieczonego okoliczność, iż nie jest w stanie samodzielnie prowadzić sprawy ze względu na zły stan zdrowia nie znajduje potwierdzenia
w przedłożonych przez niego zaświadczeniach. Sam fakt złego stanu zdrowia strony nie stanowi jeszcze wystarczającej przesłanki dla ustanowienia pełnomocnika z urzędu.
Z wniosku oraz załączonych do niego dokumentów wynikać musiałoby bowiem, iż stopień zaawansowania występujących u ubezpieczonego schorzeń uniemożliwia mu samodzielne zapoznawanie się z aktami sprawy i wpływającymi do niego pismami, a także aktywne uczestniczenie w sprawie, tj. przedstawianie dowodów i odpowiadanie na zobowiązania Sądu. Z dokumentacji lekarskiej przedłożonej przez wnioskodawcę nie wynika natomiast,
aby występujące u niego schorzenie narządu wzroku - stan po zabiegu okulistycznym przeprowadzonym w 2014 r. i widzenie jednooczne powodowały takie trudności.

Sąd Okręgowy podkreślił, że postępowanie w niniejszej sprawie ma charakter kontrolny względem decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odmawiającej wnioskodawcy rozłożenia należności likwidowanego funduszu alimentacyjnego z tytułu wypłaty świadczeń
z funduszu alimentacyjnego na raty. Kwestią sporną w sprawie jest zatem ocena sytuacji zdrowotnej i rodzinnej ubezpieczonego w kontekście zasadności odmowy rozłożenia na raty jego zobowiązań względem funduszu alimentacyjnego. W sprawie tego rodzaju zadaniem strony jest przede wszystkim należyte przedstawienie jej sytuacji zdrowotnej i rodzinnej i nie zachodzi potrzeba dokonywania powyższego przez fachowego pełnomocnika.

Zażalenie na postanowienie wywiódł ubezpieczony, podnosząc, że jest osobą niepełnosprawną - widzi na jedno oko, czeka go operacja na drugie oko oraz na kręgosłup, porusza się z opiekunem. Ponadto choruje na astmę oskrzelową, zaporową chorobę płuc
i nadciśnienie. O napisanie pism zawsze prosi osoby trzecie, gdyż sam nie jest w stanie ich sporządzić. Schorzenie wzroku uniemożliwi mu zapoznanie się z aktami sprawy. Skarżący ponowie przedstawił także swoja sytuację majątkową, podając informacje zawarte już
w oświadczeniu o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania oraz wskazując na grożącą mu egzekucję z mieszkania. Ubezpieczony wniósł o ustanowienie pełnomocnika z urzędu, gdyż sam nie jest w stanie nic napisać.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 117 § 1 k.p.c. strona zwolniona przez sąd od kosztów sądowych
w całości lub części może domagać się ustanowienia adwokata lub radcy prawnego. Przepis art. 117 § 2 k.p.c. stanowi natomiast, że osoba fizyczna, niezwolniona przez sąd od kosztów sądowych, może się domagać ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, jeżeli złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Nadto, Sąd uwzględni wniosek, jeżeli udział adwokata lub radcy prawnego w sprawie uzna
za potrzebny (art. 117 § 5 k.p.c.).

Mając na względzie powyższe należy stwierdzić, iż Sąd Okręgowy prawidłowo wskazał, że niezbędnym warunkiem ustanowienia dla strony pełnomocnika z urzędu jest uznanie przez Sąd udziału w sprawie adwokata lub radcy prawnego za potrzebny. To oznacza zaś konieczność oceny całokształtu okoliczności danej sprawy, a nie wyłącznie sytuacji majątkowej i rodzinnej strony ubiegającej się o przyznanie pełnomocnika (por. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 1974 r., II CZ 94/74, Lex nr 7511; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 1978 r., I PRN 123/78, PiZS 1980/6/65).

W ocenie Sądu Apelacyjnego, nieskomplikowany charakter prawny i faktyczny sprawy istotnie nie przemawiają za przyznaniem wnioskodawcy pełnomocnika z urzędu. Charakter niniejszej sprawy nie wymaga udziału profesjonalnego pełnomocnika. Sporne zagadnienie sprowadza się bowiem do oceny stanu faktycznego przez pryzmat odpowiednich przepisów prawa materialnego i nie wiąże się z koniecznością analizy bardziej skomplikowanych zagadnień prawnych.

Niemniej jednak Sąd odwoławczy nie podziela stanowiska Sądu Okręgowego
w przedmiocie wpływu schorzeń wnioskodawcy na możliwość samodzielnego prowadzenia przez niego sprawy. Wnioskodawca wykazał, co znajduje odzwierciedlenie w ustaleniach Sądu I instancji, że jest osobą faktycznie jednooczną oraz oczekuje na operację drugiego oka. Zdaniem Sądu Apelacyjnego okoliczności te – przy uwzględnieniu niewątpliwie trudnej sytuacji materialnej – dostatecznie usprawiedliwiają przyznanie mu pełnomocnika z urzędu. Wnioskodawca porusza się z opiekunem, a w celu sporządzenia jakichkolwiek pism musi korzystać z pomocy osób trzecich. Trudno zatem uznać, jak stwierdził Sąd Okręgowy,
aby ubezpieczony miał możliwość samodzielnego zapoznawania się z aktami sprawy
i wpływającymi pismami, uczestniczenia w rozprawie i odpowiadania na zobowiązania Sądu.

Ze wskazanych powyżej względów nie budzi wątpliwości Sądu II instancji, iż Sąd Okręgowy nieprawidłowo ocenił brak potrzeby reprezentowania R. S.
w niniejszym postępowaniu przez profesjonalnego pełnomocnika.

Mając na uwadze dokonane ustalenia, rozstrzygnięcie Sądu I instancji zawarte
w zaskarżonym postanowieniu należało uznać za nietrafne.

W tym stanie rzeczy, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. postanowił, jak w sentencji.

SSA Daria Stanek