Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 grudnia 2016 r.

Sąd Rejonowy we Włocławku Wydział I Cywilny

Przewodniczący : SSR Monika Drzewiecka

Protokolant : st. sekr. sądowy Wioletta Rosołowska

po rozpoznaniu w dniu 01 grudnia 2016 r. na rozprawie

sprawy z powództwa : (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G.

przeciwko : K. P.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej K. P. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. kwotę 690 zł (sześćset dziewięćdziesiąt złotych) z odsetkami:

-

umownymi w wysokości czterokrotności kwoty kredytu lombardowego NBP od kwoty 686,80 zł (sześćset osiemdziesiąt sześć złotych osiemdziesiąt groszy) od dnia 02 czerwca 2015r. do dnia zapłaty, z tym zastrzeżeniem, że od dnia 01 stycznia 2016r. wysokość tych odsetek nie może przekraczać wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie,

-

ustawowymi od kwoty 3,20 zł (trzy złote dwadzieścia groszy) od dnia 02 czerwca 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r. i ustawowymi za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016r. do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanej K. P. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. kwotę 30,30 zł (trzydzieści złotych trzydzieści groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

4.  zasądza od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego we Włocławku na rzecz adwokata P. W. kwotę 221,40 zł (dwieście dwadzieścia jeden złotych czterdzieści groszy) wraz z wliczonym podatkiem VAT tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej przez pełnomocnika wyznaczonego z urzędu.

UZASADNIENIE

W dniu 02 czerwca 2015 roku powód (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G., wytoczył w elektronicznym postępowaniu upominawczym przeciwko K. P. powództwo o zapłatę kwoty 707,19 zł wraz z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP od dnia 02 czerwca 2015r. liczonymi od kwoty 686,80 zł i odsetkami ustawowymi od dnia 3,39 zł od dnia 02 czerwca 2015r. do dnia zapłaty oraz wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, że pozwana K. P. zaciągnęła pożyczkę w kwocie 796,80 zł, którą winna spłacić w 40 tygodniowych ratach w wysokości 19,92 zł począwszy od czternastego dnia zawarcia umowy pożyczki, w każdym kolejnym tygodniu. Pozwana dokonała łącznie wpłat na kwotę 110 zł, które zostały zaksięgowane w kwocie 110 zł na poczet kapitału. W związku z brakiem spłat zgodnych z warunkami ustalonymi umową pożyczki, powód w dniu 24 lutego 2015r. wezwał listownie pozwaną do zapłaty zaległych rat w terminie 7 dni od otrzymania wezwania, a następnie w dniu 08 kwietnia 2015r. złożył oświadczenie o wypowiedzeniu umowy pożyczki z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia. Niezapłacona część należności stała się wymagalna z dniem 15 maja 2015r. W dniu 08 kwietnia 2015r. powód skierował do pozwanej ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty. Pozwana nie uregulowała swojego zobowiązania.

W dniu 16 czerwca 2015 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie wydał nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, od którego pozwana wniosła sprzeciw.

Postanowieniem z dnia 20 lipca 2015r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie przekazał sprawę do rozpoznania tutejszemu Sądowi.

W sprzeciwie złożonym na formularzu urzędowym pozwana K. P. wniosła o oddalenie powództwa, o przyznanie jej pełnomocnika z urzędu oraz o zwolnienie od kosztów sądowych. Pozwana podniosła, że wpłat dokonywała do rąk przedstawicielowi powoda, nie otrzymywała żadnych potwierdzeń wpłat; nie otrzymała harmonogramu spłat pożyczki. Pozwana wniosła aby powód przedstawił dokumentację wpłat pozwanej; innych wniosków dowodowych pozwana nie złożyła.

W odpowiedzi na sprzeciw od nakazu zapłaty, powód podtrzymał swoje stanowisko w sprawie. Powód podał, że pozwana dokonała dwóch wpłat: w dniu 19 grudnia 2014r. w kwocie 60 zł i w dniu 07 marca 2015r. w kwocie 50 zł. Wysokość udzielonej pożyczki wynosiła 796,80 zł, spłacona kwota została zaliczona na poczet kapitału, powód domaga się zatem zasądzenia kwoty 686,80 zł wraz z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Powód żąda także zasądzenia kwoty 3,39 zł tytułem odsetek karnych naliczonych od dnia następnego po dniu postawienia wierzytelności w stan wymagalności od dnia 16 maja 2015r. do dnia w wniesienia pozwu; oraz o zasądzenie kwoty 17 zł tytułem poniesionych koszów działań windykacyjnych. Powód wskazał, że pozwana w dniu podpisania umowy otrzymała egzemplarz umowy pożyczki. Powód wysyłał wezwania do zapłaty na adres wskazany w umowie pożyczki, który również widnieje w sprzeciwie od nakazu zapłaty. Pozwana nie przysłała pozwanemu żadnego pisma ani nie kontaktowała się telefonicznie z powodem w sprawie harmonogramu spłaty pożyczki. Powód podkreśla, że każda z 29 prób kontaktu telefonicznego z pozwaną kończyła się niepowodzeniem. Pozwana zgodnie z zasadą ciężaru dowodu powinna przedłożyć potwierdzenia dokonania wpłat pożyczki.

Postanowieniem z dnia 05 września 2016r. Sąd Rejonowy we Włocławku zwolnił pozwaną od kosztów sądowych w całości oraz ustanowił dla pozwanej pełnomocnika z urzędu w osobie adwokata.

Na rozprawie w dniu 01 grudnia 2016r. pełnomocnik pozwanej oświadczył, że podtrzymuje twierdzenia zawarte w sprzeciwie od nakazu zapłaty i wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów. Nie złożył żadnych wniosków dowodowych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 19 grudnia 2014 roku powód (...) Sp. z o.o. z siedzibą w G. udzielił pozwanej K. P. pożyczki w kwocie 796,80 zł, na okres do 02 października 2015r., którą pozwana zobowiązała się zwrócić w 40 tygodniowych ratach, w wysokości 19,92 zł.

W umowie zastrzeżono także, że w przypadku zwłoki z zapłatą dwóch pełnych rat pożyczki pożyczkodawca może wypowiedzieć umowę pożyczki z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia, po uprzednim bezskutecznym uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy do zapłaty zaległych rat w terminie 7 dni, od otrzymania wezwania. Po upływie terminu wypowiedzenia pożyczkodawca ma prawo dochodzić od pożyczkobiorcy całości niespłaconych należności wynikających z umowy oraz domagać się od pożyczkobiorcy odsetek karnych za opóźnienie w zapłacie zaległej kwoty pożyczki zgodnie z art. 481 kc. Roczna stopa oprocentowania zadłużenia przeterminowanego tj. stopa odsetek karnych za opóźnienie jest stopą zmienną i równa się czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP. W przypadku opóźnienia w spłacie przez pożyczkobiorcę którejkolwiek z rat pożyczki, pożyczkobiorca może w czasie trwania umowy podjąć działania windykacyjne i obciążyć pożyczkobiorcę kosztami tych działań. (§ 7 umowy).

W umowie zastrzeżono także, że pożyczkodawca może naliczyć nie więcej niż 17 zł łącznie za wysłaną korespondencję: 7 zł za wysłanie pierwszego wezwania do zapłaty kierowanego do pożyczkobiorcy listem zwykłym i 10 zł za ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty wysłane listem poleconym.

Dowód: okoliczności bezsporne, umowa pożyczki– k. 16-16v

Pozwana nie dokonywała terminowej spłaty pożyczki. Pismem z dnia 24 lutego 2015 roku powód wezwał pozwaną do zapłaty zadłużenia w wysokości 106,36 zł w terminie 7 dni od otrzymania wezwania, w tym do zapłaty kwoty 7 zł tytułem opłaty za korespondencję.

W dniu 08 kwietnia 2015 roku powód skierował do pozwanej wypowiedzenie umowy pożyczki i wezwał K. P. do niezwłocznej spłaty zadłużenia g stanu na dzień 08 kwietnia 2015r. w wysokości 185,88 zł, w tym 17 zł kosztów korespondencji; powód wskazał, że poza w/w kwotą pozwana jest zobowiązana do terminowej spłaty bieżących rat pożyczki wymagalnych po 08 kwietnia 2015r. Jeżeli wypowiedzenie stanie się skuteczne, oznacza to wygaśnięcie umowy pożyczki i obowiązek natychmiastowej spłaty całej wymagalnej kwoty wraz z odsetkami karnymi za zwłokę, licznymi od dnia następnego po dniu skuteczności wypowiedzenia do dnia całkowitej zapłaty.

W dniu 08 kwietnia 2015r. powód wystosował do pozwanej ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty kwoty 185,88 zł w terminie 7 dni, w nawiązaniu do wypowiedzenia umowy pożyczki z dnia 08 kwietnia 2015r.

Dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 24.02.2015r. – k. 17; wypowiedzenie umowy pożyczki wraz z potwierdzeniem nadania – k. 18-19; ostateczne wezwanie do zapłaty z dnia 08.04.2015r. wraz z dowodem nadania – k. 20-21

Sąd zważył, co następuje:

Niniejsza sprawa podlegała rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym. Powództwo zasługuje na uwzględnienie w części. Ustalając stan faktyczny w sprawie Sąd oparł się na dowodach z dokumentów, które w toku postępowania sądowego nie zostały skutecznie zakwestionowane przez żadną ze stron, a ich prawdziwość i rzetelność w ocenie Sądu nie budziły wątpliwości.

Podstawę prawną rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie stanowi przepis art. 720 k.c., który stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 505 ⁵ k.p.c. w postępowaniu uproszczonym okoliczności faktyczne, zarzuty i wnioski dowodowe nie zgłoszone w pozwie, odpowiedzi na pozew, na pierwszym posiedzeniu przeznaczonym na rozprawę lub w sprzeciwie od wyroku zaocznego mogą być rozpoznawane tylko wtedy, gdy strona wykaże, że nie mogła ich powołać wcześniej lub gdy potrzeba ich powołania wynikła później. Podkreślić przy tym należy, iż zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zgodnie z aktualnymi przepisami kodeksu postępowania cywilnego w związku z powrotem do zasady kontradyktoryjności postępowania sądowego, to na samych stronach ciąży obowiązek wykazania prawdziwości swych twierdzeń i przedstawiania na ich potwierdzenie dowodów. To strony winne są obecnie dążyć do wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy. Bierność strony w tym zakresie nie obliguje Sądu do przeprowadzenia postępowania dowodowego z urzędu. Nie jest więc rzeczą Sądu przeprowadzanie nie zawnioskowanych dowodów w celu wyjaśnienia istoty sprawy ani też poszukiwanie stosownych środków dowodowych, tym bardziej, że strony były reprezentowane przez fachowych pełnomocników.

Wskazać w tym miejscu należy, iż zgodnie z ciężarem dowodów, to na pozwanej spoczywał ciężar wykazania, iż spłaciła swoje zobowiązanie wobec powoda. Powód wskazał, iż pozwana zapłaciła łącznie kwotę 110 zł, zaprzeczył twierdzeniom pozwanej, iż całość zobowiązania została uregulowana. W związku z powyższym, Sąd na przyjął za prawdziwe twierdzenia powoda zawarte w pozwie i w pismach procesowych w szczególności te, w których powód wskazuje na zaprzestanie przez pozwaną spłaty zobowiązania, w których podaje kwotę dokonanej przez pozwaną spłaty zobowiązania wynikającego z zawartej przez strony postępowania umowy pożyczki oraz te, w których stwierdza, że pozwana mimo wypowiedzenia umowy pożyczki i postawienia w stan wymagalności pozostałej do zapłacenia wierzytelności, nie uregulowała zadłużenia, nie zwracała się nigdy do powoda w sprawie problemu z harmonogramem spłaty pożyczki i kwitowaniem spłat.

Na podstawie materiału dowodowego zaoferowanego przez powódkę Sąd ustalił, że w chwili wniesienia pozwu zobowiązanie pozwanej wobec powódki wynosiło zdaniem powoda 707,19 zł, w tym 686,80 zł tytułem zobowiązania głównego, 3,39 zł tytułem odsetek karnych naliczonych od kapitału od dnia następnego po postawieniu wierzytelności w stan natychmiastowej wymagalności do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu oraz 17 zł tytułem kosztów korespondencji (opłaty windykacyjne). Wskazać należy, iż przedmiotowa pożyczka wynosiła 796,80 zł, z czego pozwanej wypłacono kwotę 400 zł, 226,20 zł stanowiła kwota opłaty wstępnej i 170,60 zł opłata za obsługę pożyczki w domu.

Strona powodowa naliczyła pozwanej kwotę 17 zł z tytułu podjętych działań windykacyjnych za wysłanie wezwań do zapłaty. Wskazane opłaty za czynności windykacyjne zostały zastrzeżone w zawartej przez strony umowie pożyczki, jako obciążające pozwaną w razie niewykonania umowy pożyczki przez pożyczkobiorcę.

Zgodnie z treścią przepisu art. 353 § 1 k.c., strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Cytowany przepis jednoznacznie zakreśla granicę swobody umów wskazując, że ta jest ograniczona w szczególności przepisami ustawy. Takim przepisem ograniczającym swobodę umów jest między innymi przepis art. 385 ¹ § 1 k.c., który znajduje zastosowanie do wszystkich umów konsumenckich. Zgodnie z jego treścią, postanowienia umowy zawartej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (art. 385 ¹ § 3 k.c.).

Okoliczności niniejszej sprawy wskazują na to, że w odniesieniu do zastrzeżonych w umowie należności za czynności pożyczkodawcy w postaci wezwań do zapłaty – kwestie te nie były z pozwaną jako konsumentem indywidualnie uzgadniane, a niewątpliwie kształtują jej obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając interesy konsumenta. Należy zatem uznać, że postanowienia te nie wiążą pozwanej, gdyż w tym zakresie spełnione są przesłanki z art. 385 ¹ § 1 k.c. Umowa pożyczki została zawarta pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem. Pozwana jako pożyczkobiorca nie miała rzeczywistego wpływu na treść tych postanowień umownych, które zostały jej narzucone w omawianym zakresie przez pożyczkodawcę. Powód posługiwał się wzorcem umowy w omawianym zakresie, zaś kwestionowane postanowienia umowne o kosztach obciążających pożyczkobiorcę w przypadku niewykonania zobowiązania zostały przejęte z wzorca umowy zaproponowanej pozwanej jako konsumentowi przez kontrahenta. Omawiane postanowienia umowy pożyczki kształtują określony obowiązek konsumenta, w sposób niezgodny z dobrymi obyczajami, gdyż zastrzegają dodatkowe opłaty w wygórowanej wysokości, które w dodatku zostały z góry ściśle i dokładnie określone aczkolwiek tylko odnośnie wezwań do zapłaty. Podkreślić należy, iż koszty pozostałych czynności windykacyjnych, którymi można obciążyć pożyczkobiorcę nie zostały ustalone w umowie.

W tym miejscu podkreślić również należy, że zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, zapadłym w sprawie o sygn. akt XVII AmC 624/09, za niedozwolone i zakazane do wykorzystywania w obrocie z konsumentami zostały uznane postanowienia wzorców umownych nakładających na kredytobiorcę obowiązki w postaci konieczności poniesienia kosztów związanych z monitorowaniem kredytobiorcy, w przypadku niewykonania zobowiązań wynikających z umowy – a dotyczyło to kosztów telefonicznych upomnień, korespondencji kierowanej do kredytobiorcy związanej z nieterminową spłatą kredytu w postaci zawiadomień, upomnień itp., wyjazdu interwencyjnego do kredytobiorcy. Analogicznie orzekł Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w wyroku z dnia 9 października 2006 roku w prawie o sygn. akt XVII Amc 101/05.

W konsekwencji należy uznać, że zastrzeżenie dochodzenia od pozwanej zapłaty opłat za monity, upomnienia, wezwania do zapłaty i czynności windykacyjne są niedozwolonymi postanowieniami umownymi, a jako takie – w świetle przepisu art. 385 ¹ § 1 k.c. – nie wiążą pozwanej.

Dodatkowo wskazać należy, że uwzględniając wysokość opłat, o których mowa wyżej, a także to, że już w samej umowie ustalono je na stałym poziomie niezależnie od kosztów faktycznie poniesionych w związku z podjęciem określonych czynności, obciążenie nimi pożyczkobiorcy można również rozważać w kategoriach kary umownej w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego za niewykonanie w terminie świadczenia pieniężnego. Wszelkie bowiem dodatkowe opłaty, jak opłaty za czynności windykacyjne, czy też związane z uzyskaniem informacji finansowych o pożyczkobiorcy, muszą mieć uzasadnienie ekonomiczne i nie mogą być określone w sposób dowolny.

W konsekwencji, Sąd w omawianym zakresie - co do należności z tytułu kosztów windykacyjnych (wezwań, upomnień) w wysokości 17 zł uznał je za świadczenia nienależne. Zatem zobowiązanie pozwanej wynosiło na chwilę wniesienia pozwu jedynie kwotę niespłaconej należności głównej – 686,80 zł wraz z odsetkami karnymi. Odnosząc się do naliczonych przez powoda odsetek w kwocie 3,39 zł, należy wskazać, że zostały one zawyżone i powinny wynosić 3,20 zł. Zatem biorąc powyższe pod uwagę, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 690 zł, wraz z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP od kwoty 686,80 zł od dnia 02 czerwca 2015r. do dnia zapłaty, z tym zastrzeżeniem, że od dnia 01 stycznia 2016r. wysokość tych odsetek nie może przekraczać wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie; Sąd zasądził również od kwoty 3,20 zł odsetki ustawowe od dnia 02 czerwca 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r. i odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 01 stycznia 2016r. do dnia zapłaty w pozostałej części Sąd powództwo oddalił – o czym orzeczono w pkt. 1 i 2 wyroku. O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 418 kc i § 7 ust. 3 umowy pożyczki.

O kosztach procesu Sąd orzekł w pkt. 3 wyroku, na podstawie art. 98 kpc, zasądzając od pozwanej na rzecz powoda kwotę 30,30 zł.

W punkcie 4 wyroku, Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokata P. W. kwotę 221,40 zł tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawej udzielonej pozwanej K. P. z urzędu, na podstawie § 1 ust. 3, § 2 ust. 1 i 3, § 4, § 6 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (…). /j.t. Dz. U. 2013, poz. 461/