Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 marca 2017r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 marca 2017r. w S.

odwołania A. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 30 listopada 2016 r. (Nr (...)- (...))

w sprawie A. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o należności z tytułu składek

zmienia częściowo zaskarżoną decyzję i ustala, że w okresie od 01 czerwca 2016 r. do 30 września 2016 r. ubezpieczona A. K. podlegała jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym za który podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne: emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz ubezpieczenie chorobowe wynosiła 60 procent kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia

Sygn. akt IV U 61/17

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30.11.2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. działając na podstawie art. 83 ust. 1 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 4, art. 14 ust. 1 i ust. 1a, art. 18a ust. 1 i ust. 2 i art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.) stwierdził, że A. K. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie mająca ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu od 1.10.2014 r. do 30.09.2016 r. oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresie od 1.06.2016 r. do 30.09.2016 r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy stwierdził, iż A. K., przed upływem 24 miesięcy od daty zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, tj. przed 30.09.2016 r., zmieniła podstawę składek na ubezpieczenie społeczne z kwoty minimalnej, tj. 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia, do 60% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Działanie to nie może jednak odnieść skutku prawnego, gdyż zmiana ta może być nastąpić dopiero po upływie 24 miesięcy od daty zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, a zastosowany przez A. K. kod tytułu ubezpieczenia nie jest dla niej właściwy, zgodnie z określonym w załączniku nr 18 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 23 października 2009 r. (Dz. U. z 2016 poz. 222 ze zm.).

Od decyzji tej odwołanie złożyła A. K.. Skarżąca zarzuciła organowi rentowemu błędną wykładnię art.18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Żadna bowiem norma prawna, w tym przywołany wyżej przepis, nie zakazuje osobie ubezpieczonej zmianę kodów ubezpieczenia w trakcie trwania stosunku ubezpieczeniowego. Przywołany przepis wyznacza ubezpieczonej swobodę kształtowania stosunku ubezpieczeniowego poprzez określenie podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne. Zdaniem A. K., organ rentowy nie może dowolnie ingerować i samodzielnie zmieniać kodów ubezpieczenia.

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wnosił o jego oddalenie i przywołał argumentację wyrażoną w zaskarżonej decyzji. Ponadto, pełnomocnik ZUS, powołując się na gramatyczną wykładnię przepisu art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stwierdził, iż użyty w tym przepisie termin „zadeklarowana kwota” oznacza niemożność zmiany podstawy wymiaru składek.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Ubezpieczona A. K. prowadzi jednoosobowo pozarolniczą działalność gospodarczą od dnia 1.10.2014 r. Od początku prowadzenia tej działalności ubezpieczona skorzystała z instytucji wyrażonej w art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a mianowicie zadeklarowała, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe stanowi 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. W dniu 1.06.2016 r. ubezpieczona, od tej samej daty, zgłosiła do organu rentowego zmianę podstawy wymiaru składek na powyższe ubezpieczenia do 60% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia jak również dokonała zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. ZUS zakwestionował możliwość zmiany podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia obowiązkowe i w drodze zaskarżonej decyzji z dnia 30.11.2016 r. ustalił, iż A. K. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od 1.10.2014 r. do 30.09.2016 r. oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu w okresie od 1.06.2016 r. do 30.09.2016 r. od zadeklarowanego wymiaru, tj. 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia (bezsporne, akta ZUS).

W toku postępowania odwoławczego ubezpieczona popierała odwołanie i domagała się zmiany podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz dobrowolne ubezpieczenia chorobowe od 1.06.2016 r. (wyjaśnienia k. 13-13v a. s.).

W ocenie Sądu Okręgowego, odwołanie ubezpieczonej jest zasadne.

Kluczowym dla rozstrzygnięcia niniejszego postępowania była wykładnia art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Podkreślić należy, iż w przepisie tym została uregulowana możliwość obniżenia, do wskazanego progu minimalnego, kwoty będącej podstawą wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. A zatem, norma ta zawiera uprawnienie dla wskazanej grupy ubezpieczonych. Jednocześnie, norma ta nie zawiera zakazu zmiany zadeklarowanej kwoty. Zakaz taki nie został również przewidziany w żadnym innym przepisie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jak i żadnym innym akcie prawnym. Wymienione w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 23 października 2009 r. jak i załączniki do tego rozporządzenia nie zawierają również przedmiotowego zakazu, a stanowią jedynie swoistą, techniczną regulację dotyczącą określenia wzorów pism składanych do ZUS. Powyższe prowadzi do wniosku, iż, jak trafnie wywiodła skarżąca, to od woli osoby ubezpieczonej zależy, czy kwota ta ulegnie zmianie. Skoro bowiem ustawodawca przewidział dla ubezpieczonych przywilej, tj. możliwość obniżenia kwoty stanowiącej podstawę wymiaru składek obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, to logicznym jest, iż osoby te mogą również zrezygnować z przyznanego uprawnienia. Tym samym nieprawidłowym jest uznanie, iż raz zadeklarowana kwota podstawy wymiaru tychże składek, wiąże ubezpieczoną przez cały wskazany w 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych okres 24 miesięcy kalendarzowych. A zatem, przedstawiana przez organ rentowy argumentacja zmierzająca do oparcia się na wykładni gramatycznej omawianego przepisu, jest niezasadna. Redakcja bowiem tej normy prawnej nie prowadzi do, przedstawionego przez ZUS, wniosku.

Za słusznością stanowiska Sądu Okręgowego przemawia również pogląd wyrażony w doktrynie (Andrzej Radzisław, Komentarz do art.18(a) ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz J. Wantoch-Rekowski (red.) wersja elektroniczna LEX 2015), zgodnie z którym składki na ubezpieczenia społeczne mogą być również opłacane co miesiąc od innej podstawy wymiaru. Taka sytuacja jest dopuszczalna.

W konsekwencji przyjąć należy, iż ubezpieczona była uprawniona do zmiany podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Zmiana ta, wywiera skutek prawny od chwili podanej przez A. K., tj. od 1.06.2016 r.

Zgodnie z regułą wyrażoną w art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe. Powyższe oznacza, iż od dnia 1.06.2016 r. również podstawa wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe wynosi, zgodnie z deklaracją A. K., 60% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.

W tej sytuacji, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, orzekł jak w sentencji.