Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 10 marca 2017 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie VIII Wydział Rodzinny i Nieletnich w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Dorota Pękała

Protokolant: sekretarz sądowy Wioletta Rucińska

po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2017 r. w Szczecinie

na rozprawie sprawy

z powództwa małoletniej J. G.

przeciwko M. G.

o alimenty

I.  zasądza od pozwanego M. G. na rzecz małoletniej powódki J. G. rentę alimentacyjną w kwocie po 500 (pięćset) złotych miesięcznie, płatną z góry do dnia 15 każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od 27 lipca 2016 roku;

II.  w pozostałej części powództwo oddala;

III.  kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa;

IV.  wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

VIII RC 368/16

UZASADNIENIE

Małoletnia powódka J. G. reprezentowana przez matkę, K. K., wniosła o zasądzenie od pozwanego M. G., renty alimentacyjnej w kwocie po 700 zł miesięcznie.

Pozwany M. G. uznał powództwo do kwoty po 500 zł miesięcznie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletnia J. G., ur. (...) pochodzi ze związku pozamałżeńskiego K. K. i M. G. (bezsporne). Pozwany uznał swoje ojcostwo względem małoletnim. Rodzice powódki mieszkali razem od roku 2010 do 2014 roku.
W 2014 pozwany znalazł się w zakładzie karnym, gdzie przebywał do połowy stycznia 2015. Mężczyzna ma 35 lat, z których dotychczas około 10 spędził w zakładach karnych za przestępstwa przeciwko zdrowiu. Po opuszczenia przez pozwanego zakładu karnego w 2015 roku rodzice małoletniej nie zamieszkali już na stałe razem, ale utrzymywali ze sobą kontakty. M. G. kontakty utrzymywał także z małoletnią powódką i interesował się nią. Wkrótce pozwany wyjechał do Anglii, gdzie wykonywał pracę, a na córkę przekazywał miesięcznie po 1500 zł. Z Anglii pozwany powrócił w pod koniec czerwca 2016 r. i zamieszkał ze swoją matką. Zatrudnił się jako majster na budowie w firmie (...) i zarabiał brutto od 1500 do 1700 zł miesięcznie. Miał w planach odbycie kursu spawacza, a następnie wyjazd w celach zarobkowych do Danii. Nie zdążył jednak zrealizować swych planów, albowiem w dniu
1 września 2016 r. został tymczasowo aresztowany, a w Areszcie Śledczym w S. przebywa do chwili obecnej. Przed osadzeniem, wykonując pracę na terenie Polski, łożył na córkę alimenty w kwocie po 500 zł w skali miesiąca. Obecnie na pozwanym ciąży w szczególności zarzut pobicia matki małoletniej powódki, znęcania się nad nią i kierowania wobec niej gróźb karalnych.

Pozwany poza małoletnią powódką ma na utrzymaniu córkę w wieku 15 lat, na która ma zasądzone alimenty w kwocie po 500 zł miesięcznie. Matka tego dziecka nie egzekwuje jednak od pozwanego tych alimentów.

Obecnie pozwany nie pracuje. Liczy, że jako skazany zostanie zatrudniony.
W przeszłości będąc zatrudnionym w warunkach zakładu karnego, pozwany zarabiał około 2200 zł. M. G. posiada kilka zawodów, a mianowicie: mechanik i operator urządzeń dźwigowych, introligator i pilarz. Pozwany nie posiada majątku. W Areszcie Śledczym zdiagnozowano u niego zaburzenia adaptacyjne, które nie skutkują stwierdzeniem niezdolności do pracy. Małoletnia nie odwiedza ojca w zakładzie karnym.

Dowód: przesłuchanie pozwanego M. G. k. 38 – 40

kopia historii choroby k 48 odwrót

przesłuchanie K. K. k. 58

Małoletnia J. G. mieszka ze swoja matką. K. K. ma 22 lata i nie posiada wyuczonego zawodu. Pracuje jako kelnerka na cały etat w Kantynie Portowej w S. za wynagrodzeniem 2000 zł brutto. Jest w stanie dorobić około 600 zł miesięcznie, pracując przy dodatkowych imprezach. W obecnym miejscu pracy jest zatrudniona od dnia
23 lutego 2017 r. do 22 lutego 2018 r. Od października 2016 r. do stycznia 2017 r. pracowała również jako kelnerka, w restauracji w D., gdzie zarabiała około 1600 zł w skali miesiąca. Kobieta z córką zamieszkuje od grudnia 2016 r. w wynajętym mieszkaniu w S., na terenie dzielnicy P.. Za wynajem ponosi opłatę w kwocie 1650 zł miesięcznie. K. K. zaciągnęła kredyt w wysokości 10 000 zł na poczet opłaty za wynajęte mieszkanie. Kredyt zaciągnięty został na okres 5 lat, a miesięczna rata wynosi 300 zł. Poza czynszem najmu matka powódki płaci rachunki za media w granicach 120-130 zł miesięcznie. Przed wyprowadzeniem się do obecnie zajmowanego lokalu, matka powódki wraz z nią zamieszkiwała w komunalnym lokalu położonym w S. przy ul. (...), w którym całość opłat mieszkaniowych oscylowała w granicach 600 zł w skali miesiąca. Lokal ten sąsiadował z mieszkaniem matki pozwanego. W dotychczasowym mieszkaniu K. K. doznała wielu krzywd i aktów przemocy ze strony pozwanej, a jego drastyczne zachowania miały miejsce także w obecności dziecka. Mieszkanie w przedmiotowym lokalu stało się bardzo trudne dla K. K. i jej córki z uwagi na traumatyczne wspomnienia. Ponadto bezpośrednie sąsiedztwo matki M. G., czynnej alkoholiczki stanowiło dodatkowe źródło stresu dla małoletniej J.. K. K. czyni starania o zamianę dotychczas posiadanego lokalu komunalnego usytuowanego przy ul. (...) w S., na inny lokal, położony w stosownej odległości od mieszkania matki pozwanej.

Małoletnia powódka uczęszcza do państwowej szkoły podstawowej. Dodatkowo uczestniczy w zajęciach zumby kids, co wiąże się z opłatą 80 zł miesięcznie. Od 13 marca rozpoczyna naukę języka angielskiego, której koszt wynosi105 zł w skali miesiąca. Matka powódki nie posiada poza córką innych osób na utrzymaniu. W czasie kiedy pracuje i zachodzi konieczność zapewnienia opieki córce, korzysta z nieodpłatnej pomocy rodziny. Rodzina matki powódki czasami wspomaga ja materialnie.

Dowód: przesłuchanie K. K. k. 57-58

umowa o pracę k.56

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu wskazane wyżej dokumenty, których autentyczność oraz zgodność zawartych w nich treści z rzeczywistością nie budziła wątpliwości, a także na podstawie przesłuchania rodziców małoletniej powódki, których zeznania uznał za wiarygodne. Zeznania te były bowiem spójne i logiczne, korespondowały z innymi dowodami zgromadzonymi w sprawie oraz wzajemnie się uzupełniały.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo oparte zostało na treści przepisu art. 133 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej: k.r.o.) i okazało się uzasadnione co do istoty oraz częściowo w zakresie dochodzonej kwoty alimentów.

Zgodnie z treścią powyższego przepisu - oboje rodzice zobowiązani są do utrzymywania dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba, że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. W każdym przypadku obowiązek alimentacyjny powstaje z chwilą urodzenia się dziecka.

W myśl art. 135 §1 k.r.o. – zakres obowiązku alimentacyjnego uzależniony jest z jednej strony od wielkości usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego do alimentacji; z drugiej zaś – od wielkości majątkowych i zarobkowych możliwości zobowiązanego do świadczenia, przy czym wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać także w całości lub w części na osobistych staraniach o jego utrzymanie lub wychowanie.

Zgodnie z uchwałą z 16 grudnia 1987 r., podjętą przez pełny skład Izby Cywilnej i Administracyjnej (sygn. III CZP 91/ 86, OSNCP z 1988 r., z. 4, poz. 42), stanowiącą wytyczne Sądu Najwyższego w zakresie wykładni prawa i praktyki sądowej w sprawach o alimenty, pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować, ponieważ nie ma jednego stałego kryterium odniesienia. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej oraz od splotu okoliczności natury społecznej i gospodarczej, w których osoba uprawniona się znajduje. Przez usprawiedliwione potrzeby dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, rozumieć należy potrzeby, których zaspokojenie zapewni dziecku – odpowiedni do jego wieku i uzdolnień rozwój fizyczny i duchowy. Zakres potrzeb dziecka, które powinny być przez rodziców zaspakajane wyznacza treść art. 96 k.r.o., według którego rodzice obowiązani są troszczyć się o fizyczny duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie - odpowiednio do jego uzdolnień - do pracy dla dobra społeczeństwa. Usprawiedliwione potrzeby dziecka powinny być oceniane nie tylko na podstawie wieku, lecz również miejsca pobytu dziecka, jego środowiska, możliwości zarobkowych zobowiązanych do jego utrzymania i wielu okoliczności każdego konkretnego przypadku. Zawsze każde dziecko musi mieć zaspokojone podstawowe warunki egzystencji, w postaci wyżywienia zapewniającego jego prawidłowy rozwój fizyczny, stosowną do wieku odzież, środki na ochronę zdrowia, kształcenie podstawowe i zawodowe oraz na ochronę jego osoby i majątku. Dzieci mają prawo do równej stopy życiowej z rodzicami, niezależnie od tego czy żyją z nimi wspólnie czy oddzielnie.

Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają zarobki i dochody, jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych, nie zaś rzeczywiste zarobki i dochody. W przywołanej wyżej uchwale z dnia 16 grudnia 1987 r., Sąd Najwyższy uznał, że wykładnikiem możliwości zarobkowych zobowiązanego do alimentów, a pozbawionego wolności, jeżeli nie ma on majątku, z którego dochody można by przeznaczyć na zaspokojenie potrzeb uprawnionego do alimentacji, są należności, jakie skazany może uzyskać za pracę wykonywaną w zakładzie karnym. Z kolei dnia 26 maja 1995 r. Sąd Najwyższy podjął uchwałę, w której stwierdził, że możliwości zarobkowe skazanego odbywającego karę pozbawienia wolności, ustala się według zasad określonych w art. 135 k.r.o. Ze względu jednak na okoliczności sprawy sąd może nie wziąć pod uwagę zmiany niekorzystnej dla możliwości zarobkowych zobowiązanego, jaką spowodowało umieszczenie go w zakładzie karnym (art. 136 k.r.o.). Według drugiego z powołanych przez SN przepisów, jeżeli w ciągu ostatnich trzech lat przed sądowym dochodzeniem świadczeń alimentacyjnych osoba, która była już do tych świadczeń zobowiązana, bez ważnego powodu zrzekła się prawa majątkowego lub w inny sposób dopuściła do jego utraty albo jeżeli zrzekła się zatrudnienia lub zmieniła je na mniej zyskowne, nie uwzględnia się wynikłej stąd zmiany przy ustalaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych (III CZP 178/ 94).

W uzasadnieniu swojej uchwały Sąd Najwyższy zwraca uwagę, że w sprawach o alimenty występuje duży stopień indywidualizacji, powodowanej wielością różnych sytuacji życiowych. Zróżnicowane są sytuacje osób zobowiązanych do alimentacji, a odbywających karę pozbawienia wolności. Jednakże każdy odbywając karę pozbawienia wolności, zdany jest na inicjatywę służb więziennych w znalezieniu dla niego pracy.

Przy ocenie możliwości zarobkowych skazanych odbywających karę pozbawienia wolności istota rzeczy sprowadza się do konsekwencji praktycznych związanych z faktem popełnienia czynu zabronionego, polegających na utracie zdolności zarobkowej w wyniku pozbawienia wolności. Ta ostatnia okoliczność nie zależy bezpośrednio od woli osoby dopuszczającej się czynu karalnego. Jest urzeczywistnieniem norm prawa karnego. Natomiast w zasięgu woli tej osoby pozostają zachowania, które ostatecznie doprowadzają do umieszczenia jej w zakładzie karnym. W tym znaczeniu można mówić o zależności od osoby obciążonej obowiązkiem alimentacyjnym zdarzenia, które doprowadza do utraty przez nią źródła zarobkowania. Ocena takich właśnie zachowań na gruncie art. 136 k.r.o. przy uwzględnieniu celu i funkcji tego przepisu, jego ograniczeń podmiotowych i przedmiotowych, jest niezbędna dla dopuszczenia możliwości nieuwzględnienia przy ustalaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych faktu, że osoba takim obowiązkiem obciążona utraciła możliwość zarobkowania na skutek umieszczenia jej w zakładzie karnym i pozostawania odtąd bez pracy.

Sąd Najwyższy wskazuje także, iż obowiązek alimentacyjny ma charakter obiektywny i jego powstanie opiera się na stosunku rodzinnym. Przepisom kodeksu rodzinnego i opiekuńczego obca jest penalizacja. Niemniej nie może też ujść uwagi, że ostrze przepisu art. 136 k.r.o. wymierzone zostało przeciwko osobom, które naruszają obowiązki rodzinne przez podjęcie zobowiązań służących utrudnieniu realizacji powinności dostarczania rodzinie środków utrzymania, co dostatecznie uzasadnia różnicowanie spraw o alimenty dochodzone od więźniów pozbawionych zatrudnienia.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, w pierwszej kolejności należy wskazać, że matka małoletniej powódki nie określiła na jaką kwotę ocenia średni miesięczny koszt utrzymania córki. Z jej przesłuchania wynika, że sam koszt opłat mieszkaniowych, jakie przypadają na osobę małoletniej powódki wynosi obecnie około 863 zł (1650 plus 125 zł podzielone przez dwa). Do tego dochodzi wydatek na zajęcia zumby 80 zł i naukę języka angielskiego – 105 zł. Na wyżywienie sześcioletniej dziewczynki, w oparciu o zasady doświadczenia życiowego, zdaniem Sądu należy przeznaczyć w granicach 300 zł, na środki czystości i higieny – około 50 zł, na odzież i obuwie średnio 100-150 zł miesięcznie. Suma powyższych wydatków już zamyka się kwotą 1548 zł miesięcznie. Do wskazanych wydatków należy doliczyć koszt zakupu podręczników szkolnych, pomocy naukowych, ewentualnych leków, wydatków na potrzeby kulturalne, wycieczki itp. W ocenie Sądu koszt utrzymania małoletniej powódki można uczynić znacznie niższym aniżeli ma to miejsce obecnie, albowiem istnieje na rynku bogata oferta mieszkań do wynajmu o zróżnicowanych cenach najmu i standardzie. O ile zrozumiałym jest, że K. K. miała potrzebę wyprowadzenia się z dzieckiem z dotychczas zajmowanego mieszkania, to z całą pewnością należało uznać, że mogła znaleźć niewielkie mieszkanie za kwotę najmu około 1000 zł i niekoniecznie w dzielnicy P., czyli w jednej z najbardziej prestiżowych dzielnic S., a położone w stosownej odległości od ulicy (...).

Odnosząc się do możliwości zarobkowych pozwanego, to należy wskazać, ze dopuszczając się przestępstw, które są mu zarzucane, pozwany działał w sposób umyślny i to w dodatku na szkodę matki swego dziecka. Wprawdzie M. G. nie został jeszcze prawomocnie skazany, jednakże do części stawianych mu zarzutów, w szczególności do pobicia K. K., przyznaje się. Pozwany przed osadzeniem był zobowiązany z mocy samego prawa do alimentacji małoletniej J. G., jako jej ojciec, a co więcej ze swego obowiązku wywiązywał się regularnie, nigdy go nie kwestionując. Pieniądze na córkę przekazywał stosownie do uzyskiwanych zarobków i matka małoletniej nigdy w przeszłości nie występowała do Sądu o zasądzenie alimentów od pozwanego na rzecz wspólnego dziecka. W niniejszej sprawie pozwany uznał powództwo do kwoty po 500 zł miesięcznie i taka też kwota została od niego zasądzona. Sąd ustalając powyższe alimenty wziął pod uwagę okoliczność, że matka małoletniej mogła zamieszkać w lokalu, którego koszt najmu byłby niższy o około 650 zł niż ma to miejsce obecnie oraz, ze pozwany ma ograniczone możliwości zarobkowe. Nie uszło uwadze Sądu, że M. G. jako osoba jeszcze nie skazana, a jedynie tymczasowo aresztowana, obecnie nie może jeszcze podjąć zatrudnienia, jednakże taki stan rzecz wynika z jego winy i ma tu zastosowanie wskazany wyżej przepis art. 136 k.r.o. Skoro przed osadzeniem pozwany pracując na terenie Polski był w stanie łożyć na córkę kwotę 500 zł, to należy założyć, że powyższa kwotę byłby w stanie łożyć nadal, o ile nie zostałby wolności pozbawiony. Niezależnie od powyższego warto podkreślić, że M. G. ma duże doświadczenie w pracy akordowej w warunkach zakładu karnego, a podczas ostatniego odbywania kary zarabiał 2200 zł miesięcznie; zatem z dużym prawdopodobieństwem należy przyjąć, że niebawem podejmie zatrudnienie i zacznie regulować swoje zobowiązanie alimentacyjne oraz powstałą zaległość w płatności alimentów. Potrzeby dziecka muszą być zaspakajane na bieżąco, bez względu na to, czy zobowiązany do alimentów, a pozbawiony wolności, w związku z zarzuconym mu szeregiem przestępstw umyślnych ojciec ,ma aktualnie pracę czy nie.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w pkt 1 i 2 wyroku, przyjmując jako początkową datę płatności alimentów dzień złożenia pozwu w niniejszej sprawie.
Z uwagi na obowiązek pozwanego w zakresie spłaty zaległych alimentów oraz fakt, że będąc na wolności pozwany regularnie dobrowolnie łożył na córkę, Sąd zwolnił pozwanego od ponoszenia kosztów sądowych w niniejszej sprawie.

Rygor natychmiastowej wykonalności został nadany wyrokowi w części zasądzającej roszczenie stosownie do treści art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. Powołany przepis stanowi, iż sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli zasądza alimenty, co do rat płatnych po dniu wniesienia powództwa