Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział VI Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący SSO Jerzy P. Naworski

po rozpoznaniu w dniu 23 grudnia 2016 r. w Toruniu

w postępowaniu uproszczonym

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa R. R.

przeciwko M. P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 21 czerwca 2016 r., sygn. akt V GC 666/15

I. oddala apelację,

II. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.200,00 zł (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem, w sprawie z powództwa R. R. przeciwko M. P. o zapłatę 8 083,10 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, Sąd Rejonowy uwzględnił powództwo w całości, zasądzając od pozwanego dochodzoną kwotę z żądanymi odsetkami i kosztami procesu.

Sąd ten ustalił, że w dniu 16 lipca 2014 r. została zawarta pomiędzy stronami umowa, w której powód zobowiązał się wobec pozwanego do wykonania prac elektrycznych związanych z remontem i modernizacją części budynku Poradni (...) w B.. Prace te ujęte zostały szczegółowo w załączniku do umowy, nazwanym przedmiarem prac. Stanowiły one część zleconych pozwanemu przez wskazaną Poradnię robót budowlanych. Umowa zobowiązywała powoda do zakończenia prac do 16 listopada 2014 r. W dniu 31 listopada 2014r . miał być dokonany odbiór końcowy. Za powierzone prace powód miał otrzymać wynagrodzenie w kwocie 145.000,00 zł netto, powiększone o należny podatek VAT. W protokole odbioru robót z udziałem inwestora z dnia 20 października 2014 r. stwierdzono wykonanie części powierzonych pozwanemu prac, w tym 70% prac branży elektrycznej. Zakres powierzonych pozwanemu przez Przychodnię prac został rozszerzony. W związku z tym pozwany zgodził się na przesunięcie powodowi terminu wykonania jego prac do 12 grudnia 2014 r. Powód nie zdołał wykonać prac objętych pozycją nr 178 i 179 przedmiaru robót. Prace te wykonane zostały przez pozwanego. Strony doszły do porozumienia, że wynagrodzenie powoda zostanie w związku z tym obniżone o kwotę 7.000,00 zł, co znalazło odbicie w aneksie do umowy, w którym określono wynagrodzenie powoda na kwotę 13.800,00 zł netto. W dniu 22 grudnia 2014 r. sporządzony został protokół końcowego odbioru robót z udziałem inwestora. Wśród szeregu stwierdzonych usterek do poprawienia znalazły się także te dotyczące branży elektrycznej. W protokole odnotowano, że poprawki mają być wykonane do dnia 20 stycznia 2015 r. Powód do wskazanego terminu wykonał poprawki w zakresie prac elektrycznych z wyjątkiem montażu lamp, który nastąpił kilka dni później. W protokole odbioru z udziałem inwestora z dnia 20 stycznia 2015 r. stwierdzono, że ze względu na problemy wytwórcy lamp przesunięto termin wykonania uwag do branży elektrycznej na 26 stycznia 2015 r. Protokołem z dnia 26 stycznia 2015 r. komisja z udziałem inwestora, wykonawcy i podwykonawcy stwierdziła, że wykonano wszystkie uwagi dotyczące branży elektrycznej. Pozwany nie został obciążonymi żadnymi karami umownymi przez inwestora. Powód za wykonane prace wystawił w dniu 31 grudnia 2014 r. ostatnią fakturę VAT nr (...) na kwotę 15.990,00 zł z terminem płatności do 29 stycznia 2015 r. Pozwany zapłacił z tej faktury jedynie kwotę 6.171,68 zł. W piśmie z dnia 26 stycznia 2015 r. pozwany wyjaśnił powodowi, że obciążył go kwotą 2.484,00 zł z tytułu odsetek za nieterminową realizację zadania ( 36 dni x 0,05% ). Ponadto poinformował powoda, że zgodnie z § 15 łączącej go z inwestorem umowy, w której powód został wpisany jako podwykonawca, powód zobowiązany jest do wniesienia 24,73% zabezpieczenia należytego wykonania umowy w kwocie 5.244,32 zł. Zwrócił także uwagę na bezpodstawność żądania zapłaty za wykonanie inwentaryzacji powykonawczej, którą zlecił firmie zewnętrznej. W odpowiedzi powód w piśmie z dnia 02 lutego 2015 r. stwierdził, że obniżenie jego wynagrodzenia jest bezpodstawne, gdyż umowa stron nie przewidywała możliwości naliczania kar ani obowiązku wniesienia przez powoda zabezpieczenia, a postanowienia umowy zawartej przez pozwanego z inwestorem nie są dla powoda wiążące. Co do opóźnienia w realizacji prac powód zwrócił uwagę, że wynikało ono z przyczyn leżących po stronie pozwanego. Odnośnie wynagrodzenia za przygotowanie inwentaryzacji powykonawczej powód oświadczył, że zgadza się na obniżenie należności z tego tytułu i wyjaśnił, że wynagrodzenie za te prace ma otrzymać od innej firmy, której pozwany zlecił wykonanie tych prac. Powód dokonał korekty faktury pomniejszając wskazaną w niej należność o 2.000,00 zł, tj. o kwotę wynagrodzenia za przygotowanie inwentaryzacji powykonawczej. Kwotę tę powód otrzymał bezpośrednio od inspektora nadzoru w dniu 05 lutego 2015 r., który z kolei uzyskał środki na ten cel od pozwanego. W piśmie z dnia 19 lutego 2015 r. pełnomocnik pozwanego w odpowiedzi na ponowne wezwanie do zapłaty należności stwierdził, że w związku z opóźnieniem powoda w wykonaniu prac i wykonaniem części prac za powoda pozwany poniósł stratę. Strata ta w kwocie 17.310,72 zł objęła koszty 16 dniówek pracy (po 8 godzin) przez 7 pracowników, którzy oczekiwali na zakończenie robót elektrycznych. O kwotę tę zdaniem pozwanego powód powinien obniżyć należne mu wynagrodzenie. W dniu 4 lutego 2015 r. powód wystawił notę odsetkową obciążając pozwanego kwotą należnych odsetek za opóźnienie w płatnościach wystawionych faktur. Pełnomocnik pozwanego w toku procesu, w skierowanym do powoda piśmie z dnia 21 października 2015 r. oświadczył, że potrąca w imieniu swojego mandanta przysługujące mu należności w kwocie 17.310,72 zł z tytułu szkody polegającej na przejęciu prac ujętych w poz. 178 i 179 przedmiaru robót z wierzytelnością przysługującą powodowi w kwocie 8.084,00 zł, dochodzoną pozwem.

W rozważaniach prawnych Sąd pierwszej instancji podkreślił najpierw, że uwagi na postępowanie uproszczonym, w którym toczy się sprawa powództwo wzajemne oraz zarzut potrącenia są dopuszczalne, jeżeli roszczenia nadają się do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym. Zgłoszone do potrącenia i objęte pozwem wzajemnym roszczenie nie mogło być rozpoznane w postępowaniu uproszczonym ze względu na wartość przedmiotu sporu. W związku z tym Sąd wyłączył pozew wzajemny do oddzielnego postępowania, a zgłoszony przez pozwanego zarzut potrącenia uznał za niedopuszczalny. Fakt złożenia przez pozwanego w toku procesu oświadczenia o potrąceniu wzajemnych wierzytelności, jak zauważył Sąd a quo, oznacza przyznanie przez pozwanego, że po stronie powoda powstała wierzytelność o zapłatę kwoty objętej żądaniem pozwu. Pozwany w piśmie tym wprost wskazał, że potrąca swoją wierzytelność z „wierzytelnością przysługującą R. R. Zakład (...) w kwocie 8.084,00 zł stanowiącą obecny przedmiot roszczenia…”. Wobec niedopuszczalności rozpoznania w postępowaniu zarzutu potrącenia Sąd oddalił wnioski dowodowe pozwanego mające doprowadzić do wykazania istnienia wierzytelności pozwanego przedstawionej do potrącenia. Dowody na okoliczność powstania tej wierzytelności pozwany zgłosił zresztą także w pozwie wzajemnym. Stanowisko pozwanego, według Sądu Rejonowego, co do przyczyn odmowy zapłaty powodowi dochodzonego roszczenia zmieniało się w czasie. Najpierw pozwany twierdził, że obciążył powoda kwotą 2.484,00 zł z tytułu odsetek za nieterminową realizację zadania oraz kwotą 5,244,32 zł z tytułu zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Kiedy powód wskazał na bezpodstawność takich żądań nie znajdujących zapisu w umowie stron, pozwany zarzucił powodowi niewykonanie części prac objętych obmiarem robót (poz. 178 i 179) i wskazał na poniesienie szkody związanej z kosztami wykonanie prac za powoda. Powód przyznał, że nie wykonał prac ujętych w poz. 178 i 179 obmiaru robót i że z tego tytułu strony porozumiały się co do obniżenia jego wynagrodzenia, co znalazło wyraz w zapisach aneksu do umowy. Powyższe potwierdziła świadek W. G., która zeznała, że przed odbiorem końcowym robót doszło pomiędzy powodem a pozwanym do konfliktu na tle rozliczenia wykonanych prac. Powód twierdził, że nie mógł wykonać jakichś prac, a pozwany, że to on wykonał te prace; chodziło między innymi o bruzdy. Ostatecznie strony porozumiały się i uzgodniły kwotę o jaką wynagrodzenie powoda miało być obniżone. Znalazło to wyraz w treści przygotowanego przez świadka aneksu do umowy. Także świadek J. G., inspektor nadzoru, potwierdził, że aneks do umowy obniżający wynagrodzenie powoda był związany z tym, że pozwany wykonał jakieś prace za powoda. Sąd Rejonowy dał wiarę zgodnym zeznaniom tych świadków, którzy nie byli związani bezpośrednio ze stronami. Mając to na uwadze Sąd pierwszej instancji uznał, że powodowi przysługiwało z tytułu wykonanych prac wynagrodzenie, którego częścią była kwota 7.818,32 zł dochodzona w niniejszej sprawie. Pozwany podnosząc zarzut potrącenia przyznał, że powodowi przysługiwała wierzytelność dochodzona pozwem, w tym ta związana z wystawioną notą odsetkową na kwotę 264,78 zł. W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany nie zakwestionował podstaw do obciążenia go odsetkami za opóźnienie w zapłacie wskazanych w nocie faktur. Podstawą rozstrzygnięcia uwzględniającego powództwo były przepisy art. 627 k.c. oraz art. 481 § 1 i 2 k.c. i art. 482 k.c. O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. (k. 204 i 218-224).

W apelacji pozwany zaskarżył wyrok w całości zarzucając mu naruszenie:

1. art. 505 ¹ pkt 1 w zw. z art. 505 ⁷ k.p.c. przez uznanie, że nie zachodzą przesłanki do prowadzenia sprawy z pominięciem przepisów o postępowaniu uproszczonym, podczas gdy sprawa ma charakter wielowątkowy i zawiły, a wobec kwestionowania roszczenia i zarzutu nienależytego wykonania zobowiązania powinna zostać rozpoznania z ich pominięciem,

2. art. 505 ⁴ k.p.c. przez uznanie, że zarzut potrącenia oraz złożone powództwo wzajemne jest niedopuszczalne, gdyż nie nadaje się do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym, podczas gdy okoliczności te wskazują na zawiłość sprawy, która powinna być rozpoznana w postępowaniu uproszczonym, a pozew wzajemny zawierał wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego, co stanowi przesłankę zniesienia postępowania uproszczonego,

3. art. 231 k.p.c. w zw. z art. 498 k.c. przez uznanie, że pozwany składając oświadczenie o potraceniu uznał roszczenie powoda, podczas gdy pierwszy z wymienionych przepisów znajduje zastosowanie, gdy z pewnych już udowodnionych i ustalonych faktów można wyprowadzić wniosek o prawdziwości innych faktów, których wykazanie wprost okazuje się utrudnione lub wręcz niemożliwe, co w sprawie nie zachodzi,

4. art. 233 § 1 w zw. z art. 207 § 6 k.p.c., art. 6 k.c. w zw. z art. 217 § 3 i art. 328 § 2 k.p.c. polegającego na niewłaściwym zastosowaniu tych przepisów i bezpodstawnym przyjęciu, że postępowanie dowodowe zostało zakończone, podczas gdy Sąd nie rozpoznał zarzutów zawartych w treści sprzeciwu, a także bezzasadnie nie przeprowadził dowodu ze wskazanych przez p[ozwanego świadków i nie uzasadnił swojej decyzji, co uniemożliwia ustalenie powodów niedopuszczenia tych dowodów i ustalenia kryteriów dowodzenia przez sąd i czynienia ustaleń istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy,

5. nierozpoznanie istoty sprawy z uwagi na zaniechanie zbadania materialnej podstawy żądania, a także pominięcie merytorycznych zarzutów pozwanego.

Wskakując na te zarzuty apelujący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania ewentualnie o jego zmianę i oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów procesu. Uzasadnienie apelacji zawiera szerzą argumentację odnoszącą się do poszczególnych zarzutów (k.231-239).

Powód w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie i o zasadzenie od pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego kwestionując zarzuty apelacji i ich uzasadnienie (k. 253-253, s. 2).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 505 ¹³ § 2 k.p.c., jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z podaniem przepisów prawa.

Najdalej idącym zarzutem apelacji jest zarzut nierozpoznania istoty sprawy prowadzący do uchylenia wyroku (art. 386 § 4 k.p.c.). Zarzut ten, ściśle związany z zarzutami dotyczącymi rozpoznania sprawy w postępowaniu uproszczonym, jest chybiony.

Sąd, jeżeli uzna, że sprawa jest szczególnie zawiła lub jej rozstrzygnięcie wymaga wiadomości specjalnych, w dalszym ciągu rozpoznaje ją z pominięciem przepisów o postępowaniu uproszczonym (art. 505 ⁷ k.p.c.). Wbrew skarżącemu, to nie strona decyduje o istnieniu przesłanek wynikających z treści wymienionego przepisu, lecz sąd. Innymi słowy kwestionowanie przez pozwanego roszczenia powoda i zarzut nienależytego wykonania zobowiązania czy złożenie wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego same przez się nie stanowią podstawy do pominięcia przepisów o postępowaniu uproszczonym. Odmienne stanowisko byłoby równoznaczne pozbawieniem sądu dyskrecjonalnej władzy przyznanej mu przez art. 505 ⁷ k.p.c. W związku z tym zarzut naruszenia art. 505 ¹ w zw. z art. 505 ⁷ k.p.c. jest chybiony. To samo dotyczy zarzutu naruszenia art. 505 ⁴ k.p.c., skoro powództwo wzajemne i zarzut potrącenia nie nadają się do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym ze względu na wartość przedmiotu sporu (art. 505 ⁴ § 2 w zw. z art. 505 ¹ pkt 1 k.p.c.). Z tego samego powodu nietrafny jest zarzut nierozpoznania istoty sprawy.

Rację ma skarżący, że sam fakt złożenia oświadczenia o potrąceniu nie przesądza automatycznie o uznaniu roszczenia powoda dochodzonego pozwem, choć, jak słusznie podkreślił Sąd pierwszej instancji, z uwagi na jego treść, nie może być zupełnie obojętne. Zawarte w oświadczeniu o potrąceniu jednoznaczne stwierdzenie o wierzytelności powoda daje bowiem podstawę do tezy, że pozwany nie neguje istnienia wierzytelności powoda. Nawet jednak, gdyby doszło do naruszenie art. 231 k.p.c., to przecież nie tylko on stanowił podstawę ustaleń i tym samym rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego.

Nie zachodzi naruszenie przepisów powołanych w pkt 4 petitum apelacji. Wbrew skarżącemu z treści uzasadnienia wyroku jednoznacznie wynika przyczyn, która legła u podstaw oddalenia przez Sąd a quo wniosków dowodowych pozwanego. Sąd ten uznał, że wobec niedopuszczalności rozpoznania zarzutu potrącenia zbędne są wnioski dowodowe mające wykazywać jej istnienie.

Z przedstawionych względów apelację jako bezzasadną należało oddalić (art. 385 k.p.c.) i zasądzić od pozwanego na rzecz powoda koszty postępowania apelacyjnego, stanowiące wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości wynikającej z taryfy radcowskiej (art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c.).

Z.

1.(...)

2. (...)

T. (...)