Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 stycznia 2017 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 27 stycznia 2017 r. w Toruniu

sprawy z powództwa Gminy M. T. - Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej w T.

przeciwko M. K., E. K., B. K.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda 1.665,58 zł (tysiąc sześćset sześćdziesiąt pięć złotych pięćdziesiąt osiem groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 1 lipca 2016r. do dnia zapłaty;

II.  w pozostałej części powództwo oddala;

III.  zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz powoda 659 zł (sześćset pięćdziesiąt dziewięć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV.  nadaje wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt I C 1679/16

UZASADNIENIE

Gmina M. T. wniosła o zasądzenie solidarnie od E. K., B. K. i M. K. kwoty 17888,27 zł z odsetkami i kosztami. Dla uzasadnienia swojego żądania wskazała, iż pozwani zajmowali - bez tytułu prawnego - lokal mieszkalny przy Pl. (...) w T.. Wyrokiem z 27.01.2003r. Sąd Rejonowy w Toruniu orzekł eksmisję z prawem do lokalu socjalnego, wobec czego pozwanym wskazano lokal przy ul. (...) w T.. Dotychczas zajmowane mieszkanie zdali 19.10.2015r. Zamieszkując bez tytułu prawnego w lokalu nie wnosili należnych opłat. Dochodzona pozwem kwota obejmuje 1665,58 zł tytułem odszkodowania za okres od 1.07.2015r. do 18.10.2015r. oraz 16222,69zł tytułem odsetek za okres od 1.03.2002r. do 31.05.2016r.

W piśmie z 26.07.2016r. ( k. 28 ) powód uzupełnił twierdzenia pozwu, wskazując, iż „należność odsetkowa naliczana była od zadłużenia głównego za każdy miesiąc z osobna w wysokości odpowiadającej ogólnie obowiązującym stopom procentowym”.

Pozwani nie złożyli odpowiedzi na pozew i nie stawili się na rozprawę.

Sąd ustalił i zważył, co następuje.

Przed przystąpieniem do zasadniczych rozważań celowe będzie, w ocenie sądu, wyjaśnienie kilku kwestii o charakterze ogólnym.

Przede wszystkim podkreślić wypada, iż w obecnym stanie prawnym proces cywilny ma charakter kontradyktoryjny, co oznacza, iż ciężar jego prowadzenia ( przedstawiania twierdzeń i dowodów ) spoczywa na stronach ( art. 3 kpc, art. 232 zd. 1kpc ). Sąd ma prawo dopuścić dowód nie wskazany przez strony ale – co do zasady – nie ma takiego obowiązku ( art. 232 zd. 2 kpc ). Zgodnie z art. 6 § 2 kpc strony są obowiązane przytaczać wszystkie okoliczności faktyczne i dowody bez zwłoki, aby postępowanie mogło być przeprowadzone sprawnie i szybko. Oznacza to, że powód powinien zasadniczo przedstawić fakty, uzasadniające żądanie pozwu i dowody na ich potwierdzenie już w pozwie ( art. 187 § 1 pkt 2 kpc w zw. z art. 126 § 1 pkt 3 kpc), zaś pozwany ( fakty uzasadniające podniesione zarzuty i dowody na ich potwierdzenie ) - na pierwszym posiedzeniu wyznaczonym na rozprawę, chyba że przewodniczący zobowiązał go do złożenia odpowiedzi na pozew, względnie sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym lub upominawczym; w takiej sytuacji powinien przedstawić wszystkie twierdzenia i dowody w odpowiedzi na pozew ( art. 207 § 2 i 6 kpc ), zarzutach ( art. 493 § 1 kpc ) lub sprzeciwie ( art. 503 § 1 kpc ). Ustawa nie ustanawia natomiast ograniczeń czasowych dla podnoszenia przez strony różnego rodzaju zarzutów ( poza nielicznymi wyjątkami co do zarzutów natury formalnej ). Nie jest też ograniczone czasowo prawo do skorzystania z najprostszego środka obrony, jakim jest zaprzeczenie twierdzeniom faktycznym strony przeciwnej.

W dalszej kolejności wskazać należy, iż sąd jest bezwzględnie związany, wynikającą z twierdzeń powoda, podstawą faktyczną żądania. Oparcie rozstrzygnięcia na faktach, nie przytoczonych przez powoda, stanowi orzeczenie ponad żądanie ( art. 321 § 1 kpc ) . Przedmiotem dowodu są fakty, które mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy ( art. 227 kpc ). Fakty nie objęte przytoczeniami stron, które nie mogą być podstawą wyrokowania, to nie mają żadnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Nie wymagają dowodu fakty znane powszechnie ( art. 228 § 1 kpc ) lub urzędowo ( art. 228 § 2 kpc ) ani też fakty bezsporne ( art. 229 i 230 kpc ).

Ponadto zauważyć należy, iż zgodnie z art. 187 § 1 kpc pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać dokładnie określone żądanie i przytoczenie uzasadniających je okoliczności faktycznych. Wymóg ten można uznać za spełniony, gdy przytoczone w jego uzasadnieniu twierdzenia pozwalają na dostateczną konkretyzację żądania powoda i ocenę jego zasadności. Zarówno odszkodowanie, przewidziane w art. 18 ustawy z 21.06.2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego ( t. jedn. Dz. U. z 2005r., nr 31, poz. 266, ze. zm., dalej powoływana jako „ustawa” ), jak też odsetki, są świadczeniami okresowymi. Istota tego rodzaju świadczenia polega na stałym dawaniu, przez czas trwania stosunku prawnego, pewnej ilości pieniędzy ( lub innych rzeczy zamiennych) w regularnych odstępach czasu, które jednak nie składają się na z góry określoną całość. Każde ze świadczeń okresowych ma, podobnie jak świadczenie jednorazowe, swój samoistny byt prawny. Tak więc, w przypadku dochodzenia „roszczenia o skapitalizowane odsetki” mamy w istocie do czynienia z kumulacją roszczeń o odsetki należne za poszczególne okresy ( art. 191 kpc ). Analogiczna sytuacja występuje w przypadku odszkodowania za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego przez okres dłuższy niż miesiąc. Każde ze skumulowanych roszczeń powinno być precyzyjnie określone. W przypadku skapitalizowanych odsetek wymaga to, co najmniej, wskazania kwoty poddanej oprocentowaniu, stopy procentowej oraz daty początkowej i końcowej okresu, za który zostały zliczone. W przypadku odszkodowania, niezbędne jest odrębne określenie kwoty dochodzonej za każdy, objęty pozwem okres ( miesiąc ). Wskazanie wyłącznie sumy skumulowanych roszczeń nie czyni zadość ustawowemu wymogowi dokładnego określenia żądania pozwu.

Ponieważ pozew, wniesiony w sprawie niniejszej, nie spełniał wymogów formalnych, przewodniczący wezwał powoda do usunięcia jego braków, w sposób szczegółowo określony ( k. 25 ), a następnie zwrócił pozew ( k. 30 ).

Na skutek zażalenia powoda, Sąd Okręgowy w Toruniu uchylił to zarządzenie, wskazując, iż pozew czynił zadość wymogom, przewidzianym w art. 187 kpc, natomiast „szczegółowe uzasadnienie kwoty dochodzonej pozwem ma znaczenie dla oceny zasadności powództwa, nie zaś dla kompletności pozwu jako pisma procesowego”. Poglądu tego Sąd Rejonowy nie podziela, jednak wiąże on w dalszym postępowaniu ( art. 386 § 6 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc ).

Zgodnie z art. 339 kpc jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę, sąd wyda wyrok zaoczny. W tym przypadku przyjmuje się za prawdziwe twierdzenia powoda o okolicznościach faktycznych, przytoczonych w pozwie, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. Przyjęcie twierdzeń pozwu za prawdziwe, po myśli art. 339 § 2 kpc, nie zwalnia sądu od merytorycznej oceny zasadności dochodzonych pozwem roszczeń. Jak trafnie zauważono w literaturze ( K. W.: Wyrok zaoczny oddalający powództwo, Polski Proces Cywilny (...), str. 36 – 39 ), przyjęcie za prawdziwe twierdzeń powoda oznacza, że stają się one podstawą faktyczną wyroku zaocznego. Odpada zatem konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego co do okoliczności faktycznych, objętych tymi twierdzeniami. Nie oznacza to jednak automatycznego uwzględnienia powództwa. Regulacja art. 339 § 2 kpc nie rozciąga się bowiem na stosowanie prawa materialnego. Sąd pozostaje zobowiązany do tego aby ocenić zasadność powództwa w świetle jego przepisów i rozstrzygnąć sprawę stosownie do wyników subsumpcji. Warunkiem uwzględnienia powództwa pozostaje zatem aby przytoczony przez powoda - w pozwie lub innych pismach doręczonych pozwanemu przed rozprawą – stan faktyczny wypełniał hipotezę właściwej normy prawa materialnego, a zamierzony przez powoda skutek prawny odpowiadał temu, który określa dyspozycja tej normy. Jeżeli okoliczności faktyczne, przytoczone przez powoda i przyjęte za prawdziwe, nie uzasadniają roszczenia, z którym wystąpił on przeciwko pozwanemu, sąd oddali powództwo z powodu jego bezzasadności. Sąd oddali powództwo wyrokiem zaocznym również wówczas gdy powód przytoczy okoliczności faktyczne, które miałyby uzasadniać jego żądanie w sposób niekompletny, jednakże nie będzie podstaw aby uznać to za wypadek niedochowania warunków formalnych pozwu. Chodzi o sytuację, w której twierdzenia te nie budzą wątpliwości ale nie wyczerpują hipotezy normy prawa materialnego, która byłaby właściwa do oceny żądania. Gdy twierdzenia powoda budzą wątpliwości, konieczne jest przeprowadzenie postępowania dowodowego. Jeżeli w jego wyniku sąd dokona ustaleń faktycznych, które nie będą uzasadniały żądania powoda, a pozwany nadal będzie bezczynny, sąd również wyda wyrok zaoczny oddalający powództwo.

W okolicznościach sprawy sąd przyjął za prawdziwe wszystkie twierdzenia powoda i na ich podstawie ustalił, co następuje :

1/ pozwani zajmowali gminny lokal mieszkalny, położony przy Pl. (...) w T.;

2/ wyrokiem z 27.01.2003r. Sąd Rejonowy w Toruniu orzekł ich eksmisję, z prawem do lokalu socjalnego;

3/ pozwani opuścili lokal (...).10.2015r.;

4/ suma odszkodowań za korzystanie z lokalu w lipcu, sierpniu, wrześniu i pierwszych osiemnastu dniach października 2015r. wyniosła 1665,58 zł;

3/ we wcześniejszym okresie ( od marca 2002r. ) pozwani nie wnosili należnych opłat w terminie.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy z 21.06.2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Osoby uprawnione do lokalu zamiennego albo socjalnego, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, opłacają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł ( art.18 ust. 3 ustawy ).

Mając powyższe na uwadze i na podstawie powołanych przepisów prawa, oraz art. 481§ 1 i 2 kc, sąd uwzględnił powództwo co odszkodowania za okres od 1.07.2015r. do 18.10.2015r. z odsetkami za opóźnienie.

Twierdzenia powoda co do opóźnienia w spełnianiu świadczeń z tytułu odszkodowania za korzystanie z lokalu bez tytułu prawnego, w okresie poprzedzającym, pozostają na takim poziomie ogólności, który nie pozwala na stwierdzenie aby przysługiwało mu roszczenie o zapłatę odsetek w dochodzonej pozwem ( ani też żadnej innej ) wysokości. Podkreślić w tym miejscu wypada, iż twierdzenie, że powodowi przysługuje roszczenie o zapłatę skapitalizowanych odsetek w określonej kwocie, nie jest twierdzeniem co do faktu, które może być uznane za prawdziwe na podstawie art. 339 § 2 kpc. Jest to zdanie, wyrażające ocenę powoda co do zasadności dochodzonego roszczenia. Ocena ta podlega weryfikacji przez pryzmat faktów, ustalonych w toku procesu. W okolicznościach sprawy, ze względu na lakoniczność twierdzeń powoda, sąd nie był w stanie dokonać ustaleń, które umożliwiłyby uwzględnienie powództwa w tym zakresie. Przytoczenie okoliczności faktycznych, uzasadniających żądanie zasądzenia odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego polega na wskazaniu jaką kwotę i w jakim terminie pozwany dłużnik zobowiązany był zapłacić oraz kiedy spełnił swoje świadczenie. W przypadku dochodzenia roszczenia o odsetki w spełnieniu wielu świadczeń, należy oczywiście określić wysokość, termin wymagalności i datę spełnienia każdego z nich. Przytoczenie okoliczności faktycznych, uzasadniających żądanie pozwu polega na zamieszczeniu stosownych twierdzeń o faktach w osnowie tego pisma procesowego. Dołączenie do pozwu odpisu dokumentu, nawet poświadczonego przez uprawnionego pełnomocnika, nie stanowi sposobu na przytoczenie twierdzeń co do faktów.

Mając powyższe na uwadze, sąd oddalił powództwo o zapłatę kwoty 16222,69zł tytułem odsetek za okres od 1.03.2002r. do 31.05.2016r., wraz z dalszymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu, ponieważ żądanie to nie miało uzasadnienia w faktach, przytoczonych przez powoda.

O kosztach postanowiono przy uwzględnieniu zasady stosunkowego ich rozdzielenia ( art. 100 kpc ), mając na uwadze, że powód wygrał sprawę w 9,31 %.

Sąd nie prowadził postępowania dowodowego, co jednak nie miało żadnego wpływu na rozstrzygnięcie sprawy. Przyczyną oddalenia powództwa było bowiem jedynie nienależyte sprecyzowanie ( uzasadnienie ) dochodzonych pozwem roszczeń. Postępowanie dowodowe nie służy usuwaniu braków w zakresie podstawy faktycznej powództwa. Dowody przeprowadza się dla stwierdzenia faktów, z których strony wywodzą skutki prawne, nie zaś dla ustalenia faktów, nie objętych przytoczeniami stron.