Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSO Andrzej Turliński

Protokolant: Starszy sekretarz sądowy Agnieszka Godlewska – Kur

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2013 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z odwołania B. Ż. Przedsiębiorstwa Usługowo Wdrożeniowego (...) w P.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o naruszenie warunków koncesji i wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania od decyzji pozwanego z dnia 30 sierpnia 2011 r. znak Nr (...) (...))/ (...)

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w punkcie 2 w ten sposób, że obniża nałożoną w nim karę pieniężną z kwoty 25.000 zł do kwoty 15.000 zł (piętnaście tysięcy pięćset złotych),

II.  oddala odwołanie w pozostałej części.

SSO Andrzej Turliński

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 sierpnia 2011 r. Nr (...) (...))/ (...) Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE, pozwany) po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej przedsiębiorcy – B. Ż. prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą (...) Przedsiębiorstwo Usługowo-Wdrożeniowe z siedzibą w P. (powodowi, odwołującemu się), posiadającemu koncesję na wytwarzanie ciepła udzieloną decyzją Prezesa URE z dnia 19 stycznia 1999 r. Nr (...) ze zmianami, orzekł, że przedsiębiorca nie przestrzegał obowiązku utrzymywania zapasów paliw w ilości zapewniającej utrzymanie ciągłości dostaw ciepła do odbiorców, określonej zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 lutego 2003 r. w sprawie zapasów paliw w przedsiębiorstwach energetycznych (Dz.U. z 2003 r., Nr 39, poz. 338 z późn. zm.). Ujawniony w postępowaniu niedobór stanu zapasów paliw w stosunku do poziomu wymaganego przez rozporządzenie wyniósł u przedsiębiorcy w dniu 1 stycznia 2011 r. 21 Mg węgla kamiennego w źródle zlokalizowanym w M., przy ul. (...), co stanowi 21,9% zapasu niezbędnego do utrzymania wymaganego przez rozporządzenie.

Za te działania Prezes URE wymierzył przedsiębiorcy karę pieniężną w kwocie 25.000 zł, co stanowi (...) przychodu z działalności koncesjonowanej w zakresie wytwarzania ciepła osiągniętego przez przedsiębiorcę w 2010 r. – pkt 2 w/w decyzji.

Od powyższej decyzji powód wniósł odwołanie. Zaskarżył decyzję i wniósł o jej uchylenie w całości i uniewinnienie, ewentualnie o obniżenie kary pieniężnej. Powód podał, iż niedobór zapasów paliw został zgłoszony przez przedsiębiorstwo w formularzu. Był on wynikiem braku miejsca do składowania wymaganej ilości węgla kamiennego. (...) w M. przy ul. (...) została wybudowana pomiędzy blokami mieszkalnymi a torami kolejowymi w latach 70-tych XX w. i nie uwzględniono wówczas konieczności tworzenia zapasów. Mając świadomość obowiązku tworzenia zapasów paliw zwiększono zapasy magazynowe na terenie ciepłowni w L. k/ P., który jest oddalony ok. 20 km od kotłowni w M., aby na bieżąco uzupełniać zapasy opału. Zatem brak 21 Mg zapasu paliwa na terenie kotłowni w M. nie był wynikiem lekceważenia prawa, a czynników obiektywnych, czego Prezes URE nie uwzględnił. Zatem nie mogąc spełnić wymogów utrzymania odpowiednich zapasów paliwa należałoby zlikwidować kotłownię pozostawić kilkaset odbiorców bez dostawy ciepła.

Powód nadmienił, iż z tej kotłowni dostarcza ciepło ok. 15 lat i nie było przypadku przerwania dostawy ciepła, mimo, iż urządzenia mają ok. 30 lat i wymagają ciągłych remontów. Zdaniem powoda to nie niedobór opału może być przyczyną przerwy w dostawie ciepła, a awaryjność urządzeń. Powód dokłada wszelkich starań, aby nie było przerw w dostawie ciepła. Ukaranie go tak wysoką karą pieniężną spowoduje niewątpliwie brak środków na konieczne remonty lub usuwanie ewentualnych awarii. Powód zaznaczył, że źródło ciepła w M. jak i L. o łącznej mocy cieplnej 16 MW zostały wybudowane ponad 30 lat temu. Zatem urządzenia te wymagają ciągłych inwestycji i napraw, aby nie dopuścić do przerw w dostawie ciepła.

Powód podjął starania o podwyższenie muru oporowego placu opałowego. Wiąże się to z dużym nakładem finansowym oraz dodatkowymi kosztami przy pryzmowaniu opału.

Powód opowiada się za przestrzeganiem prawa, lecz nie w oderwaniu od życia i rzeczywistości. Przedsiębiorstwa Energetyczne szczególnie zajmujące się energią cieplną borykają się z ogromnymi trudnościami finansowymi i karanie ich tak surowymi karami finansowymi może doprowadzić do zapaści finansowych i zaprzestania działalności.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny.

Przedsiębiorca-B. Ż. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) Przedsiębiorstwo Usługowo-Wdrożeniowe z siedzibą w P.-posiada koncesję na wytwarzanie ciepła udzieloną decyzją Prezesa URE z dnia 19 stycznia 1999 r. Nr (...) ze zmianami. Przedsiębiorca jest zatem przedsiębiorstwem energetycznym w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 ze zm.). Do przedsiębiorcy znajdują zatem zastosowanie postanowienia art. 10 ust. 1 w/w ustawy, nakładające na przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się wytwarzaniem energii elektrycznej lub ciepła obowiązek utrzymywania zapasu paliw w ilości zapewniającej utrzymanie ciągłości dostaw energii elektrycznej lub ciepła do odbiorców, wyjątki określone od tej zasady określone w art. 10 ust. 1a-1d ustawy nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Tym samym przedsiębiorca związany jest przepisami wydanymi na mocy art. 10 ust. 6 ustawy-Prawo energetyczne, czyli przepisami rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 lutego 2003 r. w sprawie zapasów paliw w przedsiębiorstwach energetycznych (Dz.U.Nr 39, poz. 338).

Bezsporne jest, że przedsiębiorca nie dopełnił obowiązku posiadania zapasów paliw w ilości przewidzianej w rozporządzeniu, tj. w ilości zapewniającej zachowanie ciągłości dostaw ciepła do odbiorców, poprzez nieutrzymywanie odpowiedniego zapasu węgla kamiennego w jednym spośród eksploatowanych źródeł wytwarzania ciepła-na dzień 1 stycznia 2011 r. (vide oświadczenie powoda w odwołaniu K-12 i na rozprawie K-68). Niedobór tego paliwa wyniósł 21 Mg (K 28 akt administracyjnych), tj. 21,9% zapasu niezbędnego do utrzymania wymaganego przez rozporządzenie. Ze złożonych wyjaśnień przekazanych przez przedsiębiorcę w trakcie prowadzonego postępowania wynika, że niewywiązanie się przedsiębiorcy z obowiązku posiadania węgla kamiennego w wymaganej rozporządzeniem wielkości na dzień 1 stycznia 2011r. związane jest z brakiem możliwości składowania odpowiedniej ilości opału na terenie kotłowni w M. przy ul. (...). Przedsiębiorca wskazał również, że stan zapasów opału nie zagrażał ciągłości dostaw ciepła do odbiorców zasilanych z tego źródła, albowiem zapasy uzupełniane są ze składowiska opału zlokalizowanego na terenie innej należącej do przedsiębiorcy kotłowni zlokalizowanej w L. przy ul. (...).

Na rozprawie, która odbyła się w dniu 29 listopada 2013 r. powód poparł w całości stanowisko zawarte w odpowiedzi na odwołanie. Podniósł, że brakująca ilość węgla wskazana w decyzji to było 21 ton miału węglowego, cały zapas to ok. 96 ton. Powód wniósł o obniżenie kary, gdyż jego zdaniem, była ona bardzo wysoka, ponieważ kotłownia przynosiła straty już od 2009 r. w granicach nawet do 100 tys. zł rocznie. Powód podał, iż kotłownia zaopatruje w ciepło budynki mieszkalne w M. (6 bloków). Jest tak usytuowana, że nie ma możliwości gromadzenia na placu składowym wymaganej ilości węgla. Na ulicy stawiana jest naczepa z węglem, żeby był wymagany zapas. Poza tym 20 km dalej w drugiej ciepłowni w L. pod P. jest druga ciepłownia, gdzie jest co najmniej 500 ton nadwyżki zapasu, który może być przesłany do M.. Nigdy nie było sytuacji, w której z powodu braku zapasu odbiorcy ciepła byliby poszkodowani, nawet podczas tragicznej zimy w roku 1979.

Pełnomocnik pozwanego podtrzymał stanowisko zawarte w odpowiedzi na odwołanie. Podniósł, że straty w źródle w M. rzeczywiście są, jednak całość działalności koncesjonowanej powoda przynosi zyski.

Powód z kolei podniósł, że kotłownia jest stara-z 1970 r.- i jest tak usytuowana, że nie można w zgodzie z obowiązującymi obecnie przepisami zapewnić podawania węgla z magazynu czy składowiska znajdującego się w bezpośrednim sąsiedztwie z nią.

Pełnomocnik pozwanego dla uzasadnienia stanowiska prezentowanego w zaskarżonej decyzji powołał się na wyrok Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie o sygn. akt XVII AmE 189/10 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w sprawie o sygn. akt VI ACa 961/09.

Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje.

Powód nie kwestionował, że wg stanu na dzień 1 stycznia 2011 r. nie utrzymywał w źródle wytwarzania energii-kotłowni zlokalizowanej w M. przy ul. (...) zapasów węgla kamiennego w ilości wymaganej dla utrzymania ciągłości dostaw ciepła dla odbiorców, określonej zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 1 lit. c cyt. pow. Rozporządzenia w sprawie zapasów paliw w przedsiębiorstwach energetycznych. Niedobór paliwa wynosił 21 Mg węgla kamiennego co stanowiło 21,9% zapasu normatywnego lub 21 ton.

W związku z tym Prezes URE działając na podstawie przepisu art. 56 ust. 1 pkt 2 Prawa Energetycznego obowiązany był wymierzyć powodowi karę pieniężną. Prezes działając w ramach uznania administracyjnego nie odstąpił od wymierzenia kary. Postępowanie takie było w pełni uprawnione z uwagi nie spełnienia się przesłanek niezbędnych do takiego odstąpienia określonych w przepisie art. 56 ust. 6a Prawa Energetycznego. Stopień szkodliwości czynu powoda nie był znikomy, gdyż niedobór paliwa narażał odbiorców na zakłócenia w dostawie energii cieplnej. Narażenie to następuje bowiem automatycznie w przypadku nieutrzymania normatywnego zapasu paliwa. Ponadto powodowy przedsiębiorca wskazał w trakcie postępowania, że przyczyna nie realizowania nałożonego obowiązku jest trwała (nieusuwalna). Przy źródle energii (kotłowni) nie ma miejsca na składowanie odpowiedniego zapasu paliwa, a składowiska nie można rozbudować.

W świetle powyższego nie było w sprawie podstaw do uchylenia zaskarżonej decyzji. Do rozważenia pozostał wniosek odwołania o ewentualne obniżenie wysokości nałożonej kary pieniężnej.

Analiza sytuacji powoda w art. 56 ust. 6 Prawa Energetycznego pozwoliła Sądowi na miarkowanie wymierzonej kary. Jak wynika z tego przepisu przy ustalaniu kary pieniężnej należy uwzględnić stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia praz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe.

Pomimo, że stopień szkodliwości czynu nie był znikomy, a powód zdawał sobie sprawę z utrzymującego się niedoboru zapasów opału w źródle w M., to jednak Sąd uznał, że sytuacja finansowa powoda w 2010 r., w którym osiągnął zysk z całej działalności koncesjonowanej w kwocie 402.095 zł nie była na tyle dobra, aby wymierzyć mu karę w kwocie 25.000 zł. Kotłownie opalane węglem kamiennym stanowią obecnie technologiczny przeżytek. Kotłownia w M. została wybudowana w 1970 r. i obecnie jest zdekapitalizowana, a przez to deficytowa z powodu awarii i niezbędnych remontów. Odbiorcami ciepła są mieszkańcy sześciu bloków mieszkalnych w M.. Każdy wydatek związany z jej działaniem, a w tym kara pieniężna jest elementem cenotwórczym, który w rozrachunku obciąża odbiorców. Łatwo może się zdarzyć, że konieczność zapłacenia kary wpłynie na obniżenie nakładów na remonty lub usuwanie awarii w źródle ciepła w M., ze szkodą dla odbiorców ciepła. Niezależnie od tego trzeba wziąć pod uwagę, że powód nie był uprzednio karany za niedotrzymanie obowiązku utrzymywania minimalnego, określonego przepisami poziomu paliwa. Biorąc to pod uwagę Sąd działając na podstawie art. 479 ⁵³ k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w pkt 2 obniżając nałożoną przez Prezesa URE karę pieniężną z kwoty 25.000 zł do kwoty 15.000 zł, a w pozostałej części odwołanie oddalił.

SSO Andrzej Turliński