Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 30 października 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku S. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

o dodatek pielęgnacyjny

na skutek odwołania S. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M..

z dnia 5 września 2011r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznaje ubezpieczonej S. S. prawo do dodatku pielęgnacyjnego od dnia 31 maja 2011 roku.

Sygn. akt VU 1054/11

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 września 2011 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. M.. odmówił wnioskodawczyni S. S. prawa do dodatku pielęgnacyjnego. W uzasadnieniu ZUS wskazał, iż wnioskodawczyni jest zdolna do samodzielnej egzystencji, a zatem brak jest podstaw do przyznania świadczenia.

S. S. złożyła odwołanie od powyższej decyzji w dniu 7 października 2011 roku.

Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

S. S., urodzona w dniu (...), uprawniona do emerytury, złożyła w dniu 31 maja 2011 roku wniosek o przyznanie prawa do dodatku pielęgnacyjnego ( okoliczności bezsporne).

Orzeczeniem z dnia 15 lipca 2011 roku, lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że wnioskodawczyni nie jest całkowicie niezdolna do samodzielnej egzystencji (dowód: orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 15 lipca 2011 roku z dokumentacją medyczną k. 4 akt sprawy oraz k.11-12 w aktach organu rentowego).

Wnioskodawczyni wniosła sprzeciw od powyższego orzeczenia w wyniku czego, sprawę skierowano na komisję lekarską ZUS, która w dniu 24 sierpnia 2011 roku wydała orzeczenie zgodne z opinią lekarza orzecznika ZUS. Po ponownym badaniu zdiagnozowano u wnioskodawczyni: zaburzenia osobowości o typie dysocjacyjno-konwersyjnym, padaczkę, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa bez ograniczenia sprawności.

W związku powyższym Komisja lekarska ZUS nie stwierdziła u S. S. takiego naruszenia sprawności organizmu, które skutkowałoby koniecznością stałej opieki innej osoby zarówno w okresie czynności samoobsługowej czy też z uwagi na stan psychiczny.

(dowód: orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z dnia 24 sierpnia 2011 roku k. 6 akt sprawy oraz k.76-78, w aktach organu rentowego).

Decyzją dnia 5 września 2011 roku, ZUS odmówił wnioskodawczyni prawa do dodatku pielęgnacyjnego (dowód: ww. decyzje k.5 w aktach organu rentowego.)

Aktualnie u wnioskodawczyni występują następujące schorzenia:

·

organiczne zaburzenia osobowości i urojeniowe;

·

padaczka;

·

encefalopatia pourazowa z padaczką i charakteropatią;

·

spondyloza szyjna z obustronnym zespołem bólowo-korzeniowym;

·

zespół bólowy kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego w przebiegu zmian zwyrodnieniowych i wypukliny jadra miażdżystego L4/L5i L5/S1;

·

zespół cieśni nadgarstka prawego;

·

naczyniowe bóle głowy;

·

zaawansowany zespół psychoorganiczny otępienny prawdopodobnie

prawdopodobnie o etiologii mieszanej;

·

znacznego stopnia spowolnienie tempa pracy umysłowej;

·

znacznego stopnia deficyt w zakresie sprawności umysłowej;

·

znaczne upośledzenie zdolności uczenia się nowych umiejętności i przyswajania nowych informacji- duzy deficyt zakresie pamieci świeżej i długotrwałej;

·

rozkojarzenie ;

·

stępienie emocjonalne, wycofanie, zblednięcie afektu;

·

wycofanie z relacji interpersonalnych;

Z powodu schorzeń neurologicznych oraz psychiatryczno-psychologicznych wnioskodawczyni jest niezdolna do samodzielnej egzystencji (dowód: opinie biegłych lekarzy neurologa A. P. (1) k. 77-79 oraz opinie uzupełniające k.105,119-120,opinia biegłych psychiatry B. J. (1) oraz psychologa M. P. k.85-8 oraz opinia uzupełniająca k.164-165,,opinia uzupełniająca biegłego psychiatry B. J. (1) k.101, opinia uzupełniająca biegłego psychiatry K. G. k. 143 w aktach sprawy).

Wnioskodawczyni, mieszka ze swoją 70 letnią siostrą w domku jednorodzinnym, ogrzewanym kuchnią węglową. Codziennie ok. godziny 8-9 rano jeździ do niej córka E. B., która nie pracuje zawodowo i przygotowuje matce śniadania, robi zakupy, podaje leki, przygotowuje obiad, wyprowadzana podwórko, przynosi węgiel, aby był pod ręką, załatwię wszystkie sprawy urzędowe. Wnioskodawczyni wymaga mobilizacji, aby wstać z łóżka, ubrać się w czyste ubranie ( dowód: zeznania świadka E. B. k.50 i verte w aktach sprawy).

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego i zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 75 ust. l ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty, jeżeli osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat życia. W drodze wykładni art. 13 ust. 5 powołanej ustawy przyjmuje się przy tym, że niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza spowodowaną naruszeniem sprawności organizmu konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy drugiej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.

Mając na uwadze, iż wnioskodawczyni nie osiągnęła limitu wieku określonego przez ustawodawcę, który uprawniałby ją do otrzymania dodatku pielęgnacyjnego, istota sporu w przedmiotowej sprawie sprowadza się do ustalenia, czy spełnia ona ustawowe przesłanki niezbędne do uznania ją za osobę niezdolną do samodzielnej egzystencji.

W celu ustalenia tej okoliczności, Sąd dopuścił dowód z pisemnych opinii biegłych lekarzy neurologów A. P. (2), A. P. (1), psychiatrów: K. G. i B. J. (1) oraz biegłego psychologa M. P., biegłych z zakresu dziedzin medycyny, w ramach których mieszczą się rozpoznane i niej schorzenia.

Opinie opracowane przez biegłych neurologa A. P. (1) , psychiatrę i psychologa B. J. (1) i M. P. oraz ostateczna opinia biegłego psychiatry K. G. , (po ich uzupełnieniu w toku postępowania pod kątem zarzutów zgłoszonych przez organ rentowy), Sąd ocenia jako jasne, pełne, logiczne i należycie uzasadnione. Biegli Ci sporządzili opinię po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną wnioskodawczyni i wynikami badań dodatkowych, jak również po przeprowadzeniu jej osobistego badania. Określili w opinii, na jakie schorzenia cierpi obecnie wnioskodawczyni.

Podkreślenia wymaga fakt, iż głównymi schorzeniami wnioskodawczyni to schorzenia psychiatryczno-psychologiczne oraz neurologiczne. Dlatego też, kluczowe znaczenie w sprawie miała opinia sporządzone przez biegłych tych specjalności.

Wskazani wyżej biegli w ramach swojej specjalności stwierdzili jednoznacznie, iż schorzenia na jakie cierpi obecnie wnioskodawczyni tj : organiczne zaburzenia osobowości i urojeniowe, padaczka, encefalopatia pourazowa z padaczką i charakteropatią, spondyloza szyjna z obustronnym zespołem bólowo-korzeniowym, zespół bólowy kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego w przebiegu zmian zwyrodnieniowych i wypukliny jadra miażdżystego L4/L5i L5/S1,zespół cieśni nadgarstka prawego, naczyniowe bóle głowy, zaawansowany zespół psychoorganiczny otępienny prawdopodobnie o etiologii mieszanej, znacznego stopnia spowolnienie tempa pracy umysłowej, znacznego stopnia deficyt w zakresie sprawności umysłowej, znaczne upośledzenie zdolności uczenia się nowych umiejętności i przyswajania nowych informacji- duży deficyt w zakresie pamięci świeżej i długotrwałej, rozkojarzenie, stępienie emocjonalne, wycofanie, zblednięcie afektu, wycofanie z relacji interpersonalnych

oraz stopień ich zaawansowania ograniczają sprawność organizmu S. S. w stopniu powodującym jej niezdolność do samodzielnej egzystencji .

Uzasadniając swoje stanowisko biegła neurolog A. P. (1) podniosła, że niezdolność do samodzielnej egzystencji wnioskodawczyni wynika w głównej mierze z głębokiego otępienia (MMSE=10pkt.). W ocenie biegłej wnioskodawczyni wymaga stałej opieki drugiej osoby, pomocy przy prostych czynnościach życiowych i zadbania o bezpieczeństwo jej samej i otoczenia.

Tożsame stanowisko w sprawie zajęli również biegli: psychiatra B. J. (1) oraz biegła psycholog M. P. , którzy w swej opinie podkreślili fakt, iż wnioskodawczyni od 8 lat jest leczona psychiatrycznie, początkowo z powodu zaburzeń nerwicowych, następnie psychotycznych. Nadto S. S. jest leczona neurologicznie z powodu padaczki,encefalopatii i charakteropatii. W ocenie tych biegłych w aktualnym obrazie klinicznym u wnioskodawczyni dominuje znacznego stopnia deficyt w zakresie procesów poznawczych, których głębokość spełnia kryteria zespołu otępiennego. Z tych tez powodów oboje biegli uznali, iż wnioskodawczyni jest niezdolna do samodzielnej egzystencji.

Również biegły K. G. , po analizie dokumentacji medycznej wnioskodawczyni, dowodu z zeznań świadka córki wnioskodawczyni E. B. (k.50 i verte) oraz danych zawartych w opinii biegłego psychiatry B. J., a w szczególności wyników badania psychologicznego, biegły stwierdził u S. S. naruszenie sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych wskazując, iż wnioskodawczyni jest niezdolna do samodzielnej egzystencji .

Nie można natomiast, w ocenie Sądu Okręgowego, uznać za miarodajną opinii biegłej neurolog A. P. (3). Słusznie bowiem podniosła w swej opinii biegła neurolog A. P. (1), iż A. P. (2) wydając swoja opinię nie przeprowadziła badania MMSE wnioskodawczyni, ani badania przy użyciu skali otępienia, brak jest również w tej opinii wywiadu od opiekunów badanej. Nadto podkreślić należy, iż neurolog A. P. (2) podtrzymując swoje stanowisko w opinii uzupełniającej, jednocześnie stwierdziła, że toczący się u S. S. proces psychodegeneracji i diagnostyka w kierunku otępienia, w świetle wcześniejszego wieloletniego wywiadu psychiatrycznego, powinna być oceniana przez biegłego psychiatrę, którzy zgodnie uznali badaną za niezdolną do samodzielnej egzystencji.

W ocenie Sądu zarówno opinia neurologiczna A. P. (1) jak i psychiatryczno- psychologiczna B. J. (3) i M. P. oraz psychiatry K. G., nie zostały w sposób skuteczny zakwestionowane przez organ rentowy w licznych pismach procesowych kierowanych do Sądu w toku postępowania( tj. z dnia 10 września 20122 roku k.91-92, z dnia 29 października 2012 roku k.108-109, z dnia 11 grudnia 2012 roku k.128, z dnia 26 marca 2013 roku k.149-150 oraz z dnia 12 lipca 2013 roku k.174-175) .

W opiniach pisemnych uzupełniających wszyscy Ci biegli odnieśli się do zarzutów podniesionych przez ZUS, podtrzymując w całości swoje stanowisko w przedmiocie uznania wnioskodawczyni za osobę niezdolną do samodzielnej egzystencji.

W zasadzie jedyny zarzut jaki formułuje organ rentowy względem opinii sprowadza się do twierdzenia, iż wnioskodawczyni jest zdolna do wykonywania niektórych czynności samoobsługowych, np. może samodzielnie utrzymać higienę osobistą w podstawowym zakresie, a to wyłącza możliwość uznania ją za osobę niezdolną do samodzielnej egzystencji.

Zdaniem Sądu twierdzenie takie nie może prowadzić do podważenia opinii biegłych. Do czynności zabezpieczających samodzielną egzystencję człowieka nie należą bowiem wyłącznie tzw. czynności samoobsługi, jak mycie się, ubieranie, samodzielne jedzenie posiłków, ale również nabywanie żywności, przyniesienia jej do domu, podstawowe prace porządkowe nie wymagające wysiłku fizycznego i prac na wysokości (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 27 kwietnia 2000 roku, III AUa 190/2000, OSA 2001/12/44). Czynności takich zaś, jak wynika z opinii biegłej, wnioskodawczyni nie może wykonywać.

Biegła A. P. (1) w swej opinii uzupełniającej powołała się m.in. wyniki przeprowadzonego badania, w którym posłużyła się tzw. skalą MMSE, w którym S. S. osiągnęła wynik zaledwie 10 pkt, co wskazuje na jej głębokie otępienie.

Biegli psychiatra B. J. (1) oraz psycholog M. P. odnosząc się do zarzutów ZUS wskazali, iż proces otępienny ( szczególności o złożonej etiologii) na jaki cierpi wnioskodawczyni, może przebiegać na wiele sposobów, jego początek może być nagły lub dość wolny i trudny do zauważenia w początkowym stadium przez lekarza i rodzinę . Chory w ciągu jednego dnia może mieć głębokie zaburzenia pamięci orientacji oraz krótkie okresy prawidłowego, logicznego kontaktu. Z tych też powodów bardzo często nie jest możliwe precyzyjne pokreślenie początku wystąpienia zaburzenia. Zdaniem biegłych występujące u wnioskodawczyni otępienie jest dodatkowo wikłane innymi współistniejącymi wcześniej zaburzeniami psychicznymi o etiologii organicznej, co zdaniem biegłych psychiatry i psychologa przemawia za stwierdzeniem, że stan taki istniał już w dniu 31 maja 2011roku i skutkował już wówczas niezdolnością wnioskodawczyni do samodzielnej egzystencji.

Takie współistnienie kilku czynników wpływających na ogólną sprawność skarżącej powoduje zdaniem biegłych: neurologa A. P., psychiatry B. J., psychologa M. P. oraz psychiatry K. G. powstanie zależności od co najmniej długotrwałej opieki innych osób w podstawowych czynnościach życia codziennego.

Wobec tak stanowczych stanowisk biegłych: A. P., B. J. , M. P. oraz K. G.- ZUS nie podniósł żadnych zarzutów merytorycznych względem tychże opinii, wnosząc jedynie o uchylenie zaskarżonej decyzji, umorzenie postępowania w sprawie i przekazanie jej do ponownego rozpoznania organowi rentowemu na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 4 k.p.c.

W ocenie Sądu wniosek ten uznać należało za nieuzasadniony, albowiem obecny stan zdrowia wnioskodawczyni nie jest, jak wynika z opinii biegłych, nowym stanem klinicznym i funkcjonalnym powodowanym nowymi okolicznościami, które powstały po dniu złożenia przez nią odwołania od decyzji ZUS z dnia 5 września 2011 roku. Fakt, iż komisja lekarska ZUS oceniła sprawność wnioskodawczyni inaczej– nie świadczy – jak wskazuje organ rentowy – o pogorszeniu stanu zdrowia wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni z tą oceną komisji nie zgodziła się, wnosząc odwołanie od decyzji w przedmiocie odmowy prawa do dodatku pielęgnacyjnego. Wreszcie nie sposób pominąć dowodu z zeznań świadka- córki wnioskodawczyni E. B., która szczegółowo przedstawiła stan zdrowia matki- S. S. oraz pomoc jakiej wymaga przy codziennych sprawach z życia codziennego takich jak: gotowanie, zakupy, ubieranie, przygotowywanie posiłków, załatwianie spraw urzędowych. Z relacji świadka wynika jednoznacznie, że w zakresie zdolności do samodzielnego zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych wnioskodawczyni wymaga stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.

Wobec stanowczych wniosków płynących z opinii biegłych neurologa A. P., psychiatrów: B. J. i K. G. oraz psychologa M. P., a także braku wniosku ZUS w tym zakresie, nie było potrzeby dalszego mnożenia opinii uzupełniających, ani powoływania kolejnych biegłych na okoliczności, które zostały już dostatecznie wyjaśnione. Opinie te należało bowiem przy uwzględnieniu treści art. 233 § 1 k.p.c. ocenić jako fachowe, rzetelne oraz pełną.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji przyznając S. S. prawo do dodatku pielęgnacyjnego od dnia 31 maja 2011roku tj. od dnia złożenia wniosku w tym przedmiocie.