Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 listopada 2016 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu VIII Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Anna Przytulska-Sikoń

Protokolant:Natalia Pietrzak

po rozpoznaniu w dniu 23 listopada 2016 r. we Wrocławiu na rozprawie sprawy

z powództwa G. (...)

przeciwko M. O.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  przyznaje kuratorowi ustanowionemu dla pozwanej, której miejsce pobytu nie było znane – O. P. wynagrodzenie w kwocie 1200,00 złotych.

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 14 lipca 2015 r. strona powodowa G. (...) domagała się od pozwanej M. O. zapłaty kwoty 17.835,61 zł wraz z odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 13.473,96 zł od dnia 1 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 4.361,65 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Ponadto żądała zasądzenia zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa wskazała, że w dniu 22 października 2011 r. pozwana M. O. samowolnie zajęła lokal mieszkalny położony przy ul. (...)we W.. Podała, że w związku z tym, pismem z dnia 25 listopada 2011 r., została wezwana do wydania lokalu w terminie 14 dni od otrzymania wezwania, co pozostało bezskuteczne, dlatego też pismem z dnia 30 stycznia 2013 r. wezwanie zostało ponowione. Wskazała, że pozwana opuściła lokal dopiero w dniu 28 lutego 2013 r., co zostało potwierdzone protokołem zdawczo-odbiorczym. W ocenie strony powodowej, zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego, pozwana była zobowiązana do uiszczenia co miesiąc odszkodowania w wysokości czynszu i mediów, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Strona powodowa wskazała, że pozwana zaprzestała terminowego i w pełnej wysokości uiszczanie na jej rzecz odszkodowania za korzystanie z przedmiotowego lokalu (czynsz wraz z opłatą za media), tym samym zadłużenie z tego tytułu za okres samowolnego zajęcia lokalu, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, wyniosło 17.835,61 zł. Na kwotę zadłużenia składały się kwoty:

1.  13.473,96 zł tytułem należności głównej z tytułu odszkodowania i opłat niezależnych od wynajmującego za okres od 22 października 2011 r. do 28 lutego 2013 r. oraz

2.  4.361,65 zł tytułem odsetek umownych za opóźnienie, skapitalizowanych na dzień 30 listopada 2014 r.

Zarządzeniem z dnia 24 czerwca 2016 r. wydanym na mocy art. 144 § 1 k.c. na wniosek strony powodowej dla pozwanej, której miejsce pobytu nie było znane, został ustanowiony kurator.

W odpowiedzi na pozew kurator wniósł o oddalenie powództwa w całości i przyznanie mu kosztów za podjęte czynności w sprawie według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew kurator podniósł zarzut przedawnienia roszczeń strony pozwanej. Ponadto zakwestionował podstawę żądania zarówno co do zasady, jak i wysokości. Podał, że z dokumentów przedstawionych przez stronę powodową nie wynika, że pozwana zajmowała lokal położony przy ul. (...) we wskazanym okresie. Dodatkowo w jego ocenie, strona powodowa nie wykazała, aby pozwana była informowana o każdorazowej zmianie stawki odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu i opłat niezależnych od wynajmującego. Ponadto wskazał, że wprawdzie strona powodowa ma prawo żądać od osoby, która zajmuje bez tytułu prawnego lokal odszkodowania w wysokości czynszu, jaki mogłaby otrzymać z tytułu najmu lokalu, ale, w ocenie kuratora, z uwagi na stan techniczny lokalu, zaproponowane przez stronę powodową stawki były wygórowane i nieuzasadnione, tym samym nie były adekwatne do stanu, jaki prezentował przedmiotowy lokal.

W piśmie procesowym z dnia 13 września 2016 r. strona powodowa wskazała, że z dokumentów przedstawionych w pozwie jednoznacznie wynika, że pozwana samowolnie zajęła lokal mieszkalny przy ul. (...) we W., nie mając ku temu żadnych podstaw, i przez cały okres od 25 listopada 2011 r. do 28 lutego 2013 r. przebywała w nim, posiadała w nim należące do niej przedmioty oraz we wskazanym okresie nie zakwestionowała jego samowolnego zajęcia. Podała, że w jej ocenie, irrelewantne były uwagi kuratora, co do stanu technicznego zajętego lokalu, albowiem wysokość stawki opłat i ich zmiany dokonywane są zgodnie z uchwałami Rady Miejskiej. Dodała, że stan techniczny lokalu nie był dla pozwanej przeszkodą do jego zajęcia i zamieszkiwania. Podkreśliła, że z uwagi na zajęcie lokalu przez pozwaną nie mogła z niego korzystać, tym samym została pozbawiona możliwości wykonania remontu. W ocenie strony powodowej, dochodząc swoich racji, wykonuje swoje prawo, a jednocześnie nie czyni z niego użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Jednocześnie podkreśliła, że zarzut przedawnienia, podniesiony przez kuratora, nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem pozwana była wzywana do opuszczenia lokalu i wydania go stronie powodowej, jak i do zapłaty istniejących zaległości, a pomimo to pozostała bierna, co do uregulowania należności, a także do złożenia odpowiedzi na kierowane wezwania. Tym samym, w ocenie strony powodowej, z uwagi na art. 5 k.c. ze względu na nadużycie przez pozwaną swojego prawa, lekceważenia własnych obowiązków dotyczących spłaty zadłużenia, nadużywała swojego prawa podmiotowego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 lutego 2008 r. Z. (...), Biuro (...) z siedzibą we W. zawiadomił G. (...), że w dniu 27 października 2008 r. został przejęty, na podstawie oświadczenia, niesamodzielny lokal mieszkalny nr (...) położony przy ul. (...) we W., o powierzchni użytkowej 28 m ^{( 2)}, mieszczący się na IV piętrze budynku. Przejęcie nastąpiło przez przekazanie na stan wynajmującego. Lokal zajmowała samowolnie M. O.. Zgodnie z uwagami zawiadomienia lokal wymagał remontu, a struktura nie była zgodna z dokumentacją lokalu.

Dowód : zawiadomienie o pustostanie nr (...)z 17.12.2008 r. – k. 13

W dniu 24 października 2011 r. pracownik (...) Sp. z o.o. we W. Pani W. L. przeprowadziła wizję w lokalu nr (...) położonego przy ul. (...) we W., z uwagi na zgłoszenie o włamaniu. Na miejscu stwierdzono zdemontowaną płytę (...), rozbite bloczki gazobetonowe, którymi zamurowane było wejście oraz uszkodzone drzwi. W lokalu zastano M. O., którą wezwano do kategorycznego opuszczenia mieszkania, na co pozwana się nie zgodziła. Oświadczyła, że nie ma stałej pracy i czasem korzysta z pomocy MOPS-u. Ponadto stwierdzono, że w lokalu znajdują się 2 fotele, worki z rzeczami, krzesło, stolik, łóżko, szafka. Zgodnie z oświadczeniem M. O. dostała się do lokalu samowolnie w dniu 22 października 2011 r. Na miejsce wezwano Policję.

Dowód : notatka służbowe z przeprowadzonej wizji mieszkaniowej z 24.10.2011 r. – k. 14.

W dniu 27 października 2011 r. pracownik (...) Sp. z o.o. we W. Pani W. L. przeprowadziła, bez uprzedzenia, kolejną wizję w lokalu nr (...) położonego przy ul. (...) we W.. W lokalu ponownie zastano pozwaną M. O. wraz z córką J. R.. Wezwano ją do wydania lokalu w stanie wolnym, na co pozwana nie wyraziła zgody twierdząc, że nie ma się dokąd przeprowadzić. Lokal sprawiał wrażenie stale zamieszkiwanego. Pozwana wskazała, że utrzymuje się z alimentów w kwocie 700 zł, które łoży na dziecko ojciec. Pozwana potwierdziła, że nie pracuje.

Dowód : notatka służbowa z przeprowadzonej wizji mieszkaniowej z 27.10.2011 r. – k. 15.

Pismem z dnia 25 listopada 2011 r. (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W. wezwało M. O. do niezwłocznego wydania samowolnie zajętego lokalu nr (...) przy ul. (...), w wyznaczonym 14 dniowym terminie od dnia otrzymania wezwania. Przekazanie miało nastąpić protokołem zdawczo-odbiorczym. Poinformowano pozwaną, że samowolne zajęcie lokalu stanowi naruszenie prawa i nie podlega zalegalizowaniu.

Dowód : pismo strony powodowej z 25.11.2011 r. wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 82-82v.

Pismem z dnia 31 stycznia 2013 r. strona powodowa, w związku z wyrokiem z dnia 22 czerwca 2012 r. (sygn. akt XIV C 724/12) orzekającym eksmisje M. O. i jej małoletniej córki J. R. z lokalu nr (...) usytuowanego przy ul. (...) we W., wezwała pozwaną do opuszczenia, opróżnienia i wydania przedmiotowego lokalu w stanie wolnym w terminie 14 dni od dnia otrzymania pisma.

Dowód : pismo strony powodowej z 30.01.2013 r. – k. 17.

W dniu 28 lutego 2013 r. pozwana przekazała, po samowolnym zajęciu, protokołem zdawczo-odbiorczym, sporny lokal mieszkalny. Stan techniczny mieszkania był zły, jego stopień zużycia instalacji wodociągowej, kanalizacyjnej, elektrycznej, podług i tynków przekraczał 70%. W lokalu nie było łazienki i wc, ogrzewania oraz wodomierza. Lokal wymagał remontu, widoczne były liczne zacieki na suficie z nieszczelnego dachu. Zgodnie z oświadczeniem pozwanej, wszystkie przedmioty pozostawione w lokalu nie stanowiły dla niej żadnej wartości. Pozwana zgodziła się na ich usunięcie.

Dowód : protokół zdawczo-odbiorczy z 28.02.2013 r. – k. 18-21.

W okresie od 22 października 2011 r. do 28 lutego 2014 r. wysokość odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu w związku z samowolnym jego zajęciem, do czasu wydania w stanie wolnym, wynosiły:

-

256,60 zł od 22 października 2011 r. do 31 października 2011 r.

-

930,64 zł od 1 marca 2012 r. do 30 września 2012 r.

-

910,56 zł od 1 października 2012 r. do 31 lutego 2013 r.

-

921,55 zł od 1 lutego 2013 r. do 28 lutego 2014 r.

Dowód : zawiadomienia z 13.02.2012 r., z 9.02.2012 r. wraz z potwierdzeniem odbioru, z 1.06.2012 r, z 11.01.2013 r. wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 22-27.

Łączna kwota należności z tytułu bezumownego korzystania z lokalu mieszkalnego nr (...) położonego przy ul. (...) we W. w czasie jego samowolnego zajmowania przez pozwaną M. O. w okresie od 22 października 2011 r. do 28 lutego 2013 r. wynosiła 17.835,61 zł. Na tą kwotę składały się należności w wysokości:

1.  13.473,96 zł tytułem należności głównej z tytułu odszkodowania i opłat niezależnych od wynajmującego oraz

2.  4.361,65 zł tytułem odsetek umownych za opóźnienie, skapitalizowanych na dzień 30 listopada 2014 r.

Dowód : zweryfikowana kartoteka finansowa – k. 28.

Pismem z dnia 18 grudnia 2014 r. strona powodowa wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 17.835,61 zł zaległych należności przysługujących G. (...)z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego, położonego we W. przy ul. (...) wraz z odsetkami w ustawowej wysokości oraz do terminowego regulowania bieżących należności.

Dowód : pismo strony powodowej z 18.12.2014 r. – k. 29.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Strona powodowa G. (...)domagała się od pozwanej M. O. zapłaty kwoty 17.835,61 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w związku z bezumownym korzystaniem z lokalu nr (...) położonego we W. przy ul. (...) w okresie od 22 października 2011 r. do 28 lutego 2013 r.

Stosownie do przepisu art. 18 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. 2014, poz. 150 j.t.) osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie (ust. 1). Z zastrzeżeniem ust. 3, odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego (ust. 2).

W rozpoznawanej sprawie występujący w imieniu pozwanej kurator procesowy podniósł zarzut przedawnienia, który Sąd po analizie materiału dowodowego w całości uwzględnił. Dodać należy, iż zarzut przedawnienia roszczenia jest przesłanką negatywną jurysdykcyjną, skutkującą oddaleniem powództwa bez konieczności merytorycznego rozpatrzenia istoty sporu, a więc zasadności roszczenia, jego treści oraz wysokości.

Odnosząc się do zarzutu przedawnienia Sąd zważył, że odszkodowanie przewidziane w art. 18 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego ma charakter świadczenia okresowego, gdyż uiszczane ma być „co miesiąc”. Taki pogląd wyraził Sąd Najwyższy w uchwale z 7 stycznia 1998 r. (III CZP 62/97) oraz wyroku z 7 marca 2014 r. (IV CNP 33/13, LEX nr 1438649) i Sąd orzekający w niniejszej sprawie pogląd ten podziela. Tym samym do odszkodowania uregulowanego w art. 18 ust. 1 powołanej ustawy zasadniczo zastosowanie ma trzyletni okres przedawnienia przewidziany w art. 118 k.c. dla roszczeń okresowych. Jak jednak wynika z treści art. 118 k.c. trzyletni termin przedawnienia dla roszczeń o świadczenia okresowe znajdzie zastosowanie o ile przepis szczególny nie stanowi inaczej. W okolicznościach sprawy z uwagi na dokonany przez pozwaną zwrot lokalu w dniu 28.02.2013 r. zastosowanie znajdzie przepis szczególny dotyczący przedawnienia roszczeń właściciela, przewidziany w art. 229 § 1 k.c. w zw. z art. 230 k.c.

W szczególności z analizy materiału dowodowego zaoferowanego przez stronę powodową jednoznacznie wynika, że pozwana nigdy nie posiadała tytułu prawnego do lokalu – zajęła go samowolnie w dniu 22 października 2011 r. Zgodnie z definicją zawartą w kodeksie cywilnym posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel, jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad rzeczą cudzą. Jak wynika z definicji kodeksowej posiadanie może mieć charakter samoistny lub zależny. W ocenie Sądu, posiadanie pozwanej miało charakter zależny, a zatem zgodnie z art. 336 k.c. była ona posiadaczem zależnym.

Stosownie do art. 229 k.c. roszczenia właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości, jak również roszczenia o naprawienie szkody z powodu pogorszenia rzeczy przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy. To samo dotyczy roszczeń samoistnego posiadacza przeciwko właścicielowi o zwrot nakładów na rzecz. Art. 230 k.c. stanowi z kolei, że przepisy dotyczące roszczeń właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości oraz o naprawienie szkody z powodu pogorszenia lub utraty rzeczy, jak również przepisy dotyczące roszczeń samoistnego posiadacza o zwrot nakładów na rzecz, stosuje się odpowiednio do stosunku między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym, o ile z przepisów regulujących ten stosunek nie wynika nic innego.

Roszczenia G. (...)o zapłatę odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu, ulegają więc przedawnieniu po upływie trzech lat od wymagalności. Jednak gdy doszło do zwrotu lokalu, a więc w sytuacji jaka miała miejsce w okolicznościach rozstrzyganej sprawy, do przedawnienia roszczeń G. (...) będą miały zastosowanie regulacje szczególne w zakresie przedawnienia zawarte w art. 229 § 1 k.c. Właściciela, przy dochodzeniu roszczeń odszkodowawczych za bezumowne korzystanie z rzeczy, obowiązuje zatem dodatkowy roczny termin liczony od daty jej zwrotu.

W rozpatrywanej sprawie Sąd ustalił, że w dniu 28 lutego 2013 r. doszło do przekazania lokalu przez pozwaną stronie powodowej. Ma to swoje odzwierciedlenie w protokole zdawczo-odbiorczym, który został podpisany przez obie strony sporu. Dokument ten nie był kwestionowany przez którąkolwiek ze stron, tym samym, w ocenie Sądu, zwrot rzeczy nastąpił w dniu 28 lutego 2013 r., a zatem od dnia następnego rozpoczął bieg roczny termin przedawnienia przewidziany we wskazanym przepisie. W sprawie nie doszło do przerwania lub zawieszenia biegu przedawnienia, zatem roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystnie z rzeczy przedawniło się najpóźniej z dniem 28 lutego 2014 r.. Pozew zaś został wniesiony dopiero w dniu 14 lipca 2015 r., a więc przeszło rok po upływie okresu przedawnienia.

Mając powyższe argumenty na względzie, Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji orzeczenia.

Z uwagi na fakt, iż nieznana z miejsca pobytu pozwana M. O. reprezentowana była w procesie przez kuratora Sąd, w punkcie II sentencji orzeczenia, przyznał dla kuratora wynagrodzenie w wysokości 1.200 zł na podstawie przepisu § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2013 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz.U.2013.1476), który stanowi, że wysokość wynagrodzenia kuratora ustanowionego dla strony w sprawie cywilnej, zwanego dalej "kuratorem", nie może przekraczać stawek minimalnych przewidzianych przepisami określającymi opłaty za czynności adwokackie, a w przypadku, gdy kuratorem jest radca prawny, przepisami określającymi opłaty za czynności radców prawnych w zw. z § 6 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, zgodnie z którym stawki minimalne wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy powyżej 10.000 zł do 50.000 zł – 2.400 zł. Sąd uznał, iż rodzaj sprawy, stopień jej zawiłości i nakład pracy kuratora uzasadnia przyznanie kuratorowi wynagrodzenia w wysokości 1.200 zł.