Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 listopada 2016 roku

Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie I Wydział Cywilny

w składzie :

Przewodniczący: SSR Bogusław Glinka

Protokolant: Joanna Bobrowska

po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2016 roku na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. w K.

przeciwko Powiatowi (...) Centrum (...) i Doradztwa Edukacyjnego w D.

o zapłatę 1 434,39 zł

I/  oddala powództwo;

II/  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Powód (...) spółka z o.o. w K. wniósł o wydani nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i zasądzenie od pozwanego Powiatu (...) Centrum (...) i Doradztwa Edukacyjnego w D. na swoją rzecz kwoty 1434,39 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 08.05.2013 r. do dnia zapłaty i kosztami procesu.

Na uzasadnienie wskazał, że powód prowadzi działalność w zakresie wytwarzania i handlu energią elektryczną i w ramach umowy z dania 31.10.2007 r. świadczył na rzecz pozwanego usługi, za które pozwany obowiązany był do zapłaty należności, także wynikających z dokumentów księgowych. Powód obciążył bowiem pozwanego notą obciążeniową nr 23/04/2013 na kwotę 1434,39 zł za rozwiązanie umowy w okresie trwania promocji (...) na podstawie Regulaminu tej promocji. Mimo wezwań do zapłaty pozwany nie uregulował ciążącego na nim zobowiązania.

W dniu 27 maja 2016 r. Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie, pod sygn. akt I Nc 982/16, wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, od którego pozwany wniósł w terminie sprzeciw, wobec czego nakaz utracił moc, a sprawa została rozpoznania w procesie.

Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty zarzucił po pierwsze przedawnienie roszczenia, następnie stosowanie klauzul niedozwolonych i regulaminów, które nie wiążą go jako konsumenta, a nadto podniósł, że nie otrzymał spersonalizowanej przesyłki, jaką miała dotrzeć do niego oferta promocji i regulamin, dodatkowo także, że żadna z osób upoważnionych do jego reprezentacji nie wyrażała zgody na wskazane warunki promocyjne i związanie umową, zawłaszcza, iż umowa z powodem została rozwiązana na skutek wyboru innego dostawcy prądu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 19 listopada 2007 r. pomiędzy poprzednikiem prawnym powoda (...) spółką z o.o. i (...) Centrum (...) i Doradztwa Edukacyjnego w D. (dalej określanym jako (...)), jako jednostki budżetowej Powiatu (...), została zawarta umowa sprzedaży energii elektrycznej nr (...)/2685/07/2, której przedmiotem była sprzedaż energii elektrycznej do lokalu odbiorcy przy ul. (...) w D., będącego w trwałym zarządzie od 28.01.2003 r. Umowa została zawarta na czas nieokreślony od 31.10.2007, a każda ze stron upoważniona była do jej rozwiązania w formie pisemnej z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia (§5 umowy). Integralną część umowy stanowiły Ogólne Warunki Umowy, które w § 9 ust. 2-4 przewidywały dla sprzedawcy uprawnienie do jednostronnej zmiany lub uzupełnienia warunków łączącej strony umowy w formie doręczenia Klientowi informacji o zmianie lub uzupełnieniu warunków umowy oraz informacji o prawie do wypowiedzenia umowy w przypadku braku akceptacji wprowadzonych zmian, a mianowicie klient, któremu doręczono zmienione warunki umowy jest nimi związany od dnia doręczenia, chyba że w terminie 14 dni od otrzymania, lecz nie później niż 21 dni od nadania przez sprzedawcę wypowie zawartą z nim umowę.

Bezsporne

W okresie od 01 maja 2011 r. do 31 grudnia 2012 r. na wniosek (...) z dnia 21 kwietnia 2011 r. strony łączył Regulamin (...), w okresie którego klient zobowiązywał się do kontynuowania umowy w okresie promocji, a w przypadku rozwiązania umowy obowiązany był zapłaty Organizatorowi promocji opłaty jednorazowej określonej w Rozdziale III punkt 9. Przystąpienie do (...) wymagało od Klienta złożenia wniosku i podpisania go przez osoby upoważnione do jego reprezentacji. Decyzje o zakwalifikowaniu wniosków podejmować miał Organizator według kolejności ich składania.

Bezsporne

w dniu 31 października 2012 r. Prezydent Miasta L. w imieniu członków Grupy Zakupowej na dostawę energii (postępowanie przetargowe nr (...).241.59.3.2012), w związku z wygraniem przetargu, udzielił (...) S.A. w R. pełnomocnictwa do wypowiedzenia umowy sprzedaży energii elektrycznej dla Punktów Poboru (...) Elektrycznej jednostek samorządu terytorialnego wraz z podległymi jednostkami statutowymi, spółek prawa handlowego oraz samorządowych jednostek kultury, wymienionych w załączniku nr 1 do pełnomocnictwa. Pozwany Powiat (...) był członkiem Grupy Zakupowej, uczestniczącej w przetargu. W załączniku nr 1 wśród jednostek organizacyjnych i punktów poboru pozwanego wymienione zostało także (...).

Bezsporne

Na skutek wypowiedzenia umowa zawarta z powodem uległa rozwiązania z dniem 31 marca 2013 r.

Bezsporne

W postępowaniu przetargowym zorganizowanym przez Grupę Zakupową uczestniczył dotychczasowy sprzedawca energii elektrycznej, powód jako oferent, jednak przetarg wygrał (...) S.A. Powód wiedział, że przegrał przetarg w chwili udzielania pełnomocnictwa (...) Obrót do rozwiązania z nim umowy.

Domniemanie faktyczne

Powód opracował kolejny Regulamin (...) przeznaczony dla odbiorców korzystających z dotychczasowej (...). W regulaminie tym przewidziano objecie promocją i warunkami Regulaminu każdego adresata promocji, któremu zostanie wysłane powiadomienie o zakwalifikowaniu do promocji, według własnego wyboru, bądź drogą sms, telefonicznie, drogą elektroniczną lub pocztą tradycyjną, przy czym warunkiem skorzystania z promocji poprzez pocztę tradycyjną w formie spersonalizowanej przesyłki pocztowej, której odebranie miało stanowić akceptację dla warunków promocji, a brak akceptacji wymagał złożenia w terminie 14 dni oświadczenia na piśmie o braku akceptacji (...) (Rozdział II pkt 5-6). W Rozdziale II Z. (...) ( pkt 9) zawarte zostało zobowiązanie klienta do nierozwiązywania umowy do dnia 30 września 2014 r., a w przypadku rozwiązania umowy w okresie promocji Klient zobowiązany był zapłacić Organizatorowi (...) jednorazową opłatę stanowiącej iloczyn ilości energii elektrycznej wyliczonej dla okresu pozostałego do zakończenia obowiązywania promocji, na podstawie średniego poboru za okres od początku obowiązywania umowy, nie dłużej niż ostatnich 12 miesięcy oraz stawki jednostkowej 50 zł/MWh (netto).

Bezsporne

Powód wysłał do (...) ulotkę informującą o wprowadzeniu (...), którą pracownik Centrum odebrał w dniu 19 listopada 2012 r. Przesyłka nie zawierała Regulaminu (...).

Dowód: zeznania świadka E. P.

W dniu 23 kwietnia 2013 r. po rozwiązaniu umowy, na skutek wygrania przetargu na sprzedaż energii elektrycznej przez (...) S.A., powód obciążył (...) kwotą 1434,39 zł tytułem „niewywiązania się z warunków Regulaminu (...).

(...) odmówiło zapłaty należności wynikającej z noty obciążeniowej, kwestionując związanie Regulaminem (...), podstawę obciążenia opłata i wyliczenia należności. Strony dokonały wielokrotnej wymiany pism, w których podtrzymywały swoje stanowisko.

Dowód: nota obciążeniowa nr 23/04/2013

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie niespornych okoliczności dotyczących łączącej strony umowy sprzedaży energii elektrycznej, związania promocją Gwarancja R. i rozwiązania umowy na skutek przeprowadzenia zamówienia publicznego, które znajdowały potwierdzenie w złożonych przez powoda dokumentach. Co do udziału w przetargu i jego przegrania przez powoda zastosowano domniemanie faktyczne wynikające z faktów przedstawionych przez powoda, a mianowicie skoro nowemu sprzedawcy, który wygrał przetarg udzielono pełnomocnictwa do rozwiązania dotychczasowych umów między innymi z powodem, który sprzedawał energię elektryczną pozwanemu, to wnioskować można, że dotychczasowy sprzedawca brał udział w przetargu, a następnie wiedział o jego wynikach i wyborze innej oferty, co należy uznać za oczywiste. Co do zawartości przesyłki doręczonej pozwanemu (...) w dniu 19 listopada 2012 r. Sąd oparł się na zeznaniach świadka dyrektora Centrum.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie jest zasadne i nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że stanowisko pozwanego odnośnie statusu (...) jako konsumenta i oparcie się na ochronie konsumenta nie jest trafne, gdyż zgodnie z art. 22 ¹ k.c. za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Nie jest też trafna argumentacja o konieczności złożenia przez osoby uprawnione do reprezentacji (...) oświadczenia o przystąpieniu do Regulaminu (...). Mianowicie z art. 384 ¹ k.c. wzorzec wydany w czasie trwania stosunku umownego o charakterze ciągłym wiąże drugą stronę, jeżeli zostały zachowane wymagania określone w art. 384 k.c., a strona nie wypowiedziała umowy w najbliższym możliwym terminie wypowiedzenia. Z treści art. 384 k.c. wynika związanie drugiej strony wzorcem umowy, w szczególności ogólnymi warunkami umowy, wzorem umowy lub regulaminem, jeżeli został jej doręczony przed zawarciem umowy, a gdy posługiwanie się taki wzorcem jest w stosunkach danego rodzaju zwyczajowo przyjęte, wiąże on także wtedy, gdy druga strona mogła się z łatwością dowiedzieć o jego treści. Także sposób jednostronnej zmiany umowy przewidziany został w pierwotnie zawartej umowie sprzedaży energii elektrycznej z 2007 r. (§ 9 ust. 2-4 OWU). Brak akceptacji dla zmiany warunków wymagał złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy. Podsumowując umowa stron i przepisy kodeksu cywilnego dopuszczały taką formę zawarcia lub zmiany umowy o charakterze ciągłym, a taką była niewątpliwie umowa sprzedaży energii elektrycznej, zawarta z poprzednikiem prawnym powoda i kontynuowana przez powoda.

W okolicznościach sprawy należy jednak uznać, że dopuszczając uprawnienie powoda do jednostronnego wprowadzenia zmian umowy poprzez wprowadzenie promocji Gwarancja Ceny i ograniczenie możliwości jej wypowiedzenia w okresie promocji z zastrzeżeniem kary umownej, czynności tę należy uznać za nieskuteczną, stanowiącą nadużycie prawa, nie korzystające z ochrony i powodujące oddalenie powództwa. Mianowicie, jeśli powód, który przetarg przegrał i wie, że umowa z nim zostanie rozwiązana w najbliższym czasie, a wyniki przetargu znane były przed 31.10.2012 r., kiedy to wygrywającej Spółce udzielono pełnomocnictwa do rozwiązania umów z dotychczasowymi sprzedawcami, to opracowanie regulaminu promocji, który miałby związać wielu dotychczasowych odbiorców i wysłanie oferty do pozwanego po tej dacie (14.11.2012 r.) należy uznać za zachowanie stanowiące nadużycie prawa do jednostronnej zmiany umowy i uniemożliwienie, bądź utrudnienie pozwanemu rozwiązanie dotychczasowej umowy przez wprowadzenie okresowego zobowiązania do nie rozwiązywania umowy. Ma to istotne znaczenie, gdy z dokumentacji przetargowej musiało wynikać, że członkowie Grupy Zakupowej udzieli pełnomocnictw Prezydentowi L. do prowadzenia przetargu, zawarcia umów i rozwiązania dotychczasowych. Zgodnie z art. 5 k.c. nie można czynić ze swojego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego; takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Złapanie przez powoda (...) w swoistą „pułapkę” stanowi więc, w ocenie Sądu, zachowanie sprzeczne ze społeczno-gospodarczym jego przeznaczeniem, zwłaszcza poprzez przekształcenie umowy z bezterminowej na częściowo okresową, z karą umowną za przedterminowe rozwiązanie w obliczu przegrania przetargu i zakończenia współpracy. Nie bez znaczenia dla oceny postępowania powoda ma wprowadzenie odmiennego od poprzedniego regulaminu promocji sposobu przestąpienia do tej promocji. W Regulaminie Gwarancja R. wymagane było złożenie oświadczenia na piśmie przez osoby uprawnione do reprezentacji klienta o przystąpieniu do tej promocji, natomiast w Regulaminie Gwarancja Ceny wprowadzono odmiennie obowiązek złożenia oświadczenia o braku akceptacji dla tej promocji, co mogło być nieczytelne dla klienta, który uprzednio wyrażał chęć zmiany umowy i przystąpienia do promocji.

W dalszych rozważaniach należy poddać w wątpliwość, czy mimo uprawnienia doszło do dokonania zmian umowy w tym trybie, gdyż sam Regulamin promocji Gwarancja Ceny wymagał skierowania do klienta spersonalizowanej przesyłki. Nie można uznać za taką przesyłkę wprawdzie nadaną listem poleconym, jednak zawierającą niespersonalizowaną ofertę/ulotkę kierowaną do wszystkich odbiorców korzystających z wcześniejszych promocji, bez wskazania indywidualnie oznaczonych warunków zmiany umowy. Przedstawiciel (...) zaprzeczył, by wraz z ulotką doręczony został regulamin promocji, a powód mimo tego zarzutu nie przedstawił dowodów przeciwnych, choćby z ksiązki korespondencji, w której z pewnością rejestrowano przesyłki przychodzące, zwłaszcza polecone. Z tej przyczyny, skoro regulamin nowej promocji nie został doręczony w sposób w nim przewidziany nie mógł wiązać pozwanego Centrum.

Ponadto, nawet gdyby uznać, że umowa została zmieniona w trybie jednostronnym, a pozwany nie złożył oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, to należy stwierdzić, że roszczenie o zapłatę kary umownej uległo przedawnieniu, co zarzucał pozwany w sprzeciwie i dalszych pismach procesowych. Jeżeli bowiem umowa została rozwiązana ze skutkiem na 31 marca 2013 r., to roszczenie o zapłatę kary umownej stało się wymagalne w dniu 8 kwietnia 2013 r. stosownie do art. 120 § 1 k.c., zgodnie z którym, jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Powód mógłby podjąć czynność (wystawić notę, wezwać do zapłaty) niezwłocznie po rozwiązaniu umowy, czyli w ciągu tygodnia (powszechnie przyjmowany termin do niezwłocznego podjęcia czynności), późniejsze wystawienie noty nie znalazłoby uzasadnienia i nie wpływałoby na bieg terminu przedawnienia, który rozpoczął już bieg, a zatem wniesieniu powództwa w dniu 18 kwietnia 2016 r. (czy nawet nadanie go pocztą 14 kwietnia 2016 r. ) oznacza wniesienie po upływie terminu przedawnienia, który dla roszczeń z działalności gospodarczej powoda wynosi 3 lata, zgodnie z art. 118 k.c. Stosownie do art. 117 § 2 k.c. po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, może uchylić się od jego zaspokojenia. Pozwany uchylił się podnosząc zarzut przedawnienia. Zatem z tej przyczyny powództwo zostałoby oddalone.

Wreszcie konieczne jest wskazanie, co zarzucał także pozwany, że powód nie wykazał podstawy wyliczenia kary umownej mającej wynikać z rozdziału III pkt 9 Regulaminu promocji Gwarantowana Cena, czyli jakie zużycie energii elektrycznej i z jakiego okresu było podstawą naliczenia dochodzonej opłaty. Tym samym powód, wbrew ciężarowi dowodu wynikającego z art. 6 k.c., nie wykazał zasadności roszczenia pod względem wysokości, co także miałoby wpływ na oddalenie powództwa, jako nie udowodnionego.

Mając powyższe argumenty na względzie Sąd oddalił powództwo w całości.

Skoro powód przegrał sprawę, to stosownie do art. 98 k.p.c. zobowiązany jest zwrócić przeciwnikowi koszty procesu, które stanowiły jedynie koszty zastępstwa radcy prawnego w stawce minimalnej, zgodnie z § 2 pkt 2 w zw. z § 15 rozporządzenia MS z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, w brzmieniu obowiązującym w chwili wniesienia pozwu, tj. w wysokości 360 zł.