Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 stycznia 2017r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Marek Motuk

Sędziowie: SA – Maria Mrozik- Sztykiel

SA – Paweł Rysiński (spr.)

Protokolant: – st. sekr. sąd. Małgorzata Reingruber

przy udziale Prokuratora Anny Adamiak

i oskarżycielki subsydiarnej P. Ż.

po rozpoznaniu w dniu 18 stycznia 2017 r. W.

sprawy A. Ż. urodz. (...) w L.
s. Z.

oskarżonego o czyn z art. 284 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez obrońcę oskarżonego, oskarżycielkę subsydiarną i Prokuratora

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie

z dnia 13 października 2016 r. sygn. akt V K 140/15

zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że oskarżonego A. Ż. uniewinnia od popełnienia zarzucanego mu czynu;

zasądza od oskarżycielki subsydiarnej P. Ż. na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe należne w sprawie, w tym 240 zł z tytułu opłaty.

UZASADNIENIE

Oskarżycielka subsydiarna oskarżyła A. Ż. o przywłaszczenie na jej szkodę, ze wspólnego konta bankowego małżonków, kwoty 345.000 zł, a więc o czyn z art. 284 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

Po rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie wyrokiem z dnia 13 października 2016 r. uznał oskarżonego za winnego tego, że:

- w dniu 9 listopada 2011 r. działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w krótkich odstępach czasu i z góry powziętym zamiarem, przywłaszczył pieniądze stanowiące małżeńską wspólność ustawową jego i jego żony P. Ż., w ten sposób, że ze wspólnego ich rachunku bankowego prowadzonego w (...) Bank (...) S A o nr (...) dokonał dwóch przelewów, odpowiednio w kwocie 130.000 zł i 215.000 zł, na należący wyłącznie do niego rachunek bankowy prowadzony w (...) Bank (...) S.A. o numerze (...), z tym, że w skład przelanych kwot wchodziła kwota 127.000,96 zł która nie wchodziła w skład ich majątku wspólnego, czym przywłaszczył sobie, na szkodę P. Ż., kwotę 217.999,04 zł wchodzącą w skład małżeńskiej wspólności ustawowej, stanowiącą mienie znacznej wartości tj. czynu z art. 284 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i za czyn ten na podstawie art. 284 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. skazał go, a na podstawie art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. wymierzył mu karę 1 roku pozbawienia wolności;

- na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności A. Ż. warunkowo zawiesił na okres próby 2 lat;

orzekł nadto o kosztach i opłatach.

Wyrok powyższy zaskarżyli apelacjami obrońca oskarżonego i prokurator – na korzyść oskarżonego oraz pełnomocnik oskarżycielki subsydiarnej – na jego niekorzyść.

Obrońca oskarżonego zarzucił wyrokowi obrazę przepisów postępowania oraz błędne ustalenia faktyczne, a równocześnie obrazę prawa materialnego, a to art. 284 § 1 k.k. w odniesieniu do znamion którego Sąd nie udowodnił, że skutkiem zachowań oskarżonego było wyłączenie z podziału majątku wspólnego składnika majątkowego, bądź rozporządzenie nim ponad udział w tym podziale przypadający oskarżonemu.

W konkluzji skarżący wniósł o uniewinnienie oskarżonego (ap. k. 121 – 128 akt).

Prokurator zarzucił wyrokowi błędne ustalenia faktyczne podczas, gdy oskarżony nie działał ze świadomością, że postępuje z rzeczą cudzą oraz nie działał z zamiarem zatrzymania rzeczy bez posiadania ku temu tytułu prawnego.

W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania (ap. k. 145 – 146 akt).

Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej zarzucił wyrokowi obrazę licznych przepisów postępowania i błędne ustalenie faktyczne. Twierdząc, iż skarży wyrok w całości w istocie, jak wynika z treści apelacji, zaskarżył jedynie ustalenie o wysokości kwoty przywłaszczonej przez oskarżonego, wnosząc o zmianę wyroku i przypisanie oskarżonemu przywłaszczenia na rzecz oskarżycielki kwoty 345.000 zł (ap. K. 134 – 139 akt).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zasadne okazały się zarzuty:

- obrazy prawa materialnego, wskazany w apelacji obrońcy, oskarżonego (rozumiany jako następstwo zarzutów):

- błędnych ustaleń w odniesieniu do przysługujących małżonkowi uprawnień wobec majątku wspólnego, zawarte w apelacjach prokuratora i obrońcy.

Istotne bowiem, jak trafnie wskazują obaj skarżący, specyfika małżeńskiej wspólności majątkowej nakłada na Sąd rozpoznający zarzut przywłaszczenia takiego mienia, konieczność ustalenia, czy rozporządzenie mieniem przez współmałżonka – bez wiedzy i zgody drugiego z nich – doprowadziło do nieodwracalnej szkody w majątku małżonka „pokrzywdzonego”. Rzecz bowiem w tym, iż realizacja stanowiącego o przywłaszczeniu składnika małżeńskiej wspólnoty majątkowej, zamiaru powiększenia swego majątku kosztem małżonka, musi polegać na „wyjęciu” z majątku wspólnego jego składnika po to, by składnik ten nie stał się w przyszłości przedmiotem podziału majątku wspólnego – z pokrzywdzeniem współmałżonka. Co więcej szkoda powstała w majątku współmałżonka musi mieć w zamierzeniu przywłaszczającego – nieodwracalny charakter (vide m. in. post. Sądu Najwyższego z dnia
3 kwietnia 2002 r. sygn. akt V KKN 275/00 i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 2004 r., sygn. akt V KKN 316/03).

W sprawie niniejszej natomiast Sąd Okręgowy ustalił jedynie w kwestii zamiaru z jakim działał oskarżony, że pieniędzmi stanowiącymi majątek wspólny oskarżony dysponował „jak swoimi, faktycznie włączył je do swojego majątku odrębnego. Takie zaś zadysponowanie majątkiem wspólnym … stanowi przywłaszczenie tego majątku” – k. 13 uzasadnienia.
I następnie: „A. Ż. od początku okazywał, że postępuje z pieniędzmi jak właściciel … włączył je do swojego majątku odrębnego”
(k. 14 uzasadnienia wyroku).

Takie ustalenia i oceny nie pozwalały jeszcze uznać, że zachowanie oskarżonego wyczerpało znamiona przywłaszczenia z art. 284 § 1 k.k.

Nie poczynił bowiem Sąd ustalenia wskazującego na leżący po stronie oskarżonego zamiar spowodowania nieodwracalnej szkody w majątku współmałżonka.

Tymczasem między małżonkami toczy się proces rozwodowy i sprawa o podział majątku wspólnego. Wniosek o podział majątku wniosła oskarżycielka subsydiarna (odpis – k. 74 i n. akt). Wartość majątku podlegającego podziałowi określiła w nim na 1.600.000 zł, wskazując m. in. na wchodzącą w skąd majątku nieruchomość z domem jednorodzinnym wartości ok. 900.000 zł. Wniosła o ustalenie, że udziały małżonków w majątku wspólnym są równe.

Już to tylko wskazuje, że w przekonaniu oskarżycielki subsydiarnej, oskarżony nie wyrządził w majątku wspólnym małżonków nieodwracalnej szkody, przez „wyjęcie” z tego majątku jego składnika w taki sposób, by nie stał on się w przyszłości przedmiotem podziału majątku wspólnego.

Przeciwnie – wartość majątku wspólnego małżonków i jego składniki, w szczególności nieruchomość z domem wyceniona na 900.000 zł, pozwala na rozliczenie udziałów małżonków w sposób uwzględniający sporną między nimi kwotę pieniędzy będącą przedmiotem niniejszej sprawy karnej.

To zaś wyklucza przypisanie oskarżonemu sprawstwa przestępstwa zarzucanego mu w subsydiarnym akcie oskarżenia.

W tym stanie rzeczy podzielając zarzuty błędnych ustaleń faktycznych zawartych w apelacjach obrońcy oskarżonego i prokuratora, które to ustalenia doprowadziły do przypisania oskarżonemu czynu z art. 284 § 1 k.k. mimo, że nie zostały spełnione znamiona tego przestępstwa (zarzut z apelacji obrońcy tyczący obrazy prawa materialnego, choć ten wolno stawiać jedynie wówczas, gdy nie kwestionuje się ustaleń faktycznych, dlatego można go jedynie uznać za następstwo wadliwych ustaleń, a nie zarzut samodzielny) – należało zmienić zaskarżony wyrok i A. Ż. uniewinnić od popełnienia zarzucanego mu w subsydiarnym akcie oskarżenia czynu.

Po myśli art. 436 k.p.k. Sąd Apelacyjny ograniczył rozpoznanie wniesionych środków odwoławczych do ww. uchybień, gdyż było to wystarczające do wydania orzeczenia. Rozpoznanie uchybień wskazanych w apelacji pełnomocnika oskarżycielki subsydiarnej byłoby – w tym stanie rzeczy – bezprzedmiotowe dla dalszego toku postępowania.

Z tych powodów orzekł Sąd jak w wyroku, rozstrzygając nadto na podstawie art. 632 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 640 k.p.k. o kosztach sądowych.