Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 września 2016r.

Sąd Rejonowy w Brzesku Wydział III Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący SSR Sławomir Świerczek

Protokolant starszy sekretarz sądowy mgr Anna Warchał

po rozpoznaniu w dniu 14 września 2016r. w Brzesku

na rozprawie sprawy

z powództwa M. C. (1)

przeciwko pozwanej G. C.

o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego

oraz

z powództwa M. C. (1)

przeciwko pozwanemu M. C. (2)

o obniżenie alimentów

I.  powództwa oddala,

II.  kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa,

III.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Brzesku na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. K. B. ul. (...) kwotę 2.952 złote (słownie: dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt dwa złote) łącznie z VAT tytułem nieopłaconej pomocy prawnej pełnionej z urzędu.

SSR Sławomir Świerczek

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować wyrok

2.  kal. 3 tygodnie

3.  po prawomocności wykonać pkt III

4.  po prawomocności zwrócić akta związkowe

B. dnia 14 września 2016r.

III RC 71/16

UZASADNIENIE

Wyroku z dnia 14.09.2016 r.

Powód M. C. (1) w ostatecznie sprecyzowanym żądaniu pozwu domagał się obniżenia alimentów obciążających go względem pozwanego syna M. C. (3) do kwoty po 300 zł. miesięcznie i uchylenia alimentów obciążających go względem córki G.. Uzasadniając żądanie pozwu naprowadził na to, że przebywa w zakładzie karnym za nielaimentację. Nie pracuje odpłatnie. Przed osadzeniem był zarejestrowany jako bezrobotny. Nadto ma problemy zdrowotne. Córka studiuje zaocznie, mieszka oddzielnie, syn studiuje na studiach dziennych.

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa.

Sąd ustalił, co następuje:

Wyrokiem zaocznym z dnia 4.09.2008 r. sygn.. III RC 147/08 Sąd Rejonowy w Brzesku zasądził od pozwanego M. C. (1) na rzecz jego dzieci M. C. (4) i G. C. alimenty w wysokości odpowiednio : 450 i 420 zł miesięcznie, w miejsce poprzednio obowiązujących alimentów. Wydanie wyroku poprzedziły ustalenie codo tego, że pozwany M. C. (1) jest płatnikiem podatku od zabudowanych gruntów o pow. 0,12 ha poł. w S.. Z lokalu przy ul. (...) w B. M. C. (1) został wymeldowany. R. C. matka była płatnikiem podatku od użytków rolnych nie stanowiących gospodarstwa rolnego o pow. 0,43 ha fizycznych – 0,77 ha przeliczeniowych. Małoletni M. C. (2) liczył 16 lat życia i był uczniem I klasy szkoły zawodowej w B.. Leczył się na wrodzoną niedoczynność tarczycy. W związku z guzami na tym gruczole miał mieć robioną biopsję. Małoletnia G. liczyła 15 lat życia i uczęszczała do III klasy gimnazjum w P.. Koszt utrzymania dzieci wynosił ok. 500 zł. miesięcznie. Na tą kwotę składały się wydatki na wyżywienie, leki, obuwie, odzież, edukację. Matka małoletnich zamieszkiwała wspólnie z nimi w m. Przyborów. Na zimę konieczny był zakup opału. Utrzymywała się z renty, w kwocie ok. 630 zł miesięcznie. R. C. pozostawała pod opieką lekarza psychiatry. Raz w miesiącu była konsultowana przez lekarza, na leki wydawał 10 zł miesięcznie. Świadczenie rodzinne pobierane na małoletnich wynosiło ok. 130 zł łącznie. Opieka społeczna finansowała posiłki G. na terenie szkoły. Ojciec nie kontaktował się z dziećmi od kilku lat. Nie dawał na ich utrzymanie żądnych pieniędzy, nie robił im prezentów w naturze. Zamieszkiwał z konkubiną, zbierał złom.

Wyrok uprawomocnił się dnia 26.10.2008 r.

Obecnie pozwani zamieszkują razem z matka w P.. Zajmują dom składający się z 3 pokoi, kuchni i łazienki. Należność za prąd wynosi ok. 100 zł , za wodę, 80 zł za gaz miesięcznie. Na zimę rodzina zakupuje 1,5 tony węgla. Dla oszczędności palą tylko w jednym piecu, śpią wtedy w jednym pomieszczeniu.

Matka pozwanych R. C. leczy się na schizofrenię paranoidalną. Z tego tytułu pobiera świadczenie rentowe w wysokości 654 zł netto miesięcznie. Bierze zastrzyki, które powodują senność, spowolnienie. Skutkiem tego nie może pracować dodatkowo.

Pozwana G. C. liczy 23 lata życia. W 2010 roku zdała maturę, w 2013 ukończyła naukę w zawodzie handlowca. W 2016 roku zakończyła edukacje w policealnej szkole z zakresu administracji. Obecnie zamierza kształcić się dalej, bo jako handlowiec nie może pracować a w administracji nie ma szans na zatrudnienie. Żądnej klasy nie powtarzała. Myśli o kierunku informatycznym. Uczyła się w systemie zaocznym opłacając czesne w wysokości 100 zł miesięcznie. Zajęcia miała w weekendy. W trakcie nauki w zawodzie handlowca ujawniła się u pozwanej choroba kręgosłupa. Raz w miesiącu G. C. jest konsultowana u reumatologa. Nie może dźwigać cięższych rzeczy. Koszt leków na to schorzenie wynosi ok. 160 zł miesięcznie. Nie zawsze pozwana je wykupuje ze względu na brak środków. Winna być rehabilitowana 2 razy w tygodniu po 120 zł za wizytę. Tego też nie robi z zaleconą częstotliwością ze względu na brak środków. Rehabilituje się w T. i w B.. Ostatnio ujawniły się u pozwanej dodatkowe schorzenia w postaci kłopotów z krążeniem. G. C. pozostaje pod opieką chirurga naczyniowca. Robiła już D. kończyn dolnych i otrzymała skierowanie na badania MR. Nie zakupuje specjalnego obuwia zaleconego przez lekarza, czego powodem jest brak środków. W wolnym od nauki czasie G. C. wystarała się o staż w przedszkolu. Spędza tam ok 5-6 godzin dziennie za wynagrodzeniem w wysokości 900 zł miesięcznie. Wcześniej próbowała pracować dorywczo, lecz ze względu na problemy z kręgosłupem nie może już podejmować prac związanych z opieką nad osobami drugimi. Pozwana nie figuruje w rejestrach podatkowych gminy B..

Pozwany M. C. (2) liczy 24 lata życia i jest studentem informatyki na (...) w T.. Kończy studia inżynierskie. Zostało mu 6 miesięcy nauki. Na zajęcia wyjeżdża około 6.00 - 7 .00 a wraca do domu około 19.00. Nocami opracowuje projekty. Podręczniki i skrypty otrzymuje drogą elektroniczną. Obecnie pozwany M. C. (2) inwestuje w sprzęt potrzebny do studiowania. W związku z pracą inżynierską potrzebny będzie mu nowy telefon za oko. 600 zł. Rozpoczynając studia zakupił laptopa. Żadnej klasy ani roku akademickiego nie powtarzał. Koszt dojazdu do szkoły wynosi 15 zł. dziennie. Nie korzysta z obiadów. Jednie za 5 zł dziennie kupuje sobie jakąś drożdżówkę, żeby się wyżywić. Przebywając w szkole. Poza tym jego wyżywienie kosztuje ok 300 zł miesięcznie. Z odzieży i obuwia zakupuje tylko to co musi. M. C. (2) cierpi na problemy z tarczycą i jest konsultowany przez lekarza co pół roku. Od babki ojczystej dostaje 300 zł. Na uczelni pobiera stypendium socjalne w wysokości ok. 400 zł. miesięcznie. W wolnym od nauki czasie, głównie w wakacje pomaga dziadkom w prowadzeniu gospodarstwa rolnego z którego rodzina otrzymuje płody rolne przeznaczone na własną konsumpcję. Od ojca nie dostaje żądnych świadczeń gotówkowych (poza alimentami wypłacanymi przez fundusz ) ani rzeczowych. W wieku może 2 , może 4 lat otrzymał od ojca piłkę. Pozwany nie figuruje w rejestrach podatkowych gminy B..

Powód M. C. (1) opuścił rodzinę, gdy córka G. miała 9 miesięcy życia. Nie kontaktuje się z dziećmi. W 2016 roku przebywał w zakładzie karnym z powodu niealimentacji. W zakładzie nie był zatrudniony odpłatnie. Pracował nieodpłatnie przy pracach publicznych. Przed umieszczeniem zk utylizował akumulatory. Zamieszkiwał w u konkubiny, do której powrócił po wyjściu na wolność. Przed osadzeniem powód był kierowany przez Urząd Pracy do prac związanych pracą na wysokościach, spawaniem i innych prac fizycznych. Nie korzystał z tych skierowań . Urząd pracy znał stan zdrowia M. C. (1). M. C. (1) leczy się z powodu schorzeń okulistycznych. Ma ( - ) 6 dioptrii. Powód z zawodu jest tokarzem, posiada uprawnienia do kierowania wózkami widłowymi. M. C. (1) przed osadzeniem stawał przed komisja ds. niepełnosprawności. N. formalności, nie przedstawił całości dokumentacji lekarskiej i nie został zaliczony do osób niepełnosprawnych. W 2001 roku powód był już karany za niealimentację. Kolejny wyrok zapadł w 2013 roku.

Akta sprawy III RC 147/08 pozwoliły na stwierdzenie daty i treści wyroku zasądzającego alimenty od M. C. (1) na rzecz jego dzieci, daty prawomocności orzeczenia i sytuacji stron w chwili orzekania. Aktualną sytuację powoda ustalił sąd w oparciu o jego zeznania, przedłożone przez niego zaświadczenia o stanie zdrowia i opinie zalegającą w aktach sprawy II K 803/13 Sr w Brzesku. Akta te pozwoliły jednocześnie na stwierdzenie wcześniejszej karalności powoda za brak świadczeń alimentacyjnych. Sąd dal wiarę powodowi, tam, gdzie twierdzo on, że posiada schorzenia narządu wzroku. W pozostałym zakresie aktualny stan zdrowia powoda nie został zweryfikowany aktualnymi zaświadczeniami i lekarskimi ani pod kątem schorzeń krążeniowych ani pod kątem schorzeń neurologicznych. Sąd odmówił wiary także tym twierdzeniom powoda, że koszty jego utrzymania ponosi jego konkubina. Jeszcze bowiem przed osadzeniem w zk jak sam przyznał pracował dorywczo, utylizował akumulatory. Wtedy też miał pozostawać w tym samym związku nieformalnym z tą samą osobą. Skoro wówczas był aktywny w zakresie pozyskania środków na własne utrzymanie, to brak podstaw do przyjęcia, że obecnie jest inaczej. Wniosek ten potwierdza fakt zatrudnienia M. C. (1) w zakładzie karnym. Co prawda praca ta nie była odpłatna, była jednak pracą i potwierdza posiadanie przez powoda zdolności do zarobkowania. Skoro mógł on pracował w warunkach izolacji, to tym bardziej może w warunkach swobody pozyskać takie zatrudnienie, które umożliwi mu sprostanie obowiązkowi alimentacji. Odmawiając wiary zeznaniom powoda sąd miał na uwadze to, że jeszcze w 2001 roku był on karany za niealimentację. Wówczas nie było przeszkód zdrowotnych o istotnym charakterze, które uniemożliwiałyby mu zatrudnienie. Tak więc jego twierdzenia zgłaszane w toku niniejszego postępowania, jakoby zdrowie stało na przeszkodzie podjęciu przez niego pracy, uznać należy za próbę uchylenia się od ciążącego na nim obowiązku. Sytuacja pozwanych i drugiego z rodziców została ustalona w oparciu o zeznania ich matki świadka R. C. i na podstawie zeznań G. C. i M. C. (2). Zeznania te są zgodne, wzajemnie się uzupełniają i potwierdzają. Podane w zeznaniach kwoty wiążące się z ich utrzymanie odpowiadają realiom, cenom artykułów oferowanych przez rynek i są zgodne doświadczeniem życiowym. W żądnym razie nie są one wygórowane.

Informacja Dyrektora ZK P. pozwoliła sądowi na stwierdzenie okoliczności związanych z wykonywaniem przez powoda pracy między lutym a sierpniem 2016 roku.

Sąd rozważył, co następuje:

W myśl art. 138 krio można dochodzić zmiany wysokości alimentów, o tyle, o ile nastąpiła zmiana stosunków. Przez zmianę stosunków rozumie się zmianę okoliczności istotnych dla wymiaru alimentów takich jak: usprawiedliwione potrzeby osób uprawnionych i możliwości majątkowych i zarobkowych osób zobowiązanych.

Konieczne jest, by zmiana ta była istotna i nastąpiła po uprawomocnieniu się poprzedniego orzeczenia ( M. Sawczuk „ Ponowne orzekanie w sprawie cywilnej prawomocnie osądzonej” W-wa 1975r.).

W niniejszej sprawie takie okoliczności nie nastąpiły po stronie powoda M. C. (1). Wystąpiły zmiany po stronie pozwanych, które to zmiany uzasadniają utrzymanie obowiązku alimentacyjnego względem nich.

W chwili orzekania M. i G. C. byli małoletni, obecnie uzyskali już pełnoletność. Od ostatniego orzeczenia upłynął już okres blisko 8 – miu lat. Sam upływ czasu jednak nie wystarcza do zmiany orzeczenia( Sąd Najwyższy 1.06.1965r. I CZ 135/64).

Pozwani pobierają naukę na wyższym niż dotychczas szczeblu edukacji. Związane z tym wydatki są większe.

Zwiększyły się wiec ich dotychczasowe potrzeby bytowe warunkowane wiekiem, takie jak: zakup żywności, odzieży i obuwia oraz powstały nowe potrzeby, które nie istniały w chwili zasądzania alimentów 2008 roku, takie chociażby jak: potrzeby edukacyjne czy zdrowotne. Ujawniły się schorzenia naczyniowe i kręgosłupa u pozwanej G. C.. Powstały nie istniejące wówczas koszty leczenia.

W ocenie sądu istnieją podstawy do podniesienia alimentów ponad poziom 150 zł, który został skonkretyzowany 7 lat temu.

Zsumowanie kosztów wydatkowanych na zaspokojenie potrzeb pozwanych prowadzi do wniosku, że na ich zaspokojenie konieczne jest utrzymanie obowiązku alimentacyjnego powoda.

Obowiązek utrzymania dziecka spoczywa na obojgu rodzicach.

Matka pozwanych winna również partycypować w kosztach ich utrzymania i robi to dbając o ich potrzeby codzienne. Obowiązek swój realizuje na miarę możliwości warunkowanych schizofrenią paranoidalną. Powodowie uzyskali już pełnoletniość, nie powoduje to jednak automatycznie utraty prawa do pomocy rodziców.

M. C. (2) w dalszym ciągu się uczy, zdobywa kwalifikacje, które w przyszłości pozwolą mu na zdobycie zwodu, dzięki, któremu będzie mógł pozyskać zarobki na swe utrzymania poprzez własną pracę. Naukę kontynuuje planowo, żadnej klasy nie powtarzał, może więc domagać się wyższych alimentów, które są adekwatne do jego obecnej sytuacji ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12.02.1998r. sygn. I CKN 499/97 i z dnia 8.08.1980r. sygn. III CRN 144/80, OSNCP 1981/1/20. To samo można powiedzieć o pozwanej, która planuje dalszą naukę, gdyż dotychczasowe kierunki kształcenia okazały się chybione już to ze względu na schorzenia, które ujawniły się później jak i ze względu na sytuację na rynku pracy.

Wszystkie potrzeby pozwanych należy uznać za usprawiedliwione. O poziomie życia pozwanych świadczy chociażby to, że w zimie wszyscy śpią w jednym pomieszczeniu, żeby zaoszczędzić na kształtach opału, ogrzewając tylko jedno pomieszczenie.

Powód M. C. (1) dysponuje takimi możliwościami zarobkowymi, które umożliwiają mu zaspokojenie tych potrzeb. Świadczy o tym jego praca w warunkach pozbawienia wolności. Gdyby istniały przeciwskazania do pracy, to przez lekarza więziennego nie zostałby dopuszczony do jej wykonywania. Powód posiada kilka praktycznych umiejętności oprócz wyuczonego zawodu. Skoro był w stanie pracować między lutym a sierpniem 2016 roku i później nic się takiego nie wydarzyło, co zniweczyłoby jego zdolności do zarobkowania, to należy uznać, że jest w stanie sprostać obowiązkowi alimentacyjnemu. Nadto w trakcie utylizowania akumulatorów i zbierania złomu wyrobił sobie kontakty, poznał środowisko, co pozwoli mu na uzyskanie zleceń na dodatkowe prace, w warunkach braku pracowników .

Liczą się, te zarobki, które można uzyskać rzetelnie wykorzystując swoje możliwości, a nie te, które się faktycznie uzyskuje (H. Ciepła „ Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy, Komentarz, Wyd. Lexis-Nexis W-wa 2006r.).

Dzieci, do czasu osiągnięcia samodzielności zarobkowej, mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami. Oznacza to, że rodzice są obowiązani zapewnić dzieciom utrzymanie na takim samym poziomie, na jakim sami żyją. ( SN z dnia 5.01.1956r. III Cr 919/55, OSN 1957, poz.74).W ocenie sądu powód uchylał się od swoich obowiązków alimentacyjnych i czym świadczy chociażby wyrok z 2001 roku za niealimentację, pochodzący z okresu, gdy nie było istotnych przeszkód zdrowotnych do podjęcia pracy zarobkowej po jego stronie. Wówczas M. C. (1) również nie alimentował dzieci.

Ponadto dzieci tego samego rodzica mają prawo do równej stopy życiowej. Każde z nich winno, więc otrzymać alimenty, ale nie w wysokości arytmetycznie równej, lecz w wysokości odpowiadającej ich potrzebom.

Mając na uwadze powyższe oraz poglądy wyrażone w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987r. sygn. III CZP 91/86 , OSNCP 1988/ 4/42 orzeczono jak w pkt. I i II sentencji.

Orzekając o kosztach sąd miał na uwadze art. 102 kpc a nadając rygor natychmiastowej wykonalności art. 333 §1 pkt. 1 ) kpc.

SSR Sławomir Świerczek

s) odnotować

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda

kal. 2 tygodnie