Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 października 2013r.

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Tomasz Koronowski

Protokolant: sekretarz sądowy Monika Hryciuk

po rozpoznaniu w dniu 11 października 2013r. w Elblągu na rozprawie

sprawy z odwołania Z. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 7 czerwca 2013r. znak: (...)

o emeryturę

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy Z. L. prawo do emerytury od dnia 30 kwietnia 2013r.;

II.  stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sygn. akt IV U 1646/13

UZASADNIENIE

Skarżący Z. L. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 7 czerwca 2013r ., znak (...), odmawiającej mu prawa do emerytury. Skarżący podniósł, że wbrew stanowisku organu rentowego legitymuje się zarówno wymaganym łącznym stażem, gdyż pracował w gospodarstwie rolnym dziadków, jak i stażem 15 lat pracy w warunkach szczególnych, gdyż do okresu uznanego w postępowaniu przed ZUS należy doliczyć również okres pracy na stanowisku traktorzysty w (...) L..

Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie i powołując się powołał na art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009r., Nr. 153 poz. 1227 ze zmianami, powoływanej dalej jako „ustawa emerytalna”) oraz na rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 ze zmianami) wskazał, że skarżący nie udokumentował ani 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, ani 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Odnośnie ogólnego stażu pracy wyjaśniono, że pozwany uznał za okres udowodniony 21 lat, 11 m-cy i 19 dni, tj. nie uznał okresu pracy w gospodarstwie rolnym dziadków od dnia 30 kwietnia 1969r. do dnia 28 października 1975r. oraz od dnia 15 września 1976r. do dnia 30 listopada 1977r., gdyż wnioskodawca nie przedłożył zaświadczenia o wielkości gospodarstwa rolnego dziadków (przedłożył tylko dokumenty dotyczące późniejszego okresu, dotyczące gospodarstwa rolnego rodziców).

W toku postępowania skarżący złożył świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach w spornym okresie od dnia 1 grudnia 1977r. do dnia 15 grudnia 1979r. W wyniku tego pozwany uznał, że staż 15 lat pracy w warunkach szczególnych na dzień 1 stycznia 1999r. został przez wnioskodawcę udowodniony.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Skarżący urodził się w dniu (...)., zatem w dniu(...). ukończył 60 lat.

(bezsporne)

Po ukończeniu w 1968r. szkoły podstawowej, wnioskodawca nie podjął dalszej edukacji, a pracował w gospodarstwie rolnym dziadków, położonym w B., o powierzchni około 7 ha. Gospodarstwo to nie było zmechanizowane i wymagało stałej, całodziennej pracy wnioskodawcy w wymiarze nie mniejszym, niż 4 godziny dziennie. Poza wnioskodawcą w gospodarstwie pracowali jego ojciec i brat. Dziadek wnioskodawcy praktycznie nie pracował już w tym okresie w gospodarstwie z uwagi na podeszły wiek i stan zdrowia. Również stan zdrowia siostry skarżącego uniemożliwiał jej pracę w przedmiotowym gospodarstwie. Od ukończenia 16. roku życia wnioskodawca pracował w tym gospodarstwie do dnia 30 listopada 1977r. z przerwą na służbę wojskową w dniach od 29 października 1975r. do 14 września 1976r. W 1982r. gospodarstwo to przeszło na rodziców wnioskodawcy.

(co do edukacji i służby wojskowej bezsporne, ponadto świadectwo szkolne i odpis książeczki wojskowej w aktach ZUS, co do pracy w gospodarstwie rolnym dowody w postaci zeznań świadków S. K., K. R. i S. G. z rozprawy w dniu 11 października 2013r., zaświadczenia dot. gospodarstwa rodziców skarżącego k.39 i 40 akt ZUS dot wniosku o emeryturę, odpis postanowienia o uregulowaniu własności gospodarstwa k.4)

W dniach od 1 grudnia 1977r. do 15 grudnia 1979r. i od 17 grudnia 1979r. do 3 stycznia 1993r. wnioskodawca pracował jako traktorzysta, w pierwszym okresie w (...) w L., następnie w Zakładzie Rolnym (...). Była to praca w warunkach szczególnych.

(bezsporne, ponadto świadectwa pracy zwykłe i świadectwa pracy w warunkach szczególnych w aktach ZUS i k.16 akt sprawy)

W okresie od dnia 23 marca 1993r. do dnia 31 maja 1994r. wnioskodawca był zarejestrowany jako bezrobotny, następnie w dniach od 1 czerwca 1994r. do 30 września 2004r. pracował w (...) Spółce z o.o. w L., przy tym do dnia 30 30 czerwca 1998r. jako pracownik transportu wewnętrznego, a później jako pracownik tartaku. Nie była to praca w warunkach szczególnych.

(bezsporne, ponadto zaświadczenie z PUP i świadectwa pracy w aktach ZUS)

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu odwołanie skarżącego zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy przybliżyć przepisy prawa, które miały zastosowanie w niniejszej sprawie, co pozwoli na wskazanie okoliczności spornych, istotnych dla rozstrzygnięcia i omówienie postępowania dowodowego w tym tylko zakresie. Z art. 184 ustawy emerytalnej wynika, iż ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli po pierwsze okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz po drugie okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. w niniejszej sprawie wynoszący 25 lat. Przy tym emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu. Stosownie do powołanego w części wstępnej uzasadnienia §4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Zgodnie z § 2 ust. 1 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Do tego typu prac należy m.in. praca kierowcy ciągnika (dział VIII. poz. 3 wykazu).

Skarżący bezspornie spełnia kryterium ukończenia 60. roku życia i wymaganego na dzień 1 stycznia 1999r. okresu 15 lat pracy w warunkach szczególnych jako kierowca ciągnika. Nie twierdzi się też, aby był on członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Przeczył natomiast pozwany, aby na dzień 1 stycznia 1999r. wnioskodawca legitymował się łącznym stażem ubezpieczeniowym w wymiarze 25 lat – z przyczyn wskazanych w części wstępnej uzasadnienia.

W ocenie Sądu suma okresów składkowych i nieskładkowych podlegała uzupełnieniu okresem pracy wnioskodawcy w gospodarstwie rolnym jego dziadków. Zgodnie bowiem z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględnia się również przypadające przed dniem 1 stycznia 1983r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, traktując je jak okresy składkowe, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu. Utrwalone są w tym względzie poglądy, które wskazują, że takie uzupełnienie umożliwia praca w wymiarze nie mniejszym niż 4 godzin dziennie (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 1997r. w sprawie II UKN 96/96 – OSNAPiUS 23/97 poz. 473). Dowody zaproponowane przez wnioskodawcę potwierdziły okoliczność pracy skarżącego w gospodarstwie rolnym jego dziadków w B., w tym sam fakt kwestionowanego przez pozwanego posiadania przez nich takiego gospodarstwa. Okoliczności takiej właśnie pracy, tj. po ukończeniu 16. roku życia i w – wynikającym z podeszłego wieku dziadka i braku zmechanizowania gospodarstwa – wymiarze przeciętnie nie mniej niż 4 godziny dziennie, znalazły potwierdzenie w spójnych z wyjaśnieniami wnioskodawcy zeznaniach wszystkich świadków. Drobne rozbieżności co do wielkości gospodarstwa (od 6 do 8 ha) są oczywiste w świetle odległości czasowej omawianych zdarzeń. Taką pozytywną ocenę zeznań świadków wzmacniają dokumenty w postaci zaświadczeń o późniejszym prawie własności gospodarstwa, przysługującym rodzicom skarżącego. Ponieważ nie ujawniły się żadne okoliczności, które mogłyby skutkować negatywną oceną przedstawionych dowodów, Sąd oparł na nich przedstawione tu ustalenia i przyjął, że wnioskodawca wykazał, iż pracował w gospodarstwie dziadków co najmniej przez okres wystarczający do uzupełnienia stażu do wymaganych 25 lat.

Konsekwencją dokonanych ustaleń co do ogólnego stażu skarżącego na dzień 1 stycznia 1999r. musiało być przyjecie, że spełnia on wszystkie przesłanki przyznania mu wnioskowanego prawa do emerytury. Skutkowało to zmianą zaskarżonej decyzji na podstawie art. 477 ¹⁴§2 kpc i przyznaniem prawa do emerytury od dnia wniosku, tj. od dnia 30 kwietnia 2013r., będącego jednocześnie dniem ukończenia przez wnioskodawce 60. roku życia (pkt I. wyroku).

Udowodnienie przez skarżącego dopiero na etapie postępowania sądowego, że zachodzą wszystkie przesłanki przyznania mu prawa do emerytury, skutkowało stwierdzeniem na podstawie art. 118 ust. 1a a contrario, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji (pkt II. wyroku).