Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 listopada 2016 r.

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 2 listopada 2016 r. w G.

sprawy z powództwa T. N.

przeciwko A. L.

o eksmisję

1.  nakazuje pozwanej A. L. aby opuściła, opróżniła i wydała T. N. lokal mieszkalny nr (...) położony w G. przy ul. (...)

2.  orzeka o uprawnieniu pozwanej A. L. do lokalu socjalnego;

3.  zasądza od pozwanej A. L. na rzecz powoda T. N. kwotę 680,00 zł (sześćset osiemdziesiąt) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 480,00 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego

4.  zasądza od pozwanej A. L. na rzecz Gminy M. G. kwotę 520,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 480,00 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego;

5.  nakazuje wstrzymanie wykonania wyroku w punkcie 1 do czasu złożenia przez Gminę M. G. oferty najmu lokalu socjalnego

Sygnatura akt: I C 1117/16

UZASADNIENIE

Powód T. N. wniósł pozew przeciwko A. L. domagając się nakazania pozwanej opuszczenia, opróżnienia oraz wydania mu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego na II. piętrze budynku przy Pl. (...) w G..

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, iż w dniu 24 kwietnia 2016r. prawomocne stało się postanowienie Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 22 marca 2016r. przysądzające powodowi udział w wysokości 83/240 w prawie własności nieruchomości położonej w G. przy Pl. (...) objętej księgą wieczystą nr (...), który przysługiwał P. S.. Jednocześnie, zgodnie z pkt III. lit. f postanowienia Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 12 czerwca 2014r. w przedmiocie zniesienia współwłasności Sąd przyznał na wyłączną własność P. S. lokal mieszkalny nr (...) o powierzchni 68,1 m ^{( 2)} znajdujący się na drugim piętrze budynku. Powód jako właściciel lokalu nie może jednak użytkować tego lokalu z uwagi na zamieszkiwanie w nim pozwanej, której stosowanie do decyzji z dnia 6 maja 2016r. przysługuje prawo do ubiegania się o przydzielenie lokalu socjalnego. Powód zwrócił uwagę na rozbieżność co do numeracji lokalu – pozwana posługuje się nr(...), zaś zgodnie z postanowieniem Sądu lokal ma przydzielony nr(...).

(pozew k. 2-3)

Pismem z dnia 6 września 2016r. interwencję uboczną po stronie powodowej zgłosiła Gmina M. G., wnosząc o uwzględnienie powództwa, nie orzekanie o prawie do lokalu socjalnego oraz o zasądzenie kosztów procesu.

(interwencja uboczna k. 21)

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa, ewentualnie w razie jego uwzględnienia o ustalenie, że przysługuje jej prawo do lokalu socjalnego.

Pozwana podniosła, iż w dniu 6 sierpnia 2004r. zawarła z P. S. umowę przedwstępną sprzedaży udziału we współwłasności, a jako termin zawarcia umowy przyrzeczonej ustalono ostatecznie dzień 31 grudnia 2006r. Nigdy jednak nie doszło do zawarcia umowy przyrzeczonej. Postanowieniem z dnia 12 lutego 2016r. Sąd Rejonowy w Gdyni zniósł współwłasność kamienicy i przyznał lokal na wyłączną własność P. S., następnie nieruchomość została sprzedana w drodze licytacji komorniczej. Postanowieniem z dnia 22 marca 2016r. Sąd Rejonowy w Gdyni przysądził powodowi udział w prawie własności, jednak do dnia dzisiejszego pozwana nie otrzymała żadnej informacji czy powodowi przysługuje prawo do dysponowania zajmowanym przez nią lokalem. Pozwana wskazała także, że w maju 2016r. otrzymała z Gminy informację, że przysługuje jej prawo do ubiegania się o wynajem lokalu socjalnego zgodnie z uchwałą Rady Miasta G.. Niezależnie jednak od powyższego pozwana wniosła o przyznanie jej prawa do lokalu socjalnego, albowiem jest emerytką i osobą uprawnioną do świadczeń pomocy społecznej, a nadto Gmina M. G. w piśmie z maja 2016r. potwierdziła, że średni dochód w rodzinie pozwanej mieści się w przedziale 75-100 % najniższej emerytury i uprawnia ją do otrzymania lokalu socjalnego. Poza tym pozwana podniosła, że dba o lokal, nie zakłóca porządku, nie jest uciążliwa dla sąsiadów i ma prawo czuć się oszukana, że uczyniła wszystko by lokal nabyć i jedynie wskutek bezprawnych działań poprzedniego właściciela nie doszło do przeniesienia własności.

(odpowiedź na pozew k. 35-37)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Postanowieniem z dnia 12 lutego 2016r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt VII Ns 1409/10 Sąd Rejonowy w Gdyni dokonał zniesienia współwłasności nieruchomości położonej w G. przy Placu (...), obejmującej działkę o nr (...) o powierzchni 410 m ², zabudowaną kamienicą o powierzchni użytkowej 282 m ², dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą nr (...) w ten sposób, że w budynku mieszkalnym ustanowił m.in. odrębną własność lokalu mieszkalnego nr (...) położonego na drugim piętrze o powierzchni 68,1 m ² i przyznał go na wyłączną własność P. S..

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o postanowienie Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 12 lutego 2014r. k. 5-7)

Postanowieniem z dnia 22 marca 2016r. w sprawie o sygnaturze akt VII Co 442/13 Sąd Rejonowy w Gdyni przysądził udział w wysokości 83/240 części w prawie własności nieruchomości objętej księgą wieczystą Sądu Rejonowego w Gdyni nr (...), które to prawo przysługiwało P. S. na rzecz T. N.. Postanowienie uprawomocniło się w dniu 26 kwietnia 2016r.

(okoliczność bezsporna ustalona w oparciu o postanowienie Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 22 marca 2016r. k. 4-4v, wydruk z księgi wieczystej nr (...) k. 9-12)

W 2004r. pozwana zawarła z poprzednim współwłaścicielem nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...) P. S. umowę przedwstępną sprzedaży udziału w tej nieruchomości, jednak nigdy nie doszło do zawarcia umowy przyrzeczonej. Pozwana zapłaciła na rzecz P. S. kwotę 100.000 zł na poczet ceny sprzedaży nieruchomości. Wobec nie zawarcia umowy przyrzeczonej pozwana wniosła pozew przeciwko P. S. o zwrot ww. kwoty. Za zgodą P. S. pozwana A. L. zamieszkała w lokalu mieszkalnym nr (...) znajdującym się na drugim piętrze budynku przy Pl. (...) w G. i mieszka w nim do dnia dzisiejszego.

(dowód: przesłuchanie pozwanej płyta CD k. 60)

Po licytacji komorniczej powód kontaktował się z córką pozwanej E. L. i informował ją, iż przysługuje mu prawo własności przedmiotowego lokalu, a także że złożył do sądu pozew o eksmisję pozwanej.

(dowód: zeznania świadka E. L. płyta CD k. 60)

Pozwana utrzymuje się z emerytury w wysokości około 700 zł, leczy się na schorzenia serca i wątroby, ma tętniaka na aorcie serca, a w 2015r. przeszła zawał serca. Pozwana wydaje kwotę 300 zł na zakup leków. W zakupie leków pomaga jej najbliższa rodzina. Pozwana ma jedną córkę, która wraz z mężem i dwoma synami mieszka we wsi T..

(dowód: przesłuchanie pozwanej płyta CD k. 60)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony, dowodu z zeznań świadka E. L. oraz dowodu z przesłuchania pozwanej A. L..

W ocenie Sądu należało uznać za wiarygodne wszystkie dokumenty złożone do akt sprawy złożone przez strony, albowiem żadna ze stron nie kwestionowała autentyczności tych dokumentów, prawdziwości twierdzeń w nich zawartych, ani też żadna ze stron nie zaprzeczyła, iż osoby podpisane pod tymi pismami nie złożyły oświadczeń w nich zawartych.

Brak było również podstaw do kwestionowania zeznań pozwanej co do jej uprawnień do spornego lokalu oraz lokalu socjalnego. Zdaniem Sądu zeznania pozwanej są szczere, spójne i logiczne i nie budziły wątpliwości w świetle zasad doświadczenia życiowego. Nadto, częściowo zeznania pozwanego znajdują potwierdzenie w dowodach z dokumentów złożonych do akt niniejszej sprawy. Sąd nie znalazł również żadnych podstaw do kwestionowania zeznań świadka E. L., które także należało ocenić jako szczere i wiarygodne.

Podstawę prawną roszczenia powoda stanowi przepis art. 222 § 1 k.c., zgodnie z którym właściciel może żądać od osoby, która włada jego rzeczą, aby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela prawo do władania rzeczą. W świetle art. 222 § 1 k.c. przesłankami roszczenia windykacyjnego są:

1)własność podmiotu podnoszącego roszczenie;

2)faktyczne władanie rzeczą przez podmiot, przeciwko któremu kierowane jest roszczenie;

3)brak skutecznego względem właściciela uprawnienia do władania rzeczą, które przysługiwałoby osobie, która rzeczą faktycznie włada (por. M. Gutowski (red.) Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz. Art. 1-449 ¹¹ , wyd. 1, 2016).

W ocenie Sądu wszystkie powyższe przesłanki zostały w niniejszej sprawie spełnione. Przede wszystkim, ze złożonych przez powoda dokumentów wynika jednoznacznie, że przysługuje mu prawo własności stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnego nr (...) położonego na drugim piętrze budynku przy Pl. (...) w G.. Zważyć bowiem należy, iż postanowieniem z dnia 22 marca 2016r. Sąd Rejonowy w Gdyni przysądził na rzecz powoda udział w wysokości 83/240 części w prawie własności nieruchomości objętej księgą wieczystą Sądu Rejonowego w Gdyni nr (...), który uprzednio przysługiwał P. S.. Jednocześnie, należy zauważyć, że postanowieniem z dnia 12 lutego 2016r. Sąd Rejonowy w Gdyni dokonał zniesienia współwłasności powyższej nieruchomości w ten sposób, że ustanowił odrębną własność lokali mieszkalnych i użytkowych, w tym również lokalu mieszkalnego nr (...) i przyznał własność tego lokalu P. S., któremu przysługiwał udział w wysokości 83/240 części w prawie współwłasności. Z powyższego wynika, że powód jako następca prawny P. S. jest właścicielem spornego lokalu mieszkalnego. W niniejszej sprawie nie było sporu co do tego, że pozwanej A. L. nie przysługuje aktualnie żaden tytuł prawny do lokalu mieszkalnego nr (...). Okoliczność ta została przyznana przez pozwaną w odpowiedzi na pozew. Z okoliczności niniejszej sprawy, w szczególności z zeznań samej pozwanej, wynika jednak, że zajmowała ona przedmiotowy lokal za zgodą poprzedniego właściciela P. S.. W 2004r. pozwana zawarła bowiem z P. S. umowę przedwstępną sprzedaży udziału w nieruchomości objętej księgą wieczystą Sądu Rejonowego w Gdyni nr (...) i zgodnie z treścią umowy miała prawo zamieszkania w przedmiotowym lokalu. Wobec zgody poprzedniego właściciela na zamieszkanie pozwanej w spornym lokalu nie można przyjąć, że pozwana lokal ten zajmowała samowolnie. Stosunek prawny, na podstawie którego pozwana korzystała ze spornej nieruchomości należy – w ocenie Sądu – zakwalifikować jako stosunek użyczenia, albowiem pozwana nie była zobowiązana uiszczać na rzecz właściciela żadnych należności związanych z korzystaniem z lokalu. Nie ulega wątpliwości Sądu, iż przedmiotowy stosunek użyczenia został skutecznie rozwiązany. Jak wskazuje się w doktrynie w braku oznaczenia w sposób wyraźny lub dorozumiany czasu trwania umowy użyczenia przyjąć należy, że umowa ta, z uwagi na ciągły charakter zobowiązania, wygasa, ilekroć stosunek ten zostanie wypowiedziany przez użyczającego. Strony mogą ponadto zastrzec, że umowa użyczenia wygasa w każdym przypadku, o ile z takim żądaniem wystąpi użyczający (por. Z. Gawlik [w:] A. Kidyba (red.) Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania – część szczególna, LEX 2014). Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że przed wytoczeniem powództwa powód zgłaszał córce pozwanej, iż domaga się wydania się lokalu, co należy poczytywać za dorozumiane wypowiedzenie umowy użyczenia. W każdym bądź razie wypowiedzenie umowy stanowi wniesienie pozwu. Bezpłatny charakter użyczenia nie wymagał od powoda zachowania szczególnych wymogów przy rozwiązaniu umowy o jakich mowa w przepisie art. 11 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. W tych okolicznościach należało uznać, że pozwana posiada status byłego lokatora w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego i podlega ochronie przewidzianej w tej ustawie. Zgodnie z treścią tego przepisu lokatorem jest najemca lokalu lub osobę używającą lokal na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności. Nie ulega wątpliwości, że taki status przysługuje również osobie zajmującej lokal na podstawie umowy użyczenia (por. wyrok SN z dnia 22 kwietnia 2005 r., II CK 655/04, MoP 2005, nr 10, s. 479). W świetle zeznań pozwanej i jej córki nie budzi też wątpliwości, że pozwana faktycznie włada nieruchomością powoda, albowiem nadal zamieszkuje w lokalu nr (...) przy Pl. (...) w G.. W tym stanie rzeczy należało uznać, że zostały spełnione wszystkie przesłanki roszczenia windykacyjnego o jakich mowa w art. 222 § 1 k.c.

Wobec powyższego Sąd uznał, iż skoro pozwanej nie przysługuje skuteczne wobec właściciela nieruchomości uprawnienie do władania rzeczą, to żądanie powoda nakazania jej opuszczenia przedmiotowego lokalu i wydania go powodowi, zasługuje na uwzględnienie i na podstawie art. 222 § 1 k.c. orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku.

W świetle zebranego materiału dowodowego nie sposób uznać, by żądanie zgłoszone przez powoda stanowiło nadużycie prawa. W orzecznictwie Sądu Najwyższego za utrwalony można uznać obecnie pogląd, zgodnie z którym możliwość nieuwzględnienia roszczenia windykacyjnego na podstawie art. 5 k.c. może mieć miejsce tylko w sytuacjach wyjątkowych. Oddalenie powództwa na podstawie art. 5 k.c. oznacza bowiem pozbawienie właściciela ochrony przysługującego mu prawa własności, którego ochrona jest zasadą konstytucyjną (por: orzeczenie SN z 22.11.1994r. II CRN 127/94 niepublikowany; wyr. SN z 27.01.1999r. II CKN 151/98, wyrok SN z 22.03.2000r. I CKN 440/98). Sąd Najwyższy trafnie stwierdził w orzeczeniu z dnia 25 maja 1973r. III CRN 86/73, że zasady współżycia społecznego chronią wprawdzie przed nadużyciem prawa, ale nie mogą tego prawa w ogóle unicestwić. W szczególności przy żądaniu eksmisji mogą one jedynie powodować odroczenie eksmisji, a nie pozbawienie uprawnionego jego prawa podmiotowego w zupełności. W ocenie Sądu sytuacja życiowa pozwanej nie może w żadnym wypadku zostać uznana za szczególnie wyjątkową. Podkreślić bowiem należy, iż pozwana nie jest obłożnie chora, nie wymaga stałej opieki osób trzecich, funkcjonuje samodzielnie w życiu codziennym, nadto pozwana jest w stanie zaspokoić – przy pomocy najbliższej rodziny – swoje najpilniejsze potrzeby związane z bieżącym utrzymaniem. Dochody pozwanej wprawdzie nie są wielkie, niemniej pozwalają jej pokryć niezbędne wydatki.

Poczynione powyżej ustalenie, że pozwana posiada status byłego lokatora w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego skutkuje obowiązkiem orzeczenia o uprawnieniu do lokalu socjalnego bądź braku takiego uprawnienia. Jak bowiem podnosi się w judykaturze przepisy art. 14 i 15 OchrLokU mają zastosowanie w sprawach o opróżnienie lokalu przeciwko osobom, które były lokatorami w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, natomiast z ochrony przewidzianej w art. 14 ustawy o ochronie praw lokatorów nie korzystają osoby, które nigdy nie dysponowały tytułem prawnym do zajmowanego lokalu, w tym osoby, które objęły go samowolnie (por. uchwała SN z 15 listopada 2001r., III CZP 66/01, OSNC 2002, Nr 9, poz. 109). Obowiązek orzeczenia o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia wobec osób, których nakaz dotyczy wynika z przepisu art. 14 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego. Należy pamiętać, że zgodnie z treścią przepisu art. 14 ust. 7 ustawy przepisu ust. 4 zawierającego katalog okoliczności, w jakich sąd ma obowiązek przyznać uprawnienie do lokalu socjalnego, nie stosuje się do osób, które utraciły tytuł prawny do lokalu niewchodzącego w skład publicznego zasobu mieszkaniowego, z wyjątkiem osób, które były uprawnione do używania lokalu na podstawie stosunku prawnego nawiązanego ze spółdzielnią mieszkaniową albo z towarzystwem budownictwa społecznego. W takim przypadku o uprawnieniu do lokalu socjalnego należy orzec w oparciu o przepis art. 14 ust. 3 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, który stanowi, że Sąd badając z urzędu przesłanki do otrzymania lokalu socjalnego, orzeka o uprawnieniu tym wobec osób których dotyczy nakaz opróżnienia lokalu, biorąc pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania przez te osoby z lokalu, oraz ich szczególną sytuację majątkową i rodzinną.

Badając sytuację finansową i osobistą pozwanej oraz sposób korzystania przez nią z lokalu Sąd doszedł do przekonania, że pozwana spełnia przesłankę fakultatywną do otrzymania lokalu socjalnego o jakiej mowa w przepisie art. 14 ust. 3 ustawy. Zważyć bowiem należy, iż pozwana jest osobą starszą (71 lat) i schorowaną. Z zeznań pozwanej wynika, że leczy się ona na szereg schorzeń, w tym na schorzenia serca i wątroby. W ubiegłym roku pozwana przeszła zawał serca i wymaga specjalistycznej opieki medycznej. Pozwana ma niskie dochody – z tytułu emerytury otrzymuje bowiem niespełna 700 zł. Wobec tego przy zakupie leków musi korzystać z pomocy najbliższej rodziny. Tak niskie dochody bez wątpienia nie pozwalają pozwanej uzyskać tytułu prawnego do innego lokalu na wolnym rynku. Z okoliczności sprawy nie wynika też w żaden sposób, że pozwana korzystała z przedmiotowego lokalu w sposób naganny czy też kiedykolwiek naruszyła porządek domowy. Wreszcie, pozwana nie posiada tytułu prawnego do innej nieruchomości ani też nie ma możliwości zamieszkania u rodziny. Co prawda pozwana ma córkę, która zamieszkuje we wsi T. (gmina K.), niemniej córka mieszka razem ze swoją rodziną. Poza tym córka, zięć i wnuki pracują bądź uczą się w T., zatem w ciągu dnia pozwana nie mogłaby liczyć na ich pomoc w nagłych przypadkach, w tym wymagających udzielenia szybkiej pomocy lekarskiej.

Wobec powyższego, skoro pozwana spełnia przesłankę fakultatywną o jakiej mowa w art. 14 ust. 3 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, to Sąd zobowiązany był do ustalenia jej uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego, zaś na podstawie art. 14 ust. 6 wyżej cytowanej ustawy, Sąd nakazał wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu złożenia pozwanej przez Gminę M. G. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

Na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804) i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy zasądził od przegrywającej niniejsze postępowanie pozwanej na rzecz powoda kwotę 680 zł, na którą składają się: opłata sądowa od pozwu (200 zł) oraz opłata za czynności fachowego pełnomocnika powoda – radcy prawnego w stawce minimalnej (480 zł).

Nadto, na mocy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804) Sąd zasądził od pozwanej na rzecz interwenienta ubocznego kwotę 520 zł tytułem kosztów procesu, na którą składa się opłata za czynności fachowego pełnomocnika (480 zł) oraz oplata sądowa od interwencji (40 zł).