Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 grudnia 2016 r.

Sąd Rejonowy w. T. III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący SSR Marek Niemczyk

Protokolant sekr. sądowy Kamil Roliński

Po rozpoznaniu w dniu 25 listopada 2016 r. w. T..

przy udziale -

sprawy z powództwa: T. W. (1)

przeciwko: A. W. (1)

o: uchylenie obowiązku alimentacyjnego

i z powództwa: T. W. (1)

przeciwko: mał. W. W. (1), działającej przez matkę A. W. (1)

o: obniżenie alimentów

1.  oddala powództwo o uchylenie obowiązku alimentacyjnego na A. W. (1),

2.  oddala powództwo o obniżenie alimentów na małoletnią W. W. (1),

3.  nie obciąża powoda obowiązkiem zwrotu stronie pozwanej kosztów zastępstwa procesowego i obciąża nimi Skarb Państwa,

4.  nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa – kasa Sądu Rejonowego w. T. – na rzecz kancelarii radcy prawnego J. D. kwotę 600 zł (sześćset) powiększoną o podatek od towarów i usług tytułem pomocy prawnej udzielonej pozwanym z urzędu.

III R C 575/14

UZASADNIENIE

T. W. (1) wniósł o zmniejszenie płaconych przez siebie alimentów z kwoty łącznej po (...) zł miesięcznie do kwoty po 400 zł miesięcznie (k. 2 i k. 18). Na rozprawie w dniu 19.09.14 r. (k. 59) sprecyzował żądanie wnosząc o uchylenie alimentów w kwocie po 300 zł miesięcznie płaconych przez niego na rzecz byłej żony A. W. (1) i o obniżenie alimentów płaconych na rzecz córki W. z kwoty po 450 zł miesięcznie do kwoty po 400 zł miesięcznie.

W uzasadnieniu żądania podał, że urodziła mu się druga córka M., której wysyła pieniądze w kwocie po 400 zł miesięcznie. Nadto podał, że jego sytuacja się pogorszyła, a pieniądze, które mu pozostają nie wystarczają na przeżycie. Jego średnie zarobki z ostatnich 6 miesięcy wynoszą (...), co po odliczeniu bieżących wydatków powoduje, że zostaje mu kwota (...) zł na wyżywienie i ubiór mimo, że zrezygnował z palenia papierosów, telewizji kablowej i wielu innych rzeczy.

Składając wyjaśnienia (k. 60) dodatkowo podał, że jego zarobki od grudnia 2013 r. zmniejszyły przez to, że od stycznia 2014 roku wprowadzono w jego zakładzie pracy system 3 zmianowy. Nadal jako operator wózka widłowego nie może nosić okularów , a jedynie soczewki kontaktowe. Na mieszkanie, którego jest właścicielem przeznacza około 520 zł miesięcznie. Do pracy dojeżdża autobusem, a z samochodu marki M., który jest własnością jego ojca , korzysta w miarę potrzeby. Nie mieszka też na stałe z matką drugiej córki.

W odpowiedzi na pozew (k. 35-37) i składając wyjaśnienia (k. 61-61) A. W. (1) oświadczyła, że nie zgadza się na zmniejszenie alimentów płaconych przez powoda i podała, że od rozwodu nadal ma stwierdzona niezdolność do pracy. Otrzymuje rentę w kwocie (...) zasiłek w wysokości (...) zł i alimenty po (...) zł miesięcznie. Nadal mieszka z rodzicami, którym na pokrycie kosztów związanych z utrzymaniem mieszkania, wyżywieniem, zakupem leków, środków czystości na nią i córkę daje (...) zł miesięcznie. Oświadczyła też, że jej zdaniem przez ostatnie 4 lata wzrosły koszty utrzymania córki przez to, że ona urosła i jest już uczennica gimnazjum. Zakwestionowała też twierdzenie powoda o obniżeniu się jego zarobków, a także wysokość wydatków podaną przez powoda na zakup przez niego soczewek, leków, środków czystości.

Sąd ustalił i zważył co następuje.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w. T. z dnia 28.12.2010 r. rozwiązano z winy T. W. (1) jego małżeństwo z A. W. (1). Władzę rodzicielską nad małoletnią córką stron W. powierzono jej matce i ograniczono władzę rodzicielską T. W. do współdecydowania o istotnych sprawach związanych z wychowaniem, leczeniem i nauką dziecka. Tytułem udziału T. W. w kosztach utrzymania małoletniej W. zasądzono od niego alimenty w kwocie po 450 zł miesięcznie. Na skutek apelacji A. W. (1) Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 19.05.11 r. zmienił wyrok Sądu Okręgowego i zasądził od T. W. (1) na rzecz A. W. (1) alimenty w kwocie po 300 zł miesięcznie. W wyroku rozwodowym ustalono też kontakty T. W. z córką.

Dowód: akta (...) SO w. T. k. 187 – wyrok SO, k. 255 – wyrok SA, akta (...) dołączone do akt (...) SO.

W trakcie sprawy rozwodowej ustalono, że A. W. (1) choruje na (...) bez ostrych objawów psychotycznych w stanie remisji, jest trwale , na okres do 31.12.11 r., niezdolna do pracy, otrzymuje rentę socjalną w kwocie (...) zł oraz zasiłek pielęgnacyjny w kwocie po (...) zł miesięcznie, mieszka z córką u rodziców, z którymi ma wspólne gospodarstwo domowe i daje im na utrzymanie po 600 zł miesięcznie. Sąd ustalił też, że całkowity koszt utrzymania małoletniej W. wynosił wówczas około 800 zł

Dowód: akta (...) – opinia psychiatryczna - k. 120-124, - orzeczenie lekarza orzecznika ZUS - k. 25, decyzja o rencie - k. 171, uzasadnienie wyroku – k. 195.

Co do T. W. sąd rozwodowy ustalił, że wówczas pracował on w (...) na stanowisku wydawca magazynowy z wynagrodzeniem średnio (...)zł netto, za mieszkanie płacił (...) zł miesięcznie, za telewizję i (...) 98 zł miesięcznie, na dojazdy wydawał 80 zł, za energię płacił 130 zł na 2 miesiące, na środki czystości 200 zł miesięcznie, a na papierosy 300 zł miesięcznie.

Dowód: akta (...) – zaświadczenie o zarobkach- k. 163, opłaty – k. 77-80, uzasadnienie wyroku – k. 193.

Sąd Apelacyjny zasądzając alimenty na rzecz A. W. (1) wskazał, że podstawą rozstrzygnięcia w tym zakresie był art. 60 § 2 kriop. Biorąc pod uwagę ustaloną wyżej wysokość miesięcznych dochodów każdej ze stron ustalił, że gdyby nie doszło do rozwodu obie strony – zgodnie z zasadą prawa małżonków do równej stopy życiowej- dysponowałyby łącznie dochodami w wysokości (...) zł miesięcznie, w których A. W. mogłaby partycypować odpowiednio do swoich potrzeb na równi z pozwanym. Porównanie tych kwot z dochodami po rozwodzie pozwoliło sądowi na stwierdzenie, że zachodzi istotne pogorszenie sytuacji materialnej A. W. i celem wyrównania jej dotychczasowej sytuacji do stanu jaki istniałby, gdyby małżonkowie kontynuowali pożycie zasądził alimenty w kwocie po 300 zł miesięcznie. W rezultacie stwierdził, że będzie ona dysponować kwotą około (...) zł, a z alimentami na córkę kwotą (...) zł miesięcznie na dwie osoby, natomiast T. W. pozostanie na jego wyłączne utrzymanie kwota od (...) zł do (...) zł (winno być (...) zł) miesięcznie. Sąd ustalił też, że wbrew twierdzeniom T. W. nie było żadnych podstaw do przyjęcia, że A. W. jest w stanie pracować zarobkowo i by powinna podjąć pracę w celu zaspokojenia swoich potrzeb.

Dowód: akta (...) uzasadnienie – k. 269-270.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w. T. z dnia 13.06.12 r. oddalone zostało powództwo T. W. przeciwko A. W. o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego i powództwo A. W. przeciwko T. W. o podwyższenie alimentów.

Dowód: akta (...)

T. W. (1) ma obecnie (...) lat i jest z zawodu (...).

Zatrudniony jest od 2005 roku na stanowisku (...) w (...) na czas nieokreślony. Jego wynagrodzenie miesięczne netto z pięciu miesięcy 2014 r. tj. w okresie od czerwca do października 2014 r. mieściło się w granicach od (...) zł w sierpniu 2014 r. do (...) zł we wrześniu 2014 r., z tym, że jedynie w sierpniu uzyskał mniejsze wynagrodzenie, a w pozostałych miesiącach uzyskał je w kwotach: (...) zł (czerwiec 2014 r.) , (...) zł (październik 2014 r.), (...) zł (lipiec 2014 r.). Średnie zarobki miesięczne netto powoda z powyższego okresu wynosiły (...) zł (obliczenie Sądu).

Dochód powoda w 2010 roku po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne wyniósł (...) (...)4 zł, w 2011 roku (...) zł, w 2012 roku (...) (...)6 zł, w 2013 roku (...) (...) (...) zł, a w 2014 roku (...),(...) zł., tj. średnio miesięcznie (...) zł (obliczenie Sądu).

Dowód: zaświadczenia o zarobkach – k. 5,34,81,92,99, PIT – k. 195-201, 105-106,178-181.

T. W. jest właścicielem mieszkania o powierzchni 37 m ², które sam zajmuje. Czynsz miesięczny płaci w wysokości około (...) zł, za zużycie energii elektrycznej płaci od 74 zł do 95 zł, za gaz około 20 zł, za Internet około 44-59 zł, za abonament RTV około 18-22 zł. Telefon doładowuje raz na 3 miesiące za kwotę 40-50 zł.

Powód posiada wadę wzroku i używa soczewek kontaktowych, które kosztują go około 50 zł miesięcznie i za których komplet płaci od 198 zł do 300 zł. Używa też płynu do pielęgnacji soczewek, który kosztuje go średnio około 30 zł miesięcznie. Leki kosztują go około 50 zł miesięcznie. Nie pali papierosów.

T. W. jest też , od co najmniej października 2014 r., właścicielem samochodu, który kupił mu ojciec za (...) zł. Na paliwo przeznacza około 100 zł miesięcznie, a OC kosztowało go 670 zł. Do pracy dojeżdża autobusem.

Na byłą żonę A. W. (1) i córkę W. płaci miesięcznie alimenty w łącznej kwocie po (...) zł. Córkę widział ostatnio 2 lata temu i nie utrzymuje z nią kontaktu. Nie wie do jakiej szkoły chodzi . Wie, że interesuje się ona sportem oraz że zmiana poziomu szkolnego mogła spowodować wzrost kosztów jej utrzymania, które mogą wynosić w miesiącu około (...) zł.

Dnia (...) urodziła się powodowi druga córka M., na która łoży dobrowolnie kwotę po 400 zł miesięcznie, a nadto kupuje jej zabawki odzież i obuwie.

Dowód: czynsz k-. 9,115, prąd – k. 10,114, gaz- k. 11,118, Internet –k. 12,113, abonament – k. 13.112, doładowanie telefonu –k. 110, zaświadczenie optometry –k. 177, soczewki – k. 15,117,177, płyn do soczewek – k. 14,116, benzyna – k. 100-101, alimenty na pozwane k. 7,111, akt urodzenia M. –k. 6, przelew na M. –k. 8,109, zakupy dla M. –k. 102-104, 107-108, zeznanie powoda – k. 531-532.

Małoletnia W. W. (1) urodziła się (...) . Obecnie jest uczennicą I klasy technik. Nie ma problemów z nauką. Do szkoły w T. dojeżdża pociągiem z C.. Wysiada na D. Wschodnim ,a następnie pieszo lub autobusem miejskim jedzie do szkoły. Z domu wychodzi o godzinie 7,00, a do domu po lekcjach wraca około godziny 14,00 -16,00. Na dojazdy pociągiem ma bilet miesięczny, który kosztuje 56 zł, a łącznie z dojazdami autobusem miejskim koszt dojazdu z domu do szkoły wynosi około 65 zł miesięcznie.

Od 3 lat W. trenuje kajakarstwo w klubie sportowym w C.. Treningi ma codziennie po szkole. Latem około 4 razy w miesiącu wyjeżdża na zawody. Na wydatki związane z wyjazdem otrzymuje od matki , w zależności od czasu trwania zawodów, od 10 do 80 zł. Uprawianie sportu wymaga zakupienia specjalistycznego obuwia i odzieży sportowej i ich okresowej wymiany. Klub nie zapewnia ich kupna. W uprawianiu sportu osiąga sukcesy w zawodach ogólnopolskich.

Od czasu rozwodu rodziców W. urosła i rozwinęła się fizycznie, psychicznie i intelektualnie. Wówczas była uczennica I klasy gimnazjum. Obecnie ukończyła (...) lat i zwiększyły się jej potrzeby szkolne czy potrzeby w zakresie zakupu środków higienicznych i kosmetycznych. W związku z rozwojem fizycznym wymaga częstej wymiany odzieży i obuwia. Matka stara się kupować jej odzież i obuwie w promocjach lub rzeczy tańsze, mniej wartościowe, ulegające jednak szybszemu zużyciu, co z kolei powoduje konieczność ich częstszego zakupu.

W. pozostaje pod kontrola neurologa, do którego jeździ na wizyty kontrolne co pół roku. Lekarz zalecił jej stosowanie leków, których miesięczny koszt wynosi około 14 zł. Dodatkowo bierze też witaminy i magnez.

W. nie ma majątku. Jej przeciętny miesięczny koszt utrzymania mieści się w kwocie (...) zł.

Postanowieniem Sądu Rejonowego w. T. z dnia 11.03.13 r. uchylony został, orzeczony w wyroku rozwodowym, nadzór kuratora nad wykonywaniem władzy rodzicielskiej nad W. przez jej matkę. W uzasadnieniu postanowienia Sąd stwierdził, że sposób wykonywania władzy rodzicielskiej przez A. W. (1) nad córką nie budzi żadnych zastrzeżeń i aktywnie uczestniczy ona w życiu dziecka.

Dowód: akt urodzenia –k. 9 akt (...), zeznanie matki –k. 534-536, zestawienia kosztów utrzymania -k. 36v-37, 86v, 256-257, 388-389, 440-442, 504-504v, koszty szkolne -k. 89, zakup odzieży i obuwia –k. 50, 56, 87-88, 90, 127-129, 141-143, 1612-165, 259-266,, 272, 284-287, 390-398, 400-410, 414-415, 418, 425-434, 443-444, 505-520, 524-526, zakupy szkolne – k. 51,53-55, 258, 269-271, 415, 519, zakup żywności – k. 52, 140, 435, 442, 445, 506, leczenie i leki – k. 87, 93,166, bilety – k. 283-284, 508, sport 419-424, 527, inne wydatki –k. 282, 523, opinia szkolna –k. 75, uchylenie kontroli wychowania – k. 38-39.

A. W. (1) ma obecnie (...) lat. Jest z zawodu (...)

Mieszka z rodzicami w ich mieszkaniu, gdzie wraz z córką zajmuje jeden pokój. Jej ojciec otrzymuje rentę w wysokości (...) zł, a matka emeryturę w wysokości (...) zł. Stałe opłaty czynszowe wynoszą w miesiącu około (...) zł miesięcznie, a łącznie ze zmiennymi opłatami za zużycie wody dodatkowo od 136 zł do 180 zł miesięcznie, co łącznie daje kwotę od około (...) zł do (...) zł miesięcznie. Zużycie energii elektrycznej kosztuje w miesiącu od 100 do 120 zł. Miesięczne opłaty za telewizje (...) wynoszą 109 zł. Łączne miesięczne koszty związane z utrzymaniem mieszkania wynoszą od około (...) zł do około (...) zł.

A. W. (1) nadal choruje na (...) Ostatnim orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 12.01.(...) r. uznano ją nadal za osobę całkowicie niezdolną do pracy na okres do 31.01.19 r. Obecnie otrzymuje rentę socjalną w wysokości (...) zł oraz zasiłek pielęgnacyjny w wysokości (...) zł miesięcznie, co łącznie daję miesięczny dochód w wysokości (...) zł. Na zaspokojenie potrzeb córki otrzymuje świadczenie wychowawcze w wysokości (...) zł miesięcznie. Otrzymuje też alimenty na siebie i W. w łącznej kwocie po (...) zł miesięcznie. Nie ma majątku, ani innych dochodów.

Ze swoich dochodów daje rodzicom na utrzymanie mieszkania po 400 zł miesięcznie. W związku z tym, że z rodzicami ma wspólne gospodarstwo domowe daje im na wyżywienie swoje i córki po (...) zł miesięcznie. Z pozostałych swoich dochodów ponosi pozostałe koszty swojego i córki utrzymania. Na swoje leki wydaje około 130 zł na dwa miesiące. Rodzice pomagają jej w utrzymaniu pożyczając okresowo pieniądze. Obecnie jest u nich zapożyczona na kwotę (...) zł.

A. W. (1) nadal choruje na schizofrenię przewlekłą niezróżnicowaną i pozostaje od 1996 roku pod stałą opieką (...), a od 2008 roku pod opieką lekarza psychiatry D. K.. Do listopada 2015 r. stan zdrowia psychicznego A. W. nie poprawiał się. Do tego czasu nie występowały u niej objawy wytwórcze schizofrenii typu urojenia, omamy, zaburzenia myślenia, pobudzenie, dezorganizacja myślenia czy zachowania. Remisja w przebiegu choroby nie była jednak pełna, gdyż nadal utrzymywały się objawy negatywnego procesu (...) w postaci spowolnienia psychomotorycznego, ograniczenie aktywności, tendencja do apatii i bezczynności, spłycenie afektu, bierność inicjatywy, zubożenie ilości i treści wypowiedzi, słaba komunikacja bezsłowna za pośrednictwem mimiki, kontaktu wzrokowego, modulacji głosu i postawy ciała, słaba dbałość o siebie, ubóstwo kontaktów i zachowań społecznych. Od listopadzie 2015 r. lekarz D. K. stwierdziła pogorszenie się jej stanu zdrowia psychicznego, niestabilność emocjonalną z przewagą pesymizmu, depresyjności i lęku , co zaburzało codzienne funkcjonowanie. Spowodowało to konieczność zmiany leków i wdrożenie leczenia internistycznego.

Obecnie A. W. czuje się gorzej, jest spowolniała, leki ją usypiają, w ciągu dnia śpi 2 godziny, wszystko robi powoli z częstymi odpoczynkami, bo szybko się męczy. Pieniędzmi na utrzymanie mieszkania i zakup żywności gospodaruje jej matka. Ona też robi zakupy i przygotowuje posiłki. Pozwana samodzielnie robi jedynie drobne zakupy w okolicach domu. Czasami pod nieobecność matki przygotowuje obiady. Sprząta powoli jedynie pokój, który zajmuje z córką. Nie czuje się na siłach, by podjąć jakąkolwiek pracę. Przed laty podjęła się sklejania kopert. Wynagrodzenie za jedną kopertę wynosiło 1 grosz. Faktycznie sklejaniem zajmowała się jej matka. W miesiącu mogły skleić około 300 kopert.

Objawy negatywnego procesu (...) wpływają istotnie na możliwość codziennego funkcjonowania A. W., jej aktywność zwłaszcza wymagającą długotrwałego i codziennego funkcjonowania.

Pozwana pozostaje też od 2002 roku pod stałą opieka Poradni Endokrynologicznej z powodu wola prostego.

Poza chorobą (...) nie ma ona innych schorzeń, które uniemożliwiałyby podjęcie jakiejkolwiek prac przeznaczonych dla kobiet, w tym prac chałupniczych lub pracy w zakładzie pracy chronionej. Możliwość podjęcia takich prac jest uzależniona od decyzji lekarza psychiatry oceniającego aktualny stan jej zdrowia psychicznego i od decyzji lekarza medycyny pracy sprawującego opiekę profilaktyczną nad konkretnym zakładem pracy chronionej.

W czerwcu i lipcu 2016 r. były na terenie T. oferty pracy dla osób z orzeczoną niepełnosprawnością. Na terenie województwa (...) znajdują się zakłady

pracy chronionej, ale tylko jeden w C. i jest to Zakład (...).

Obecnie A. W. utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy zarobkowej długotrwałej czy stałej, w tym drobnych prac chałupniczych czy roznoszenia ulotek i nie rokuje jej odzyskania po przekwalifikowaniu. Może być zdolna do prac dorywczych, okresowo, w niepełnym wymiarze godzin, dostosowanych do jej możliwości pod warunkiem utrzymywania się stabilnego stanu psychicznego.

Dowód: zeznanie A. W. – k. 532-536, czynsz –k. 47,126,144-146, prąd –k. 49, 130, opłaty za (...) i Internet –k. 48-49,130, niezdolność do pracy -k. 45,131,327, renta –k. 44,147, zasiłek –k. 46,167, zaświadczenia lekarskie –k. 91, 183,281, zeznanie świadka D. K. –k. 203-204, opinia biegłej W. J. – N. –k. 297-302, opinia biegłej M. D.-P. –k. 236, opinia biegłej M. K. – k. 344-346, 478, oferty pracy –k. 452-454, zakłady pracy chronionej –k. 455-464.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów przedłożonych przez strony, w tym zawartych w aktach rozwodowych małżonków W., ich pism procesowych i dowodu z zeznań stron – działającej w imieniu swoim i małoletniej pozwanej – A. W. (1) i powoda T. W. (1). Zeznania stron były jasne, spójne i korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym. Sąd miał jednak na uwadze, że strony starały się w sposób jak najbardziej dla siebie korzystny przedstawić okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka D. K., która będąc lekarzem psychiatrą, leczącą A. W., zeznawała w sposób jasny, spójny i konkretny na okoliczności jej stanu zdrowia psychicznego, który był jej doskonale znany i zdaniem Sądu, nie miała jakichkolwiek powodów, by ten stan swojej pacjentki ukrywać. Zeznanie świadka było też w pełni zgodne z pozostałymi dokumentami dotyczącymi stanu zdrowia psychicznego pozwanej, w tym z opinią biegłej z zakresu psychiatrii.

Sąd uwzględnił w całości jako dowód w sprawie i uznał za swoje opinie biegłych z zakresu psychiatrii, interny i medycyny pracy. Opinie te są przejrzyste, sporządzone przez kompetentne osoby , które po przedstawieniu metod badawczych , dokonały omówienia wyników badań , a następnie w sposób jasny, spójny i konkretny sformułowały wnioski będące pełną odpowiedzią na przedstawione biegłym w postanowieniu dowodowym pytania .

Dowody z dokumentów należało też uznać za wiarygodne, gdyż strony nie kwestionowały ich prawdziwości, a Sąd również nie znalazł powodu by je kwestionować. Jeśli chodzi o dowody przedłożone przez stronę pozwana na okoliczność zakupów odzieży i obuwia dla W., to strona powodowa nie tyle kwestionowała same dokumenty tj. paragony zakupu ile samą potrzebę, a przede wszystkim ilość dokonywanych zakupów w tym zakresie.

Tak ustalony stan faktyczny uznać należało za bezsporny, jednak zaznaczyć należy, że strony wywodziły zeń odmienne skutki prawne.

Przechodząc do rozważań prawnych należy wskazać, że kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje dwie postaci obowiązku alimentacyjnego między rozwiedzionymi małżonkami: zwykłą postać (art. 60 § 1 kro) oraz szerszą postać tego obowiązku (art. 60 § 2 kro).

Zgodnie z art. 60 § 2 kro, jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, choćby ten nie znajdował się w niedostatku.

Przepis ten (art. 60 § 2 kro) legł u podstaw obowiązku alimentacyjnego powoda względem pozwanej, ustalonego wyrokiem Sądu Okręgowego w sprawie rozwodowej stron.

Powód domagając się uchylenia swojego obowiązku alimentacyjnego względem byłej żony w kwocie po 300 zł miesięcznie opierał się na regulacji art. 138 kro w zw. z art. 61 kro zgodnie z którym w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego. Tym samym przedmiotem postępowania w niniejszej sprawie była, w myśl art. 138 kro, ocena zmiany stosunków uzasadniająca zmianę wysokości obowiązku alimentacyjnego.

Innymi słowy rozstrzygnięcie o żądaniu opartym na art. 138 kriop wymaga porównania stanu istniejącego w dacie uprawomocnienia się orzeczenia zasądzającego alimenty ze stanem istniejącym w dacie orzekania w niniejszej sprawie, zaś ewentualne modyfikacje zakresu obowiązku alimentacyjnego możliwe są tylko w przypadku ustalenia, iż zaistniały trwałe i istotne zmiany w zakresie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego bądź możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. To czy zmiany są takie zależy od tego kiedy ostatnio nastąpiła konkretyzacja stosunku alimentacyjnego i jakie okoliczności faktyczne powodują zmianę w zakresie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego czy możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentów.

Artykuł art. 138 kro wraz z art. 133 § 1 kriop i art.135 kriop był też podstawą prawną rozstrzygnięcia żądania obniżenia alimentów na rzecz małoletniej W.

Zgodnie z art. 133 § 1 kriop rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie jego utrzymania i wychowania. Artykuł ten określa jedną z przesłanek konkretyzacji obowiązku alimentacyjnego, a mianowicie brak możliwości samodzielnego utrzymania się uprawnionego dziecka. Kolejną przesłankę określa art. 135 kriop. Wedle niego zakres obowiązku alimentacyjnego kształtowany jest z jednej strony przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego, zaś z drugiej przez zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego. Natomiast zgodnie z treścią art. 138 krio zmiana , w tym podwyższenie czy obniżenie wysokości świadczenia alimentacyjnego, jest możliwa wówczas, gdy w sytuacji uprawnionego bądź zobowiązanego do alimentacji nastąpiła zmiana stosunków.

Ostatnia konkretyzacja stosunku alimentacyjnego między stronami miała miejsce w sprawie rozwodowej, która prawomocnie zakończyła się dnia 19.05.2011 r.

Od tego czasu sytuacja mieszkaniowa powoda nie uległa zmianie i nadal samodzielnie ponosi on koszty jego utrzymania. W jego sytuacji majątkowej zaszła zmiana o tyle, że obok mieszkania, którego jest właścicielem stał się też właścicielem samochodu osobowego zakupionego mu przez ojca (okoliczność niekwestionowana), którego koszty utrzymania również samodzielnie ponosi. Powód nie zmienił też miejsca swojej pracy, a jego średnie miesięczne zarobki netto wynoszą obecnie około (...) zł . Zarobki te nie uległy od czasu rozwodu istotnej i trwałej zmianie i mieszczą się obecnie w granicach (...) zł do (...) zł (poprzednio od (...) do 2,(...) zł). Powód nadal wymaga korekty wzroku i nosi soczewki kontaktowe ponosząc koszt ich zakupu. W sytuacji rodzinnej powoda zaszła zmiana przez to, że urodziła mu się druga córka, na którą łoży dobrowolnie po 400 zł miesięcznie (okoliczność niekwestionowana). Trudno uznać, by powód nie miał świadomości konsekwencji posiadania drugiego dziecka dla możliwości swojego dalszego utrzymania i płacenia dotychczasowej wysokości alimentów na rzecz byłej żony i starszej córki. Podobnie ma się sytuacja z przyjęciem darowizny samochodu, którego utrzymanie również istotnie obciąża jego budżet. Decydując się na posiadanie drugiego dziecka i przyjęcie darowizny powód, bądź analizował swoje możliwości zarobkowe i uznał, że podoła nowym wydatkom, bądź musiał się liczyć z nowymi możliwościami zarobkowymi. Nie mniej jednak błędne kalkulacje w tym zakresie i jak twierdzi pozostawienie mu około 200 zł miesięcznie na pozostałe utrzymanie oraz żądanie uchylenia alimentów na byłą żonę i ich obniżenia na starszą córkę, nie może skutkować niemożliwością zaspokojenia przez nie ich usprawiedliwionych potrzeb, a winno skłaniać powoda do racjonalizowania swych wydatków i oszczędności.

Od czasu rozwodu nie zmieniła się sytuacja mieszkaniowa, majątkowa i rodzinna A. W. (1) i małoletniej W.. Nie zmieniło się też rozpoznanie u A. W. jej choroby (...), nadal nie ma ona remisji objawów chorobowych, lecz w ostatnim okresie nastąpiło pogorszenie się jej stanu psychicznego.

Stan zdrowia psychicznego pozwanej nie był kwestionowany przez strony, jednak powód wyciągał z tego odmienne niż pozwana wnioski uważając, że mogłaby ona podjąć pracę i uzyskiwać dochody większe niż obecnie. Zdaniem Sądu powód nie wykazał tych okoliczności, a Sąd twierdzenia te uznał za gołosłowne. Powód wskazywał tu możliwość podjęcia przez nią pracy w zakładach pracy chronionej, z tym, że w C. jest tylko jeden taki zakład, a inne są w dalszej odległości od jej miejsca zamieszkania. Nadto wskazał, że są w Internecie oferty pracy dla osób niepełnosprawnych lub praca w M. jako sprzątaczki. Powód nie wykazał jednak, że wśród ofert pracy dla osób niepełnosprawnych, w zakładzie pracy chronionej w C. i w M. były takie dla osób chorych psychicznie z orzeczoną niezdolnością do pracy i ograniczeniami psychicznymi i funkcjonalnymi właściwymi dla A. W.. Nadto zauważyć trzeba, że zarówno lekarz internista oraz medycyny pracy, wskazując możliwość podjęcia przez pozwaną pracy chałupniczej czy w zakładzie pracy chronionej, ostateczną decyzją w tym zakresie pozostawiali lekarzowi psychiatrze i, jeśli chodzi o zakłady pracy chronionej, przez lekarza medycyny pracy takiego zakładu, który miałby orzec czy stan zdrowia pozwala na podjęcie pracy na konkretnym stanowisku. W związku z tym, że najpoważniejszym problemem zdrowotnym pozwanej jest jej choroba (...), Sąd uznał, że najbardziej miarodajna dla oceny możliwości podjęcia przez A. W. pracy jest opinia psychiatry. Na podstawie tej opinii uznał, że obecnie nie jest ona zdolna do podjęcia jakiejkolwiek pracy. Natomiast podjęcie pracy chałupniczej, np. sklejanie kopert, nawet przy pomocy jej matki, nie przyniesie dochodu, który w istotny sposób wpłynąłby na zwiększenie jej możliwości zarobkowych (sklejanie kopert – 3 zł miesięcznie).

Obecnie łączna wysokość miesięcznych dochodów A. W. (renta + zasiłek pielęgnacyjny) wynosi (...) zł. (poprzednio około 746 zł )

Sąd przeanalizował sytuację powoda w zakresie jego możliwości majątkowych i zarobkowych, a także sytuację pozwanej w kontekście jej usprawiedliwionych potrzeb. Tym samym poprzez porównanie warunków istniejących w dacie wyroku ustalającego obowiązek alimentacyjny powoda wobec pozwanej na kwotę 300 zł miesięcznie z warunkami obecnymi, Sąd mógł ocenić, czy zachodzi przesłanka z art. 138 kro, będąca jedyną podstawą uwzględnienia żądania uchylenia orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego na A. W..

Biorąc pod uwagę obecną sytuację stron, w dalszym ciągu istnieje wyraźna dysproporcja w ich dochodach.

Sąd w uzasadnieniu wyroku rozwodowego wskazał, że gdyby strony wówczas mieszkały razem ich łączne dochody wynosiłyby od (...) zł. do (...) zł., a więc na jednego małżonka przypadałaby kwota od (...) zł. do (...) zł. ( k. 269 akt (...)). Aby pozwana mogłaby dysponować taką kwotą, na zaspokojenie swoich i córki usprawiedliwionych potrzeb zasądzono alimenty od pozwanego w kwocie po 300 zł. miesięcznie na A. W. i po 450 zł miesięcznie na małoletnią W., co łącznie z rentą i zasiłkiem pielęgnacyjny dawało łączna kwotę około 1, (...) zł miesięcznie na dwie osoby. Natomiast pozwanemu pozostawałaby na jego wyłączne utrzymanie kwota od (...) zł do (...) zł.

Dokonując obecnie analogicznego wyliczenia wynika, że strony mieszkając razem dysponowałyby kwotą od ok. (...) zł., a więc na każdego z nich powinna przypadać kwota od około (...) zł miesięcznie. Tymczasem aktualna wysokość dochodów pozwanej w wysokości (...) zł miesięcznie skutkuje stwierdzeniem, że nadal utrzymuje się istniejąca od rozwodu dysproporcja dochodów stron. Nadal też utrzymuje się wynikające z rozwodu pogorszenie sytuacji materialnej pozwanej i nadal tylko ze swoich dochodów nie byłaby ona w stanie zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb.

Po potrąceniu obecnej wysokości alimentów na byłą żonę i córkę od średnich miesięcznych zarobków netto pozwanego otrzymuje on dochody w kwocie około (...) zł miesięcznie wyłącznie na zaspokojenie swoich usprawiedliwionych potrzeb. Natomiast A. W. na zaspokojenie swoich i córki usprawiedliwionych potrzeb pozostaje (...) zł miesięcznie ( renta+ zasiłek + alimenty), czyli kwota jedynie o 43 zł większa niż w 2011 r..

W ocenie Sądu od momentu wydania wyroku rozwodowego nie zaszły w zakresie możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego tak istotne i trwałe zmiany, które uzasadniałyby uchylenie alimentów zasądzonych na rzecz jego byłej żony i dlatego Sąd na mocy art. 138 kro w zw. z art. 61 kro i art. 60 § 2 kro – a contrario powództwo to oddalił.

Małoletnia W. W. (1) mając obecnie (...) lat jest w okresie intensywnego rozwoju fizycznego, psychicznego i intelektualnego. Zmieniła też poziom nauczania i jest uczennicą technikum. Rozwój fizyczny (wzrost, waga, zmiana sylwetki ) i czynne uprawiane sportu powoduje konieczność częstej zmiany odzieży i obuwia nie tylko z powodu zmiany ich rozmiarów, ale też z powodu ich zniszczenia. Odzież i obuwie kupowane dla małoletniej, jak to wynika z przedłożonych paragonów jest stosunkowo tanie, a więc i jakościowo gorsze, co również powoduje szybsze ich zużycie i konieczność nowych zakupów. Z tych powodów Sąd uznał zastrzeżenia powoda co do ilości zakupu odzieży i obuwia za niezasadny. Zmiana poziomu nauczania powoduje też zwiększenie jej potrzeb szkolnych. Rozwój fizyczny małoletniej spowodował również powstanie nowych, nie istniejących poprzednio potrzeb o charakterze higieniczno–sanitarno-kosmetycznych. Wszystko to spowodowało, że Sąd uznał, iż od czasu rozwodu w istotny i trwały sposób wzrosły usprawiedliwione potrzeby W.. Jej przeciętny miesięczny koszt utrzymania mieści się obecnie w granicach od (...) zł do (...) zł. (poprzednio ok. (...) zł). Koszty te biorąc pod uwagę wiek W. i zakres jej usprawiedliwionych potrzeb nie jest wygórowany.

Przy obecnej wysokości miesięcznych dochodów jej matki i alimentach od powoda w kwocie (...)zł , A. W. nie jest w stanie uzupełniająco łożyć na potrzeby córki, by w pełni zaspokoić jej usprawiedliwione potrzeby. Jedynie uzyskiwanie świadczenia wychowawczego w kwocie po (...) zł miesięcznie daje możliwość zaspokojenia potrzeb małoletniej. Świadczenie to nie wpływa jednak na zakres świadczenia alimentacyjnego zgodnie z art. 135 § 3 pkt 3 krop i Sąd go nie uwzględnił jako przesłanki obniżenia alimentów. Z powyższych względów uznając, że nastąpił istotny i trwały wzrost usprawiedliwionych potrzeb małoletniej W. i nie zastąpiło istotne i trwałe obniżenie możliwości zarobkowych powoda, a nadto uznając, że brak alimentów w dotychczasowej wysokości płaconych przez powoda, uniemożliwiłoby możliwość zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb małoletniej, Sąd powództwo o obniżenie alimentów, na mocy art. 138 kriop w zw. z art. 135 § 1 kriop – a contrario oddalił.

Biorąc pod uwagę trudną sytuację finansową powoda Sąd, na mocy art. 102 kpc, nie obciążył go kosztami procesu i obciążył nimi Skarb Państwa. W związku z tym na mocy § 6 pkt 3 w zw. z § 6a ust 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu orzeczono o kosztach zastępstwa procesowego jak w punkcie 4 sentencji.