Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Ca 979/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Teresa Kołbuc (spr.)

Sędziowie: SSO Ewa Piątkowska-Bidas

SSO Cezary Klepacz

Protokolant: protokolant sądowy Beata Wodecka

po rozpoznaniu w dniu 29 października 2013 r. w Kielcach na rozprawie

sprawy z powództwa W. R., U. B.

przeciwko M. N.

o zachowek

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Kielcach

z dnia 5 lutego 2013 r. sygn. VIII C 354/11

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 5 lutego 2013r. Sąd Rejonowy w Kielcach zasądził od M. N. tytułem zachowku na rzecz W. R. oraz na rzecz U. B. po 27507, 24 złote z ustawowymi odsetkami od dnia 14 listopada 2011r. oraz po 861,18 złotych tytułem kosztów procesu, oddalił powództwa W. R. i U. B. w pozostałym zakresie, rozstrzygnął o kosztach sadowych należnych Skarbowi Państwa.

Sąd Rejonowy ustalił, że postanowieniem z dnia 14 grudnia 2010r. Sąd Rejonowy w Kielcach w sprawie VII Ns 407/10 stwierdził, że spadek po B. R.zmarłym dnia (...)w K.i w K.ostatnio zamieszkałym na podstawie testamentu sporządzonego w formie aktu notarialnego z dnia 23 lutego 2005r. przed notariuszem K. C.nr rep. (...)otwartego i ogłoszonego w sprawie VII Ns 407/2010r. Sądu Rejonowego w Kielcach nabył siostrzeniec M. N.syn S.i E.w całości.

Powodowie są dziećmi spadkodawcy. B. R. był rozwiedziony z ich matką. Nie miał innych dzieci, w tym przysposobionych. Żaden ze spadkobierców ustawowych nie złożył oświadczenia o odrzuceniu spadku, nie zrzekł się dziedziczenia ani tez nie został uznany za niegodnego dziedziczenia.

W spadku po B. R.pozostał lokal (...)położony w K.przy ulicy (...)o powierzchni (...) wraz z pomieszczeniem przynależnym- piwnicą oraz udziałem w nieruchomości wspólnej, dla którego w Sądzie Rejonowym w Kielcach prowadzona jest księga wieczysta(...)Wartość tego lokalu wynosi 119600 złotych. Koszty związane z nabyciem tego lokalu w łącznej kwocie 3742,86 złotych pochodziły z pożyczki udzielonej B. R.przez pozwanego, która nie została przez spadkodawcę zwrócona. Podobnie było z kwotą 2253,.17 złotych pożyczoną przez pozwanego spadkodawcy w 2006r. na wymianę dwóch okien wraz z montażem parapetów zewnętrznych i wewnętrznych w lokalu spadkowym. Pożyczka powyższa również nie została przez B. R.zwrócona. W 2011r. pozwany poniósł koszty w wysokości 3575 złotych na wykonanie nagrobka na mogile B. R.. Sąd Rejonowy wskazał, że kwoty te w łącznej wysokości 9571,03 złote stanowią dług spadkowy. Zatem czysta wartość spadku wyniosła 110028,97 złotych, a należny każdemu z powodów zachowek obliczony według zasad wynikających z art. 991 § 1 k.c. wynosi 27507,24 złote.

O odsetkach ustawowych Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 482 k.c. zasądzając je na rzecz każdego z powodów od dnia 14 listopada 2011r. do dnia zapłaty. Powodowie przed wytoczeniem powództw w tej sprawie nie wzywali pozwanego do zapłaty na ich rzecz należności z tytułu zachowku. Dlatego też pozwy Sąd potraktował jako dorozumiane wezwanie pozwanego o ich zapłatę. Odpisy pozwów zostały doręczone pozwanemu w dniu 14.11.2011r.. Zatem od tej daty pozwany pozostawał w zwłoce w spełnieniu świadczenia od tej daty.

Dlatego też roszczenie powodów w pozostałej części, w tym i żądanie zasądzenia odsetek ustawowych od dnia wniesienia pozwu jako niezasadne oddalił.

Apelację od tego wyroku w części dotyczącej ustalonego przez Sąd terminu początkowego płatności odsetek ustawowych wniósł pozwany. Zarzucił, że Sąd Rejonowy dokonał błędnej wykładni przepisów art. 481 § 1 k.p.c. i art. 482 k.c. przez przyjęcie, że pozwany opóźnił się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego w sytuacji, gdy wartość przedmiotu sprawy była sporna, podobnie jak i wartość spadku. Wartość spadku była przedmiotem sporu w tej sprawie Sąd Rejonowy dopiero w toku postępowania ustalił wartość majątku spadkowego. Nie można w tej sytuacji przyjąć, że pozwany pozostawał w zwłoce w spełnieniu świadczenia wynikającego z zachowku od daty doręczenia mu odpisów pozwu.

Wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie odsetek ustawowych od dnia wydania wyroku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Nie podziela Sąd Okręgowy zarzutów apelującego co do dopuszczenia się przez sąd pierwszej instancji błędnej wykładni art. 481 § 1 k.c. Zgodnie z tym przepisem jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Obliczanie zachowku następuje na podstawie wartości spadku ustalonej według cen z daty orzekania o roszczeniach z tego tytułu ( por. uchwała SN z 26.03.1985r. III CZP 78/84). Powyższe, jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieni wyroku z dnia 17 września 2010r. II CSK 178/10 ( Lex nr 942800), nie powoduje jednak tożsamości czasowej wyrokowania o wysokości zachowku z wymagalnością odsetek według ogólnych przepisów zawartych w art. 481 § 1 k.c. i art. 359 § 1 k.c. Ostatecznie bowiem żądana przez uprawnionego i zasądzona przez sąd wysokość zachowku nie ma znaczenia dla wymagalności samego roszczenia ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17.04.2009r. III CSK 298/08). Orzeczenie o należnym zachowku ma charakter deklaratoryjny. Wyrok sądowy wydany w takiej sprawie potwierdza tylko zasadność istniejącego wcześniej po stronie spadkobiercy testamentowego zobowiązania do świadczenia zachowku. Zobowiązanie do świadczenia zachowku wynika z przepisu prawa. Jest ono początkowo zobowiązaniem bezterminowym, które staje się zobowiązaniem terminowym z chwilą wezwania przez uprawnionego do zachowku obowiązanego do jego spełnienia. Takim wezwaniem do spełnienia tego świadczenia jest doręczenie pozwanemu odpisu pozwu z żądaniem zasądzenia zachowku. Sąd Rejonowy słusznie zatem w zaskarżonym wyroku zasądził na rzecz każdego z powodów odsetki od należności głównych od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pozwu. Od tej daty bowiem biegło opóźnienie pozwanego w spełnieniu świadczenia o zachowek.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy apelację jako niezasadną oddalił na podstawie art. 385 k.c.

( SSO E. Piątkowska – Bidas) ( SSO T. Kolbuc) ( SSO C. Klepacz)

Zarządzenie: odpis doręczyć W. R..

II Ca 979/13

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE