Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 grudnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Legnicy II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 5 grudnia 2013 roku w Legnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa J. F. i D. F.

przeciwko stronie pozwanej Gminie L. -Zarząd (...) w L.

o zapłatę

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Rejonowego w Legnicy

z dnia 7 czerwca 2013 roku

sygn. akt VII C 1278/12

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Legnicy do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach instancji odwoławczej.

Sygn. akt II Ca 581/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 7.06.2013 r. Sąd Rejonowy w Legnicy oddalił powództwo J. F. i D. F., skierowane przeciwko Gminie L. – Zarząd (...) w L., o zapłatę kwoty 20.000 zł tytułem zwrotu pobranego od powodów świadczenia. Sąd ustalił, że J. i D. F. nie kwalifikowali się jako rodzina do uzyskania najmu lokalu komunalnego, dlatego wystąpili o przydział mieszkania „do remontu”. W 2008 roku powodowie złożyli deklarację przyjęcia takiego lokalu z zadłużeniem do 20.000 zł, po czym 11.08.2009 r. złożyli oświadczenie, że wykonają na własny koszt i we własnym zakresie remont mieszkania przy ul. (...) oraz przystąpią do spłaty długu poprzedniego najemcy z tytułu czynszu za ten lokal. Dnia 22.09.2009 r. strony zawarły umowę nr (...) przystąpienia przez powodów do tego długu w wysokości 20.000 zł, która to kwotę J. i D. F. zapłacili w terminie. Tego samego dnia strony zawarły umowę o wykonanie remontu lokalu, który powodowie zakończyli, po czym 27.05.2011 r. strony zawarły umowę najmu mieszkania i powodowie zamierzają lokal wykupić na własność.

Dokonując oceny prawnej powództwa, Sąd Rejonowy stwierdził, że wbrew zarzutowi powodów przy zawieraniu z nimi umów przez gminę nie doszło na naruszenia art.519§2 k.c. Zdaniem Sądu powodowie nie przejęli długu poprzedniego najemcy, lecz jedynie do niego przystąpili i w zakresie kwoty 20.000 zł stali się dłużnikami solidarnymi (art.366 k.c.). Strony zawarły umowę o przystąpieniu do długu w ramach dopuszczonej prawem swobody, a przy zawieraniu tej umowy J. i D. F. nie działali pod przymusem. Decydując się na przystąpienie do długu i remont mieszkania, powodowie uzyskali następnie prawo najmu lokalu komunalnego, do czego w innym trybie nie byli uprawnieni i wynajmowali wcześniej mieszkanie na wolnym rynku, obecnie zaś otworzyli sobie możliwość nabycia lokalu komunalnego na własność za symboliczną cenę. W takim stanie rzeczy Sąd Rejonowy stwierdził brak podstaw do uzyskania przez powodów zwrotu spełnionego na rzecz pozwanej gminy świadczenia.

Powodowie złożyli apelację od wyroku, zarzucając naruszenie prawa procesowego: art. 233§1 k.p.c., art. 231 i 232 k.p.c., art. 228§1 k.p.c. i art. 328§2 k.p.c. oraz obrazę prawa materialnego, a to art.519 k.c. i art.353 ¹ k.c. w zw. z §20 uchwały nr IX/74/03 Rady Miejskiej w L. z dnia 23.05.2003 r. w brzmieniu nadanym uchwałą XXIV/248/04 w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących skład mieszkaniowego zasobu gminy L. w zw. z art.9 ust.5 i 6 ustawy o ochronie praw lokatorów (..). Skarżący zakwestionowali uznanie, jakoby przystąpili oni do długu w sytuacji, gdy w istocie przejęli ten dług, co nastąpiło z naruszeniem prawa. Powodowie podnieśli nadto pominięcie przy rozstrzyganiu sprawy powołanej uchwały Rady Miejskiej w L. i faktu uznania jej nieważności, potwierdzonej wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego. Według powodów strona pozwana uzależniła zawarcie umowy najmu od przejęcia długu, co było sprzeczne z prawem i ograniczało autonomię woli stron zawieranych umów. Skarżący wskazali także na niekompletność pisemnego uzasadnienia wyroku. Wnieśli o jego zmianę poprzez uwzględnienie powództwa w całości, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w pierwszej instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zaskarżony wyrok jest wadliwy, albowiem zapadł bez rozpoznania istoty sprawy.

J. i D. F. domagają się zwrotu przedmiotu swojego świadczenia, spełnionego na rzecz pozwanej Gminy na podstawie umowy stron z dnia 22.09.2009 r. nr (...). Wedle twierdzeń powodów umowa ta była wadliwa jako sprzeczna z prawem, natomiast zdaniem strony pozwanej umowa miała oparcie w uchwale Rady Miejskiej w L. nr IX/74/03 z dnia 26.05.2003 r. Strona pozwana powołała się na tę uchwałę w odpowiedzi na pozew, nie przedłożyła jednak dokumentu tej uchwały, na co powodowie zwrócili uwagę w piśmie z dnia 24.02.2013 r. Skoro zatem skarżący domagają się zwrotu zapłaconych Gminie pieniędzy, a podstawę tej zapłaty stanowiła umowa, mająca źródło w ściśle określonej uchwale, to oceny podstawy świadczenia oraz żądania jego zwrotu należało dokonać w oparciu o tę uchwałę. Istnienie takiej uchwały, będącej aktem prawa miejscowego, było Sądowi Rejonowemu znane i niezasadnie zostało przez ten Sąd pominięte przy rozstrzyganiu sprawy.

Doprowadziło to do sytuacji nierozpoznania istoty sprawy, którą stanowi istnienie podstawy prawnej świadczenia przez powodów na rzecz strony pozwanej kwoty 20.000 zł tytułem spłaty cudzego długu za komunalny lokal mieszkalny, wynajęty następnie powodom przez gminę, po wykonaniu przez nich jego remontu na własny koszt. Zasady wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy L. określone zostały właśnie w uchwale nr IX/74/03, zmienionej uchwałą nr XXIV/248/04, toteż ocena trybu wynajęcia skarżącym mieszkania, w tym poprzez pobranie od nich pieniędzy na poczet spłaty zadłużenia poprzedniego najemcy, musi być dokonana w świetle postanowień tej uchwały, w której mowa m. in. o spłacie długu czynszowego byłego najemcy. Bez odniesienia do postanowień tej uchwały, na mocy której strony zawarły sporną umowę, nie można orzec o roszczeniu powodów. Dlatego zaskarżony wyrok, u podstaw którego nie legła ocena powództwa we właściwym aspekcie, nie odpowiada prawu oraz istotnym okolicznościom faktycznym, przez co podlega uchyleniu na mocy art.386§4 k.p.c.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy weźmie pod uwagę treść wskazywanej przez strony uchwały Rady Miejskiej w L. nr IX/74/03 w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy L., w brzmieniu stanowiącym podstawę zawarcia przez strony umowy nr (...) z dnia 22.09.2009 r. o przystąpieniu do długu czynszowego. Rozważając treść i skuteczność tej uchwały, zbada Sąd podnoszony przez powodów fakt stwierdzenia nieważności uchwały, wynikający z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we W. z dnia 17.06.2009 r. oraz wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 22.01.2010 r., sygn. I OSK 1318/09. Mając na uwadze treść tych wyroków, oceni Sąd Rejonowy wpływ ich skutków na istnienie podstawy prawnej świadczenia przez powodów na rzecz strony pozwanej kwoty 20.000 zł w wykonaniu umowy nr (...). W konsekwencji zdecyduje Sąd o zasadności żądania przez skarżących zwrotu spełnionego świadczenia, w sytuacji uzyskania przez nich w ustalonym trybie prawa najmu lokalu, wchodzącego w skład mieszkaniowego zasobu pozwanej Gminy. W tym celu przeprowadzi Sąd Rejonowy stosowne postępowanie dowodowe i dokona odpowiednio wnikliwej oceny prawnej w oparciu o właściwe normy prawa materialnego, w szczególności kodeksu cywilnego oraz ustawy z 21.06.2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie ustawy Kodeks cywilny (tekst jednolity Dz. U. 2005, poz. 31, nr 266 ze zm.)

Orzeczenie o kosztach instancji odwoławczej zapadło na mocy art.108§2 k.p.c.