Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 września 2013r.

Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym

Przewodniczący: SSO Grażyna Borzestowska

Protokolant: st. sekr. sądowy Łukasz Szramke

po rozpoznaniu w dniu 10 września 2013r. w Elblągu

na rozprawie sprawy

z odwołania Gminy F. we F.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.

z dnia 15/04/2010r nr (...) znak: (...)

z udziałem zainteresowanego Urzędu Miasta i Gminy we F.

o zwrot składek

I.  oddala odwołanie,

II.  zasądza od wnioskodawcy na rzecz pozwanego kwotę 2.400 zł /dwa tysiące czterysta złotych/ tytułem zwrotu kosztów procesu

Sygn. akt IV U 300/12

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni Gmina F. wniosła odwołanie od decyzji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. nr (...) z dnia 15 kwietnia 2010r. (...), którą to decyzją odmówiono zwrotu nadpłaconej składki.

Skarżąca domagała się zmiany decyzji i orzeczenia obowiązku zwrotu płatnikowi kwoty nadpłaty.

Pozwany w odpowiedzi na odwołanie wniósł o odrzucenie odwołania wskazując, że zostało ono wniesione z uchybieniem terminu przewidzianego w art. 477 ⁹§1 kpc. Z ostrożności procesowej podniósł, że wpłaty dokonane przez płatnika składek zostały rozliczone zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 18.04.2008r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a nadto, iż zaległości płatnika z tytułu składek były przedmiotem postępowania przed Sądem Okręgowym w Elblągu, który orzeczeniem z dnia 29.04.2010r.oddalił odwołanie.

Wyrokiem z dnia 10 lutego 2011r., sygn. akt IV U 634/10 Sąd Okręgowy w Elblągu oddalił odwołanie i zasądził od skarżącej na rzecz pozwanego kwotę 2.400zł tytułem zwrotu kosztów procesu-kosztów zastępstwa procesowego.

W wyniku rozpoznania apelacji wnioskodawczyni od w/w wyroku Sąd Apelacyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 14 lutego 2012r., sygn. akt III AUa642/11 uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu-Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Elblągu do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za II instancję.

Sąd Apelacyjny wskazał, iż dla potrzeb rozstrzygnięcia niniejszego postępowania koniecznym jest ustalenie, czy na dzień wydania zaskarżonej decyzji, tj. 15 kwietnia 2010r. wnioskodawca zalegał z płatnością składek, czy też faktycznie istniała nadpłata. Rozstrzygnięcie tego sporu, w ocenie Sądu Apelacyjnego, wymaga przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego rewidenta, przy czym przed dopuszczeniem dowodu z opinii biegłego Sąd Okręgowy, winien z uwzględnieniem statuowanego treścią art. 6 kc rozkładu ciężaru dowodu, uzupełnić postępowanie dowodowe w kierunku ustalenia, po pierwsze z jakiego tytułu, w jakiej wysokości i w jakim terminie składki wnioskodawca winien odprowadzić, po drugie w jakiej wysokości i terminie je odprowadził. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy, Sąd Okręgowy winien zbadać, czy na dzień wydania zaskarżonej decyzji na koncie płatnika istniała nadpłata, a tym samym czy spełniona została ta przesłanka zwrotu składki.

Postanowieniem z dnia 19 kwietnia 2012r. Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze zainteresowanego Urząd Miasta i Gminy we F..

Zainteresowany nie zajął stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

Decyzją z dnia 27 listopada 2007r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. odmówił Urzędowi Miasta i Gminy we F. wydania zaświadczenia o niezaleganiu z opłatą składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne i Fundusz Pracy, z uwagi na występujące na ten dzień, na koncie płatnika zadłużenie na kwotę 34.023,19zł.

Powyższa decyzja została zaskarżona przez Gminę F., która domagała się zmiany decyzji podnosząc, iż wszelkie zaległości z tytułu składek zostały uregulowane.

Wyrokiem z dnia 29.04.2010r. wydanym w sprawie IV U 1198/08 Sąd Okręgowy w Elblągu oddalił odwołanie Gminy F. od w/w decyzji pozwanego.

/ okoliczności bezsporne/

Po 27 listopada 2007r. na poczet zaległości z tytułu składek Urząd Miasta i Gminy nie wpłacił żadnej kwoty.

/ dowód: zeznania świadków U. G. , E. R. e-protokół k.283/

Z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne za miesiąc marzec 2010r. Urząd Miasta i Gminy winien wpłacić ZUS Oddział w E. w terminie do 6.04.2010r. kwotę 40.990,31zł

/ okoliczność bezsporna, nadto deklaracja rozliczeniowa za miesiąc marzec, pismo płatnika z 12.04.2010r. w aktach ZUS, stany należności dla płatnika k. 26/.

Na poczet składek na ubezpieczenie społeczne za miesiąc marzec 2010r. Urząd Miasta i Gminy F. ( zwany dalej płatnikiem ) dokonał przelewów w dniach:

- 7.04.2010r. na kwotę 26 490,31 zł

- 9.04.2010r. na kwotę 29.275,79zł.

/ bezsporne, nadto dowody przelewów w aktach ZUS/

Rozliczenie wpłaty w kwocie 26 490,31 zł nie było kwestionowane przez skarżącego (k.62). Wpłata ta została zaksięgowana na składki na ubezpieczenie społeczne za miesiąc marzec 2010r. w kwocie 26 483,31 zł i odsetki w kwocie 7 zł.

Z wpłaty z 9.04.2010r. w kwocie 29 275,79zł pozwany pokrył do końca składki na ubezpieczenie społeczne za miesiąc marzec 2010r. – należność główną w kwocie 14 507,00zł (40 990,31zł minus 26 483,31zł) i odsetki w kwocie 12zł. Pozostała kwota została zaksięgowana na zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne:

- za miesiąc wrzesień 2003r. – 6 362,23zł na należność główną i 5 225,00zł na odsetki,

- za miesiąc styczeń 2004r. - 1 784,56zł na należność główną i 1 385,00 na odsetki.

/ pismo pozwanego z dnia 6.12.2010r. k.65/

Wnioskiem z dnia 12.04.2010r. płatnik zwrócił się do pozwanego z wnioskiem o zwrot nadpłaty składek na ubezpieczenie społeczne w wysokości 14.756,79zł. Decyzją z dnia 15.04.2010r. pozwany odmówił Urzędowi Miasta i Gminy we F. dokonania zwrotu nadpłaconej składki.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawczyni nie zasługiwało na uwzględnienie, bowiem w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego zaskarżona decyzja jest prawidłowa.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w uzasadnieniu wyroku sądu drugiej instancji generalnie wiążą sąd przy ponownym rozpoznaniu sprawy. Jednakże, należy mieć na uwadze fakt, iż stosownie do art. 316 § 1 kpc, wydając wyrok, sąd zawsze jest zobowiązany wziąć za podstawę rozstrzygnięcia sprawy stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Jak trafnie stwierdził Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 24 kwietnia 2002r. IV CKN 946/00, jeżeli stan ten jest inny niż stan, na podstawie którego sąd drugiej instancji wyraził ocenę prawną i udzielił wskazań co do dalszego postępowania, ocena ta i wskazania tracą aktualność i nie są wiążące dla sądów później rozpoznających sprawę. W związku z przeprowadzonymi nowymi dowodami w sprawie, sprawa dojrzała do merytorycznego rozstrzygnięcia, bez potrzeby przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego rewidenta.

Nie ulega wątpliwości, iż wyrok Sądu Okręgowego w Elblągu z dnia 29 kwietnia 2010r. wydany w sprawie IV U 1198/08 , oddalający odwołanie wnioskodawcy od decyzji pozwanego z dnia 27 listopada 2007r. wiąże sąd orzekający w niniejszej sprawie co do tego, że na dzień wydania zaskarżonej decyzji na koncie płatnika występowało zadłużenie z tytułu składek. Tak więc na dzień 27.11.2007r. płatnik posiadał zadłużenie z tytułu składek. Zadłużenie to, w świetle zebranego materiału dowodowego, istniało nadal na dzień dokonania wpłaty z dnia 9.04.2010r. jak również na dzień wydania zaskarżonej decyzji. Z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków E. R. (2)- skarbnika płatnika i U. G. (2) jednoznacznie wynika, że płatnik po 27 listopada 2007r. na poczet zaległości z tytułu składek nie wpłacił żadnej kwoty. Jednocześnie zauważyć należy, iż w konsekwencji zwiększyła się kwota należnych odsetek za zwłokę.

Jak wynika z zeznań świadków E. R. (2) i U. G. (2) płatnik dokonał przelewu na poczet składek za miesiąc marzec 2010r. wyższej kwoty, niż należna , na skutek błędu. Skoro nadpłacona kwota została przez pozwanego zaliczona na poczet zaległych składek na ubezpieczenie społeczne za miesiące wrzesień 2003r. i styczeń 2004r., to na wnioskodawczyni stosownie do art. 6 kc spoczywał ciężar udowodnienia, że składki za te miesiące zostały uregulowane i z tego tytułu nie posiada zaległości. Swoje przekonanie skarżąca opierała na fakcie wydania przez pozwanego zaświadczenia z 2005r. o niezaleganiu w opłacaniu składek W tym miejscu wskazać należy, iż skarżąca nie przyjmuje do wiadomości faktu, potwierdzonego prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Elblągu, iż posiadała zadłużenie z tytułu składek na dzień wydania decyzji z dnia 27.11.2007r., jak również aby posiadała zadłużenie na dzień wydania zaskarżonej decyzji. W świetle natomiast zeznań w/w świadków , skoro po 27.11.2007r. do dnia wydania zaskarżonej decyzji płatnik płacił tylko bieżące składki, zatem zaległość nadal istnieje. W ocenie Sądu skarżąca w niniejszym postępowaniu nie wykazała, aby składki na ubezpieczenie społeczne za miesiące wrzesień 2003r. i styczeń 2004r. zostały uregulowane, wręcz przeciwnie dowody przedłożone na tą okoliczność potwierdzają prawidłowość stanowiska pozwanego.

Okolicznością bezsporną była wysokość składek na ubezpieczenie społeczne za w/w miesiące, które płatnik składek winien odprowadzić oraz terminy, w jakich powinny być one odprowadzone. Kwoty te wynikają nadto z deklaracji złożonych przez skarżącą w trakcie postępowania (k.269, 271), jak również znajdują odzwierciedlenie w wydruku „ Stany należności dla płatnika”(k.23, 23 verte). Jest to kwota 28.938,16 za miesiąc wrzesień 2003r. i kwota 33.638,24zł za miesiąc styczeń 2004r. W tym miejscu wskazać należy , iż wysokość składek, tytuły składek, terminy w jakich płatnik składek powinien je odprowadzić wynikają z druku „Stany należności dla płatnika” (k.21-26). W trakcie postępowania dane te nie zostały zakwestionowane przez skarżącą. Nadto z zeznań świadka E. R. (2) wynika, że dane te są zgodne z deklaracjami i płatnik nie ma do nich zastrzeżeń. Również w trakcie postępowania skarżąca ani płatnik nie zakwestionowali dokonanych przez płatnika wpłat na poczet składek i terminów, które to dane wynikają z druku pozwanego „Rozliczenie wpłat na należności płatnika” (k.8-20).Skarżąca podnosiła w toku postępowania, że na dzień dokonania wpłaty z 9.04.2010r. nie zalegała ze składkami na ubezpieczenie społeczne za miesiąc wrzesień 2003r. wskazując, że zostały one zapłacone w dniu 17 października 2003r. i na tą okoliczność przedłożyła kserokopię dowodu przelewu na kwotę 29.055,86zł (k.270). Również podnosiła, że nie zalegała z zapłatą składek na ubezpieczenie społeczne za miesiąc styczeń 2004r., ponieważ zostały one uregulowane 12.03.2004r. i na tą okoliczność przedłożyła wyciąg z konta (k.273). Z przedłożonego dowodu przelewu z dnia 17 października 2003r. na kwotę 29.055,86zł wynika, iż jest to wpłata na składki na ubezpieczenie społeczne za miesiąc październik 2003r. Płatnik oznaczył tą wpłatę jako (...), co oznacza składkę miesięczną za październik 2003r. Podobnie z wyciągu z konta płatnika wynika, że wpłata dokonana przez płatnika w dniu 12 marca 2004r. w kwocie 34.471,64zł została dokonana na poczet składki za miesiąc marzec 2004r. ( wpłata oznaczona (...)). Okoliczności te potwierdzili również świadkowie : E. R. (2) – skarbnik płatnika i U. G. (2). Z zeznań świadków wynika, że przelew z dnia 17.10.2003r. nie dotyczy deklaracji za miesiąc wrzesień 2003r., przelew z dnia 12.03.2004r. nie dotyczy deklaracji za miesiąc styczeń 2004r. Świadkowie ostatecznie potwierdzili, że prawidłowo pozwany zaliczył wpłatę z 17.10.2003r.na poczet należności za miesiąc październik 2003r oraz wpłatę z 12 marca 2004r. na poczet składek za marzec 2004r. Zeznania w/w świadków i przedłożone przez skarżącą dokumenty korespondują z zeznaniami świadków – pracowników pozwanego. Z zeznań świadka K. K. wynikało, że z wydruków sporządzonych na moment kiedy była rozliczana wpłata z 9.04.2010r. były zaległości z tytułu FUS za wrzesień 2003r. Wpłata z 17.10.2003r. była oznaczona jako miesiąc październik i została zaksięgowana za miesiąc październik. W związku z tym, że nastąpiła nadpłata ( wpłata przewyższała składki za październik) została ona zaliczona na poczet składki za wrzesień 2003r. ( częściowe pokrycie) i odsetki. Z zeznań świadka również wynika, że w dniu 12 marca 2004r. płatnik wpłacił kwotę 34.471,64zł i zgodnie z oznaczeniem płatnika miała ona dotyczyć miesiąca marca 2004r. Wpłata ta w pierwszej kolejności pokryła zatem w całości składkę na FUS za marzec 2004r., nadpłata natomiast została zaliczona na najstarszą zaległość , tj. za miesiąc styczeń 2004r. ( częściowe pokrycie) i odsetki . Prawidłowość rozliczenia przez pozwanego dokonanych przez płatnika wpłat z 17.10.2003r. i 12.03.2004r. znajduje oparcie w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1998r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, wypłaconych zasiłków z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego, zasiłków rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych oraz kolejności zaliczania wpłat na poszczególne fundusze (Dz.U. 1998, nr 165, poz.1197 ze zm.). Zgodnie z § 6 ust.1 rozporządzenia oznaczone wpłaty składek na ubezpieczenie społeczne dokonane przez płatnika składek zalicza się na pokrycie należności zgodnie z jego dyspozycją. Na mocy zaś § 9 ust.1 jeżeli wpłata na ubezpieczenie społeczne jest wyższa niż kwota należna za dany miesiąc kalendarzowy, to nadwyżkę pozostałą po pokryciu należnych składek na ubezpieczenie społeczne za dany miesiąc kalendarzowy zalicza się na pokrycie zaległych składek, począwszy od zobowiązania o najwcześniejszym terminie płatności.

Wskazać również należy, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przedmiot rozpoznania sprawy sądowej wyznacza decyzja organu rentowego, od której wniesiono odwołanie (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2010 r. II UZ 49/09, LEX nr 583831 oraz wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 23 kwietnia 2010 r., II UK 309/09, LEX nr 604210 i z dnia 7 kwietnia 2011 r., I UK 357/10, LEX nr 863946). Zgodnie więc z systemem orzekania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w postępowaniu wywołanym odwołaniem do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji w granicach jej treści i przedmiotu. Nadto sąd bada legalność decyzji organu rentowego według stanu rzeczy istniejącego w chwili wydania decyzji. Istota zatem sporu sprowadzała się do ustalenia czy faktycznie istniała zaległość z tytułu składek i w konsekwencji czy pozwany zasadnie odmówił zwrotu nadpłaconej składki.

Skoro z zebranego w sprawie materiału dowodowego jednoznacznie wynika , że na dzień dokonania wpłaty – 9.04.2010r., jaki i na dzień wydania zaskarżonej decyzji , płatnik posiadał zadłużenie z tytułu składek, natomiast skarżąca nie udowodniła, aby składki na ubezpieczenie społeczne, na te dni, za miesiące wrzesień 2003r. i styczeń 2004r. zostały zapłacone, dlatego też decyzja pozwanego była prawidłowa - brak było podstaw do zwrotu nadpłaconej składki.

Mając powyższe na uwadze odwołanie skarżącej nie zasługiwało na uwzględnienie, dlatego też Sąd na mocy art. 477 ¹⁴§ 1 kpc odwołanie oddalił.

O kosztach orzeczono na mocy art. 98, 99 i 108kpc w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.Nr 163, poz.1349 ze zm,.).