Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Jelenia Góra, dnia 06 grudnia 2016 r.

Sąd Rejonowy w Jeleniej Górze I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Karolina Krzemińska

Protokolant: Paulina Poręba

po rozpoznaniu w dniu 06 grudnia 2016 r. w Jeleniej Górze

na rozprawie

sprawy z powództwa R. M.

przeciwko Ł. T.

o zapłatę kwoty 3.190 zł

powództwo oddala

UZASADNIENIE

Powód R. M. wystąpił do Sądu Rejonowego w Bytomiu z powództwem przeciwko pozwanej Ł. T. domagając się zasądzenia od niej kwoty 3.190 zł wraz z odsetkami ustawowymi, których datę początkową ostatecznie określił w piśmie z dnia 23.09.2016r. (k. 134 akt) na dzień złożenia pozwu zaś datę końcową na dzień zapłaty. Powód wniósł także o zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, że pozwana po złożeniu zlecenia odmówiła zapłaty za usługę ponosząc konsekwencje odszkodowawcze.

W dalszych pismach procesowych powód podtrzymał swoje stanowisko składając liczne wnioski o zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie pełnomocnika, które zostały prawomocnie rozpoznane.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniosła zarzut niewłaściwości miejscowej sądu a także zarzut przedawnienia roszczenia wskazując, iż świadczenie było wymagalne na dzień 23.12.2011r. Wskazała także, że zaprzecza wszystkim twierdzeniom powoda.

Postanowieniem z dnia 10.11.2015r. Sąd Rejonowy w Bytomiu stwierdził swą niewłaściwość i przekazał sprawę do rozpoznania tutejszemu sądowi (k. 54 akt).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód R. M. począwszy od 01.12.1995r. prowadził działalność gospodarczą – polegającą m.in. na świadczeniu usług związanych z administracyjną obsługą biura.

Orzeczeniem z dnia 25.07.2014r. wydanym w sprawie o sygn. akt VII K1275/12 , które uprawomocniło się w dniu 15.01.2016r., sąd orzekł w stosunku do powoda zakaz prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na odpłatnym udzielaniu porad prawnych na okres 2 lat.

dowód: - wydruk z (...) k. 160 akt

W dniu 10 grudnia 2011r. strony zawarły umowę, na mocy której powód R. M., w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, zobowiązał się do sporządzenia dla pozwanej 3 pism na podstawie dokumentów przekazanych mu przez pozwaną, w tym jednego do komornika sądowego i dwóch do sądu, w terminie do dnia 23 grudnia 2011r., zaś pozwana zobowiązała się do zapłaty za tę usługę kwoty brutto 1.845 zł.

Strony przewidziały, iż w przypadku rezygnacji z usługi przez zleceniodawcę lub braku zapłaty całości wartości wskazanej w zleceniu, zleceniodawca zobowiązuje się do zapłaty podwójnej wartości brutto zlecenia, tytułem odszkodowania w terminie do 14 dni.

W dniu zawarcia umowy, na poczet zapłaty za wykonanie usługi, pozwana wpłaciła powodowi zaliczkę w wysokości 500 zł.

Powód sporządził trzy pisma – zgodnie z treścią umowy - i przekazał je pozwanej, która zobowiązała się do zapłaty pozostałego wynagrodzenia za wykonanie usługi w wysokości 1.345 zł w terminie do dnia 9.01.2012r., czego jednak nie uczyniła.

Pismem z dnia 28.11.2012r. powód wzywał pozwaną do zapłaty kwoty 3.190 zł jednak bezskutecznie.

okoliczności niesporne

a nadto

dowody: - zlecenie z dnia 10.12.2011r. – k. 135 akt

- pisma z dnia 10.12.11r. – k. 136-138

- wezwanie do zapłaty – k. 51 akt

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Powód dochodził w niniejszej sprawie kwoty 3.190 zł tytułem „odszkodowania” za niewywiązanie się przez pozwaną z obowiązku zapłaty całości wynagrodzenia za wykonanie usługi na podstawie umowy zlecenia z dnia 10.12.2011r. Podstawę roszczeń powoda stanowiło postanowienie zawartej przez strony umowy, przewidujące obowiązek zapłaty takiego „odszkodowania” m.in. w przypadku braku zapłaty całości wynagrodzenia wskazanego w zleceniu.

Należy przy tym podkreślić, iż zarówno fakt jak i treść zawartej przez strony umowy, a nadto fakt wywiązania się z niej przez powoda i brak zapłaty przez pozwaną części wynagrodzenia w kwocie 1.345 zł nie były pomiędzy stronami sporne. Fakty te wynikały ponadto z dokumentów przedłożonych przez powoda, których wiarygodności pozwana nie kwestionowała i którym sąd tym samym dał wiarę w całości. Również z treści dokumentu „zlecenia” złożonego przez powoda wynikało, iż powód zawarł z pozwaną umowę w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej a fakt ten znalazł dodatkowe potwierdzenie w wydruku z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, na podstawie której są ustalił, iż powód w okresie zawarcia umowy z pozwaną działalność taką prowadził.

Roszczenie powoda dotyczyło w istocie zapłaty kary umownej za niewywiązanie się przez pozwaną z umowy. W ocenie Sądu powodowi nie przysługiwała jednak wierzytelność z tytułu kary umownej.

Zgodnie bowiem z treścią art. 483§1 kc można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Uwzględniając wyraźne brzmienie art. 483 kc nie może być wątpliwości co do tego, że powinność zapłaty kary umownej powstanie tylko w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego. Tymczasem w przedmiotowej sprawie kara umowna zastrzeżona została na wypadek nie wywiązania się przez pozwaną z zapłaty wynagrodzenia a więc na wypadek niespełnienia świadczenia pieniężnego.

Zgodnie zaś z ugruntowanym stanowiskiem doktryny postanowienia umowne łączące obowiązek zapłaty kary umownej z brakiem lub nieterminowym spełnieniem świadczenia pieniężnego są traktowane jako nieważne (art. 58 § 1 i 3 kc) (por. E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 7, Warszawa 2016, Konrad Osajda (red), Kodeks cywilny. Komentarz wyd. 15, )

W myśl bowiem art. 58 § 1 kc czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Stosownie zaś do § 3 art. 58 kc jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.

W wypadku braku zapłaty przez pozwaną całości wynagrodzenia z tytułu umowy uprawnienie powoda ograniczało się jedynie do uzyskania sumy odsetek z tytułu opóźnienia (wyr. SN z 12.5.1997 r., I CKN 114/97, OSNC 1997, Nr 12, poz. 193 z glosą R. Szarka, MoP 1998, Nr 10 oraz z aprobującymi uwagami W. Robaczyńskiego, Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego z zakresu prawa cywilnego materialnego za I półrocze 1998 r., PS 1999, Nr 7–8, s. 91–92; tak też T. Wiśniewski, w: Gudowski, Komentarz, 2013, Ks. III, cz. 1, art. 483, Nb 3).

Reasumując zastosowane w umowie zastrzeżenie dotyczące obowiązku zapłaty przez zleceniodawcę kary (nazwanej odszkodowaniem) w wysokości podwójnego wynagrodzenia dla zleceniobiorcy w przypadku braku zapłaty całości tego wynagrodzenia, było nieważne, co w konsekwencji skutkowało oddaleniem powództwa opartego na tym postanowieniu umownym.

Niezależnie od powyższego roszczenie powoda było również przedawnione. Jako roszczenie związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą podlegało bowiem 3 – letniemu terminowi przedawnienia wynikającemu z art. 118 kc. W myśl art. 120§1 kc bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Zgodnie z treścią zakwestionowanego zapisu umownego: „ w przypadku (…) braku zapłaty całości wartości wskazanej wzleceniu [zleceniodawca] zobowiązuje się do zapłaty podwójnej wartości brutto zlecenia (…) w terminie do 14 dni. Zgodnie z gramatyczną regułą wykładni wskazanego postanowienia umownego wynika z niego, że termin 14 dniowy powinien być liczony od dnia niewykonania zobowiązania polegającego na obowiązku zapłaty całego wynagrodzenia wskazanego w zleceniu. Z dokumentu zlecenia przedłożonego przez powoda wynikało zaś, że pozwana zobowiązała się do zapłaty brakującej części wynagrodzenia do dnia 09.01.2012r. Termin 14 dni liczony od tej daty upłynął więc w dniu 23.01.2012r. Z dniem 24.01.2012r. roszczenie o zapłatę kary umownej stało się więc wymagalne, zaś 3 letni termin jego przedawnienia upłynął w dniu 24.01.2015r. Pozew w niniejszej sprawie został zaś przez powoda nadany w administracji zakładu karnego w dniu 08.03.2015r. (k. 6 v akt) a więc po upływie terminu jego przedawnienia.

Na marginesie można zatem jedynie wskazać, iż z powyższego wynika, że przedawnieniu uległo również roszczenie powoda o zapłatę nieuiszczonej części wynagrodzenia. Z dniem 10.01.2012r. roszczenie to stało się bowiem wymagalne, zaś 2 letni termin jego przedawnienia wynikający z art. 751 pkt 1 kpc upłynął w dniu 10.01.2014r.

Na rozprawie w dniu 06 grudnia 2016r. Sąd oddalił wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z zeznań stron albowiem z przesłuchania informacyjnego pozwanej wynikało, iż fakty istotne dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, tj. fakt zawarcia umowy, jej treść, fakt wykonania umowy przez powoda oraz brak zapłaty przez pozwaną były pomiędzy stronami niesporne. Powyższe wyłączało konieczność osobistego udziału powoda w rozprawie, co skutkowało również oddaleniem jego wniosku o doprowadzenie na rozprawę.

Odnośnie zaś pozostałych wniosków powoda zawartych w piśmie z dnia 12.11.2016r. (k. 157 akt), to stwierdzić należało, iż orzekanie w kwestiach zobowiązywania dyrektora jednostki penitencjarnej, w której powód przebywa, do umożliwienia mu korzystania z urządzeń elektronicznych lub poczty e-mail pozostaje poza kognicją sądu orzekającego. Wskazane kwestie wynikają bowiem z przepisów regulujących tryb osadzenia powoda w jednostce penitencjarnej a także przepisów wewnętrznych tej jednostki.

Mając powyższe względy na uwadze orzeczono jak w wyroku.