Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 listopada 2016 roku

Sąd Rejonowy w Wałbrzychu, III Wydział Karny, w składzie:

Przewodniczący: SSR. Fryderyk Kwiatek

Protokolant: Barbara Lech

po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2016 roku

sprawy K. S.

syna J. i Z. z d. O.

urodzonego (...) w W.

oskarżonego o to, że:

w dniu 2 października 2015r. w W. składając zeznania w postępowaniu skarbowym, po uprzednim pouczeniu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań po okazaniu dokumentu CMR dotyczącego załadunku pojazdu z dnia 12.05.2015r. zeznał, że na dokumencie tym widnieje jego podpis oraz że wykonał kurs z załadowanym na pojazd towarem podając szczegółowo trasę przejazdu do miejsca załadunku towaru, a następnie do granicy państwa, podczas gdy składając zeznania w dniu 3 marca 2016r. będąc również pouczony pouczony o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań po okazaniu tego samego dokumentu CMR co w dniu 2 października 2015r. zeznał, że podpis – parafka na tym dokumencie nie jest jego oraz stwierdził, iż nie był na tym załadunku,

tj. o czyn z art. 233 § 1 k.k.

I.  oskarżonego K. S. uznaje za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w części wstępnej wyroku, tj. występku z art. 233 § 1 k.k., i za to na podstawie art. 233 § 1 k.k. przy zastosowaniu art. 37a kk wymierza mu karę 80 (osiemdziesięciu) stawek dziennych grzywny po 20 (dwadzieścia) złotych każda;

II.  zwalnia oskarżonego od uiszczenia opłaty oraz od poniesienia wydatków powstałych od chwili wszczęcia postępowania, zaliczając te wydatki na rachunek Skarbu Państwa.

Sygn. akt III K 559/16

UZASADNIENIE

Po przeprowadzeniu rozprawy głównej Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Oskarżony K. S.świadczył pracę jako kierowca zatrudniony w firmie (...)(dawniej P.), kooperującą z przedsiębiorcą J. F., mającym siedzibę na w L., w C.. Ten ostatni współpracował z przedsiębiorstwem prowadzonym przez oskarżyciela posiłkowego, D. J. (...)w Ż., trudniącego się sprzedażą artykułów spożywczych i alkoholu. Zgodnie z przyjętą praktyką oskarżyciel posiłkowy wydawał zamówiony towar po sprawdzeniu danych przedsiębiorcy, którego pracownik zgłaszał się w siedzibie jego przedsiębiorstwa. Oskarżyciel posiłkowy wystawiał nabywcy faktury i międzynarodowy list przewozowy (CMR) uprawniający odbiorcę do wspólnotowego przewozu towaru. Z uwagi na wagę tych ostatnich osobiście wypełniał je oskarżyciel posiłkowy. Kierowca poświadczał oskarżycielowi posiłkowemu odbiór towaru wymienionego w fakturze. Dokumenty obrazujące opisane transakcje stanowiły podstawę zabiegów oskarżyciela posiłkowego o zwrot podatku VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowych transakcji handlowych.

Transakcja sprzedaży piwa kontrahentowi z C.przebiegała w podobny sposób. Stosownie do uzgodnień poczynionych przed zawarciem umowy towar w postaci piwa odebrany od oskarżyciela posiłkowego miał być przewieziony do C.. W istocie jednak nabywca nie pozostawił towaru w C., lecz przewiózł cały ładunek do W. B.. Wobec wątpliwości związanych z nierozliczaniem podatku VAT przez czeskiego kontrahenta i przewozem towaru na terytorium W. B.Naczelnik Urzędu Skarbowego w Ż.wszczął postępowanie kontrolne, w trakcie którego przesłuchał kierowców odbierających towar w przedsiębiorstwie (...). W dniu 2 października 2015 roku w siedzibie Urzędu Skarbowego w W.oskarżony K. S.został pouczony o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań oraz o prawach i obowiązkach świadka. Zapytany następnie o dane figurujące w dokumencie CMR wystawionym przez oskarżyciela posiłkowego, dotyczącym załadunku towaru w dniu 12 maja 2015 roku, podał, że złożył podpis widniejący na dokumencie i dodał, że wykonał kurs z załadowanym na pojazd towarem, a także opisał trasę przejazdu do miejsca załadunek towaru i dalej, do granicy państwa. Oskarżony podał nadto, że to J. F.w przedsiębiorstwie oskarżyciela posiłkowego wypełniał dokumenty CMR przeznaczone dla kierowców przewożących towar do C.. Nieoczekiwanie, w trakcie kolejnego przesłuchania w siedzibie Urzędu Skarbowego w W., w dniu 3 marca 2016 roku, pouczony o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, po okazaniu mu tego samego dokumentu CMR z 12 maja 2015 roku oskarżony zeznał, że to nie on podpisał ów dokument i przyznał, że nie wykonał tego kursu.

Wątpliwości, jakie organ kontrolny powziął na skutek rozbieżności w zeznaniach K. S. legły u podstawy decyzji o wstrzymaniu wypłaty należnego podatku VAT w kwocie około 1,5 mln zł, co w znaczącym stopniu zachwiało płynnością finansową oskarżyciela posiłkowego.

Dowód: - zeznania świadka D. J. k. 66-67

-

wyjaśnienia oskarżonego K. S. częściowo k. 83-84

-

kopia protokołu przesłuchania K. S. w charakterze świadka z 3.03.2016 k. 8-13

-

kopia protokołu przesłuchania K. S. w charakterze świadka z 2.10.2015 r. k. 15-23

-

kopia druku CMR k. 14.

Oskarżony K. S. ma 47 lat. Wyuczył się zawodu górnika. Praca kierowcy przynosi mu dochód w wysokości 1300 zł miesięcznie. Oskarżony utrzymuje pełnoletnią córkę. Wynagrodzenie za pracę stanowi jego jedyne źródło dochodu. Oskarżony nie był dotąd karany za przestępstwa. W toku postępowania nie ujawniły się wątpliwości co do jego poczytalności.

W toku postępowania przygotowawczego oskarżony przyznał, że był pracownikiem firmy (...), podał, że kilkakrotnie odbierał towar z hurtowni (...) i dodał, że woził ten towar innej firmie. Oskarżony wyjaśnił, że nie wie dlaczego w postępowaniu przed Urzędem Skarbowym złożył odmienne zeznania dotyczące podpisu na dokumencie CMR i odbioru towaru, ale zaznaczył, że zeznania złożone w 2015 roku odpowiadały stanowi faktycznemu. Oskarżony podał, że w trakcie kolejnego przesłuchania denerwował się, bo obecny był pełnomocnik D. J., który zadawał pytania, powodując, że oskarżony nie mógł sobie przypomnieć takich szczegółów jak wygląd biura oskarżyciela posiłkowego. Oskarżony podał, że nie był w konflikcie z oskarżycielem posiłkowym i dodał, że każdego tygodnia podpisuje kilkanaście druków CMR.

Dowód: - wyjaśnienia oskarżonego D. J. k. 83-84

-

informacja o karalności k. 85.

Sąd zważył nadto co następuje:

Mając na uwadze wyniki swobodnej oceny dowodów Sąd przyjął sprawstwo i winę oskarżonego. Oskarżony nie wypowiedział się o swojej obecności w siedzibie oskarżyciela posiłkowego w dniu 12 maja 2015 roku, poprzestając na zapewnieniu, że zeznania złożone w charakterze świadka w 2015 roku odpowiadały stanowi faktycznemu, tyle że jego asekuracyjna wzmianka o zdenerwowaniu jako prawdopodobnej przyczynie złożenia odmiennych zeznań 3 marca 2016 roku nie zasługiwała na wiarę. Oczywiste było, że obecność pełnomocnika D. J. nie mogła tłumaczyć odmiennej relacji oskarżonego co do autorstwa podpisu na dokumencie CMR ani przewozu towarów z hurtowni oskarżyciela posiłkowego. Było to tym bardziej oczywiste, że oba przesłuchania dzieliły zaledwie cztery miesiące i nawet przy dużej ilości przewozów oskarżony nie mógł w tak krótkim czasie czasie pomylić się co do okoliczności, która była przedmiotem zainteresowania Urzędu Skarbowego w W.. Z drugiej strony Sąd miał na uwadze zeznania oskarżyciela posiłkowego, który relacjonował zdarzenie z perspektywy przedsiębiorcy ponoszącego stratę związaną ze wstrzymanie zwrotu podatku VAT i w tych okolicznościach niemającego interesu (przynajmniej teoretycznie) w doprowadzeniu do niesłusznego skazania oskarżonego. Niezależnie od tego która z wersji oskarżonego odpowiadała prawdzie (podpis na dokumencie CMR wydaje się podobny do podpisu, który oskarżony składał pod protokołami przesłuchania) oczywistym niepodobieństwem było, by oskarżony mógł rzetelnie, zgodnie z prawdą i za każdym razem odmiennie zrelacjonować tę samą okoliczność.

Przebieg kwestionowanych czynności znalazł należyte odzwierciedlenie w dokumencie CMR i protokołach przesłuchania przed Urzędem Skarbowym w W., sporządzonych poza przedmiotowym postępowaniem na potrzeby czynności kontrolnych i ujawnienie transakcji sprzedaży. To ostatnie zdecydowało o tym, że Sad bez zastrzeżeń włączył je w poczet dowodów o koronnym znaczeniu dla oceny ostrożnej relacji oskarżonego.

Lakoniczne zapewnienie oskarżonego o rzekomej pomyłce popełnionej pod wpływem emocji wywołanych obecnością pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego nie znalazło oparcia w zeznaniach D. J., kwestionującego wzmiankę o zaangażowaniu zagranicznego kontrahenta w wypełnianie dokumentu w hurtowni w Ż., ani w treści protokołów przesłuchania oskarżonego przed Urzędem Skarbowym w W.. Odpowiadając w dniu 3 marca 2016 roku na pytanie o to, czy to on podpisał dokument CMR dotyczący transakcji z 12 maja 2015 roku oskarżony zdecydowanie zaprzeczył, dodając, że nie wie do kogo ten podpis należy, bo w firmie (...) jest dużo kierowców, a podpis jest nieczytelny, podczas gdy cztery miesiące wcześniej, 2 października 2015 roku nie miał wątpliwości co do autorstwa podpisu, a ten ostatni nie wydawał mu się aż tak nieczytelny, skoro bez wahania podał, że to jego podpis i w dalszej części przesłuchania opisał trasę którą przejechał z towarem odebranym 12 maja 2015 roku. Z tych przyczyn Sąd ocenił, że wyjaśniania oskarżonego, niewykazującego zresztą szczególnej determinacji w wykazaniu prawdopodobieństwa tego wariantu, nie odpowiadały prawdzie i miały jedynie przysłużyć się uniknięciu, czy - przez wzgląd na aspekt rzekomego braku złej woli - złagodzeniu grożącej mu odpowiedzialności karnej.

Czyn oskarżonego wyczerpał znamiona występku z art. 233 § 1 k.k. Przepis ten pośrednio chroni dobro wymiaru sprawiedliwości, a bezpośrednio zapewnia wiarygodność ustaleniom dokonywanym w toku postępowania przed sądem czy innym postępowaniem prowadzonym na podstawie ustawy Dobro uczestnika postępowanie, choć bywa istotne - tak jak to ma miejsce w niniejszej sprawie - nie ma takiego znaczenia jak trafność orzeczeń Sądu bądź innego organu procedującego na podstawie ustawy. Kluczowe dla odpowiedzialności sprawcy jest bowiem zeznanie nieprawdy lub zatajenie prawdy, popełnione przez działanie bądź zaniechanie, co do faktów jak i stanów psychicznych, dokonane umyślnie i poprzedzone pouczeniem o odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań, popełnione tylko w zamiarze bezpośrednim. Istotne jest przy tym, że sprawca podejmuje zachowanie z zamiarem bezpośrednim także wtedy, gdy wypowiada się nie mając pewności czy mówi prawdę i godząc się z ewentualnością podania fałszywej informacji, zataja swoją niepewność, której jest w pełni świadomy. Oskarżony składał zeznania w postępowaniu przed Urzędem Skarbowym w W. jako świadek w postępowaniu kontrolnym w zakresie podatku VAT, uregulowanym ustawą, i pouczony o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, świadomy tego czy podpisał dokument CMR i czy wykonał przewóz towaru odebranego w dniu 12 maja 2015 roku, i w tych okolicznościach w toku obu przesłuchań odmiennie wypowiedział się o tej samej okoliczności, rozmyślnie mijając się w jednym przypadku z prawdą. Informacje, o których wypowiedział się oskarżony miały istotne znaczenia dla D. J., jako że decydowały o zwrocie należnego podatku VAT, z tej przyczyny zresztą Sąd dopuścił pokrzywdzonego przedsiębiorcę do udziału w postępowaniu w charakterze oskarżyciela posiłkowego.

Czyn oskarżonego był również zawiniony. Oskarżonemu , dorosłemu, w pełni poczytalnemu, świadomemu (już z racji samego przesłuchania przed Urzędem Skarbowym) konsekwencji odmiennych wypowiedzi o tym samym zdarzeniu, należało postawić zarzut popełnienia występku z art. 233 § 1 k.k. Oskarżony nie działał w atypowych okolicznościach usprawiedliwiających uchybienie obowiązkom świadka, tym bardziej, że w trakcie obu przesłuchań nie zgłaszał wątpliwości co do podpisania dokumentu, nie zasłaniał się niepamięcią, ani nie korzystał z prawa do odmowy odpowiedzi na pytanie.

Wymierzając oskarżonemu karę 80 stawek dziennych grzywny, stosując przy tym normę art. 37a k.k., pozwalająca na ukaranie karą wolnościową sprawcy występku zagrożonego wyłącznie karą izolacyjną, stosownie do dyrektyw wymienionych przez normę art. 53 § 1 k.k. Sąd baczył, by dolegliwość reakcji karnoprawnej nie przekraczała stopnia winy oskarżonego i uwzględnił stopień społecznej szkodliwości przypisanego mu czynu wyrażający się przede wszystkim w wadze jego relacji i ryzyku, na które wystawił oskarżyciela posiłkowego. Z drugiej strony Sąd miał na uwadze, że dotychczasowa niekaralność oskarżonego świadczyła o braku przejawów takiego zaawansowania demoralizacji, które przemawiałoby za wymierzeniem kary pozbawienia wolności, to zaś usprawiedliwiało przekonanie, że wykonanie kary grzywny pozwoli trwale odwieść oskarżonego od powrotu do przestępstwa i w ramach takiej reakcji uczyni zadość potrzebie adekwatnej represji, szczególnie w świetle wysokości dochodu oskarżonego. Sama kara grzywny, orzeczona w wymiarze 80 stawek dziennych, jest karą daleką od dolnej granicy ustawowego zagrożenia, wobec czego jej wykonanie, przy ustaleniu wysokości stawki dziennej na kwotę 20 zł, uwzględniającą sytuację materialną oskarżonego, będzie stanowić znaczącą dolegliwość trafiającą do przekonania samego podsądnego, jak i osób z jego środowiska rodzinnego, poprzez wzmocnienie ich przekonania o obowiązywaniu norm prawnych i nieuchronności odpowiedzialności za ich naruszenie.

Mając na uwadze, że oskarżony przeznacza znaczącą część niewysokiego dochodu na utrzymanie swoje i córki, Sąd przyjął, że zachodzą okoliczności wymienione w art. 624 § 1 k.p.k. i zwolnił go z powinności uiszczenia opłaty oraz zapłaty wydatków poniesionych przez Skarb Państwa od chwili wszczęcia postępowania, zaliczając te ostatnie na rachunek Skarbu Państwa.