Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Maciej Schulz (spr.)

Sędziowie: SO Anna Kalbarczyk

SO Anita Jarząbek - Bocian

protokolant: p.o. protokolant sądowy Aneta Kniaziuk

przy udziale prokuratora Jerzego Kopeć

po rozpoznaniu dnia 18 stycznia 2017 r.

sprawy skazanego M. R. syna L. i B.z d. K. ur. (...) w O.

o wydanie wyroku łącznego

na skutek apelacji wniesionej przez skazanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Otwocku

z dnia 4 sierpnia 2016 r. sygn. akt II K 120/16

zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy; kosztami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.

SSO Maciej Schulz SSO Anna Kalbarczyk SSO Anita Jarząbek - Bocian

VI Ka 1436/16

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Otwocku wyrokiem łącznym z dnia 4 sierpnia 2016 roku, II K 120/16 orzekł:

I.  rozwiązał orzeczenie o karze łącznej pozbawienia wolności zawarte w wyrokach Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 26 maja 2011 roku w sprawie o sygn. akt II K 923/09 i z dnia 5 czerwca 2012 roku w sprawie o sygn. akt II K 827/11;

II.  na podstawie art. 569 § 1 k.p.k. w zw. z art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. w zw. z art. 19 pkt 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 roku o zmianie ustawy – kodeks karny oraz niektórych innych ustaw połączył kary pozbawienia wolności orzeczone wyrokami Sądu Rejonowego w Otwocku w sprawach o sygn. akt II K 923/09 i II K 827/11 i wymierzył skazanemu M. R. karę łączną 10 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

III.  w pozostałym zakresie nie podlegającym łączeniu wyroki w sprawach Sądu Rejonowego w Otwocku o sygn. akt II K 923/09 i II K 827/11 pozostawił do odrębnego wykonania;

IV.  na podstawie art. 572 k.p.k. umorzył postępowania w zakresie wydania wyroku łącznego w pozostałym zakresie;

V.  na podstawie art. 577 k.p.k. w zw. z art. z art. 4 § 1 k.k. na poczet kary łącznej pozbawienia wolności orzeczonej w pkt I zaliczył skazanemu M. R. okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie Sądu Rejonowego w Otwocku o sygn. akt II K 923/09 w okresie od 10 do 11 kwietnia 2009 roku oraz od 19 marca 2012 roku do 18 marca 2015 roku oraz w sprawie Sądu Rejonowego w Otwocku o sygn. akt II K 827/11 w okresie od 30 marca 2011 roku do 6 maja 2011 roku, 24 czerwca 2011 do 23 sierpnia 2011 roku, od 29 sierpnia 2011 roku do 7 lutego 2012 roku, od 13 lutego 2012 roku do 19 marca 2012 roku oraz od od 18 marca 2015 roku do 4 sierpnia 2016 roku;

VI.  przyznał od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. D. kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej na rzecz skazanego M. R. z urzędu plus VAT;

VII.  zwolnił skazanego M. R. od ponoszenia kosztów sądowych, wydatki przejmując na rachunek Skarbu Państwa.

Od powyższego wyroku apelację wniósł skazany wnosząc o wysłuchanie jego argumentacji. Na rozprawie apelacyjnej wniósł o zwolnienie adw. J. D. z obowiązków obrońcy z urzędu. Skazany oświadczył, że czuje się niewinny w sprawach objętych wyrokiem łącznym i uważa, że kara łączna jest za wysoka i wnosi o wymierzenie jej w najniższym możliwym wymiarze.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesiona apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy się wypowiedzieć odnośnie prawa do obrony skazanego. W toku postępowania o wydanie wyroku łącznego ustanowiony został skazanemu obrońca z urzędu w osobie adw. J. D.. W pismach złożonych przez skazanego po wydaniu wyroku przez Sąd I Instancji skazany wyraził brak zaufania do tego obrońcy. Okoliczność ta właśnie była przedmiotem wniosku obrońcy – złożonego na rozprawie odwoławczej – o rozważenie możliwości zwolnienia adw. J. D. z obowiązków obrońcy z urzędu skazanego. Obecny na rozprawie skazany przyłączył się do wniosku. Wobec postawy skazanego i braku podstaw do obrony obligatoryjnej Sąd Okręgowy zaakceptował wniosek obrońcy i skazanego. Przez wzgląd na dołączone do złożonej zapowiedzi kasacji postanowienie o powołaniu biegłych zasadnym zdaje się być zwrócenie uwagi na badania, którym poddany został skazany w toku analizy spraw objętych wyrokiem łącznym. W toku postępowania prowadzonego pod sygn. akt II K 923/09 postanowieniem z dnia 21 września 2009 roku Sąd Rejonowy w Otwocku (k. 389) powołał dwóch biegłych psychiatrów w celu wydania opinii o stanie zdrowia psychicznego M. R.. W opinii biegli wskazali, że rozpoznali u M. R. cechy osobowości nieprawidłowej oraz nadużywanie substancji psychoaktywnych w wywiadzie. We wnioskach wskazano, iż stan psychiczny nie znosił ani nie ograniczał w stopniu znacznym zdolności M. R. do rozpoznania znaczenia czynów ani też zdolności do pokierowania swoim postępowaniem. Stwierdzono, iż może on brać udział w postępowaniu procesowym. W aktach sprawy II K 923/09 znajduje się także opinia sądowo - psychologiczna wydana w sprawie II K 1300/09 (k. 652). Dokumentacja z przeprowadzonej w sprawie II K 1300/09 obserwacji sądowo – psychiatrycznej skazanego nie wpłynęła na zmianę stanowiska przez biegłych sporządzających opinię do sprawy II K 923/09 (k. 697). Z kolei, na etapie postępowania przygotowawczego w sprawie (II K 827/11) w dniu 13 czerwca 2011 roku (k. 445) wydano postanowienie o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego na temat stanu zdrowia psychicznego M. R.. Ze sporządzonej opinii (k. 496 v) wynika, iż biegli nie stwierdzili u badanego choroby psychicznej ani upośledzenia umysłowego, rozpoznali organiczne zaburzenia osobowości. Wskazali, iż był on poczytalny w chwili popełnienia czynów i może brać udział w czynnościach postępowania procesowego.

W świetle powyższego, dołączenie przez skazanego postanowienia z dnia 21 września 2009 roku, II K 923/09 pozostaje bez znaczenia. Poza sporem pozostaje prawidłowość procedowania, gdyż sam skazany zrezygnował z pomocy prawnej obrońcy z urzędu decydując się na obronę własną - a nie zostały spełnione przesłanki, o których mowa w art. 79 § 1 pkt 3 i 4 k.p.k. Z uwagi na treści opinii biegłych, powołanych w toku postępowań ujętych w niniejszych rozważaniach, brak było wątpliwości co do poczytalności skazanego oraz możliwości jego udziału i samodzielnej obrony w postępowaniu odwoławczym. W związku z posiadaną dokumentację dotyczącą przeprowadzonych badań przez biegłych psychiatrów i tożsamych wniosków zawartych w opiniach nie ma potrzeby do przeprowadzenia kolejnej opinii przez biegłych psychiatrów na temat stanu zdrowia psychicznego skazanego.

Odnosząc się do okoliczności, które kwestionował skazany, a mianowicie kwestii sprawstwa to zauważyć należy, iż aktualny etap nie jest właściwy do prowadzenia tych rozważań. Wyrok łączny nie jest kolejną instancją odwoławczą, nie polega on zatem na kontroli prawidłowości rozstrzygnięcia o winie sprawcy. Skazany dysponował możliwością złożenia przewidzianych ustawą środków odwoławczych od poszczególnych wyroków skoro nie akceptował ich treści i czuł się, jak to wyraził na rozprawie apelacyjnej, niewinny. Dokonując analizy pod kątem wydania wyroku łącznego pod uwagę brane są inne czynniki tj. związek przedmiotowo-podmiotowy.

Sąd Rejonowy prawidłowo utworzył węzeł łączny. Kwestia ta nie była jednak przedmiotem zarzutów apelacji, a zatem wobec braku uchybień w tym zakresie zbędnym jest prowadzenie dalszych rozważań w tym temacie. Rację miał również uznając, iż zastosowanie przepisów obowiązujących do dnia 1 lipca 2015 roku ma charakter korzystniejszy w przypadku skazanego. Tym samym, na uwadze pozostawały kary jednostkowe orzeczone w sprawach: II K 923/09 i II K 827/11. Zgodnie bowiem z wypowiedzią Sądu Najwyższego „gdy wyrok łączny obejmuje wyrok, w którym wymierzono karę łączną lub dochodzi do wydania kolejnego wyroku łącznego obejmującego wyrok, w którym orzeczono karę jednostkową z wcześniej wydanym wyrokiem łącznym, to granic nowej kary łącznej w wyroku łącznym nie wyznaczają poprzednie kary łączne, tylko kary jednostkowe wymierzone za poszczególne przestępstwa” (postanowienie z dnia 22 lipca 2010 r. w sprawie IV KK 162/10, Biul.PK 2010/4/14).

Kierując się zasadami obowiązującymi przy wymiarze kary łącznej możliwe było orzeczenie kary 9 lat pozbawienia wolności na zasadzie absorbcji, kary 13 lat i 6 miesięcy na zasadzie kumulacji bądź też kary na zasadzie asperacji. Na akceptację zasługuję stanowisko Sądu Rejonowego o wymierzeniu kary łącznej pozbawienia wolności w oparciu o zasadę asperacji umożliwiającą ukształtowanie wymiaru w granicach od 9 lat pozbawienia wolności do 13 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Wymiar kary 10 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności zasługuje na aprobatę. Tak orzeczona kara łączna nie nosi, w ocenie Sądu Odwoławczego, cech rażącej surowości. Co prawda, skazany w apelacji nie kwestionował wysokości wymierzonej kary, ale na rozprawie apelacyjnej złożył wniosek o wymierzenie mu kary pozbawienia wolności w najniższym możliwym wymiarze. Analizie dotyczącej podstaw do wymierzenia kary łącznej i jej wysokości towarzyszyło zapoznanie się i uwzględnienie opinii zakładu karnego, w którym aktualnie przebywa skazany. Opinia ta, sporządzona w dniu 21 listopada 2016 roku, jest zdecydowanie negatywna. Wynika z niej, że skazany jest osoba agresywną, wulgarną, cechuje go także bezkrytyczny stosunek do popełnionych czynów. Nie ulega wątpliwości, iż stopień jego demoralizacji jest wysoki. Skazany dopuścił się naruszenia kilku norm prawnych, brak jest widocznych zmian w jego zachowaniu i stosunku do obowiązku przestrzegania norm prawnych. Czynniki te nie mogą pozostać pominięte, obrazują one bowiem także stopień społecznej szkodliwości czynu. Wszystkie te kryteria w pełni uzasadniają wymiar kary łącznej orzeczonej przez Sąd I Instancji wobec skazanego. Pominąć przy tym nie można, iż „przepisy określające zasady orzekania kary łącznej nie mają kategorycznej wymowy w kwestii nakazu kierowania się wyłącznie dyrektywą pełnej absorpcji w odniesieniu do każdego skazanego. Skoro, więc z tychże przepisów nie wynikał obowiązek kształtowania wymiaru kary łącznej przy zastosowaniu tylko jednej dyrektywy, najbardziej korzystnej dla skazanego, to fakt, iż sąd meriti posłużył się metodą, asperacji nie może stanowić podstawy do kwestionowania przedmiotowego rozstrzygnięcia. Instytucja wyroku łącznego nie jest przecież pomyślana, jako premia dla przestępcy popełniającego większą liczbę przestępstw” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 25 marca 2010 roku w sprawie II Aka 59/10). Dlatego też, Sąd Okręgowy nie dostrzega podstaw do złagodzenia wymiaru kary skazanemu, a tym bardziej do orzeczenia jej na podstawie zasady absorbcji.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy orzekł jak w wyroku.

SSO Maciej Schulz SSO Anna Kalbarczyk SSO Anita Jarząbek-Bocian