Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2017 roku

Sąd Apelacyjny w Katowicach II Wydział Karny w składzie :

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Katowicach Andrzeja Witkowskiego

po rozpoznaniu w dniu 16 lutego 2017 roku sprawy

1.  S. S. (1) s. S. i Ż.

ur. (...) w E. (Armenia)

oskarżonego z art. 258 § 1 i 3 k.k. w zw. z art. 65 § 2 k.k., art. 18 § 3 k.k.
w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i inne;

2.  K. P. s. H. i U.

ur. (...) w C.

oskarżonego z art. 258 § 1 k.k., art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.
i inne;

3.  P. K. s. E. i E.

ur. (...) w C.

oskarżonego art. 258 § 1 k.k., art. 279 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i inne;

4.  D. R. s. R. i B.

ur. (...) w Ł.

oskarżonego z art. 258 § 1 k.k., art. 291 § 1 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.
i inne;

na skutek apelacji obrońców oskarżonych i prokuratora odnośnie oskarżonych S. S. (1), K. P. i D. R.

a nadto na mocy art. 435 k.p.k.

5.  L. C. (C.) s. S. i S.

ur. (...) w K. (Armenia)

oskarżonego z art. 279 § 1 k.k. i inne

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 19 maja 2016 roku, sygn. akt XVI K 154/11

1.  na zasadzie art. 439 § 1 pkt 8 k.p.k. uchyla zaskarżony wyrok odnośnie oskarżonych S. S. (1) i K. P., a nadto na podstawie
art. 435 k.p.k. i art. 439 § 1 pkt 8 k.p.k. również w stosunku do oskarżonego L. C., w punktach V, XIII i XXXVI i na zasadzie art. 17 § 1 pkt
7 k.p.k. umarza postępowanie karne:

-

przeciwko oskarżonemu S. S. (1) o czyn z art. 18 § 3 k.k.
w zw. z art. 286 § 1 k.k. i art. 65 § 1 k.k. z przełomu sierpnia i września 2006 roku na szkodę (...) SA, dotyczący samochodu marki B. nr rej. (...)
i w tym zakresie kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa;

-

przeciwko oskarżonemu K. P. o czyn z art. 42.1,2 ustawy
o wyrobie napojów spirytusowych oraz rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych z maja 2006 roku i w tym zakresie kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa;

-

przeciwko oskarżonemu L. C. o czyn z art. 279 § 1 k.k.
w zw. z art. 65 § 1 k.k. z dnia 17 czerwca 2004 roku na szkodę M. J. i w tym zakresie kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa;

2.  uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej oskarżonego P. K.,
tj. w punktach XXII, XXIII, XXIV, XXV, XXVI oraz XLI podpunkt 4 i XLII oraz XLIII odnośnie tego oskarżonego i w tym zakresie sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Chorzowie do ponownego rozpoznania;

3.  zmienia zaskarżony wyrok:

-

w punkcie XXXIX w ten sposób, że obniża wymierzoną oskarżonemu D. R. karę do 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, wprowadzając nadto do podstawy jej wymiaru przepis art. 91 § 1 k.k.;

-

w puncie XL w ten sposób, że uchyla rozstrzygnięcie o zaliczeniu okresu rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie, a w to miejsce na zasadzie
art. 63 § 1 k.k. zalicza oskarżonemu D. R. na poczet wymierzonej mu kary okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie
od dnia 7 kwietnia 2008 roku godz. 09.20. do dnia 4 października 2009 roku
godz. 09.20., uznając orzeczoną karę za odbytą w całości;

4.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

5.  zasądza od Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Katowicach) na rzecz adwokatów: B. J. i K. K. – Kancelarie Adwokackie w K. kwoty po 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych, w tym 23% VAT tytułem nieopłaconych kosztów obrony z urzędu udzielonej oskarżonym S. S. (1) i D. R. w postępowaniu odwoławczym;

6.  zwalnia oskarżonych Siergieja Simonova, D. R. i K. P. od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, obciążając nimi Skarb Państwa.

SSA Grzegorz Wątroba SSA Marek Charuza SSA Aleksander Sikora

Sygn. akt II AKa 426/16

UZASADNIENIE

w zakresie obejmującym, zgodnie z art. 457§2 kpk oraz art. 423§1a, uchylenie zaskarżonego wyroku oraz jego zmianę, a nadto w zakresie obejmującym całość rozstrzygnięć dotyczących oskarżonych P. K. i K. P.

Sąd Okręgowy w Katowicach wyrokiem z dnia 19 maja 2016 roku w sprawie sygn. akt XVI K 154/11, w części dotyczącej niniejszego uzasadnienia, orzekł następująco:

⚫

uniewinnił oskarżonego S. S. (1) (punkt V części rozstrzygającej) od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 65 § 1 kk (punkt 17 części wstępnej);

⚫

uniewinnił oskarżonego K. P. (punkt XVIII części rozstrzygającej) od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 42.1,2 ustawy o wyrobie napojów spirytusowych oraz rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych (punkt 55 dotyczącej tego oskarżonego części wstępnej);

⚫

uniewinnił oskarżonego L. C. (punkt XXXVI części rozstrzygającej) od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 279 § 1 kk (punkt 6 dotyczącej tego oskarżonego części wstępnej);

⚫

uznał oskarżonego D. R. za winnego popełnienia czynów opisanych w punktach 2 do 8 części wstępnej wyroku przyjmując, iż stanowiły ciąg przestępstw z art. 291 § 1 kk i na mocy tego przepisu wymierzył temu oskarżonemu karę 1 roku i 11 miesięcy pozbawienia wolności (punkt XXXIX wyroku);

⚫

uznał oskarżonego K. P. za winnego popełnienia czynów opisanych w punktach od 2-13, od 15-45 i od 48-50, przy eliminacji działania w zorganizowanej grupie przestępczej i przy przyjęciu, że popełnione one zostały w warunkach ciągu przestępstw, a nadto w warunkach art. 64 § 2 kk i wyczerpały ustawowe znamiona przestępstw z art. 279 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk i art. 13 § 1 kk w zw. z art. 279 § 1 kk i art. 64 § 2 kk za co na mocy art. 279 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk i art. 91 § 1 kk wymierzono mu jedną karę 2 lat pozbawienia wolności (punkt XIV wyroku);

⚫

uznał oskarżonego K. P. za winnego popełnienia czynu opisanego w punkcie 14, przy eliminacji działania w zorganizowanej grupie przestępczej i przy przyjęciu, że popełniony został w warunkach art. 64 § 1 kk i wyczerpał ustawowe znamiona przestępstwa z art. 286 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, za co na mocy art. 286 § 2 kk wymierzono mu karę 8 miesięcy pozbawienia wolności (punkt XV wyroku);

⚫

uznał oskarżonego K. P. za winnego popełnienia czynów opisanych w punktach 46 i 47, przy eliminacji działania w zorganizowanej grupie przestępczej i przy przyjęciu, że popełnione one zostały w warunkach ciągu przestępstw, a nadto w warunkach art. 64 § 1 kk i wyczerpały ustawowe znamiona przestępstw z art. 291 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, za co na mocy art. 291 § 1 kk i art. 91 § 1 kk wymierzono mu jedną karę 1 roku pozbawienia wolności (punkt XVI wyroku);

⚫

uznał oskarżonego K. P. za winnego popełnienia czynów opisanych w punktach od 51 do 54, przy eliminacji działania w zorganizowanej grupie przestępczej i przy przyjęciu, że popełnione one zostały w warunkach ciągu przestępstw, a nadto w warunkach art. 64 § 1 kk i wyczerpały ustawowe znamiona przestępstw z art. 18 § kk w zw. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, za co na mocy art. 286 § 1 kk w zw. z art. 19 § 1 kk i art. 91 § 1 kk wymierzono mu jedną karę 1 roku pozbawienia wolności (punkt XVII wyroku);

⚫

na mocy art. 91 § 2 kk i art. 86 § 1 kk wymierzono oskarżonemu K. P. karę łączną 2 lat pozbawienia wolności;

⚫

uznał oskarżonego P. K. za winnego popełnienia czynów opisanych w punktach 2, 4, 6 i 7, przy eliminacji działania w zorganizowanej grupie przestępczej i przy przyjęciu, że popełnione one zostały w warunkach ciągu przestępstw i wyczerpały ustawowe znamiona przestępstw z art. 279 § 1 kk za co na mocy art. 279 § 1 kk i art. 91 § 1 kk wymierzono mu jedną karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności (punkt XXII wyroku);

⚫

uznał oskarżonego P. K. za winnego popełnienia czynu opisanego w punkcie 3 przy eliminacji działania w zorganizowanej grupie przestępczej i przy przyjęciu, że wyczerpał ustawowe znamiona przestępstwa z art. 291 § 1 kk za co na mocy tego przepisu wymierzono mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności (punkt XXIII wyroku);

⚫

uznał oskarżonego P. K. za winnego popełnienia czynu opisanego w punkcie 5 przy eliminacji działania w zorganizowanej grupie przestępczej i przy przyjęciu, że wyczerpał ustawowe znamiona przestępstwa z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 279 § 1 kk za co na mocy 279 § 1 kk w zw. z art. 19 § 1 kk wymierzono mu karę 1 roku pozbawienia wolności (punkt XXIV wyroku);

⚫

na mocy art. 91 § 2 kk i art. 86 § 1 kk wymierzono oskarżonemu P. K. karę łączną 2 lat pozbawienia wolności;

Prokurator zaskarżył wyrok w stosunku do oskarżonych:

⚫

S. S. (1) w części dotyczącej rozstrzygnięcia zawartego w punkcie V sentencji wyroku – w imię obrony prawa;

⚫

K. P. w części dotyczącej rozstrzygnięcia zawartego w punkcie XVIII sentencji wyroku – w imię obrony prawa;

⚫

D. R. w części dotyczącej kary orzeczonej w punkcie XXXIX sentencji wyroku – na korzyść oskarżonego.

Prokurator zarzucił zaskrzonemu wyrokowi, powołując się na przepis art. 439 § 1 pkt 8 kpk oraz na art. 438 pkt 1 i 4 kpk:

1.  obrazę art. 17 § 1 pkt 7 kpk, a tym samym złamanie zasady ne bis in idem w zakresie rozstrzygnięć zawartych w punktach V i XVIII sentencji wyroku, dotyczących oskarżonych S. S. (1) i K. P., polegającą na rozpoznaniu sprawy i wydaniu orzeczenia w odniesieniu do czynów od popełnienia których oskarżeni ci wcześniej zostali prawomocnie uniewinnieni,

2.  obrazę art. 443 kpk, a tym samym złamanie zakazu reformationis in peius w zakresie rozstrzygnięcia zawartego w punkcie XXXIX sentencji wyroku dotyczącego oskarżonego D. R., a polegającego na orzeczeniu kary surowszej od orzeczonej pierwotnie przez Sąd Okręgowy w Gliwicach wyrokiem z dnia 30 czerwca 2010 roku, sygn. akt IV K 189/08, uchylonym następnie przez Sąd Apelacyjny w Katowicach mimo, że wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach nie był zaskarżony na niekorzyść tego oskarżonego,

3.  obrazę art. 91 § 1 kk w odniesieniu do rozstrzygnięcia zawartego w punkcie XXXIX sentencji wyroku dotyczącego oskarżonego D. R. polegającego na nieprzywołaniu tego przepisu w podstawie prawnej skazania mimo, że sąd orzekł jedną karę za ciąg przestępstw przypisanych oskarżonemu.

Opierając się na tych zarzutach prokurator wniósł o uchylenie rozstrzygnięć zawartych w punkach V i XVIII dotyczących oskarżonych S. S. (1) i K. P. i o umorzenie w tym zakresie postępowania. Nadto wniósł o zmianę rozstrzygnięcia zawartego w punkcie XXXIX sentencji wyroku dotyczącego oskarżonego D. R. i wymierzenie temu oskarżonemu kary1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz przywołanie w podstawie prawnej skazania przepisu art. 91 § 1 kk.

Obrońca oskarżonego K. P. zaskarżył wyrok w części dotyczącej zarzutu opisanego w punkcie 8 części wstępnej wyroku, dotyczącej tego oskarżonego, co do winy oraz w pozostałej części w zakresie kary wymierzonej temu oskarżonemu i zarzucił obrazę przepisów prawa procesowego, która miała wpływ na treść orzeczenia, a to art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów i błędne przypisanie oskarżonemu winy za czyn opisany w punkcie 8 części wstępnej wyroku podczas gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, iż oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu, a nadto zarzucił nieuwzględnienie w należytym stopniu okoliczności związanych z postawą oskarżanego w trakcie prowadzonego postępowania oraz po popełnieniu zarzucanych mu czynów, w tym jego aktualnego trybu życia, co wpłynęło na orzeczenie wobec niego zbyt surowej kary pozbawienia wolności. W oparciu o te zarzuty obrońca wniósł o uniewinnienie oskarżonego od popełnienia czynu opisanego w punkcie 8 zaskarżonego wyroku oraz o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez obniżenie wymiaru kar jednostkowych i orzeczenie kary łącznej w wymiarze 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Obrońca oskarżonego P. K. zaskarżył wyrok odnośnie tego oskarżonego w całości i orzeczeniu zarzucił:

1.  Obrazę przepisów prawa materialnego, a to:

⚫

Art. 291 § 1 kk poprzez jego zastosowanie i uznanie, że oskarżony dopuścił czynu opisanego w punkcie 3 części wstępnej wyroku podczas, gdy zgodnie z prawidłowymi ustaleniami faktycznymi oskarżony nie nabył pochodzącego z kradzieży pojazdu i nie wszedł w jego posiadanie, albowiem pojazd ten sprzedany został J. S. przez S. S. (3);

⚫

Art. 279 § 1 kk poprzez jego zastosowanie i uznanie, że oskarżony w nocy z 6 na 7 lipca 2006 roku wspólnie i w porozumieniu z M. Ż. i J. S. dokonał kradzieży z włamaniem do samochodu P. o nr rej. (...) podczas, gdy zgodnie z prawidłowo poczynionymi przez Sąd ustaleniami rola oskarżonego sprowadzała się do podwiezienia M. Ż. do B. po dokonaniu przez niego wraz z J. S. kradzieży tego pojazdu, a oskarżony dowiedział się o kradzieży dopiero w czasie jazdy;

2.  Obrazę przepisów postępowania mającą istotny wpływ na treść orzeczenia, a to:

⚫

Art. 7 kpk poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, która doprowadziła do poczynienia w sprawie błędnych ustaleń faktycznych polegających na przypisaniu oskarżonemu popełnienia czynów zarzucanych mu w punktach 2, 4 i 7 odnoszącej się do tego oskarżonego części wstępnej zaskarżonego wyroku, podczas gdy zgormadzony w sprawie materiał dowodowy nie daje podstawy do takiego rozstrzygnięcia;

⚫

Art. 7 kpk poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego która doprowadziła do poczynienia w sprawie błędnych ustaleń faktycznych co do strony podmiotowej czynu to znaczy, że oskarżony obejmował swoją świadomością, iż podwożeni przez niego w nocy z 29 na 30 czerwca 2006 roku J. S. i S. S. (3) jadą w celu popełnienia przestępstwa kradzieży pojazdu V. (...), podczas gdy materiał dowodowy, a w szczególności zeznania świadka J. S. nie wskazuje na to, aby oskarżony chciał albo przynajmniej godził się na pomocnictwo w dokonaniu kradzieży z włamaniem do tegoż pojazdu;

⚫

Art. 424 kpk poprzez niewskazanie w uzasadnieniu wyroku uzasadnienia dla strony podmiotowej czynów przypisanych oskarżonemu i zaniechanie jakichkolwiek rozważań w tym przedmiocie, a także poprzez zaniechanie wskazania na jakich dowodach Sąd oparł się ustalając stan faktyczny w zakresie każdego z zarzutów, co uniemożliwia kontrolę odwoławczą w tym zakresie;

W związku z tak sformułowanymi zarzutami odwoławczymi obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja Prokuratora była oczywiście zasadna. Po pierwszym rozpoznaniu sprawy, będącej przedmiotem niniejszego postępowania, Sąd Okręgowy w Gliwicach wyrokiem z dnia 30 czerwca 2010 roku w sprawie o sygn. akt IV K 189/08, pośród innych rozstrzygnięć, uniewinnił trójkę oskarżonych od zarzucanych im aktem oskarżenia czynów, a to:

⚫

S. S. (1) uniewinniony został w punkcie 7 tego wyroku od popełnienia przestępstwa z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 65 § 1 kk, polegającego na udzieleniu pomocy M. W. w wyłudzeniu od (...) SA odszkodowania w kwocie 14 tys. zł za rzekomo skradziony samochód marki B. nr rej. (...), zarzucanego mu w punkcie 17 części wstępnej tego wyroku;

⚫

K. P. uniewinniony został w punkcie 25 tego wyroku od popełnienia przestępstwa z art. 42.2,2 ustawy o wyrobie napojów spirytusowych oraz rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych, polegającego na przygotowaniu do wprowadzenia do obrotu w maju 2006 roku w C. 139 litrów spirytusu, zarzucanego mu w punkcie 55, odnoszącej się do niego, części wstępnej tego wyroku;

⚫

L. C. uniewinniony został w punkcie 54 tego wyroku od popełnienia przestępstwa z art. 279 § 1 kk w zw. z art. 65 § 1 kk, to jest kradzieży z włamaniem w dniu 17 czerwca 2004 roku w K. samochodu N. nr rej. (...) na szkodę M. J. zarzucanego mu w punkcie 6, odnoszącej się do niego, części wstępnej tego wyroku.

Powołany wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach, w części obejmującej trzy opisane wyżej rozstrzygnięcia o uniewinnieniu, nie został zaskarżony przez prokuratora, ani przez inna stronę procesową. W tej sytuacji orzeczenie w tej części uprawomocniło się. Nie mogło go zatem dotyczyć uchylenie sprawy i przekazanie jej do ponownego rozpoznania mocą wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 24 marca 2011 roku sygn. akt II AKa 468/10. Tymczasem Sąd Okręgowy w Katowicach, rozpoznający ponownie sprawę, przedmiotem procesu uczynił trzy opisane wyżej zarzuty, czego wyrazem było umieszczenie ich w części wstępnej zaskarżonego wyroku, w odniesieniu do oskarżonego S. S. (1) w punkcie 17 dotyczącej go części opisowej, w odniesieniu do oskarżonego K. P. w punkcie 55, dotyczącej go części opisowej i w odniesieniu do oskarżonego L. C. w punkcie 6, dotyczącej go części opisowej. Prowadząc postępowanie w odniesieniu do trzech wskazanych zarzutów, Sąd I instancji naruszył zasadę powagi rzeczy osądzonej i prowadził w tej części proces mimo istnienia negatywnej przesłanki z art. 17 § 1 pkt 7 kpk. W efekcie doprowadziło to do wydania w tej samej sprawie, pomimo, iż wcześniej prawomocnie już o tym orzeczono, rozstrzygnięć o uniewinnieniu oskarżonego S. S. (1) w punkcie V części rozstrzygającej zaskarżonego wyroku, oskarżonego K. P. w punkcie XVIII części rozstrzygającej zaskarżonego wyroku i oskarżonego L. C. w punkcie XXXVI części rozstrzygającej zaskarżonego wyroku. Zasadnie zatem i skutecznie zarzucił prokurator istnienie bezwzględnej przyczyny uchylenia zaskarżonego wyroku w części obejmującej wskazane wyżej rozstrzygnięcia odnośnie oskarżonych S. S. (1) i K. P.. W przypadku oskarżonego L. C. bezwzględna podstawa uchylenia orzeczenia z art. 439 § 1 pkt 8 kpk również istnieje, nie mogła być jednak skuteczna w ramach kontroli wywołanej złożonym przez prokuratora środkiem odwoławczym. Przypomnieć należy, iż w części dotyczącej oskarżonego L. C. skutecznie odmówiono przyjęcia apelacji prokuratora z uwagi na fakt, iż wcześniej złożony przez prokuratora wniosek o uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie obejmował tego oskarżonego. W takim układzie procesowym Sąd Apelacyjny stwierdzając istnienie bezwzględnej przesłanki uchylenia orzeczenia opisanej w art. 439 § 1 pkt 8 kpk uchylił zaskarżony wyrok w punktach V i XVIII, a więc w części obejmującej ponowne rozstrzygnięcia o uniewinnieniu oskarżonych S. S. (1) i K. P. od zarzutów od których wcześniej oskarżeni ci zostali już prawomocnie uniewinnieni i na zasadzie art. 17 § 1 pkt 7 kpk umorzył postępowanie karne przeciwko tym oskarżonym o zarzucane im przestępstwa opisane odpowiednio w punkcie 17 części wstępnej wyroku dotyczącej S. S. (1) oraz w punkcie 55 części wstępnej zaskarżonego wyroku dotyczącej K. P.. Jednocześnie Sąd Apelacyjny uznał, iż w odniesieniu do rozstrzygnięcia dotyczącego oskarżonego L. C. istnieją przesłanki do zastosowania instytucji zawartej w dyspozycji art. 435 kpk. Odmowa przyjęcia apelacji w części obejmującej tego oskarżonego powoduje taki skutek, jakby tego środka odwoławczego w odniesieniu do L. C. nie wniesiono. Rozstrzygnięcie dotyczące tego oskarżonego dotknięte jest taką samą wadą, jak opisane wyżej części orzeczenia, odnoszące się do oskarżonych S. S. (1) i K. P., jest to zatem bezwzględna przyczyna uchylenia orzeczenia sformułowana w dyspozycji art. 439 § 1 pkt 8 kpk. Skoro zatem Sąd Odwoławczy uchylił zaskarżony wyrok w części obejmującej opisane wyżej orzeczenia o uniewinnieniu oskarżonych S. S. (1) i K. P. i umorzeniu postępowania w tym zakresie, uprawniony był również do analogicznego orzeczenia w stosunku do współoskarżonego L. C.. Spełniony został warunek orzekania w tym trybie poza granicami środka odwoławczego na korzyść współoskarżonego. Wynika to z faktu, iż wbrew ustawowemu zakazowi prowadzone było ponowne postępowanie o czyn, co do którego już wcześniej prawomocnie orzeczono o uniewinnieniu oskarżonego. Aby ten niekorzystny stan znieść uchylono zatem podobnie jak w przypadku wskazanej dwójki współoskarżonych zaskarżony wyrok w odniesieniu do oskarżonego L. C. w punkcie XXXVI i na zasadzie art. 17 § 1 pkt 7 kpk umorzono postępowanie karne przeciwko niemu o opisany wyżej czyn zarzucony mu w punkcie 6, dotyczącej go części opisowej zaskarżonego wyroku. Każdorazowo rozstrzygnięciu o umorzeniu postępowania towarzyszy rozstrzygnięcie o obciążeniu wydatkami postępowania w tym zakresie Skarbu Państwa zgodnie z dyspozycją art. 632 pkt 2 kpk.

Uzasadniony okazał się również zarzut obrazy dyspozycji art. 443 kpk. Powołanym wyżej wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach przy pierwszym rozpoznaniu niniejszej sprawy oskarżony D. R. w punkcie 56 części rozstrzygającej skazany został za popełnienie ciągu przestępstw obejmujących czyny zarzucane mu w punktach od 2 do 8 dotyczącej go części wstępnej wyroku na podstawie art. 291 § 1 kk w zw. z art. 65 § 1 kk i art. 91 § 1 kk na jedną karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Przypomnieć należy, iż wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach w odniesieniu do oskarżonego D. R. zaskarżony został jedynie przez obrońcę, a więc nie nastąpiło zaskarżenie omawianego rozstrzygnięcia na niekorzyść oskarżonego. Tymczasem orzekając w tym samym przedmiocie, a więc przypisując oskarżonemu D. R. popełnienie czynów zarzucanych mu w punktach od 2 do 8 dotyczącej go części wstępnej zaskarżonego wyroku, biorąc za podstawę art. 291 § 1 kk Sąd Okręgowy w Katowicach wymierzył temu oskarżonemu za przypisany ciąg przestępstw jedna karę 1 roku i 11 miesięcy pozbawienia wolności. Jednoznacznie zatem wynika z tego, iż naruszona została zasada reformationis in peius sformułowana w dyspozycji art. 443 kpk. Jednocześnie oczywisty jest wpływ naruszenia tej normy na treść zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie w stosunku do oskarżonego D. R. kary, jaka nie mogła być w układzie procesowym niniejszej sprawy mu wymierzona. W ścisłym związku z tymi okolicznościami pozostaje uznany przez Sąd Apelacyjny również za w pełni uzasadniony zarzut naruszenia dyspozycji art. 91 § 1 kk. Podstawą orzeczenia jednej kary za przestępstwa spełniające opisane w art. 91 § 1 kk kryteria ciągu przestępstw jest ta właśnie norma i winna być ona powołana w postawie wymiaru jednej kary za tworzące ciąg przestępstw czyny. W efekcie Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że złagodził orzeczoną w stosunku do oskarżonego D. R. w punkcie XXXIX zaskarżonego wyroku karę do 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, czyniąc zadość zasadzie zakazu wydania orzeczenia surowszego niż uchylone w sytuacji, kiedy orzeczenie w stosunku do oskarżonego D. R. nie zostało zaskarżone na jego niekorzyść. Konsekwencją tej zmiany było uchylenie rozstrzygnięcia z punktu XL zaskarżonego wyroku i zaliczenie w to miejsce temu oskarżonemu na podstawie art. 63 § 1 kk na poczet złagodzonej kary okresu rzeczywistego pozbawienia wolności, uznając tym samym karę tę za odbytą w całości. Jednocześnie Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w punkcie XXXIX w ten sposób, że wprowadził do podstawy prawnej wymiaru kary przepis art. 91 § 1 kk.

Argumenty apelacji obrońcy oskarżonego K. P. okazały się nieuzasadnione i nie doprowadziły do zmiany zaskarżonego wyroku zgodnie z intencją autora tego środka odwoławczego. W pierwszej kolejności odnieść się należy do zarzutów dotyczących błędnych ustaleń faktycznych i naruszeń prawa procesowego, co do przypisania oskarżonemu czynu zarzucanego mu w punkcie 8, dotyczącej go części wstępnej wyroku. Wbrew twierdzeniom skarżącego, Sąd Apelacyjny nie dostrzegł w zakresie tego rozstrzygnięcia naruszenia dyspozycji wskazanych przez obrońcę przepisów. Stwierdzić należy, że poza postawieniem zarzutu, lakoniczne uzasadnienie apelacji w istocie nie wskazuje na czym polegać by miało naruszenie prawa procesowego. Nieprzekonujący jest argument, że skoro oskarżony K. P. w przeważającej mierze przyznawał się do popełnienia zarzucanych mu czynów, to należało dać wiarę jego oświadczeniu, w którym zaprzeczał swojemu sprawstwu w zakresie omawianego czynu. Przypomnieć należy, iż oświadczenia oskarżonego dotyczące opisu zdarzeń odnoszącego się do omawianego zarzutu nie były jednolite i trudno w związku z tym rzeczowo kwestionować to, iż takim wyjaśnieniom Sąd I instancji nie dał wiary. Nadto konfrontacja tych wyjaśnień oskarżonego, w których zaprzecza on swojemu sprawstwu, z zeznaniami świadka P. J. logicznie i zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego prowadzić musi do konkluzji, iż poczynienie przez Sąd I instancji takich ustaleń faktycznych, które pozwalały na przypisanie oskarżonemu sprawstwa było w pełni uprawnione. W tej sytuacji za chybiony należy uznać zarzut naruszenia art. 7 kpk. Również dyspozycja art. 410 kpk nie została naruszona, albowiem całość materiału dowodowego, dotycząca tego zarzutu była w polu widzenia Sądu I instancji, a jedynie część z niego, w wyniku prawidłowo przeprowadzonego procesu oceny dowodów, stała się podstawą ustaleń. Proponowana przez skarżącego polemiczna wersja oceny dowodów odrywa się od logiki i realiów sprawy i z pewnością postąpienie według niej naruszałoby dyrektywy zawarte w dyspozycji art. 7 kpk. Reasumując tę część rozważań stwierdzić zatem trzeba, iż ustalenia faktyczne Sądu I instancji w omawianym zakresie są w pełni prawidłowe i wywiedzione zostały z właściwie przeprowadzonych i ocenionych dowodów.

Równie niezasadny był zarzut rażącej niewspółmierności kary wymierzonej temu oskarżonemu. Już na wstępie zauważyć należy to, co rzuca się w oczy po lekturze apelacji, iż środek ten sam w sobie wydaje się potwierdzać poprzez porównanie kary wymierzonej z karą wnioskowana przez obrońcę, iż ta pierwsza nie nosi cech rażącej surowości. Przypomnieć zaś trzeba, iż tylko w takim przypadku sąd odwoławczy uprawniony jest do ingerowania w wymiar kary ustalony przez Sąd I instancji. Spoglądając na ten element kary, który w sposób realny odczuwany jest przez sprawcę, a więc na karę łączną zauważyć należy, iż Sąd I instancji wymierzył ją w wysokości 2 lat pozbawienia wolności. Tymczasem obrońca we wniosku odwoławczym apelacji domaga się, aby jej wymiar obniżyć do 1 roku i 6 miesięcy. Sąd Apelacyjny stwierdza, iż obniżenie tak orzeczonej kary o ¼ nie byłoby ingerencją uzasadnioną rażącą surowością kary. Badając wymiary kar orzeczonych za poszczególne, przypisane temu oskarżonemu przestępstwa stwierdzić należy, że i te sankcje nie noszą cech nadmiernej surowości. W punkcie XIV zaskarżonego wyroku przypisano oskarżonemu popełnienie 45 przestępstw z art. 279 § 1 kk i to każdorazowo przedmiotem których były samochody o dużej wartości, nadto czynów tych oskarżony dopuścił się warunkach powrotu do przestępstwa z art. 64 § 2 kk. Po przyjęciu, iż czyny te popełnione zostały w warunkach art. 91 § 1 1 kk, Sąd I instancji wymierzył oskarżonemu za wszystkie te czyny jedną karę 2 lat pozbawienia wolności. Tak orzeczona kara została zatem jedynie o 1 rok podniesiona ponad dolne ustawowe zagrożenie, a biorąc pod uwagę odpowiedzialność w warunkach art. 64 § 2 kk owo podniesienie wyniosło jedynie 11 miesięcy. Przedstawione argumenty mają obrazowo wskazać na nagromadzenie okoliczności wpływających zaostrzająco na wymiar kary w ramach ciągu przestępstw. Nie sposób zniwelować tychże okoliczności pozytywnymi elementami, takimi jak przyznanie się oskarżonego do większości stawianych mu zarzutów oraz dobrą opinią środowiskową. Podobnie wyważone kary wymierzył Sąd I instancji za przypisane temu oskarżonemu czyny z art. 286 § 2 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, art. 291 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk oraz 18 § 3 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 64 § 1 kk. Każdorazowo orzeczona kara podniesiona została ponad dolny próg zagrożenia w niewielkim stopniu, co w pełni uzasadnione jest odpowiedzialnością oskarżonego w warunkach art. 64 § 1 kk. Dodatkowo czyny przypisane K. P. XVI i XVII tworzyły ciągi przestępstw, co również musi znaleźć odzwierciedlenie w wymiarze kary wyższym niż w przypadku odpowiedzialności za pojedyncze czyny. W konsekwencji łączna kara 2 lat pozbawienia wolności orzeczona została z zastosowaniem zasady pełnej absorpcji, a więc przy uwzględnieniu podobieństwa rodzajowego przypisanych oskarżonemu przestępstw oraz bliskości czasowej ich popełnienia. Tak więc i ten element kształtowania kary prawidłowo uwzględniony przez Sąd I instancji sprzeciwia się możliwości uznania, iż wymierzona oskarżonemu kara łączna, a wcześniej orzeczone kary jednostkowe noszą cechy nadmiernej surowości. Sąd Apelacyjny stwierdza, iż kary te są sprawiedliwe, w pełni realizujące dyrektywy ich wymiaru zawarte w dyspozycji art. 53 kk, zaś kara łączna jest najniższą z możliwych, co w efekcie uzasadnia konkluzję, iż nie było żadnych powodów, aby zmieniać zaskarżony wyrok i łagodzić którąkolwiek z kar składowych bądź też karę łączną.

Apelacja obrońcy oskarżonego P. K. okazała się o tyle skuteczna, że doprowadziła do uchylenia zaskarżonego wyroku w części odnoszącej się do tego oskarżonego. Stwierdzić należy, że przeprowadzona przez Sąd I instancji ocena dowodów, dotyczących zarzutów postawionych temu oskarżonemu, jest powierzchowna czego wyrazem jest również lakoniczne w tym zakresie pisemne uzasadnienie wyroku. Kluczowymi dowodami decydującymi o tym, czy ustalenia faktyczne w tej części rozstrzygnięcia będą prawidłowe są zeznania świadków S. S. (3), J. S. i M. Ż.. Tymczasem stwierdzić należy, że zarówno sposób przeprowadzenia tych dowodów, jak i następnie analiza tych zeznań i wyciąganie z nich wniosków, dających argumenty dla dokonania ustaleń w sprawie uznać należy za niewystarczająco pogłębione. Dotyczy to zarówno wewnętrznej treści poszczególnych depozycji, jak i zależności jakie zachodzą pomiędzy tymi dowodami. Sąd I instancji prowadząc postępowanie, a następnie oceniając dowody i wyciągając z nich wnioski nie poświęcił wystarczającej uwagi tymże rozbieżnościom i niejasnościom, co spowodowało, że w ocenie Sądu Odwoławczego nie zostały zachowane reguły wynikające z art. 7 kpk. Zaznaczyć trzeba, że zastrzeżenia te dotyczą w różnym stopniu poszczególnych stawianych temu oskarżonemu zarzutów, jednakże z uwagi na treść rozstrzygnięcia Sądu I instancji, który przypisane czyny w postaci włamań do samochodów objął konstrukcja ciągu przestępstw oraz przy zaskarżeniu wyroku jedynie na korzyść oskarżonego wykluczone było merytoryczne orzekanie w instancji odwoławczej o niektórych czynach objętych konstrukcją ciągu, albowiem ich wyłączenie z tejże konstrukcji mogłoby doprowadzać do wymierzenia następnie oskarżonemu więcej niż jednej kary. Dodać trzeba, że wątpliwości Sądu Odwoławczego budzi również sposób przeprowadzenia dowodów w odniesieniu do przypisanego temu oskarżonemu czynu z art. 291 § 1 kk, a w konsekwencji i ustalenie faktyczne, co do tego, pomiędzy jakimi osobami nastąpiła sprzedaż przedmiotowego samochodu B.. Brak odpowiedniego wyjaśnienia tej kwestii w toku postępowania dowodowego nie pozwalał zatem Sądowi Apelacyjnemu na wypowiedzenie się co do trafności zarzutu odwoławczego o błędzie w ustaleniach faktycznych postawionego w apelacji obrońcy. Trafnie również wskazał obrońca na zastrzeżenia dotyczące oceny dowodów w zakresie przypisanego temu oskarżonemu czynu z art. 18 § 3 kk w zw. z art. 279 § 1 kk. Również w tej części zarówno w toku postępowania dowodowego na etapie przeprowadzania dowodów jak i dokonując ich oceny Sąd I instancji zbagatelizował istotne różnice w zeznaniach świadków S. S. (3) i J. S., nie dążąc do ich wyjaśnienia, a następnie nie odnosząc się do nich przy ocenie tych dowodów. Powoduje to w istocie z jednej strony niemożność oceny prawidłowości rozstrzygnięcia w tej części, a z drugiej strony przedwczesnym czyniłoby roztrząsanie kwestii sprawstwa i zamiaru oskarżonego. Podkreślić trzeba, że i w tym zakresie pisemne uzasadnienie zaskarżonego wyroku jest zbyt lakoniczne. W tej sytuacji przy przedstawionych wcześniej, a stwierdzonych przez Sąd Apelacyjny uchybieniach konieczne stało się uchylenie zaskarżonego wyroku, co do całości rozstrzygnięć dotyczących oskarżonego P. K.. Konieczne jest bowiem powtórzenie postępowania dowodowego w tej części i przeprowadzenie go w sposób prawidłowy tj. wnikliwe przesłuchanie świadków S. S. (3), J. S. i M. Ż. i nie poprzestawanie na jedynie odczytaniu zeznań tych osób nawet przy zgodzie stron, jak to miało miejsce w postepowaniu przed Sądem Okręgowym w Katowicach co do M. Ż. i J. S.. Co do tych dowodów, które nie miały wpływu na uchylenie tej części zaskarżonego wyroku wystarczające będzie odczytanie zeznań świadków, co w szczególności dotyczy relacji osób pokrzywdzonych kradzieżami samochodów. Ponownie przeprowadzone dowody winny również zostać następnie ocenione zgodnie z rygorami postawionymi przez ustawodawcę w dyspozycji art. 7 kpk. Dążyć również należy do tego, aby usunąć bądź wyjaśnić wewnętrzne sprzeczności i wzajemne rozbieżności pomiędzy poszczególnymi dowodami tak, aby ustalony następnie stan faktyczny trafnie oddawał to, co stało się w przeszłości. W tej sytuacji przedwczesne byłoby wypowiadanie się przez Sąd Apelacyjny, co do sformułowanych przez obrońcę zarzutów naruszenia prawa materialnego i błędu w ustaleniach faktycznych. Są to bowiem te czynności postępowania przed Sądem I instancji, które dopiero po przeprowadzeniu wolnego od uchybień procesowych postępowania dowodowego mogą bazować na jego wynikach.

Sądem właściwym do rozpoznania sprawy w postepowaniu ponownym jest Sąd Rejonowy w C., jako że zarzuty pod jakimi stoi oskarżony P. K. należą do właściwości rzeczowej sądu rejonowego, a nadto najwcześniej wszczęte zostało postępowanie dotyczące czynu opisanego w punkcie 2 dotyczącej tego oskarżonego części wstępnej wyroku, bo nastąpiło to 20 lutego 2006 roku i zainicjowane zostało postanowieniem o wszczęciu dochodzenia wydanym przez Komendę Policji w C..

W zakresie kosztów postępowania odwoławczego w odniesieniu do oskarżonego K. P., co do którego zaskarżony wyrok został utrzymany w mocy Sąd Apelacyjny biorąc pod uwagę jego sytuację materialną i rodzinną zdecydował o zwolnieniu go od ponoszenia wydatków i opłaty za II instancję.

SSA Grzegorz Wątroba SSA Marek Charuza SSA Aleksander Sikora