Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 marca 2017 r.

Sąd Rejonowy we Włocławku Wydział I Cywilny

Przewodniczący: SSA Aneta Kurdubska

Protokolant: Karolina Skowrońska

po rozpoznaniu w dniu 9 marca 2017 r. we Włocławku na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy M. W. - Administracji Zasobów Komunalnych we W.

przeciwko M. K. (1), M. K. (2), N. K., M. K. (2), P. P.

o eksmisję

1.  nakazuje pozwanym M. K. (1), M. K. (2), N. K., M. K. (2), P. P. aby opróżnili i wydali powodowi Gminie M. W. - Administracji Zasobów Komunalnych we W. lokal mieszkalny, zajęty bez tytułu prawnego, oznaczony numerem 43 składający się z dwóch izb w tym jednego pokoju i kuchni o łącznej powierzchni użytkowej 27 m ² położony w budynku przy ulicy (...) we W., w stanie wolnym od osób i rzeczy prawa ich reprezentujących;

2.  nie obciąża pozwanych M. K. (1), M. K. (2), N. K., M. K. (2), P. P. kosztami procesu poniesionymi w sprawie przez powoda.

UZASADNIENIE

Gmina M. W. – Administracja Zasobów Komunalnych wniosła o nakazanie pozwanym M. K. (1) i M. K. (2), aby opróżnili i wydali powodowi lokal mieszkalny nr (...) położony we W. przy ul. (...) o powierzchni użytkowej 27 m ², składający się z dwóch izb, w tym pokoju i kuchni w stanie wolnym od osób i rzeczy prawa ich reprezentujących, orzeczenie o braku uprawnienia do lokalu socjalnego z powodu zajmowania lokalu bez tytułu prawnego oraz zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż będący własnością Gminy M. W. lokal mieszkalny nr (...) położony przy ul. (...) był przedmiotem najmu. Jego najemcą na podstawie umowy z dnia 3 września 1996 r. była G. O.. Najemczyni zmarła w dniu 26 października 2012 r. W dniu 20 listopada 213 r. Przewodnicząca (...) Komisji Mieszkaniowej zgłosiła interwencję w sprawie wymienionego lokalu informując, iż zamieszkuje w nim rodzina bez tytułu prawnego. Lokal został zajęty po śmierci najemczyni, pozwani wcześniej mieszkali przy ul. (...).

Pozwani M. K. (2) i M. K. (1) w toku postępowania wskazywali, iż z G. O. zamieszkiwali jeszcze za jej życia, pomagali jej w chorobie. G. O. nie zdążyła pozwanych zgłosić do gminy jako osoby z nią zamieszkujące z uwagi na ciężki stan zdrowia.

W toku postępowania postanowieniami wydanymi na rozprawie w dniu 24 listopada 2016 r. oraz w dniu 16 lutego 2017 r. wezwano do udziału w sprawie w charakterze pozwanych zamieszkujących z pozwanymi N. K., M. K. (2) (dzieci pozwanych M. K. (2) i M. K. (1)) oraz P. P. (syna pozwanej M. K. (1)).

Sąd ustalił, co następuje:

Lokal mieszkalny nr (...) położony we W. przy ul. (...) stanowi własność powódki Gminy M. W..

okoliczność bezsporna

Dnia 3 września 1996 r. pomiędzy powodem a G. O. została zawarta umowa najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego we W. przy ul. (...) o powierzchni użytkowej 27 m ², składającego się z dwóch izb, w tym jednego pokoju, kuchni, toalety i łazienki. Z tytułu najmu, najemca zobowiązany był opłacać wynajmującemu czynsz w wysokości 31,32 zł miesięcznie. Oprócz czynszu, najemca zobowiązany był również do uiszczania innych opłat, szczegółowo wskazanych w umowie. Zgodnie z zapisami umowy, umowa podnajmu lokalu w całości lub jego części albo oddanie w bezpłatne używanie wymagała zgody wynajmującego wyrażonej na piśmie.

Dowód: umowa najmu lokalu mieszkalnego nr (...) – k. 10-11v.

G. O. zmarła w dniu 26 października 2012 r. Wymieniona była ciocią pozwanego M. K. (2).

Dowód: kserokopia aktu zgonu G. O. - k. 9, zeznania pozwanego M. K. (2) - k. 29 v.

Około sześciu miesięcy przed śmiercią G. O., do wynajmowanego przez nią lokalu wprowadzili się M. K. (2) i M. K. (1), którzy opiekowali się nią podczas choroby nowotworowej i pomagali jej w załatwianiu spraw codziennych. G. O. była osobą głuchoniemą, zaś M. K. (1) zna język migowy. Po śmierci G. O. pozwani M. K. (2) i M. K. (1) pozostali w wynajmowanym przez ciotkę mieszkaniu. Obecnie przedmiotowy lokal, poza M. K. (2) i M. K. (1), zajmują ich małoletnie dzieci N. K. i M. K. (2) oraz syn pozwanej P. P.. Pozwana posiada jeszcze dwójkę dzieci, które obecnie przebywają w (...) w B.. Wcześniej pozwani zamieszkiwali z matką pozwanego we W.. Obecnie lokal ten stoi pusty, albowiem matka pozwanego podjęła leczenie za granicą.

Dowód: zeznania pozwanego M. K. (2) - k. 29 v., zeznania pozwanej M. K. (1) - k. 44v., zeznania pozwanego P. P. - k. 44v.

Pozwana M. K. (1) ma obecnie 39 lat. Z uwagi na konieczność opieki na małoletnim synem M. K. (2) pozwana nie pracuje. Otrzymuje zasiłek okresowy w wysokości 661 zł, zasiłek rodzinny w łącznej kwocie 195 zł, a ponadto świadczenie wychowawcze „500 +” w kwocie 500 zł na każde z dzieci. Łącznie rodzina pozwanych osiąga dochód w kwocie ok. 2 000 zł. Pozwany M. K. (2) ma obecnie 39 lat. Jest osobą chorą, po przebytych dwóch zawałach serca. Na zakup lekarstw przeznacza miesięcznie ok. 168 zł. Obecnie nie pracuje, ma zamiar wyjechać na (...) celem podjęcia pracy.

Dowód: zeznania pozwanej M. K. (1) - k. 44v.

Pozwany P. P. ma obecnie 20 lat. Czeka na przydział mieszkania socjalnego z Gminy M. W.. Jest osobą zdrową, uczęszcza do bezpłatnego liceum zaocznego. Nie pracuje. Z (...) Centrum Pomocy (...) otrzymuje 500 zł na kontynuację nauki.

Dowód: zeznania pozwanego P. P. - 44v.

Pozostałe zajmujące lokal mieszkalny osoby, tj. N. K. oraz M. K. (2) są osobami małoletnimi. N. K. wymaga zakupu podręczników szkolnych, zaś M. K. (2) zakupu środków higienicznych - pieluch oraz mleka.

Dowód: zeznania pozwanej M. K. (1) - k. 44 v.

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny niniejszej sprawy był między stronami bezsporny. Został ustalony na podstawie dokumentów załączonych do pozwu, których prawdziwości i autentyczności nie zakwestionowała żadna ze stron, a nadto na podstawie zeznań strony pozwanej – M. K. (1), M. K. (2) oraz P. P., które Sąd ocenił jako wiarygodne w takim zakresie, w jakim ze sobą korespondowały i wzajemnie się uzupełniały. W szczególności Sąd dał wiarę pozwanym co do faktu, iż zamieszkiwali oni z faktycznym najemcą spornego lokalu, tj. G. O. jeszcze za jej życia, albowiem zeznania pozwanych w tym zakresie były spójne i wzajemnie się uzupełniały. Pozwani nie kwestionowali okoliczności relewantnych dla oceny zasadności roszczenia, z jakim wystąpił powód, tj. nie kwestionowali okoliczności, iż zajmują lokal mieszkalny bez tytułu prawnego. Sami wskazali bowiem, iż G. O. miała ich „zgłosić w gminie”, ale z powodu choroby nie zdążyła, zaś pozwany M. K. (2) wprost wskazał, iż zajmowali lokal bez tytułu prawnego.

W ocenie Sądu powództwo było uzasadnione i jako takie zasługiwało na uwzględnienie.

Materialnoprawną podstawę żądania pozwu stanowił przepis art. 222 § 1 k.c., zgodnie z którym właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

Dla oceny zasadności roszczeń w oparciu o wskazaną regulację prawną konieczne jest więc ustalenie, iż podmiot który faktycznie rzeczą włada nie dysponuje skutecznym względem właściciela uprawnieniem do wykonywania powyższego, co w przedmiotowej sprawie sprowadzało się do oceny, czy pozwanym przysługiwał tytuł prawny do zajmowanego lokalu stanowiącego własność Gminy M. W., a nadto, czy władają oni faktycznie sporną rzeczą. Władztwo faktyczne rzeczą przez pozwanych nie było w sprawie kwestią sporną.

Mając na uwadze okoliczności sprawy oraz brzmienie art. 668 § 1 k.c. który wskazuje, że najemca może rzecz najętą oddać w całości lub w części osobie trzeciej do bezpłatnego używania albo podnajem, jeśli umowa mu tego nie zabrania, Sąd uznał, iż pozwani uprawnienia do zamieszkiwania w spornym lokalu nie mogli czerpać ze stosunku użyczenia, łączącego ich z G. O., będącą faktycznym najemcą lokalu. Jak już bowiem wskazano wcześniej, umowa podnajmu lokalu w całości lub jego części albo oddanie w bezpłatne używanie wymagała zgody wynajmującego wyrażonej na piśmie (§ 6 umowy najmu), co w niniejszej sprawie nie miało miejsca. Jednocześnie, uprawnienia do zamieszkiwania w spornym lokalu pozwani czerpać nie mogli również z przepisu art. 691 k.c., zgodnie z którym w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują: małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą. Osoby wyżej wymienione wstępują w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci. W razie braku osób stosunek najmu lokalu mieszkalnego wygasa. Żaden z pozwanych nie należy jednakże do kręgu osób uprawnionych wymienionych w cytowanym przepisie, nie ma więc znaczenia druga przesłanka, tj. okoliczność wspólnego zamieszkiwania pozwanych z najemcą w chwili jej śmierci, gdyż przesłanki z art. 691 k.c. muszą być spełnione łącznie. Skoro zatem pozwanym nie przysługiwał skuteczny wobec strony powodowej tytuł prawny do władania spornym lokalem, uznać należało, że żądanie nakazania opuszczenia i opróżnienia tegoż lokalu, podlegało ochronie prawnej.

W tym stanie rzeczy, skoro pozwani władają lokalem bez tytułu prawnego, powództwo jako uzasadnione, podlegało uwzględnieniu w całości, o czym Sąd orzekł w punkcie pierwszym wyroku.

Wskazać należy, iż Sąd orzekając o obowiązku opróżnienia i wydania spornego lokalu nie orzekł o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia wobec osób, których nakaz dotyczy. Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 1610, dalej: u.o.p.l.) nakłada bowiem na sąd obowiązek rozważenia z urzędu przesłanek uprawnienia osoby, która była lokatorem, do otrzymania lokalu socjalnego oraz stosownego do wyniku tego badania orzeczenia w wyroku eksmisyjnym. Struktura regulacji zawartej w art. 14 cytowanej wyżej ustawy wskazuje na to, że sąd w pierwszej kolejności powinien brać pod uwagę indywidualną sytuację danej osoby, a więc „dotychczasowy sposób korzystania z lokalu i szczególną sytuację materialną oraz rodzinną osób zobowiązanych do jego opróżnienia” (art. 14 ust. 3), z tym że nie może nie orzec o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego w stosunku do wymienionych w art. 14 ust. 4 kategorii osób (kobiety w ciąży, małoletniego, niepełnosprawnego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej lub ubezwłasnowolnionego oraz sprawującego nad taką osobą opiekę i wspólnie z nią zamieszkałą, obłożnie chorych, emerytów i rencistów spełniających kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej, osoby posiadającej status bezrobotnego, osoby spełniającej przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały, chyba że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany). Wskazać jednakże należy, iż takiego obowiązku sąd nie ma w pewnych, wyjątkowych okolicznościach, m.in. – co ma miejsce w przedmiotowej sprawie – gdy zajęcie lokalu nastąpiło bez tytułu prawnego (art. 17 dalej: u.o.p.l.). W takim przypadku Sąd w ogóle nie orzeka ani pozytywnie, ani negatywnie, o uprawnieniu do lokalu socjalnego, bowiem art. 17 wyłącza stosowanie art. 14 w tym ustępu pierwszego, zgodnie z którym w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd orzeka o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia wobec osób, których nakaz dotyczy. Konsekwencją zastosowania art. 17 ust. 1 u.o.p.l. jest jednak obowiązek Sądu wskazania w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu powodów tego opróżnienia. Mając powyższe na uwadze, orzekając w punkcie pierwszym wyroku o obowiązku opróżnienia i wydania przez pozwanych lokalu mieszkalnego, Sąd wskazał, iż zajęcie lokalu nastąpiło bez tytułu prawnego.

O kosztach procesu orzeczono mając na uwadze treść przepisu art.102 k.p.c., w myśl którego w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasadzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. W ocenie Sądu pozwani znajdują się obecnie w trudnej sytuacji majątkowej. Jedyny ich dochód stanowią zasiłki wypłacane przez Skarb Państwa, pozwany M. K. (2) jest osobą chorą, zaś pozwana M. K. (1) z uwagi na konieczność opieki nad małoletnimi dziećmi nie jest w stanie podjąć dodatkowego zatrudnienia, chociażby dorywczo, by zwrócić powódce koszty procesu. Pozwany P. P. nie pracuje, obecnie czeka na przydział mieszkania socjalnego. Wobec powyższego Sąd nie obciążył pozwanych kosztami procesu.