Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

G., dnia 28 kwietnia 2016r

Sąd Rejonowy w Gdyni, I Wydział Cywilny

Przewodniczący: SSR Małgorzata Nowicka - Midziak

Protokolant: Y. K.

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 kwietnia 2016r

sprawy z powództwa J. B.

przeciwko B. M.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę1217 zł. (jeden tysiąc dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt IC 754/15

UZASADNIENIE

Powódka J. B. wniosła pozew przeciwko pozwanej B. M. o zapłatę kwoty 9.254 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 4 sierpnia 2014r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów pogrzebu jej męża - E. B. (1).

W uzasadnieniu wskazała, iż wraz z ze zmarłym mężem zbyła na rzecz pozwanej – wnuczki - prawo własności lokalu nr (...) położonego w G. przy ul. (...) w zamian za zobowiązanie się pozwanej do zapewnienia zbywcom dożywotniej opieki, nieopłatnego mieszkania w przedmiotowym lokalu oraz sprawienia pogrzebu zgodnie ze zwyczajami. Pozwana jednak nie wywiązała się ze swojego zobowiązania, gdyż to powódka zmuszona była pokryć koszty pogrzebu swojego męża w kwocie 9.254 zł oraz opłaty za katolicki pogrzeb w wysokości 500 zł.

(pozew k. 2 - 3)

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa wskazując, iż od 2007r. podejmowała ona wraz z mężem próby wykupu spornego lokalu, który należał wówczas do Gminy M. G., a jego najemcą był dziadek pozwanej E. B. (1). W 2010r. doszło do jego wykupu, albowiem pozwana pożyczyła dziadkom potrzebną kwotę tj. 11.904,34 zł. Dokonała również wymiany okien za kwotę 4090 zł. Następnie w dniu 16 lipca 2010r. strony zawarły umowę dożywocia, przy czym ustalenia były takie, iż dziadkowie mieli sami się utrzymywać, dopóki będą w stanie, co jej zdaniem potwierdza ogólne sformułowanie obowiązków w umowie. Powódka ani jej mąż nie potrzebowali pomocy finansowej, żyli na wysokim poziomie, nigdy nie prosili też o wsparcie finansowe, sami chętnie udzielając go pozwanej. Ponadto na poczet świadczeń z umowy dożywocia strony zaliczyły koszty jakie pozwana poniosła w ramach pożyczki na wykup lokalu oraz wymianę okien. Pozwana za dziadków poniosła również koszty podatków od przedmiotowej umowy. Dodała także, że gdy dziadek zachorował wprowadziła się do powódki, aby zapewnić im należytą opiekę. W odniesieniu do kosztów pogrzebu wskazała, iż to ona wraz ze swoim ojcem (synem powódki) zajmowała się jego organizacją i formalnościami, natomiast powódka za wszystko zapłaciła na wyraźną swoją prośbę, wskazując, iż ma odłożoną na ten cel kwotę 10.000 zł i nie będzie oszczędzać. Pozwana wyjaśniła także, że wszelkie kwestie dotyczące pogrzebu były konsultowane z powódką, która wszystko akceptowała i zatwierdzała. Co więcej miesiąc po pogrzebie, gdy doszło do kłótni, pozwana zapytała czy ma oddać sporne koszty, powódka jednak odmówiła. Z tych też względów, w ocenie pozwanej, powódka zrzekła się roszczenia dochodzonego w niniejszej sprawie, na skutek czego ono wygasło. Ponadto żądanie zwrotu spornej kwoty tytułem nienależnego świadczenia jest wykluczone z uwagi na fakt, iż powódka wiedziała, że nie jest do świadczenia zobowiązana. Pozwana wskazała także, że powódka otrzymała zasiłek pogrzebowy, a zatem do kwoty 4.000 zł powództwo jest bezzasadne. Zakwestionowała również niektóre pozycje faktury jako czynności dodatkowe, niekonieczne i wygórowane, albowiem pogrzeb z przedmiotowego zakładu mógł zostać przeprowadzony za kwotę 4250 zł. Również koszt mszy pogrzebowej nie został przez powódkę wykazany.

(odpowiedź na pozew k. 30 - 40)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 16 lipca 2010r. powódka J. B. wraz z mężem E. B. (1) zawarli z pozwaną B. M. (wnuczką) umowę dożywocia, na mocy której przenieśli na rzecz pozwanej własność lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w G. przy ul. (...) w zamian za dożywocie w rozumieniu art. 908 k.c. tj. za zobowiązanie się pozwanej do przyjęcia uprawnionych jako domowników, zapewnienia im dożywotniej opieki, polegającej na dostarczania wyżywienia, ubrania, mieszkania, zapewnieniu odpowiedniej pomocy i pielęgnowania w chorobie, a także sprawienia własnym kosztem pogrzebów, odpowiadających miejscowym zwyczajom.

(okoliczności niesporne: umowa dożywocia k. 5 – 8)

W dniu 19 marca 2014r. zmarł E. B. (1). Organizacją pogrzebu i formalnościami z tym związanymi zajął się syn powódki, a ojciec pozwanej - R. B. wraz z pozwaną oraz jej mężem, natomiast finansowała go powódka, która sama zaoferowała, że pokryje te koszty wskazując, iż ma na ten cel odłożone środki pieniężne. W związku z tym wszelkie ustalenia odnośnie organizacji pogrzebu i jego oprawy, a także stypy były konsultowane i uzgadniane z powódką, która decydowała o formie pogrzebu, w tym rodzaju trumny, kwiatów, liczbie osób na stypie itd.

Łączny koszt, jaki poniosła pozwana z tego tytułu wyniósł 9.254 zł, przy czym do kwoty 4.000 zł został on pokryty z zasiłku pogrzebowego, jaki powódka otrzymała z ZUS.

(dowód: faktura k. 16, zeznania świadka E. B. (2) płyta k. 100 – 00:10:45 – 00:22:58, zeznania świadka R. B. płyta k. 100 – 00:23:23 – 00:33:24, zeznani świadka R. M. płyta k. 100 – 00:33:36 – 00:45:30, zeznania pozwanej płyta k. 105 – 00:03:43 - 00:25:25)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny był w przeważającej części niesporny pomiędzy stronami, a nadto Sąd ustalił go na podstawie dokumentów przedłożonych przez strony do akt niniejszej sprawy, które nie budzą wątpliwości co do ich autentyczności i wiarygodności. Ponadto Sąd oparł się również na zeznaniach świadków E. B. (2), R. B. i R. M. oraz pozwanej, które były logiczne, rzeczowe i wzajemnie się uzupełniały, tworząc spójny obraz zaistniałej sytuacji. W tym miejscu wskazać należy, iż Sąd na podstawie art. 302 § 1 k.p.c. pominął dowód z zeznań powódki z uwagi, że pomimo wezwania do osobistego stawiennictwa celem przesłuchania w charakterze strony pod rygorem pominięcia dowodu, nie stawiła się na termin rozprawy.

Powódka domagała się w niniejszej sprawie zwrotu poniesionych przez nią kosztów pogrzebu E. B. (1) w łącznej kwocie 9.254 zł wskazując, że w oparciu o umowę dożywocia koszty te winna ponieść pozwana.

W sprawie bezspornym było przy tym, że strony zawarły umowę dożywocia, jak również, iż to na pozwanej spoczywał obowiązek zorganizowania pochówku E. B. (3) i poniesienia związanych z tym kosztów. Należy jednak podkreślić, na co zwracała uwagę pozwana i co zostało przez nią wykazane zarówno jej zeznaniami, jak też zeznaniami przesłuchiwanych świadków, że powódka zrzekła się roszczenia w tym przedmiocie. Powódka oświadczyła bowiem pozwanej, jak też innym członkom rodziny, że sama pokryje koszty pochówku swojego męża i że ma na ten cel przygotowane środki pieniężne. W związku z tym cały pogrzeb został zorganizowany zgodnie z oczekiwaniami powódki i zgodnie z jej wolą, w tym również w zakresie wysokości kosztów poszczególnych usług, składających się na ogólny koszt pogrzebu. Powódka nie wykazała prawdziwości swoich twierdzeń, zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu, że pokryła koszty pogrzebu, będąc w sytuacji przymusowej, wobec faktu, że pozwana nie chciała wykonać umowy dożywocia w tym zakresie. Na poparcie swoich twierdzeń nie przedłożyła żadnego dowodu pomimo tego, iż była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika. Co więcej wezwana na termin rozprawy nie stawiła się. Nie zakwestionowała również twierdzeń pozwanej, że to powódka podjęła decyzję, że sama pokryje koszty pogrzebu, który urządzi według własnego uznania i z własnych oszczędności. Mając na względzie powyższe, brak jest w ocenie Sądu jakichkolwiek podstaw do uznania, że pozwana jest obecnie zobowiązana do zwrotu poniesionych przez powódkę kosztów pogrzebu. Biorąc bowiem pod uwagę zgromadzony materiał dowodowy, stwierdzić należy, że powódka zwolniła pozwaną z obowiązku pokrycia kosztów pogrzebu E. B. (3).

Niezależnie do powyższego i wskazanej przez pełnomocnika podstawy prawnej żądania Sąd rozważał również, czy ewentualnie pozwana nie została w ten sposób bezpodstawnie wzbogacona kosztem powódki i doszedł do wniosku, iż również w oparciu o art. 410 k.c. brak jest podstaw do uwzględnienia żądania pozwu. Wskazać bowiem należy, że w myśl uchwały Sądu Najwyższego z dnia 10 października 1978r. (III CZP 53/78, Legalis 21107) ten kto spełnił należne dożywotnikowi od zobowiązanego z umowy dożywocia świadczenie, nie będąc odpowiedzialnym za wykonanie zobowiązania, może żądać od zobowiązanego zwrotu wartości spełnionych świadczeń na podstawie bezpodstawnego wzbogacenia. W realiach niniejszej sprawy powódka niewątpliwie spełniła świadczenie do którego zobowiązana była pozwana. Podkreślić jednak należy, iż powódka doskonale wiedziała, że nie jest do tego zobowiązana, jako strona umowy dożywocia i bliska rodzina pozwanej, co tym samym wyklucza możliwość domagania się obecnie zwrotu poniesionych kosztów. W sprawie znajdzie bowiem zastosowanie art. 411 pkt. 1 k.c. w myśl którego nie można żądać zwrotu świadczenia jeżeli spełniający świadczenie wiedział, że nie był do świadczenia zobowiązany, chyba że spełnienie świadczenia nastąpiło z zastrzeżeniem zwrotu albo w celu uniknięcia przymusu lub w wykonaniu nieważnej czynności prawnej. Dodać również należy, iż jak wynika z zeznań pozwanej, informowała ona powódkę, że zgodnie z umową to na niej ciąży sporny obowiązek, a pomimo tego powódka chciała sama pokryć koszty pogrzebu. Z tych też względów w ocenie Sądu brak jest jakichkolwiek podstaw do uznania, iż powódce przysługuje uprawnienie do żądania zwrotu poniesionych kosztów pogrzebu.

W odniesieniu do wysokości żądania wskazać w tym miejscu jedynie należy, iż powódka, co przyznała na rozprawie, otrzymała zasiłek pogrzebowy z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w wysokości 4.000 zł, a zatem żądanie w tym zakresie było całkowicie nieuzasadnione, skoro powódka w istocie w tej części nie została zubożona ani nie poniosła szkody.

Mając na uwadze powyższe zdaniem Sądu powództwo podlegało oddaleniu w całości, albowiem jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego powódka zrzekła się roszczenia w zakresie obowiązku poniesienia kosztów pogrzebu przez pozwaną. Ponadto powódka nie wykazała i nie przejawiła żadnej inicjatywy dowodowej w celu wykazania swoich twierdzeń. Z tych też względów Sąd w punkcie I wyroku na podstawie art. 908 § 1 k.c. oraz art. 410 § 2 k.c. w zw. z art. 411 pkt. 1 k.c. oddalił powództwo jako nieuzasadnione.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 6 pkt. 4 i § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. 02.163.1349), i obciążając powódkę kosztami procesu w całości, zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 1.217 zł tytułem zwrotu kosztów procesu na którą składają się jedynie koszty zastępstwa procesowego.