Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

18 stycznia 2017

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu VIII. Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Agata Cieśla

Protokolant: Aleksandra Klepacz

po rozpoznaniu na rozprawie 18 stycznia 2017 we W.

sprawy z powództwa Gminy W.

przeciwko K. P. i A. P.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  obciąża stronę powodową kosztami procesu za I. instancję.

Sygn. akt VIII C 1067/16

UZASADNIENIE

Pozwem z 05 stycznia 2016 strona powodowa Gmina W. wniosła o nakazanie pozwanym D. P., M. P., K. P. i A. P. zapłatę na jej rzecz in solidum kwoty 11.660,23 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 9.402,18 zł od 01 października 2015 do dnia zapłaty oraz od kwoty 2.258,05 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Ponadto wniosła o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanych kosztów procesu.

W uzasadnieniu swojego żądania strona powodowa podała, że pozwani zajmują bez tytułu prawnego lokal mieszkalny położony przy ul. (...), który wchodzi w skład zasobu mieszkaniowego Gminy W.. Powołała przy tym treść art. 18 ustawy z 21 czerwca 2001 o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. 2001 nr 71 poz. 733), zgodnie z którym pozwani obowiązani są do zapłaty na jej rzecz odszkodowania z tytułu zajmowania lokalu mieszkalnego bez tytułu prawnego w wysokości czynszu, jaki można uzyskać za najem tego lokalu. Dodatkowo, jak podniosła strona powodowa, pozwani zobowiązani są do uiszczania opłat za media w formie zaliczkowej. Strona powodowa wskazała, że wezwała pozwanych do zapłaty zaległych kwot, jednakże bezskutecznie. Należność strony powodowej na 30 września 2015 wynosiła 9.402,18 zł tytułem należności głównej oraz 2.258,05 zł tytułem odsetek ustawowych skapitalizowanych na 30 września 2015.

Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu w VII. Wydziale Cywilny, nakazem zapłaty w postepowaniu upominawczym z 21 stycznia 2016, uwzględnił powództwo w całości (sygn. akt VII Nc 115/16) (k.17).

W sprzeciwie wywiedzionym przez pozwane A. P. i K. P., powyższy nakaz zapłaty zaskarżono w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na rzecz pozwanych od strony powodowej kosztów procesu. Pozwane podniosły, że kierowane przeciwko nim roszczenie strony powodowej jest bezzasadne, albowiem od kilku lat nie mieszkają w lokalu mieszkalnym położonym przy ul. (...). Pozwane zarzuciły również przedawnienie roszczenia strony powodowej. Wyjaśniły także, że powstało ono w okresie, kiedy były jeszcze osobami małoletnimi, natomiast po uzyskaniu pełnoletności przekazywały swojej matce M. P. środki finansowe na utrzymanie domu (k. 28-40).

Sąd ustalił w sprawie następujący stan faktyczny, istotny dla rozstrzygnięcia:

Gmina W. jest właścicielem lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) we W., który wchodzi w skład jej zasobu mieszkaniowego. Lokal ten jest zajmowany bez tytułu prawnego.

Z tego względu Gmina W. za okres od 10 maja 2012 do 01 października 2015 dokonała wyliczenia należności z tytułu nieuiszczonego na jej rzecz odszkodowania za zajmowanie lokalu mieszkalnego bez tytułu prawnego w wysokości 9.402,18 zł tytułem należności głównej oraz 2.258,05 zł tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych.

[ dowód: zestawienie należności tytułem odszkodowania za bezumowne zajmowanie lokalu mieszkalnego od 10 maja 2012 do 01 października 2015 k. 7-8]

Strona powodowa, pismami z 05 listopada 2015, wezwała pozwane K. P. i A. P. do zapłaty kwoty 48.452,45 zł w terminie 7 dni pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Wezwania do zapłaty wysłane zostały na adres ul. (...) we W..

[ dowody : wezwania do zapłaty z 05 listopada 2015 k. 11 i 12]

Pozwana K. P. w lokalu mieszkalnym położonym przy ul. (...) we W. nie mieszka od około 6 lat, tj. od października 2011. W wieku 19 lat wyjechała do Holandii w celach zarobkowych i pozostawała tam przez rok. Po powrocie do Polski przez okres dwóch tygodni mieszkała w przedmiotowym lokalu mieszkalnym, a następnie wyprowadziła się z niego na stałe na przełomie 2011/2012. Od tamtej pory pozwana zamieszkiwała wraz z siostrą A. P. w wynajmowanych lokalach.

Pozwana A. P. w lokalu mieszkalnym położonym przy ul. (...) nie zamieszkuje od przełomu 2011 i 2012 roku. Po powrocie siostry K. P. do Polski postanowiła wraz z nią wyprowadzić się z rodzinnego domu i zamieszkać w wynajmowanym mieszkaniu.

Pozwane nie otrzymywały wezwań do zapłaty kierowanych przez Gminę W. na adres ul. (...), albowiem nie utrzymują ze swoją matką M. P. częstych ani bliskich kontaktów.

Obecnie sporny lokal mieszkalny zajmuje matka pozwanych M. P. wraz z młodszą siostrą pozwanych.

[ dowody:

- potwierdzenia opłaty za najem z 01 lipca 2013 i 01 listopada 2015 k. 30-31,

- umowa najmu z 01 lutego 2014 k. 35,

- umowy najmu z 16 maja 2015 k. 36-37,

- umowy najmu z 19 maja 2015 k. 38-40,

- przesłuchanie pozwanej K. P. na rozprawie 18.01.2017 protokół elektroniczny, k. 65,

- przesłuchanie pozwanej A. P. na rozprawie 18.01.2017 protokół elektroniczny k. 65].

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Strona powodowa w niniejszym postępowaniu domagała się od pozwanych zapłaty na jej rzecz kwoty 11.660,23 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od kwoty 9.402,18 zł od 01 października 2015 do dnia zapłaty oraz od kwoty 2.258,05 zł liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Podnosiła, że pozwane nie wywiązywały się z obowiązku uiszczania na jej rzecz odszkodowania za zajmowanie lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) we W. bez tytułu prawnego w okresie 10 maja 2012 do 01 października 2015. W związku z tym dokonała naliczenia należności, której dochodzi w niniejszym postępowaniu.

Pozwane, w wywiedzionym przez siebie sprzeciwie od nakazu zapłaty, wnosiły o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na ich rzecz od strony powodowej kosztów procesu. Podnosiły, że w lokalu mieszkalnym, stanowiącym własność strony powodowej, nie mieszkają od kilku lat. W toku postępowania sprecyzowały natomiast, że pozwana K. P. nie mieszka w nim od 2011 roku, natomiast pozwana A. P. od przełomu 2011 i 2012. Nie korzystały zatem z przedmiotowego lokalu w okresie powstania zaległości. Pozwane podniosły ponadto zarzut przedawnienia należności strony powodowej.

Podstawą poczynionych w niniejszym postępowaniu ustaleń faktycznych był przede wszystkim dowód z przesłuchania pozwanych A. P. i K. P. oraz dokumentów zaoferowanych przez pozwane w postaci umów najmu datowanych na: 01 lutego 2014, 19 maja 2014, 16 maja 2015, 01 listopada 2015 oraz pokwitowania odbioru czynszu z 01 lipca 2013, które w pełni korespondowały z podnoszonymi przez pozwane twierdzeniami.

Bezspornym pozostawało w sprawie, że lokal mieszkalny położony przy ul. (...) stanowi własność Gminy W. oraz, że osoby go zajmujące nie posiadają do niego tytułu prawnego.

Podstawy prawnej roszczenia strony powodowej w stosunku do pozwanych należało upatrywać w treści przepisu art. 18 ust. 1 ustawy z 21 czerwca 2001 o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie Gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (tekst jedn. z 2005, Dz. U. Nr 31, poz.266 ze zm.), zgodnie z którym osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego (ust.2).

Odszkodowanie jakie powinna płacić osoba zajmująca lokal bez tytułu prawnego ustawa określa w odniesieniu do wysokości czynszu najmu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu tego lokalu, gdyby mógł nim dysponować (gdyby został opróżniony). Chodzi tu o sytuację hipotetyczną, w której lokal zostaje opróżniony, a właściciel (gmina, inna jednostka samorządowa, Skarb Państwa lub państwowa osoba prawna, towarzystwo budownictwa społecznego, spółdzielnia mieszkaniowa, inny właściciel - osoba fizyczna lub prawna) w uwarunkowaniach prawnych, w jakich funkcjonuje, oraz realiach rynkowych (danej miejscowości, dzielnicy) miałby możność wynająć dane mieszkanie. Podobnie jak w przypadku czynszu, obowiązek uiszczania odszkodowania obciąża wspólnie wszystkie osoby, które wcześniej można było zakwalifikować jako lokatorów w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego. Odszkodowanie to nie jest, „czystym” obowiązkiem naprawienia szkody, o jakich mówią przepisy księgi trzeciej (...) kodeksu cywilnego. Obowiązek płacenia odszkodowania powstaje bowiem dlatego, że osoba zajmująca lokal czyni to nie posiadając tytułu do jego zajmowania. Decydujące znaczenie w ocenie, czy właścicielowi przysługuje odszkodowanie, ma jedynie fakt zajmowania lokalu bez tytułu prawnego. Roszczenie to może jednak kierować wobec osób, które faktycznie lokal ten zajmowały.

W pierwszej kolejności odnosząc się do zarzutu przedawnienia roszczeń strony powodowej, należało uznać go za uzasadniony. Zgodnie z art. 117 § 1 i 2 k.c. roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu (z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie), a po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia, jednak zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne. Zgodnie z art. 120 § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Zgodnie z art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi 10 lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.

W literaturze prawniczej wskazuje się, że świadczenie okresowe charakteryzuje się tym, że jego przedmiotem są pieniądze lub rzeczy oznaczone rodzajowo, w ramach jednego i tego samego stosunku prawnego dłużnik ma spełnić wiele świadczeń jednorazowych, spełnienie tych świadczeń następuje w określonych regularnych odstępach czasu, świadczenia te nie składają się na pewną z góry określoną całość. Niewątpliwie definicji świadczenia okresowego odpowiada zaś odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu przewidziane w art. 18 ust. 1 – 3 ustawy o ochronie praw lokatorów , albowiem jest ono płatne miesięcznie ( vide wyrok Sądu Najwyższego z 18 maja 2012, sygn. akt IV CSK 490/11).

Odszkodowanie pełni taką rolę jak czynsz w umowie najmu, stanowi również wynagrodzenie za korzystanie z lokalu przez osobę, zaś termin, w którym powinno być uiszczane, określić należy w ten sam sposób, co w sytuacji, gdy strony nie określiły w umowie najmu terminu płatności czynszu. Zgodnie z art. 669 § 2 k.c., stosowanym tu w drodze analogii, odszkodowanie powinno być płacone w terminie do dziesiątego dnia każdego miesiąca. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku 07 marca 2014, IV CNP 33/13, potwierdzając swoje wcześniejsze stanowisko w tym zakresie ((por. w tej materii judykaty Sądu Najwyższego z 18 maja 2012, sygn. IV CSK 490/11, publ. zbiór Lex nr 1243072, z 07 marca 2014, sygn. IV CNP 33/13, publ. Lex nr 1438649, a także uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z 07 grudnia 2007 r., sygn. III CZP 121/07, publ. OSNC z 2008 z 12 poz. 137) określone w art. 18 ust. 1 ustawy z 2001 o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego roszczenia odszkodowawcze przedawniają się w terminie trzyletnim, przewidzianym w art. 118 k.c. dla roszczeń o świadczenia okresowe.

W związku z podniesieniem przez pozwane zarzutu przedawnienia oraz biorąc pod uwagę, że strona powodowa pozew w niniejszej sprawie wywiodła 05 stycznia 2016, roszczenia, które stały się wymagalne do 05 stycznia 2013 podlegały oddaleniu.

Odnosząc się zaś do pozostałej, nieprzedawnionej części roszczenia strony powodowej, to jest należności wymagalnych po 05 stycznia 2013, należało zważyć, że pozwane wykazały, iż w okresie kiedy należności z tytułu odszkodowania za korzystanie z lokalu mieszkalnego bez tytułu prawnego powstały nie zajmowały lokalu położonego przy ul. (...) we W.. Przeprowadzone w toku postepowania dowody wykazały, że pozwana K. P. opuściła sporny lokal mieszkalny w 2011, kiedy wyjechała do Holandii w celach zarobkowych. Wprawdzie pozwana jak sama wskazała po powrocie do Polski w 2012 mieszkała w spornym lokalu mieszkalnym, ale był to okres przejściowy, zaledwie dwutygodniowy. Po wyprowadzce z lokalu mieszkalnego do dnia dzisiejszego w sposób nieprzerwany zamieszkuje wynajmowane lokale mieszkalne. Natomiast pozwana A. P. wyprowadziła się z przedmiotowego lokalu mieszkalnego zimą, na przełomie 2011 i 2012. Początkowo zamieszkiwała lokale mieszkalne wynajmowane wspólnie z siostrą K. P., obecnie mieszka samodzielnie.

Okoliczności podnoszone przez pozwane w pełni korespondowały z faktem braku skutecznego doręczenia im nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z 21 stycznia 2016, który skierowany został na adres ul. (...) we W.. Pozwane o toczącym się przeciwko nich postępowaniu i wydanym nakazie zapłaty dowiedziały się dopiero w toku postępowania egzekucyjnego, prowadzonego na podstawie wydanego tytułu wykonawczego. W ocenie Sądu stanowiło to kolejny argument przemawiający za prawdziwością twierdzeń pozwanych, o tym, że nie zamieszkują w lokalu mieszkalnym, stanowiącym własność Gminy W..

Strona powodowa natomiast, po złożeniu przez pozwane sprzeciwu od nakazu zapłaty nie wykazała, że pozwane, pomimo podnoszonych przez nie twierdzeń rzeczywiście mieszkały w spornym okresie w lokalu mieszkalnym położonym przy ul. (...) we W.. Pomimo zobowiązania do złożenia pisma przygotowawczego w terminie dwóch tygodni, w którym ustosunkuje się do twierdzeń i dowodów zgłoszonych w sprzeciwie, strona powoda pozostała bierna, nie odnosząc się w żaden sposób do zarzutów pozwanych. Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 230 k.p.c. gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane. Przenosząc treść cytowanego przepisu na płaszczyznę niniejszej sprawy, po wywiedzeniu przez pozwane twierdzeń o ich zamieszkaniu w innym lokalu mieszkalnym i niemożności obciążania ich obowiązkiem uiszczenia odszkodowania za korzystanie z lokalu bez tytułu prawnego, to na stronie powodowej spoczywał ciężar udowodnienia, że A. P. i K. P. w rzeczywistości w spornym okresie ten lokal zajmowały. Skoro jednak, pomimo zobowiązania Sądu, Gmina W. nie odniosła się w żaden sposób do twierdzeń pozwanych, to Sad - mając na uwadze wyniki całej rozprawy, przyjął je za przyznane przez stronę powodową.

W tym miejscu dodać można, iż w myśl art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktów prawotwórczych, spoczywa na osobie, która wywodzi z nich skutki prawne. Ciężar dowodu zatem z reguły spoczywa na powodzie. Przedmiotowa zasada znajduje swoje odzwierciedlenie również w przepisach proceduralnych. Przepis art. 3 k.p.c. zobowiązuje strony do dawania wyjaśnień, co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiania dowodów. Z kolei norma wyrażona w artykule 232 k.p.c. nakłada na strony obowiązek wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Strona postępowania w przypadku zaniechania inicjatywy dowodowej i niepopierania swoich twierdzeń stosownymi dowodami ponosi ryzyko przegrania procesu. Dodatkowo należy podnieść, że postępowanie cywilne – zwłaszcza w trybie procesowym – opiera się na zasadzie kontradyktoryjności. Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.) (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1996 r. sygn. I CKU 45/96).

Wobec skutecznego podniesienia przez pozwane zarzutu przedawnienia roszczenia strony powodowej oraz wykazania przez nie, że w okresie powstania zaległości w płatnościach odszkodowania za korzystanie z lokalu mieszkalnego bez tytułu prawnego w rzeczywistości nie korzystały z lokalu mieszkalnego, którego dotyczyło niniejsze postępowanie, powództwo podlegało oddaleniu, o czym orzeczono jak w punkcie I. sentencji wyroku.

Orzeczenie o kosztach procesu zawarte w punkcie II. sentencji wyroku znalazło oparcie w treści art. 98 k.p.c. Pozwane nie poniosły w niniejszym postępowaniu żadnych kosztów, stąd też Sąd orzekł o obciążeniu strony powodowej kosztami procesu za I. instancję.