Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Wojciech Wołoszyk

Sędzia: SO Wiesław Łukaszewski

Sędzia: SR del. Sylwia Roszak (sprawozdawca)

Protokolant: Przemysław Droż

po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2017 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

przeciwko: (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 9 sierpnia 2016 r. , sygn. akt. VIII GC 543/16

1.  zmienia zaskarżony wyrok w całości w ten sposób, że:

a)  w punkcie I (pierwszym) zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 423,13 zł (czterysta dwadzieścia trzy złote trzynaście groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 sierpnia 2015 roku do dnia zapłaty;

b)  w punkcie II (drugim) zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 107 zł (sto siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 90 zł (dziewięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Wiesław Łukaszewski Wojciech Wołoszyk Sylwia Roszak

Sygn. akt VIII Ga 222/16

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 423,13 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 24 sierpnia 2015 r. do dnia zapłaty. Nadto powód wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że w dniu 16 lipca 2015r. doszło do kolizji drogowej pojazdu marki M. o nr rej. (...) stanowiącego własność poszkodowanych M. K. i E. K., którzy zgłosili szkodę u pozwanego zakładu ubezpieczeń z tytułu ubezpieczenia OC. Następnie w dniu 31 lipca 2015r. poszkodowani zawarli z warsztatem (...) sp. z o.o. zlecenie naprawy, w którym ustalono przedmiot naprawy, jej zakres oraz metodę sporządzenia kalkulacji kosztów naprawy. Powód podał, że warsztat zgodnie z treścią zlecenia sporządził kalkulację naprawy nr 303/B i przed przystąpieniem do naprawy przedłożył ją pozwanemu, a następnie po wykonanej usłudze wystawił fakturę (...) nr (...) na kwotę 3 038,99 zł z uwzględnieniem stawki VAT. Poszkodowani w dniu 31 lipca 2015r. zawarli umowę o przelew wierzytelności z (...) sp. z o.o., który z kolei w dniu 25 września 2015r. zawarł umowę o powierniczy przelew wierzytelności z powodem. Powód podał, że wezwał pozwanego do zapłaty i pozwany przyznał odszkodowanie w kwocie 2 615,86 zł, w związku z czym powód domaga się zasądzenia pozostałej kwoty 423,13 zł wraz z odsetkami od dnia 24 sierpnia 2015r.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 17 lutego 2016 roku Sąd Rejonowy w Bydgoszczy w sprawie VIII GNc 6172/15 orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwany w sprzeciwie od powyższego nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu i zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany wskazał, iż kwestionuje twierdzenia pozwu zarówno co do zasady jak i wysokości. Podał, iż przeprowadził likwidację szkody z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych z uwzględnieniem zasad ustalania kosztów naprawy z zastosowaniem stawki za roboczogodzinę ustalonej przez (...) SA w oparciu o średnie ceny usług stosowane przez warsztaty o porównywalnej kategorii do warsztatu wykonującego naprawę. Zdaniem pozwanego wskazane na fakturze stawki za prace blacharskie i lakiernicze w kwocie 170 zł netto są stawkami zawyżonymi, nie występującymi na lokalnym rynku i z tego powodu pozwany uznał żądanie zapłaty do wysokości 140 zł netto za roboczogodzinę. Pozwany wskazał, że zgodnie z opiniami biegłych wydawanymi na potrzeby innych sporów sądowych stawki za tego typu prace wynoszą 130-140 zł i taka była stawka zastosowana przez pozwanego.

Wyrokiem z dnia 9 sierpnia 2016 roku Sąd Rejonowy w Bydgoszczy oddalił powództwo i zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 77,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Rejonowy ustalił, iż w dniu 16 lipca 2015r. pojazd marki M. o nr rej. (...) stanowiący własność poszkodowanych M. K. i E. K. został uszkodzony przez kierowcę ubezpieczonego w zakresie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody spowodowane ruchem pojazdów u pozwanego.

Poszkodowani zgłosili szkodę pozwanemu z tytułu ubezpieczenia OC i w dniu 31 lipca 2015r. zlecili naprawę (...) sp. z o.o. w B.. Tego samego dnia poszkodowani zawarli z (...) sp. z o.o. umowę przelewu wierzytelności z tytułu odszkodowania z polisy OC sprawcy wobec pozwanego w celu pokrycia całkowitego kosztu naprawy pojazdu M. o nr rej. (...) w związku ze szkodą z dnia 16 lipca 2015r. (...) sp. z o.o. sporządził kalkulację naprawy na łączna kwotę 3 038,99 zł brutto, którą przedłożył pozwanemu. Po dokonanej naprawie D. (...) wystawiło poszkodowanym fakturę na kwotę 3 038,99 zł brutto zgodnie z wcześniejszą kalkulacją kosztów naprawy. W dniu 25 września 2015r. (...) sp. z o.o. zawarł z powodem umowę o powierniczy przelew wierzytelności dotyczący przedmiotowej wierzytelności. Powód wzywał pozwanego do zapłaty odszkodowania w wysokości 3 038,99 zł. Pozwany uznał swoją odpowiedzialność co do zasady i tytułem odszkodowania za uszkodzony pojazd wypłacił kwotę 2 615,86zł, ustalając wysokość kosztów jednej roboczogodziny na kwotę po 140 zł netto. Wysokość średnich stawek za roboczogodzinę prac blacharskich i lakierniczych w autoryzowanych stacjach obsługi na terenie B. we wrześniu 2015 roku wynosiły odpowiednio kwoty 132 zł netto oraz 136 zł netto.

Sąd Rejonowy dokonał ustaleń faktycznych na podstawie dokumentów prywatnych, których wiarygodność nie budziła wątpliwości.

Sąd I instancji zważył, iż w sprawie bezsporny był fakt zdarzenia komunikacyjnego z dnia 16 lipca 2015r. i zakres powstałych uszkodzeń oraz dokonany przelew wierzytelności. Sporna w sprawie była wysokość przyjętej przez warsztat naprawczy stawki za roboczogodzinę prac blacharskich i lakierniczych. Podstawę materialnoprawną żądania powoda stanowi art. 822 k.c. przy uwzględnieniu art. 509 § 1 i 2 k.c. Sąd Rejonowy wskazał, iż wysokość odszkodowania powinna być ustalona według reguł określonych w art. 363 k.c. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 13 czerwca 2003 r., sygn. III CZP 32/03, OSNC 2004/4/51, odszkodowanie przysługujące od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej za uszkodzenie pojazdu mechanicznego obejmuje niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy pojazdu, ustalone według cen występujących na lokalnym rynku. Jedynym ograniczeniem, jakie zostało przewidziane przez ustawodawcę wprowadza art. 824 ¹ § 1 k.c., który stanowi, że o ile nie umówiono się inaczej suma pieniężna wypłacona przez ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia nie może być wyższa od poniesionej szkody.

Pozwany nie kwestionował sposobu przywrócenie pojazdu przez poszkodowanych do stanu sprzed szkody i kosztów użytych do naprawy części. Sporna była jedynie przyjęta stawka za roboczogodzinę prac blacharskich i lakierniczych. W ocenie Sądu Rejonowego, dla ustalenia wysokości średnich stawek za roboczogodzinę prac blacharskich i lakierniczych występujących na lokalnym rynku nie jest potrzebne zasięgnięcie wiadomości specjalnych i tym samym przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego. Z uwagi na dokonanie naprawy pojazdu w autoryzowanym zakładzie naprawczym wystarczającym było zwrócenie się do podmiotów prowadzących działalność gospodarczą na terenie B. w zakresie autoryzowanych napraw pojazdów o przedłożenie cenników usług. Sąd na podstawie przedłożonych cenników ustalił, iż wysokość średniej stawki za roboczogodzinę prac blacharskich i lakierniczych w autoryzowanych stacjach obsługi na terenie B. w miesiącu wrześniu 2015 roku wynosiły odpowiednio kwoty 132 zł netto oraz 136 zł netto. Sąd Rejonowy zważył, iż poszkodowani nie mieli obowiązku poszukiwania najtańszego zakładu i dokonywania w nim naprawy, niemniej jednak odszkodowanie przysługujące od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej za uszkodzenie pojazdu mechanicznego obejmuje niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy pojazdu, ustalone według cen występujących na rynku lokalnym ( tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 13.06.2003r. III CZP 32/03). Stawka przyjęta przez warsztat D. (...) w wysokości 170 zł znacznie odbiega od przyjętych rynku lokalnym stawek, które przeważnie wynoszą 130 zł i jest stawką zawyżoną. Wobec powyższego przyjęta stawka w wysokości 170 zł za roboczogodzinę i tym samym koszt robocizny we wskazanej wysokości nie stanowił ekonomicznie uzasadnionych kosztów naprawy pojazdu. Pozwany zaakceptował naprawę pojazdu w autoryzowanym zakładzie i wypłacając odszkodowanie przyjął stawkę obowiązującą dla takich zakładów na lokalnym rynku w wysokości 140 zł. Zdaniem Sądu Rejonowego powód wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 6 k.c. nie udowodnił, iż wysokość odszkodowania w związku ze zdarzeniem z dnia 16 lipca 2015roku w pojeździe M. jest zaniżona.

Sąd Rejonowy na podstawie art. 822§ 1 k.c. a contrario oddalił powództwo.

O kosztach postępowania orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 99 k.p.c. stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 77,00 zł, w której mieściła się kwota 17,00 zł stanowiąca opłatę skarbową od pełnomocnictwa i kwota 60,00 zł stanowiącą wynagrodzenia pełnomocnika ustalone na podstawie § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państw kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód zaskarżając go w całości. Powód zarzucił wyrokowi:

a)  naruszenie przepisów postępowania, mających wpływ na wynik sprawy, a w szczególności:

- błąd w ustaleniach faktycznych, w zakresie w jakim Sąd I instancji uznał, iż znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy ma jedynie ustalenie średniej stawki za roboczogodzinę prac blacharsko – lakierniczych w autoryzowanych stacjach obsługi na terenie B. w miesiącu wrześniu 2015 roku, w sytuacji, gdy dla rozstrzygnięcia sprawy ma znaczenie, czy stawka za roboczogodzinę prac blacharskich i lakierniczych, zastosowana w przedmiotowej sprawie stanowi stawkę rynkową,

b)  naruszenie prawa materialnego

- art. 361 i 363 k.c. poprzez jego błędną wykładnie i uznanie, iż przyznanie odszkodowania nie musi pokrywać w całości poniesionych przez poszkodowanych, udokumentowanych i uzasadnionych kosztów naprawy pojazdów przywracających je do stanu sprzed kolizji.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez zasądzenie od pozwanego na rzez powoda kwoty 423,13 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 24 sierpnia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu lub uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Ponadto domagał się zasądzenia kosztów postępowania.

W uzasadnieniu powód wskazała, iż kosztami ekonomicznie uzasadnionymi są koszty ustalone według cen, którymi posługuje się wybrany przez poszkodowanego warsztat naprawczy dokonujący naprawy samochodu. Nie ma przy tym znaczenia fakt, że ceny te odbiegają od cen przeciętnych dla określonej kategorii usług naprawczych na rynku.

W odpowiedzi na apelację powoda pozwany wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego.

W uzasadnieniu pozwany wskazał, iż w pełni podziela argumentację sądu I instancji. Podkreślił, iż poszkodowany przed podjęciem decyzji gdzie i na jakich zasadach będzie naprawiała pojazd miał świadomość, że koszty naprawy w zakresie stawek za prace blacharsko – lakiernicze będą uwzględnione do cen obowiązujących na rynku lokalnym.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powoda zasługiwała na uwzględnienie w całości.

W ocenie Sądu Okręgowego, podniesione przez skarżącego zarzuty są uzasadnione, a w konsekwencji zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego nie mógł się ostać.

W przedmiotowej sprawie spór dotyczył wyłącznie wysokości stawek za roboczogodzinę, czy powinny być to średnie stawki rynkowe czy też stawki w wysokości wskazanej na fakturze za naprawę pojazdu i w kwocie poniesionej przez poszkodowanych.

Według art. 363 k.c. naprawienie szkody powinno nastąpić według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Przepis art. 361 § 1 k.c. stanowi zaś, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Powszechnie przyjmuje się, iż w polskim systemie prawnym obowiązuje zasada pełnego odszkodowania. Zakres obowiązku naprawienia szkody normuje zaś w podstawowy sposób art. 361 k.c. Nakłada on co do zasady na zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedzialność ograniczaną normalnymi następstwami działania lub zaniechania z którego szkoda wynikła oraz stratami, które poszkodowany poniósł bądź (także) korzyściami, których w wyniku wyrządzenia szkody nie uzyskano.

Należy zaznaczyć, iż w przedmiotowej sprawie poszkodowani w wybranym przez siebie warsztacie naprawczym – (...) dokonali naprawy uszkodzonego samochodu i przedstawili ubezpieczycielowi fakturę VAT nr (...) określającą koszty tej naprawy. Odpowiednie wydatki przez poszkodowanych zostały już zatem poniesione i powstało zagadnienie skompensowania ich przez ubezpieczyciela.

W ocenie Sądu Okręgowego poszkodowani mieli prawo wyboru warsztatu naprawczego, któremu powierzyli naprawę swojego samochodu (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2003 r., sygn. akt III CZP 32/03). Sąd Najwyższy we wskazanej uchwale wskazał, iż „poszkodowanemu przysługuje wybór odpowiedniego warsztatu naprawczego, któremu powierzy on dokonanie naprawy uszkodzonego pojazdu”. Przywrócenie rzeczy uszkodzonej do stanu poprzedniego polega na doprowadzeniu jej do stanu używalności w takim zakresie, jaki istniał przed wyrządzeniem szkody.

Odszkodowanie przysługujące od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej za uszkodzenie pojazdu mechanicznego obejmuje niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy pojazdu, ustalone według cen występujących na lokalnym rynku. Kosztami "ekonomicznie uzasadnionymi" będą koszty ustalone według cen, którymi posługuje się wybrany przez poszkodowanego warsztat naprawczy dokonujący naprawy samochodu. Nie ma przy tym znaczenia fakt, że ceny te odbiegają (są wyższe) od cen przeciętnych dla określonej kategorii usług naprawczych na rynku napraw samochodu. Jeżeli nie kwestionuje się uprawnienia do wyboru przez poszkodowanego warsztatu samochodowego mającego dokonać naprawy, miarodajne w tym zakresie powinny być ceny stosowane właśnie przez ten warsztat naprawczy w związku z naprawą indywidualnie oznaczonego pojazdu mechanicznego. Przyjęcie cen przeciętnych (niezależnie od samej metody ich wyliczania, która może być zróżnicowana) dla określenia wysokości przysługującego poszkodowanemu odszkodowania, nie kompensowałoby w konsekwencji poniesionej przez poszkodowanego szkody, gdyby ceny przyjęte w warsztacie naprawczym były wyższe niż ustalone w określony sposób ceny przeciętne. Trzeba jeszcze dodać, że określanie kosztów naprawy samochodu wyłącznie przy uwzględnianiu ceny przeciętnej prowadzić mogłoby do spornej relatywizacji w zakresie ustalenia wysokości odszkodowania należnego poszkodowanym posiadaczom pojazdów mechanicznych. Różne mogą być przeciętne metody obliczania takich cen przeciętnych i to w doniesieniu do poszczególnych usług naprawczych oferowanych na rynku (tak też uchwała SN z dnia 13 czerwca 2003 r., sygn. akt III CZP 32/03, OSNC 2004, nr 4, poz. 51)

W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy niezasadnie przyjął, że koszty naprawy w wysokości ustalonej przez zakład naprawczy (...) w kwocie 170 zł nie stanowią ekonomicznie uzasadnionych kosztów naprawy. Uśrednianie stawek, czy też mechaniczne „obcinanie” stawki do tzw. średniej, jest, w ocenie Sądu Okręgowego, działaniem sprzecznym z zasadą pełnej restytucji.

Zdaniem Sądu Okręgowego, przede wszystkim należy mieć na uwadze, że poszkodowani dokonali naprawy w zakładzie (...) sp. z o.o. Z tego tytułu zakład naprawczy obciążył poszkodowanych kwotą wskazaną w fakturze. Obowiązek zapłaty tej kwoty przez poszkodowanych stanowi niewątpliwie, zdaniem Sądu, uszczerbek majątkowy, podlegający zwrotowi w ramach odszkodowania. Wprawdzie poszkodowany ma obowiązek dążenia do ograniczenia wysokości szkody, nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem poszukiwania wykonawcy stosującego stawki najniższe. Taki obowiązek w praktyce powodowałby bowiem dla poszkodowanego wydłużenie okresu likwidacji szkody, a co za tym idzie - również zwiększenie wysokości szkody. Zdaniem Sądu, poszkodowany ma prawo wybrać taki zakład, który, w jego ocenie, gwarantuje najpełniej rzetelność naprawy.

W ocenie Sądu Okręgowego, jedynie, w przypadku gdy istotnie koszty naprawy mogą być zakwalifikowane jako „rażąco” wysokie, czyli odbiegające w sposób szczególnie znaczący od stosowanych na lokalnym rynku, może dojść do obniżenia odszkodowania do poziomu średnich stawek lokalnych. W przedmiotowej sprawie, nie zostało jednak, w ocenie Sądu Okręgowego, wykazane, aby zastosowana przez (...) sp. z o.o. stawka, odbiegała od przyjętych na rynku w taki sposób, że istniejąca różnica może być zakwalifikowana jako „rażąca”, przy czym to rzeczą pozwanego było wykazanie powyższej okoliczności. Z przedłożonych informacji z autoryzowanych warsztatów naprawczych wynika, iż koszty w autoryzowanym warsztacie V. wynosiły w omawianym okresie do 160 zł za roboczogodzinę, a w autoryzowanym warsztacie T. do 165 zł. Zatem kwota 170 zł za roboczogodzinę w autoryzowanym warsztacie B. nie jest zawyżona. Trzeba tu mieć również na uwadze, iż naprawiany pojazd M. (...), to samochód należący do grupy pojazdów produkowanych przez B.. Tym bardziej nie można zarzucić poszkodowanym, iż dokonali naprawy w (...), który jest autoryzowanym warsztatem B..

Wobec powyższego brak było podstaw do obniżenia wysokości odszkodowania poprzez zastosowanie niższej stawki za jedną roboczogodzinę. Powód wykazał bowiem zaistnienie szkody na skutek kolizji, związek przyczynowy pomiędzy zaistnieniem szkody a jej wysokością w zakresie kosztów naprawy.

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy zmienił na podstawie art. 386 § 1 kpc zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądził od pozwanego na rzecz powoda żądaną przez powoda kwotę 423,13 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 sierpnia 2015 r. do dnia zapłaty.

O kosztach postępowania pierwszoinstancyjnego orzeczono na mocy art. art. 386 § 1 kpc w zw. z art. 98 kpc. W niniejszej sprawie koszty poniesione przez powoda w I instancji wyniosły łącznie 107 zł. W powyższej kwocie mieściła się kwota 17,- zł stanowiąca opłatę skarbową od pełnomocnictwa, kwota 60,- zł stanowiąca wynagrodzenie pełnomocnika powoda ustalone na podstawie § 6 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państw kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu, kwota 30,- zł stanowiąca opłatę od pozwu

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na mocy art. 98 kpc. Na zasądzoną od pozwanego na rzecz powoda kwotę 90 zł złożyła się opłata od apelacji (30 zł) oraz koszty zastępstwa pełnomocnika powoda (60 zł), obliczone na podstawie w § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 1 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w chwili wniesienia apelacji.

Wiesław Łukaszewski Wojciech Wołoszyk Sylwia Roszak

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)