Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przy udziale –

po rozpoznaniu w dniu 25 października 2012r. w Katowicach

sprawy z odwołania J. H. (J. H.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury górniczej

na skutek apelacji ubezpieczonego J. H.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach

z dnia 30 listopada 2011r. sygn. akt VIII U 2026/11

oddala apelację.

/-/ SSA W.Nowakowski/-/ SSA A.Kolonko/-/ SSA W. Bzibziak

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 341/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 września 2011r. znak (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.odmówił J. H.przyznania prawa do emerytury górniczej po ukończeniu 55 roku życia wobec uznania za udowodnione 24 lata 2 miesiące i 9 dni pracy górniczej łącznie z okresami pracy równorzędnej do pracy górniczej, w tym 24 lata 2 miesiące i 9 dni pracy górniczej określonej w przepisie art. 50c ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednol. Dz.U. z 2009r. nr 153 poz. 1227 ze zm.) (ustawy o FUS), wobec czego brak podstaw prawnych do przyznania przeliczenia emerytury górniczej z uwzględnieniem 24% aktualnej kwoty bazowej.

W odwołaniu od tej decyzji ubezpieczony wniósł o jej zmianę i ponowne rozpatrzenie wniosku z uwzględnieniem przeliczenia emerytury o miesiące składkowe.

Podniósł, że prawo do emerytury górniczej nabył w roku 2006, po ukończeniu 50 roku życia, a do okresu pracy górniczej doliczono wówczas okres urlopu górniczego w wymiarze
4 lat 7 miesięcy i 21 dni, przysługującego na podstawie przepisów ustawy z dnia 26.11.1998r. o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej oraz szczególnych uprawnieniach i zadaniach gmin górniczych (Dz.U. nr 162
poz. 1112 ze zm.). Niezrozumiałe jest dla niego odwoływanie się obecnie przez organ rentowy do przepisów wprowadzonych w roku 2009, skoro on nabył prawo do emerytury górniczej w roku 2006.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując dotychczasowe stanowisko i dodając, że po przyznaniu ubezpieczonemu prawa do emerytury górniczej
w roku 2006 na bieżąco doliczał kolejne zgłaszane okresy zatrudnienia.

Wyrokiem z dnia 30 listopada 2011r. sygn. VIII U 2026/11 Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach oddalił odwołanie.

Sąd ustalił, że ubezpieczony pobiera emeryturę górniczą od (...)2006r. Uzyskał ją po ukończeniu 50 roku życia, wykazując ponad 25 lat pracy górniczej łącznie
z okresami pracy równorzędnej i okresami zaliczalnymi do pracy górniczej. W roku 2006 podjął dalsze zatrudnienie i przepracował ponad 30 miesięcy. W dniu 31 sierpnia 2011r. złożył wniosek w celu ustalenia uprawnień do emerytury i ustalenia jej wysokości przy zastosowaniu do ustalenia wysokości części socjalnej – kwoty bazowej w wysokości obowiązującej w dniu zgłoszenia wniosku.

Przytaczając ix extenso uregulowania art. 50a ust. 1 oraz art. 50c ust. 1 i ust. 2 ustawy o FUS, a także art. 53 ust. 3 i 4 tej ustawy Sąd Okręgowy wskazał, że warunkiem zastosowania konstrukcji z art. 53 ust. 3 i 4 jest przyznanie nowego świadczenia emerytalnego, tymczasem ubezpieczony nie spełnia przesłanek niezbędnych do przyznania mu prawa do emerytury górniczej określonych przepisem art. 50a ust. 1 tej ustawy. Brak jest zatem podstaw do dokonania przeliczenia emerytury, którego ubezpieczony się domaga.

Apelację od powyższego wyroku wniósł ubezpieczony, domagając się ponownego rozpoznania wniosku i jego uwzględnienia. W uzasadnieniu powtórzył argumentację zawartą w odwołaniu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Sąd Okręgowy dokonał prawidłowej subsumcji bezspornego w istocie stanu faktycznego,
a wyciągnięte wnioski są w pełni zgodne z obowiązującym stanem prawnym. Sąd Apelacyjny w pełni podziela zarówno poczynione ustalenia faktyczne jak i wyciągnięte z nich wnioski.

Na wstępie z całą mocą podkreślić wypada, że ubezpieczony uzyskał prawo
do emerytury górniczej w roku 2006 i tego prawa ani organ rentowy, ani Sądy obu instancji nie negują, nie negując także ustalonego wówczas okresu pracy górniczej, rozmiaru okresów składkowych i nieskładkowych ani zastosowanych przeliczników górniczych. Po wtóre – co wynika z akt rentowych – ubezpieczony już w sierpniu roku 2006 podjął zatrudnienie, najpierw w Spółce (...) S.A. w K. Oddział w C. –
w Centralnym Zakładzie (...) – do 31 grudnia 2008r. (por. k. 63 i inne a.r.),
a następnie – od dnia 1 kwietnia 2009r. w Urzędzie Miasta B. (por. k. 172 i inne a.r.)
i to zatrudnienie kontynuuje do dnia dzisiejszego (por. k. 30 a.s.). Sukcesywnie składał też wnioski o doliczenie kolejnych okresów składkowych i nieskładkowych przy ustalaniu wysokości emerytury, co też organ rentowy czynił prawomocnymi obecnie decyzjami (żadna z tych decyzji nie była zaskarżona). W obecnym postępowaniu ubezpieczony nie wykazał, ani nawet nie zarzucał, aby jakikolwiek przepracowany przezeń okres nie został uwzględniony przy ustalaniu wysokości emerytury, w tym zatem kontekście niezrozumiały jest wniosek zarówno odwołania jak i apelacji – o uwzględnienie przeliczenia emerytury o miesiące składkowe.

Na rozprawie przed Sądem Okręgowym ubezpieczony skonkretyzował natomiast swoje żądanie w ten sposób, że domagał się zastosowania (wyższej) kwoty bazowej
do obliczenia tzw. części socjalnej w związku z tym, że po przyznaniu emerytury podjął zatrudnienie, które kontynuuje do chwili obecnej (por. k. 9 a.s.), odwołał się zatem
do uregulowania art. 53 ust. 3 i 4 ustawy o FUS.

Nie istnieje jednak możliwość przeliczenia świadczenia już pobieranego w sposób wskazany w tym przepisie.

Przepis ten dotyczy bowiem sposobu ustalenia wysokości kolejnego świadczenia emerytalnego, do którego wnioskodawca nabywa prawo. Wskazuje na to w sposób jednoznaczny przepis ustępu 3, który odwołuje się do art. 21 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy,
a który to przepis reguluje sposób ustalenia podstawy wymiaru emerytury dla osoby, która wcześniej miała ustalone prawo do emerytury.

A zatem – jeżeli dana osoba ma ustalone prawo do emerytury i w związku z upływem czasu (a zatem - wiekiem, wyższym rozmiarem okresów składkowych i nieskładkowych itp.) spełni przesłanki do uzyskania prawa do kolejnego rodzaju emerytury, wysokość tego kolejnego świadczenia oblicza się od tej samej kwoty bazowej, którą ostatnio przyjęto
do ustalenia podstawy wymiaru, a następnie emeryturę podwyższa się w ramach waloryzacji przypadających do dnia nabycia uprawnień do emerytury (a zatem de facto w sposób identyczny jak pierwszego świadczenia – przyp. SA) , chyba że po uzyskaniu prawa do tego pierwszego świadczenia osoba ta podlegała co najmniej przez 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, wówczas do ustalenia tej „kolejnej” emerytury nie stosuje się ograniczenia wynikającego z ustępu 3, a zatem wysokość części socjalnej świadczenia można ustalić przy zastosowaniu kwoty bazowej w wysokości obowiązującej w dacie złożenia wniosku o przyznanie tej „kolejnej” emerytury.
W inny sposób nie jest możliwe uzyskanie żądanego przez ubezpieczonego skutku – ponownego ustalenia wysokości emerytury przy zastosowaniu nowej kwoty bazowej
do ustalenia wysokości części socjalnej emerytury. Nie wystarczy sam fakt podlegania przez 30 miesięcy po przyznaniu emerytury ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, trzeba jeszcze spełnić warunki do przyznania prawa do emerytury, innej niż ta, do której ubezpieczony prawo uzyskał już uprzednio.

Dlatego właśnie organ rentowy, przyjmując do rozpoznania wniosek J. H. o ponowne ustalenie wysokości świadczenia, w pierwszej kolejności ustalał – czy spełnia on warunki do uzyskania prawa do emerytury górniczej po ukończeniu wieku 55 lat (z racji choćby wieku odnoszenie się do żadnego innego rodzaju emerytury nie byłoby celowe).

Rozpoznanie tego wniosku, najzupełniej prawidłowo, nastąpiło na podstawie stanu prawnego obowiązującego w dniu złożenia tego wniosku.

Teoretycznie w dniu tym (31 sierpnia 2011r.) ubezpieczony mógłby ubiegać się
o prawo do emerytury w oparciu o dwie podstawy prawne:

Wariant pierwszy - to przepisy art. 49 w zw. z art. 34 ust. 1 ustawy o FUS w zw.
z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27.07.2005r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (…) (Dz.U. nr 167 poz. 1397 ze zm.), na podstawie których zresztą ubezpieczony uzyskał prawo do emerytury górniczej w roku 2006.

Aby jednak na tej samej podstawie prawnej móc ponownie starać się o prawo
do emerytury górniczej, tym razem w związku z ukończeniem 55 roku życia, ubezpieczony musiałby wykazać spełnienie tych ponownych przesłanek do emerytury do dnia 31 grudnia 2008r., tymczasem w tym dniu nie ukończył jeszcze 55 roku życia, pozostawał też
w zatrudnieniu, a zatem nie spełniał tych właśnie dwóch warunków do uzyskania prawa
do emerytury.

Wariant drugi – to przepisy art. 50a ust. 1 ustawy o FUS w zw. z art. 50c ust. 1 tej ustawy, które precyzyjnie przytoczył Sąd I instancji w uzasadnieniu swego wyroku. Przepisy te nie przewidują już możliwości uwzględnienia przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej jakichkolwiek okresów zaliczalnych, w sposób odmienny regulują też zakres desygnatów pojęcia pracy równorzędnej z pracą górniczą. W szczególności też, jak słusznie podkreślił organ rentowy, w tym stanie prawnym nie istnieje już możliwość uwzględnienia okresu korzystania z urlopu górniczego przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej. Jak bowiem wynika wprost z uregulowania art. 21 ust. 1 w/w ustawy z dnia 26.11.1998r. – urlop górniczy, o którym mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1, przysługiwał pracownikowi (…), któremu ze względu na wiek, łączny staż pracy lub staż pracy pod ziemią wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy brakuje nie więcej niż pięć lat do nabycia prawa do emerytury przed dniem 1 stycznia 2007r. w wymiarze do lat pięciu. (podkr. – SA). (por. także uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 marca 2012r. sygn. I UK 309/11; LEX nr 1165285,
w którym to uzasadnieniu Sąd Najwyższy stwierdził, że górnikowi, któremu wcześniej na podstawie art. 48 ustawy o FUS ustalono prawo do emerytury górniczej bez względu na wiek z zaliczeniem okresu urlopu górniczego nie może być "po raz drugi" ustalona emerytura górnicza na innej podstawie prawnej (art. 50a tej ustawy), tym razem ze względu osiągnięcie limitu górniczego wieku emerytalnego, ponieważ po uchyleniu z dniem 1 stycznia 2007 r.
art. 48 tej ustawy nie ma podstaw prawnych do "ponownego" zaliczenia okresu tego samego urlopu górniczego, który został wcześniej uwzględniony przy ustaleniu górniczych uprawnień emerytalnych w stanie prawnym obowiązującym przed 1 stycznia 2007 r., w którym skorzystanie z równorzędnych z pracą górniczą okresów urlopu górniczego pozwalało nabyć górnikowi prawo do emerytury górniczej (art. 21 ust. 1 - 4 ustawy z 1998 r. o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej oraz szczególnych uprawnieniach i zadaniach gmin górniczych w związku z art. 45 ustawy
z 2003 r. o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach 2003-2006).

W konsekwencji, skoro obecnie J. H. nie spełnia warunków do nabycia prawa do żadnej innej emerytury niż ta, do której prawo uzyskał w roku 2006, mimo przepracowania dalszych 30 miesięcy i podlegania w tym okresie ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym, nie może on skorzystać z ponownego ustalenia wysokości emerytury przy zastosowaniu nowej kwoty bazowej do ustalenia części socjalnej świadczenia.

Mając powyższe na uwadze, na mocy art. 385 kpc, Sąd Apelacyjny orzekł
jak w wyroku.

/-/ SSA W.Nowakowski/-/ SSA A.Kolonko/-/ SSA W. Bzibziak

Sędzia Przewodniczący Sędzia

ek