Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 maja 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi w Wydziale XVIII Cywilnym w składzie:

Przewodniczący: SSR Artur Piotr Wewióra

protokolant: Michał Frajtak

rozpoznawszy w dniu: 4 maja 2016 roku

w Ł. na rozprawie

sprawę z powództwa: Miasta Ł.

przeciwko: L. K.

o: zapłatę

(1)  zasądza od pozwanej L. K. na rzecz powoda Miasta Ł. 2.042,60 zł (dwa tysiące czterdzieści dwa złote sześćdziesiąt groszy), z odsetkami:

(a)  ustawowymi od 16 kwietnia 2015 roku do 31 grudnia 2015 roku,

(b)  ustawowymi za opóźnienie od 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty;

(1)  zasądza od pozwanej L. K. na rzecz powoda Miasta Ł. 700 zł (siedemset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

(2)  zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi na rzecz radcy prawnego M. W. 738 zł (siedemset trzydzieści osiem złotych) tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu z uwzględnieniem podatku od towarów i usług.

UZASADNIENIE

I.  Stanowiska stron.

Pozwem z 16 kwietnia 2015 roku1 powód Miasto Ł., reprezentowany przez radcę prawnego, domagał się zasądzenia od pozwanej L. K. 2.042,60 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. W uzasadnieniu wskazano, że dochodzone roszczenie wynika z nieuiszczonego czynszu najmu lokalu mieszkalnego oraz opłat niezależnych od wynajmującego za okres od 1 kwietnia 2008 roku do końca września 2009 roku, w tym 1.821,73 zł należności oraz 217,27 zł odsetek. Pozwana jest byłym najemcą. (k. 3 – 6)

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z 28 maja 2015 roku w sprawie XVIII Nc 6311/15 orzeczono zgodnie z żądaniem i rozstrzygnięto o kosztach procesu. (k. 26)

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana zaskarżyła nakaz w całości, wnosząc o oddalenie powództwa w całości, nadto o zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazano, że pozwana nie zgadza się z wysokością roszczenia jako zawyżonego oraz bezzasadnego. Podniesiono zarzut przedawnienia, nie precyzując go w żaden sposób. Wskazano nadto, że powód nie przeprowadził żadnych prac w lokalu zajmowanym przez pozwaną, mimo iż wielokrotnie zgłaszała ona takie zapotrzebowanie. Lokal jest ruiną, co odbiło się na zdrowiu pozwanej. (k. 37 – 39)

Postanowieniem z 5 października 2015 roku ustanowiono dla pozwanej pełnomocnika z urzędu w osobie radcy prawnego. (k. 49)

Postanowieniem z 3 listopada 2015 roku oddalono wniosek o zwolnienie pozwanej od kosztów sądowych. (k. 53)

Do zamknięcia rozprawy 4 maja 2016 roku strony nie zmieniły swoich stanowisk odnośnie przedmiotu sporu. (k. 104)

II.  Ustalenia faktyczne i ocena dowodów.

L. K. była od 10 marca 2000 roku najemcą należącego do Miasta Ł. mieszkania numer (...), znajdującego się w budynku położonym w Ł. przy ulicy (...). Najem wypowiedziano z uwagi na zaległości czynszowe ze skutkiem na 30 września 2009 roku. Pozwana wielokrotnie składała wnioski o rozłożenie na raty, były one uwzględniane, lecz L. K. nie wywiązywała się ostatecznie z zawartych porozumień.

(bezsporne)

Jedno z takich wezwań, na sumę 5.253,44 zł zaległości w czynszu i opłatach, z odsetkami, według stanu na koniec stycznia 2009 roku, doręczono L. K. 11 marca 2009 roku.

(pismo z dowodem doręczenia, k. 15 – 16)

L. K. 25 października 2010 roku złożyła wniosek o rozłożenie zaległości czynszowych na raty.

(pismo, k. 101)

Miasto Ł. i L. K. zawarli 13 stycznia 2012 roku umowę o rozłożenie zaległości na raty. W § 1 umowy L. K. uznała stan swojego zadłużenia na 9.430,94 zł, w tym należność główna według stanu na 31 grudnia 2011 roku – 6.265,41 zł, zaś odsetki na 30 listopada 2011 roku – 3.158,33 zł.

(umowa, k. 73)

Również powyższa umowa nie została wykonana. L. K. 28 lipca 2014 roku złożyła swój podpis na piśmie zawierającym informację o zmianie wysokości odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu oraz wskazującego stan zadłużenia na 12.736,63 zł.

(pismo, k. 74)

Pozwana utrzymuje się z pomocy społecznej. Stwierdzono u niej polipy krtani. Została zaliczona do osób z lekkim stopniem niepełnosprawności. Nie ma żadnych oszczędności.

(bezsporne)

Wysokość zaległości za okres od 1 kwietnia 2008 roku do końca września 2009 roku wynosi 2.042,60 zł.

(zestawienie, k. 20 – 23)

Zeznania pozwanej nie zostały uznane za wiarygodne tam, gdzie sprzeciwiały się treści dokumentów. Pozwana – co ujawniło się wyraźnie w trakcie przesłuchania na rozprawie – ma skłonność do przesady. Nie potrafiła przekonująco wyjaśnić istotnej rozbieżności między twierdzeniem zgłoszonym w sprzeciwie a wcześniejszą korespondencją z powodem co do tego, czy w lokalu były naprawy. Ostatecznie sama pozwana przyznała, że powód wielokrotnie uwzględniał jej wnioski co do rozkładania na raty. Jak sama stwierdziła, kiedy przychodziła do administracji i mówiła tam o swoich problemach, chciano jej tam pomóc i rozkładano zaległości na raty kiedy o to prosiła. Jednakże oświadczenie pozwanej, że podpisała sprzeciw nie czytając go każe Sądowi przyjąć, że pozwana nie przykłada żadnej szczególnej wagi do rzetelności twierdzeń przedstawianych Sądowi i kształtuje je w sposób, który ma odpowiadać jej aktualnie założonym celom. W tej sytuacji nie sposób na podstawie takiego środka dowodowego czynić ustaleń przeciwnych treści dokumentów.

Pozwana nie kwestionowała skądinąd samej prawdziwości dokumentów złożonych przez powoda, w tym autentyczności podpisów.

Pozwana zakwestionowała złożenie dowodu przy piśmie powoda z 15 kwietnia 2016 roku. Wbrew twierdzeniom pełnomocnika powoda na rozprawie 4 maja 2016 roku, dowód ten rzeczywiście był spóźniony. Zarzut przedawnienia pozwana zgłosiła w sprzeciwie. Powód odniósł się doń pismem z 22 grudnia 2015 roku i najpóźniej wówczas należało ów dowód złożyć, jako wprost odnoszący się do kwestii przedawnienia. Niemniej nie spowodował on przedłużenia postępowania, gdyż nie wystąpiła potrzeba odroczenia rozprawy. Z tych względów wniosek dowodowy uwzględniono.

Pozwana formalnie zakwestionowała wysokość roszczenia, jednakże nie wskazała żadnego błędu rachunkowego w przedstawieniu powoda. Co więcej, dochodzona kwota jest mniejsza aniżeli zadłużenia uznane wcześniej przez pozwaną. W tych okolicznościach ogólnikowe kwestionowanie wysokości zadłużenia jako zawyżonego, uznano wyłącznie za konsekwencję przyjętego przez pozwaną stanowiska procesowego.

III.  Ocena roszczenia.

(A)  Zasada odpowiedzialności.

Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz (art. 659 § 1 k.c.2), co stosuje się odpowiednio do najmu lokali (art. 680 k.c.).

W stosunkach najmu oprócz czynszu wynajmujący może pobierać jedynie opłaty niezależne od właściciela, a w wypadku innych tytułów prawnych uprawniających do używania lokalu, oprócz opłat za używanie lokalu, właściciel może pobierać jedynie opłaty niezależne od właściciela (art. 9 ust. 5 u.o.l.3), co znajduje zastosowanie również do najmu łączącego powoda z pozwaną do 30 września 2009 roku (art. 27 ust. 1 u.o.l.).

Niezależnie od powyższego, dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (art. 471 k.c.).

(B)  Przedawnienie.

Zarzut przedawnienia nie okazał się zasadny.

Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia (art. 117 § 2 zd. I k.c.). Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata (art. 118 k.c.). Bieg przedawnienia przerywa się – między innymi – przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje (art. 123 § 1 pkt 2 k.c.). Przyjmuje się przy tym, że uznanie może przybrać postać uznania właściwego, to jest czynności prawnej – umowy jednostronnie zobowiązującej, zawartej między dłużnikiem a wierzycielem, w której dłużnik wprost potwierdza swoje zobowiązanie, albo uznania niewłaściwego, będącego przejawem wiedzy dłużnika o obowiązku świadczenia, czemu nie towarzyszy zamiar ani nawet świadomość wywołania skutków prawnych; przerwanie biegu przedawnienia następuje z mocy ustawy4.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że pozwana przez swojego pełnomocnika przyznała, że pismo z prezentatą powoda 25 października 2010 roku przerwało bieg terminu przedawnienia.

Kolejnym przerwaniem biegu była niewątpliwie umowa z 13 stycznia 2012 roku.

Za przerwanie biegu przedawnienia, w kontekście twierdzenia pozwanej, że nigdy nie kwestionowała naliczeń powoda, należy uznać również potwierdzenie podpisem z 28 lipca 2014 roku pisma wskazującego na stan zadłużenia pozwanej. Podpis ten oznacza co najmniej iż pismo to pozwana w dacie jego złożenia otrzymała. Skoro tak, to miała świadomość faktu istnienia długu, któremu nigdy nie zaprzeczyła. Stan świadomości pozwanej zatem obejmował istnienie owego długu.

Zgodzić się przy tym wypada z powodem, że nawet w sytuacji odmiennej kwalifikacji pisma potwierdzonego 28 lipca 2014 roku, podnoszenie przez pozwaną zarzutu przedawnienia w wyjątkowych okolicznościach niniejszej sprawy, należałoby uznać za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Dzieje się tak ponieważ pozwana wielokrotnie korzystała z dobrej woli powoda, który – co nie jest przedmiotem sporu – wielokrotnie rozkładał jej należności na raty, chcąc udzielić pozwanej pomocy. Co więcej, pozwana nadal bez tytułu prawnego zajmuje lokal powoda, nie regulując ani zaległych opłat, ani bieżącego odszkodowania. W tej sytuacji nawet w razie skuteczności zarzutu przedawnienia, jego uwzględnienie nie byłoby możliwe, jako sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 5 k.c.).

(C)  Stan lokalu.

Okoliczności podnoszone przez pozwaną, a dotyczące stanu lokalu, nie doprowadziły do zakwestionowania rozliczeń.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że pozwana w żaden sposób nie sprecyzowała, jaki wpływ na roszczenie powoda miałby mieć stan lokalu. Przyjmując, że pozwanej chodziło o uprawnienie na wypadek wad rzeczy najętej, które ograniczają jej przydatność do umówionego użytku, a które to uprawnienie sprowadza się do umożliwienia najemcy żądania odpowiedniego obniżenia czynszu za czas trwania wad (art. 664 § 1 k.c.), to należy zauważyć, że roszczenie owo jest co najmniej wątpliwe już w świetle samego oświadczenia pozwanej z rozprawy, zgodnie z którym wskazywane przez nią wady istniały od samego początku. Oświadczenie to czyni hipotetyczne roszczenie pozwanej bezprzedmiotowym, ponieważ roszczenie o obniżenie czynszu z powodu wad rzeczy najętej nie przysługuje najemcy, jeżeli w chwili zawarcia umowy wiedział o wadach (art. 664 § 2 k.c.).

Co więcej, pozwana nie zaoferowała stosownych dowodów. Kawałek tynku i rdza były bezprzedmiotowe, gdyż chodzi nie o stan obecny lokalu, lecz przeszły – pozwana obecnie zajmuje lokal bez tytułu prawnego, a zatem obecny stan lokalu nie ma żadnego znaczenia dla badania wysokości spornego czynszu. Innych dowodów pozwana nie zaoferowała, zaś jej własne zeznania oceniono wyżej. Nadto obniżenie czynszu ma nastąpić odpowiednio do rodzaju ustalonych wad lokalu. Oznacza to konieczność dysponowania wiadomościami specjalnymi co do tego, jaki wpływ na wysokość czynszu mają w świetle praktyki rynkowej ewentualnie ustalone wady. Pozwana takich wiadomości w przepisanej prawem procesowym formie nie zaoferowała.

(D)  Rozłożenie świadczenia na raty.

Nie zachodzą podstawy do rozłożenia świadczenia na raty. Uprawnienie to musi być stosowane z uwzględnieniem interesu obu stron. Nie można w szczególności pomijać faktu, że pozwany przegrał sprawę – rozkładanie świadczenia na raty nie może prowadzić do wtórnego pozbawienia powoda realnego zaspokojenia. Okoliczność, czy majątek pozwanego pozwala na przymusowe wykonanie wyroku jest co do zasady kwestią postępowania egzekucyjnego i nie ma podstaw do tego, by pozbawiać powoda możliwości oceny, czy będzie chciał swych słusznych roszczeń dochodzić w trybie egzekucji, czy też uznaje to za nieopłacalne. Ubóstwo pozwanego samo w sobie nie jest szczególną okolicznością, jakiej wystąpienia wymaga ustawa (art. 320 k.p.c.).

W niniejszej sprawie pozwanej wielokrotnie rozkładano zaległości na raty, z których nie wywiązywała się. Ujawnione w toku rozprawy okoliczności nie wskazują na to, by sytuacja majątkowa pozwanej w rozsądnie ocenianej przyszłości miała się poprawić na tyle, że odroczenie terminu zapłaty poszczególnych rat pozwoli pozwanej na spełnienie dochodzonego świadczenia z mniejszą uciążliwością dla niej, a szybszym zaspokojeniem dla powoda. Sytuacja materialna pozwanej jest trudna, stan zdrowia z pewnością nie jest zadowalający, w związku z czym brak jest realnych możliwości wygospodarowania nadwyżek środków finansowych. Rozłożenie świadczenia na raty nie przyczyni się zatem ani do usprawnienia zapłaty powodowi, ani do zmniejszenia uciążliwości obowiązku zapłaty dla pozwanej – nie występują zatem w niniejszej sprawie żadne szczególne okoliczności uzasadniające rozłożenie świadczenia na raty.

(E)  Rozstrzygnięcie.

Z tych względów roszczenie powoda uznano za zasadne w całości, w tym co do 3,60 zł kosztów upomnień, które w świetle życiowego doświadczenia nie przekraczają kosztów przesyłki poleconej. Jest to koszt poniesiony przez powoda wskutek nienależytego wykonania zobowiązania przez pozwaną, zatem powód uprawniony jest do żądania od pozwanej naprawienia szkody w tym zakresie (art. 471 k.c.).

Powód jest również uprawniony do dochodzenia odsetek ustawowych, a od 1 stycznia 2016 roku – odsetek ustawowych za opóźnienie, od należności głównej i od skapitalizowanych odsetek od dnia wytoczenia o nie powództwa (art. 481 § 1 i 2 zd. I oraz art. 482 § 1 k.c.).

I.  Koszty.

Pozwana przegrała sprawę w całości.

Na koszty procesu powoda złożyło się: 100 zł opłaty od pozwu, 600 zł wynagrodzenia pełnomocnika według stawek minimalnych; łącznie 700 zł (art. 98 § 3 w związku z art. 99 k.p.c.).

Pozwana obowiązana jest zwrócić powodowi całość poniesionych kosztów procesu (art. 98 § 1 k.p.c.).

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu orzeczono według stawki minimalnej 600 zł, powiększonej o 23 % podatku od towarów i usług, co daje: 600 zł × 1,23 = 738 zł (art. 22 ³ ust. 1 u.r.p.5 oraz § 2 ust. 3 i § 6 pkt 3 rozporządzenia6).

1 Jeżeli inaczej nie zaznaczono, daty pism według prezentaty Sądu.

2 Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (j.t. – Dz.U. z 2016 r. poz., 380, z późn. zm.).

3 Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (j.t. – Dz.U. z 2014 r., poz. 150, z późn. zm.).

4 Por. M. P.-S. [w:] P. K. (red.), M. P.-S. (red.), B. G., W. J. K., B. L.-P., R. M., E. M.-B., T. P., U. P., W. R., M. S., M. Wojewoda, Z. Ś.: Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, LEX 2014, teza 32 do art. 123.

5 Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (j.t. – Dz.U. z 2016 r., poz. 233).

6 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (j.t. – Dz.U. z 2013 r., poz. 490, z późn. zm.); stosowane z uwagi na dzień wniesienia pozwu.