Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 stycznia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 26 stycznia 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku H. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania H. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 3 kwietnia 2015r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż zobowiązuje organ rentowy do przeliczenia należnej ubezpieczonemu emerytury przy uwzględnieniu uzyskanego przez niego wynagrodzeniu w wysokości:

- w 1983 roku- 325.665,00 złotych,

- w 1984 roku- 452.044,00 złotych,

- w 1985roku- 661.567,00 złotych,

- w 1986 roku- 730.929,00 złotych,

- w 1987 roku- 863.510,00 złotych,

- w 1988 roku- 1.264.062,00 złotych,

- w 1989roku- 4.779,680,00 złotych,

- w 1990 roku- 23.120.899,00 złote.

Sygn. akt V U 552/15

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia 3 kwietnia 2015 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił H. M. prawa do przeliczenia emerytury.

W odwołaniu z dnia 11 maja 2015 roku, wnioskodawca H. M. wniósł o zmianę podstawy wymiaru obliczenia emerytury.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w T. wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił następujący stan faktyczny:

H. M., urodzony dnia (...), złożył w dniu 18 kwietnia 2011 roku wniosek o emeryturę (dowód: wniosek o emeryturę k. 433-435 akt ZUS)

Decyzją z dnia 10 maja 2011 roku, ZUS przyznał wnioskodawcy emeryturę od (...) 2011 roku tj. od osiągniecia wieku emerytalnego. Przy ustalaniu wysokości świadczenia przyjęto najkorzystniejszy wariant. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 172,10%. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 172,10% przez kwotę bazową wynoszącą 2.822,66 zł. wyniosła 4.857,80 zł. Do ustalenia wysokości emerytury uwzględniono 30 lat, 6 miesięcy okresów składkowych oraz 1 rok, 3 miesiące okresów nieskładkowych (dowód: decyzja z dnia 10 maja 2011 roku k. 497-498 akt ZUS).

W dniu 29 stycznia 2015 roku skarżący wniósł o przyjęcie do ustalenia podstawy wymiaru emerytury wynagrodzeń podanych przez pracodawcę w kartach wynagrodzeń z (...) potwierdzone przez Archiwum Ministerstwa Gospodarki. Na przekazanych kartach wynagrodzeń znajduje się wpis pracodawcy o wysokości wynagrodzenia do emerytury i na podstawie przekazanych kart wynagrodzeń zdaniem odwołującego powinno być ono następujące:

- 1983 roku – 325.665,00 zł ZUS przyjął: 292.724,00 zł

- 1984 roku – 452.044,00 zł ZUS przyjął: 371.021,00 zł

- 1985 roku – 661.567,00 zł ZUS przyjął: 602.865,00 zł

- 1986 roku – 730.929,00 zł ZUS przyjął: 678.277,00 zł

- 1987 roku – 863.510,00 zł ZUS przyjął: 780.287,00 zł

- 1988 roku – 1.264.062,00 zł ZUS przyjął: 1.139.862,00 zł

- 1989 roku – 4.779.680,00 zł ZUS przyjął: 4.412.220,00 zł

- 1990 roku – 23.120.899,00 zł ZUS przyjął: 21.310.548,00 zł

(dowód: pismo z dnia 29 stycznia 2015 roku k. 502 akt ZUS)

Pismem z dnia 9 lutego 2015 roku, ZUS poinformował, że przy wydaniu decyzji z dnia 10 maja 2011 roku w latach 1983,1984, 1988, 1989, 1990 do ustalenia podstawy wymiaru przyjęto wszystkie te składniki, które nie budziły wątpliwości, co do tego, że stanowiły podstawę ubezpieczenia społecznego. Za lata 1985-1987 przyjęto wynagrodzenie na podstawie zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 17 lutego 1991 roku, w związku z czym po dokonaniu oceny ustalono wskaźnik w wysokości 172,10% (z 20 lat 1967-1990) (dowód: pismo z dnia 9 lutego 2015 roku k. 503 akt ZUS). Od powyższego pisma wnioskodawca złożył odwołanie w dniu 4 marca 2015 roku wnosząc o zmianę podstawy wymiaru obliczenia emerytury z 4.857,80 zł na 5.103,93 zł. (dowód: odwołanie z dnia 4 marca 2015 roku k. 509 akt ZUS).

Zaskarżoną decyzją z dnia 3 kwietnia 2015 roku, organ rentowy odmówił wnioskodawcy przeliczenia emerytury. W uzasadnieniu podniósł, że skarżący do wniosku nie dołączył żadnych innych dokumentów mających wpływ na zmianę wysokości świadczenia, a decyzją o przyznaniu emerytury z dnia 10 maja 2011 roku do ustalenia podstawy wymiaru przyjęto wszystkie te składniki, które budziły wątpliwości, co do tego, ze stanowiły podstawę ubezpieczenia społecznego, brak podstaw prawnych do ponownego przeliczenia świadczenia (dowód: decyzja z dnia 3 kwietnia 2015 roku k. 504 akt ZUS).

W piśmie z dnia 20 kwietnia 2016 roku, skarżący wniósł o przyjęcie wynagrodzeń z (...) w latach:

- 1983 roku – 325.665,00 zł (płaca razem – 286.544,00 zł; B – 22.801,00 zł, rekomp. płac. – 16.320,00 zł)

- 1984 roku – 452.044,00 zł (płaca razem – 354.701,00 zł; B- 31.593,00 zł, prem. spec. -49.430,00 zł, + 14-ka rekomp. pł. – 16.320,00 zł)

- 1985 roku – 661.567,00 zł (płaca razem – 540,875,00 zł; B- 50.462,00 zł; prem. sp. – 55.270,00 zł, rekomp. pł. – 14.960,00 zł)

- 1986 roku – 730.929,00 zł (płaca razem – 611.022,00 zł; B- 51.717,00 zł; prem. sp. – 68.190,00 zł)

- 1987 roku – 863.510,00 zł (płaca razem – 704.957,00 zł; B- 66.753,00 zł; prem. sp. 91.800,00 zł)

Lata 1985-1987 zostały przyjęte przez ZUS z Rp-7 .

(dowód: pismo z dnia 20 kwietnia 2016 roku k. 513-514 akt ZUS)

W piśmie z dnia 5 maja 2016 roku, ZUS dokonał hipotetycznego przeliczenia świadczenia z uwzględnieniem wynagrodzeń z lat 1983-1990 osiągniętych przez wnioskodawcę w trakcie zatrudnienia w (...), w kwotach wskazanych w piśmie z dnia 20 kwietnia 2016 roku. Po przeliczeniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wyliczony z 20 lat kalendarzowych z całego okresu ubezpieczenia z lat od 1 stycznia 1967 roku do 31 grudnia 1990 roku wynosi 180,82%. Wysokość hipotetycznej emerytury po przyjęciu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 180,82% wynosi 3.019,85 zł. (dowód: pismo z dnia 5 maja 2016 roku k. 517 akt ZUS).

H. M. w okresie od 18 sierpnia 1980 roku do 20 kwietnia 1991 roku był zatrudniony w (...) Zakład (...) we W. – Rejon B. na stanowisku starszego mistrza do spraw warsztatowych i remontowych, kierownik warsztatu zastępca kierownika rejonu do spraw energomaszynowych, kierownik rejonu B., na którym otrzymywał wynagrodzenie w wysokości według 19 kat. zaszeregowania – 1.233,00 zł plus dodatek funkc. w wys. 185.000,00 plus wynagrodzenie specjalne z „Karty Górnika” plus ekwiwalent za węgiel 84.800,00 zł plus premia zgodnie z regulaminem (dowód: zaświadczenie k. 21, świadectwo pracy k. 67 akt ZUS). W zakładzie pracy wszyscy pracownicy otrzymywali co roku obligatoryjnie tzw. „barbórkę”, której wysokość uzależniona była od posiadanego angażu, stażu pracy oraz zajmowanego stanowiska. Nadto pracownicy otrzymywali tzw. premie specjalne, tzw. 13-sta, 14-sta, 15 –sta pensja (dowód: zeznania świadka B. C. – protokół rozprawy z dnia 7 października 2016 roku od minuty 5:51 do minuty 8:18, zeznania wnioskodawcy – protokół rozprawy z dnia 26 stycznia 2017 roku od minuty 2:03 do minuty 2:28).

Na kartach wynagrodzeń wnioskodawcy wskazano wynagrodzenie do emerytury za lata:

- 1983 w wysokości 325.665,00 zł.

- 1984 w wysokości 452.044,00 zł.

- 1985 w wysokości 661.567,00 zł.

- 1986 w wysokości 730.929,00 zł.

- 1987 w wysokości 863.510,00 zł.

- 1988 w wysokości 1.264.062,00 zł.

- 1989 w wysokości 4.779.680,00 zł.

- 1990 w wysokości 23.120.899,00 zł. (dowód: karty wynagrodzeń za lata 1983-1990 w aktach sprawy).

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dokonał następującej oceny zgromadzonego materiału dowodowego i zważył, co następuje:

odwołanie jest uzasadnione.

Zgodnie z art. 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2016 poz. 887 ze zm.) ust. 1 prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Ustęp 2 jeżeli prawo do świadczeń lub ich wysokość ustalono orzeczeniem organu odwoławczego, organ rentowy na podstawie dowodów lub okoliczności, o których mowa w ust. 1:

1) wydaje we własnym zakresie decyzję przyznającą prawo do świadczeń lub podwyższającą ich wysokość;

2) występuje do organu odwoławczego z wnioskiem o wznowienie postępowania przed tym organem, gdy z przedłożonych dowodów lub ujawnionych okoliczności wynika, że prawo do świadczeń nie istnieje lub że świadczenia przysługują w niższej wysokości; z wnioskiem tym organ rentowy może wystąpić w każdym czasie;

3) wstrzymuje wypłatę świadczeń w całości lub części, jeżeli emeryt lub rencista korzystał ze świadczeń na podstawie nieprawdziwych dokumentów lub zeznań albo w innych wypadkach złej woli.

Istota sporu sprowadzała się do ustalenia wysokości wynagrodzeń uzyskiwanych przez wnioskodawcę w spornych latach 1983-1990 w okresie pracy w (...) Zakład (...) we W. – Rejon B., przy czym faktem bezspornym było świadczenie przez wnioskodawcę H. M. w spornym okresie pracy. Decyzją z dnia 10 maja 2011 roku ZUS przeliczył świadczenie z uwzględnieniem zarobków uzyskiwanych przez wnioskodawcę. Organ rentowy w latach 1983-1984, 1988-1990 do ustalenia podstawy przyjął składniki, które w jego ocenie nie budziły wątpliwości, że stanowiły podstawę wymiaru z rubryki „razem płaca”, a w latach 1985-1987 przyjął wynagrodzenie z Rp-7 z dnia 27 lutego 1991 roku.

Dokonując oceny zasadności wniesionego przez wnioskodawcę odwołania podnieść należy, iż w postępowaniu przed sądem nie obowiązują ograniczenia dowodowe istniejące w postepowaniu przed organem rentowym i okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość mogą być udowodnione wszelkimi środkami dowodowymi, wynikającymi z przepisów Działu III rozdziału 2 k.p.c. W postepowaniu przed sądem nie obowiązują zatem ograniczenia dowodowe wynikające z § 20 rozporządzenia Rady ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. nr 10, poz. 49 ze zm.). Powyższy pogląd jest ugruntowany w orzecznictwie m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2006 roku w sprawie sygn. akt I UK 115/06 oraz z dnia 25 lipca 1997 roku w sprawie sygn. akt II UKN 186/97.

Oznacza to, iż w postepowaniu odwoławczym przed sądem istnieje możliwość ustalenia wysokości osiągniętego zarobku stanowiącego podstawę wymiaru świadczenia na podstawie angaży, regulaminów premiowania, Układów Zbiorowych Pracy lub też dalszych wewnętrznych aktów płacowych, o ile na ich podstawie można ustalić stałe składniki wynagrodzenia.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę. Zgodnie z ust. 6 tego artykułu, na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenie emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy przeprowadził postepowanie dowodowe w kierunku uzyskania dowodów potwierdzających wysokość wynagrodzeń wnioskodawcy. Świadek B. C. wskazał, że wynagrodzenie wnioskodawcy, a także innych pracowników zatrudnionych w (...) Zakład (...) we W. – Rejon B., było wyższe niż wynagrodzenie zasadnicze, bowiem otrzymywali oni dodatkowe wynagrodzenie tzw. barbórkę oraz premie specjalne. Barbórka była wypłacana wszystkim pracownikom obligatoryjnie każdego roku i była zależna od angażu, stażu pracy itd. Z każdym rokiem jej wysokość się zwiększała. Świadek zeznał, iż wnioskodawca otrzymywał barbórkę przez cały okres zatrudnienia. Sąd dał wiarę zeznaniom świadka, gdyż są one jasne, spójne i korespondują ze zgormadzonym materiałem dowodowym w sprawie oraz zeznaniami samego wnioskodawcy. Również zebrana dokumentacja w sprawie w postaci kart wynagrodzeń pozwoliła ustalić całkowite wynagrodzenie wnioskodawcy w latach 1983-1990. W kartach tych w wynagrodzeniu przyjętym do wyliczenia emerytury jest uwzględniona tzw. „barbórka” oraz premie specjalne, które otrzymał skarżący w powyższych latach. Kwota wpisana przez pracodawcę na kartach wynagrodzeń z adnotacją :”wynagrodzenie do emerytury za rok….kwota…” stanowi sumę kwot wpisanych na karcie (dowód: oryginały kart wynagrodzeń-koperta).

Wbrew twierdzeniom organu rentowego w jego wyliczeniach nie zostały uwzględnione kwoty otrzymanych przez odwołującego „barbórek” oraz premii specjalnych. Wobec czego przyjęte przez ZUS ustalenia zaniżały wysokość podstawy wymiaru składki emerytury. Nadto należy wskazać, że okoliczność ta oraz wskazane na jej potwierdzenie dowody, były nowe i mają one wpływ na wysokość świadczenia. Zatem zasadnym jest uwzględnienie odwołania wnioskodawcy.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.