Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 13 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie :

Przewodniczący: SSO Piotr Sałamaj

Sędziowie: SO Patrycja Baranowska

SR del. Anna Górnik (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 13 stycznia 2017 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Skarbu Państwa – Nadleśnictwa N.

przeciwko T. S.

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanego na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 22 lipca 2016 r., sygn. akt XI GNc 462/16

postanawia:

1.  oddalić zażalenie,

2.  zasądzić od pozwanego na rzecz powoda kwotę 300 (trzystu) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

SSO P. Baranowska SSO P. Sałamaj SSR del. A. Górnik

UZASADNIENIE

Powód Skarb Państwa – Nadleśnictwo N. złożył pozew o zapłatę kwoty 16589,84 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od wskazanych kwot wraz z wnioskiem o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W dniu 10 czerwca 2016 roku Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty, nie uwzględnił jednak żądania w zakresie zasądzenia kosztów procesu. Powód złożył wniosek o uzupełninie orzeczenia w zakresie kosztów procesu, tj. przyznanie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Postanowieniem z dnia 22 lipca 2016 r. Sąd Rejonowy orzekł zgodnie z wnioskiem.

Sąd Rejonowy podał, że rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje postawę prawną w art. 98 § 1 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Stroną przegrywającą w niniejszej sprawie jest strona pozwana. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości 3600 zł, Sąd ustalił na podstawie § 2 pkt. 5 w zw. z § 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Pozwany złożył zażalenie na powyższe orzeczenie wnosząc o jego uchylenie w całości. W uzasadnieniu podał, że nie został mu doręczony nakaz zapłaty stąd niezrozumiałe jest postanowienie o zwrocie kosztów procesu. Pozwany podniósł, że zawarł z powodem porozumienie w sprawie spłaty części zadłużenia, w wyniku którego dokonał wpłaty 15 000 złotych i podpisał w dniu 30 czerwca 2016 r. aneks do umowy. Pozwany nadal kontynuuje dzierżawę obiektu na warunkach i zasadach zgodnych z porozumieniem. Pozwany podniósł, że wydanie postanowienia utrudni jego płynność finansową z uwagi na to, że jego działalność transporotowa jest w bardzo słabej kondycji. W związku z tym, że powstały nowe okoliczności o których Sąd Rejonowy nie miał wiedzy (zawarcie porozumienia), uchylenie postanowienia jest zdaniem pozwanego konieczne. W odpowiedzi na zażalenie powód wniósł o jego oddalenie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Zażalenie okazało się niezasadne. Pozwany nie przedstawił argumentów podważających stanowisko Sądu Rejonowego w zakresie przyznania kosztów zastępstwa procesowego tak co do zasady, jak i co do wysokości tj. w przedmiocie przyznanej stawki wynagrodzenia.

Jak wynika z uzasadnienia zażalenia pozwany kwestionuje zaskarżone postanowienie bowiem powstały okoliczności dotychczas Sądowi nieznane (spłata części należności i zawarcie porozumienia), nadto w ocenie pozwanego zasądzona kwota wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości 3 600 złotych jest rażąco wygórowana, a trudna sytuacja finansowa pozwanego uniemożliwia mu zapłatę tych kosztów.

Na wstępie podkreślić należy, że sprawowanie wymiaru sprawiedliwości przez organy państwowe pociąga za sobą powstanie określonych kosztów, w tym kosztów związanych z prowadzeniem postępowania. Ciężar uiszczenia tych kosztów spoczywa z reguły na podmiotach bezpośrednio zainteresowanych rozstrzygnięciem sprawy, a sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę. Istotnym jest również, że system kosztów postępowania sądowego winien gwarantować na zasadzie równości wszystkim obywatelom swobodny dostęp do sądu, ale także wypełniać funkcję fiskalną i ograniczać niewłaściwe zjawiska społeczne.

Analiza okoliczności sprawy prowadzi do wniosku, że Sąd Rejonowy prawidłowo wydał w oparciu o art. 98 k.p.c. orzeczenie o kosztach procesu, do jakich należy także wynagrodzenie pełnomocnika procesowego.

Zgodnie z podstawowymi zasadami obowiązującymi w postępowaniu cywilnym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu, które były niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (art. 98 § 1 k.p.c.). Kwestia zwrotu kosztów niezbędnych do celowego prowadzenia postępowania została uregulowana w przepisach art. 98 i następnych k.p.c. Zgodnie z brzmieniem art. 98 § 3 w zw. z art. 99 k.p.c. do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez radcę prawnego zalicza się wynagrodzenie tego pełnomocnika, określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego pełnomocnika, koszty sądowe oraz koszt nakazania przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Koszty powyższe strona przegrywająca obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie (art. 98 § 1 k.p.c.). Za przegrywającego uznaje się co do zasady powoda, którego żądanie nie zostało uwzględnione albo pozwanego, którego obrona okazała się nieskuteczna. Art. 98 k.p.c. statuuje więc, w zakresie kosztów procesu zasadę odpowiedzialności za jego wynik.

Nie budzi wątpliwości Sądu Okręgowego, że skoro powództwo zostało uwzględnione w całości - wobec pozwanego wydano nakaz zapłaty - to kwalifikuje pozwanego jako stronę przegrywającą sprawę, obowiązaną do zwrotu kosztów przeciwnikowi. Wobec tego prawidłowo powód, reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, złożył wniosek o zwrot kosztów procesu w postaci wynagrodzenia pełnomocnika, które stanowiły koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw. Pozwany nie kwestionował, że jest dłużnikiem powoda w zakresie zapłaty czynszu dzierżawy, który obowiązany był uiszczać na podstawie umowy dzierżawy łączącej powoda z pozwanym. Przed wytoczeniem powództwa pozwany wzywał pozwanego do uregulowania zaległości, co jednak nie przyniosło skutku, zatem wytoczenie powództwa okazało się konieczne a w konsekwencji powstały dodatkowe koszty, co do których nie ma podstaw aby uznać je za niecelowe. Wobec tego stronie powodowej należał się zwrot kosztów procesu w postaci wynagrodzenia pełnomocnika procesowego w kwocie 3 600 zł, ustalonego prawidłowo zgodnie z rozporządzeniem § 2 pkt 5 w zw. z § 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804).

Zdaniem Sądu Okręgowego nie było też w niniejszej sprawie podstaw do zastosowania art. 102 k.p.c. stanowiącego wyjątek od zasady odpowiedzialności za wynik sprawy w zakresie kosztów sądowych. Znajduje on zastosowanie w szczególnie uzasadnionych wypadkach, w sytuacji gdy uregulowania zawartego w art. 98 k.p.c. nie można pogodzić z zasadami współżycia społecznego i poczuciem sprawiedliwości. Na podstawie powołanego przepisu uznając, że istnieją przesłanki do jego zastosowania sąd może nie zasądzać od strony przegrywającej całości lub części kosztów. Mając na względzie, że wskazana regulacja nie konkretyzuje „wypadków szczególnie uzasadnionych”, przy ich kwalifikacji koniecznym jest uwzględnienie całokształtu okoliczności konkretnej sprawy. Z pewnością też do kręgu kryteriów jakie winny być brane pod uwagę w tym kontekście, należą zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu jak i będące „na zewnątrz” procesu. Szczególne znaczenie dla oceny możliwości zastosowania urzeczywistnionej w art. 102 k.p.c. zasady słuszności ma też ocena zachowania się stron z punktu widzenia zasad współżycia społecznego. W postanowieniu z dnia 5 sierpnia 1981 r. (II CZ 98/81, OSNC 1982/2-3/36) Sąd Najwyższy stwierdził też między innymi, że można nie obciążyć pełnymi kosztami strony przegrywającej sprawę, gdy przeciwnik swym niewłaściwym postępowaniem wywołał koszty połączone z prowadzeniem tego procesu. Żadnej z powyższych okoliczności pozwany nie wykazał.

Twierdzenia pozwanego odnośnie trudnej sytuacji materialnej, niepoparte żadnymi dowodami nie pozwalają na przyjęcie, że zaistniały okoliczności uzasadniające odstąpienie od generalnej zasady obciążania kosztami strony pozwanej przegrywającej proces. Zresztą powyższa okoliczność nie może automatycznie prowadzić do zastosowania art. 102 k.p.c.

Jeśli zaś chodzi o przedstawione w zażaleniu, jako nowe okoliczności związane z zapłatą i zawarciem porozumienia z powodem, także nie stanowią argumentu za wzruszeniem zaskarżonego orzeczenia. Zapłata 15 000 zł nastąpiła bowiem, jak wynika z kserokopii polecenia przelewu w dniu 22 czerwca 2016 r., a więc już po wydaniu nakazu zapłaty. W tej sytuacji – co nie ulega wątpliwości - pozwanego, który płaci należność po wytoczeniu powództwa, uznaje się za przegrywającego spór co rodzi konieczność zwrotu kosztów procesu powodowi. Fakt zawarcia porozumienia w przedmiocie rozłożenia na raty pozostałej do spłaty należności zasądzonej nakazem zapłaty i zadłużenia z tytułu nieopłaconego czynszu po 10 marca 2016 r., nieobjętego niniejszym pozwem, pozostają zaś bez znaczenia dla rozstrzygnięcia w zakresie kosztów procesu zapadłego w niniejszej sprawie.

W tym stanie rzeczy stosownie do art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. zażalenie podlegało oddaleniu.

Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w danej instancji (art. 108 § 1 k.p.c.). W związku z tym, że pozwany przegrał sprawę w postępowaniu zażaleniowym, zgodnie z przepisem art. 98 k.p.c. powinien zwrócić powodowi koszty procesu, na które składa się koszt zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym w wysokości 900 zł ustalony na podstawie § 10 ust. 2 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804).

SSO P. Baranowska SSO P. Sałamaj SSR del. A. Górnik

Sygn. akt VIII Gz 328/16

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)