Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 kwietnia 2017 r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie Wydział X Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSR Kornelia Żminkowska
Protokolant:	Agata Kicińska

po rozpoznaniu w dniu 22 marca 2017 r. w Szczecinie

na rozprawie

w sprawie z powództwa P. C.

przeciwko P. S. (1) oraz T. S.

o zapłatę

I.  zasądza solidarnie od pozwanych P. S. (1) oraz T. S. na rzecz powoda P. C. kwotę 13900 zł (trzynaście tysięcy dziewięćset złotych) wraz z ustawowymi odsetkami (określonymi od dnia 1 stycznia 2016 r. jako odsetki ustawowe za opóźnienie) od dnia 26 sierpnia 2014 r.,

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

III.  rozstrzyga, iż powód ponosi koszty procesu w 18,7%, zaś pozwani w 81,3 % i pozostawia ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu.

Sygn. akt X GC 1259/14

UZASADNIENIE

W dniu 2 października 2014 roku P. C. wniósł do Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie pozew przeciwko pozwanym P. S. (1), T. S. o solidarną zapłatę przez nich kwoty 17.097 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 26 sierpnia 2014 roku oraz kosztami postępowania. Uzasadniając żądanie pozwu powód wskazał, że strony postepowania w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawarły w dniu 23 stycznia 2008 roku umowę o roboty budowlane, na mocy której pozwani zobowiązali się do dokonywania bezpłatnych napraw gwarancyjnych w okresie gwarancji. Powód podał, że podczas przeglądu gwarancyjnego w dniu 24 maja 2010 roku w którym uczestniczyły strony odnotowano szereg usterek, które następnie zostały przez pozwanych usunięte przy pomocy podwykonawców, na czego okoliczność sporządzone zostały protokoły odbioru, w związku z wykonanymi robotami gwarancyjnymi udzielono na nie kolejnej 3 letniej gwarancji. Powód podał, że w protokole z dnia 9 sierpnia 2010 roku pozwani zobowiązali się również do usunięcia kolejnych usterek – do dnia 20 września 2010 roku, jednak nie wywiązali się z zawartego porozumienia; a nadto ujawniły się nowe usterki związane z nienależytym wykonaniem umowy przez pozwanych. Strona podniosła, że wzywała pozwanych do ich usunięcia z informacją, że w przypadku niewykonania obowiązków wynikających z udzielonej gwarancji powierzy usunięcie wad wybranej przez siebie osobie trzeciej na warunkach z nią ustalonych na koszt pozwanych, jednak w odpowiedzi skierowani oni pismo informujące o wygaśnięciu gwarancji w dniu 31 lipca 2011 roku. Powód wskazał, że z związku z powyższych powierzył naprawę usterek osobie trzeciej, których koszt wyniósł 17.097 zł, którym obciążył pozwanych.

W dniu 16 października 2014 roku Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Pozwani wnieśli sprzeciw od przedmiotowego nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania. W pierwszej kolejności pozwani podnieśli, że nie doszło do przedłużenia gwarancji, gdyż dotychczasowy gwarant osobach pozwanych takiej przedłużonej gwarancji nie udzielił, ponadto nie wręczony został dokument gwarancji, stąd pozwani nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie wady powstałe po upływie pierwotnej gwarancji a więc po 31 lipca 2011 roku. Pozwani zaprzeczyli, aby B. K. był upoważniony do składania oświadczeń w imieniu pozwanych, w szczególności aby mógł w ich imieniu udzielić gwarancji, a nadto podnieśli, że w okolicznościach sprawy mogło dojść jedynie do udzielenia nowej gwarancji przez B. K. we własnym imieniu. Niezależnie od powyższego pozwani wskazali, że brak jest podstaw do zastosowania do udzielonej nowej gwarancji zapisów dotychczasowej umowy o roboty budowlane, w szczególności stanowiących o możliwości zastępczego wykonania o obciążenia ich kosztami pozwanych. Pozwani zaprzeczyli również aby wady miały charakter istotny, albo dojść miało do dostarczenia nowej rzeczy. Z ostrożności procesowej pozwani zakwestionowali istnienie wad które nie zostały przez nich wyraźnie przyznane – zaprzeczyli aby istniały inne wady niż wskazane w protokołach z dnia 10 czerwca, 23 czerwca, 26 lipca oraz sierpnia 2010 roku. Odnośnie żądania zwrotu kosztów wykonania zastępczego pozwani podnieśli zarzut przedawnienia wskazując, że prace wymienione w protokole z dnia 9 sierpnia 2010 roku nie były objęte zawezwaniem do próby w zakresie usunięcia ich wad, a nadto podnieśli iż powód nie wykazał wartości robót poprawkowych związanych z wadami wskazanymi w protokole z dnia 9 sierpnia 2010 roku. Pozwani zakwestionowali również wartość i zakres prac zastępczych z uwagi również na brak jakiegokolwiek kosztorysu tych prac, zakresu, wyliczenia średnich lub rzeczywistych cen materiałów i stawek za roboczogodzinę, zaprzeczyli również, aby faktury dołączone do pozwu obejmowały tychże usunięcie wad, a nadto podnieśli, że wydatek ponad 17.000 zł był nieuzasadniony i przekraczał wartość rynkową prac. Ostatecznie pozwani podnieśli również zarzut przedawnienia dochodzonego roszczenia wskazując, że zawezwanie do próby ugodowej z dnia 10 czerwca 2013 roku dotyczyło roszczenia o usunięcie wad, zaś obecnie powód dochodzi zapłaty zwrotu kosztów wykonania zastępczego.

W piśmie z dnia 10 lutego 2015 roku powód wskazał, że postanowienia zawartej umowy o roboty budowlane mówiące o odpowiedzialności pozwanych na zasadzie ryzyka za podwykonawców obejmują również odpowiedzialność w przypadku udzielenia gwarancji przez podwykonawcę. Powód podał również, że z treści przeglądu gwarancyjnego wynika, iż R. K. działał jako przedstawiciel pozwanych, a więc wykonawcy, tym samym należało uznać, iż B. K. oraz R. K. byli umocowani do działania w imieniu pozwanych, a tym samym do złożenia oświadczenia gwarancyjnego w ich imieniu. Odnosząc się do niedoręczenia dokumentu gwarancji, powód zwrócił uwagę na jej umowny charakter oraz to, że udzielona została ona w oparciu o umowę z dnia 23 stycznia 2008 roku, przedłużoną następnie protokołami odbioru robót gwarancyjnych, tym samym wskazując, że oświadczenie gwaranta zostało wyraźnie sformułowane. Powód zaprzeczył, aby B. K. udzielił mu nowej gwarancji, wskazując, iż rolą tej osoby było oprócz działania jako pełnomocnik pozwanych było jedynie wykonanie umowy łączącej go z pozwanymi, jednak okoliczność, że to on wykonać miał określone prace nie zwalnia gwaranta ze swojego zobowiązania względem powoda. Niezależnie od powyższego, powód podniósł, iż gdyby nawet uznać, że nie doszło do przedłużenia gwarancji na podstawie zapisów zawartych w protokołach, usunięcie usterek potwierdzonych tymi protokołami wykonanych robót gwarancyjnych z 2010 roku, powoduje, iż termin gwarancji zaczął biec na nowo. Powód podał, że po odebraniu wykonanych napraw prac dostrzeżone zostały kolejne wady, o czym informował w licznych pismach pozwanych. Odnosząc się do zarzutu przedawnienia żądania kwoty wykonania zastępczego usterek wskazanych w protokole z dnia 9 sierpnia 2010 roku, powód podniósł, że protokół ten obejmował pracę już wcześniej wskazane w protokołach z dnia 10 czerwca, 23 czerwca oraz 26 lipca 2010 roku. Powód podał również, że jego roszczenie o zapłatę zaktualizowało się w momencie poniesienia przez niego kosztów wykonania zastępczego – co nastąpiło w dniu 23 lipca 2014 roku, stąd roszczenie nie uległo przedawnieniu. Strona wskazała, że faktura VAT nr (...) została wystawiona zgodnie z przepisami prawa, a powód miał uprawnienie do powierzenia usunięcia wad dowolnie wybranej przez siebie osobie trzeciej na warunkach z nią ustalonych, z którego skorzystał.

W piśmie z dnia 14 maja 2015 roku pozwani zaprzeczyli, aby wady zgłaszane po 31 lipca 2011 roku wynikały z wcześniej usuwanych usterek. Podnieśli, że nie doszło do przedłużenia gwarancji wskazując, że nie mogą ponosić odpowiedzialności za zachowania podjęte przy okazji powierzenia – udzielenie gwarancji nie mieści się w granicach stosunku podstawowego i zostało podjęte wyłącznie w imieniu własnym podwykonawcy. Pozwani zaprzeczyli, aby T. S. potwierdził udzielenie gwarancji, gdyż potwierdzenie dotyczyło jedynie usunięcia zgłoszonych usterek. Pozwani podnieśli, iż w umowie określono termin obowiązywania gwarancji, nie przewidziano żadnych dodatkowych obostrzeń w szczególności podobnych do tych określonych w art. 581 k.c. zatem przepis ten nie znajdzie zastosowania. Pozwani podtrzymali podniesiony zarzut przedawnienia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 23 stycznia 2008 roku P. C. w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej polegającej na pośrednictwie w obrocie nieruchomościami (jako zamawiający) zawarł z P. S. (1) oraz T. S. w ramach prowadzonej przez nich działalności w formie spółki cywilnej pod nazwą TP zakład (...), P. S. (1) polegającej na rozbiórce i burzeniu obiektów budowlanych (jako wykonawcą) umowę o roboty budowlane.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 umowy zamawiający powierza a wykonawca zobowiązuje się do wykonania roboty budowalne zgodnie z załącznikiem nr 1 (szczegółowy zakres robót) do umowy na budynku pensjonatowym (...) w Ś. przy ul. (...). Szczegółowy zakres prac objętych umową zawierać miał projekt budowlany (załącznik nr 3 do umowy), zaś szczegółowy zakres robót (załącznik nr 1 do umowy).

Za należyte wykonanie przedmiotu umowy wykonawca otrzyma od zamawiającego wynagrodzenie ryczałtowe w kwocie 1.050 000 zł netto, które obejmować miało wszystkie wydatki niezbędne do wykonania prac zakresem umownych robót zgodnie z załącznikami nr 1 oraz 2 do umowy (art. 3 ust. 1 oraz 2 umowy).

Zgodnie z art. 5 ust. 9 umowy wykonawca ponosi odpowiedzialność za działania lub zaniechania ewentualnych podwykonawców lub ich pracowników tak jak za własne działania lub zaniechania. Zgodnie z art. 5 ust. 14 wykonawca nie ponosi odpowiedzialności za wady, nieprawidłowości wykonania robót, awarie związane z robotami wykonanymi przez poprzedniego wykonawcę, wady zamontowanych elementów i urządzeń, za wyjątkiem robot naprawczych ujętych w załączniku nr 1 do umowy.

Wykonawca będzie zgłaszał roboty do odbiorów częściowych i odbioru końcowego zgodnie z etapami fakturowania, które stanowią załącznik nr 2 do umowy (art. 8 ust. 1). W przypadku ustalenia, iż wykonane przez wykonawcę prace mają wady inspektor nadzoru inwestorskiego niezwłocznie, nie później niż w ciągu 3 dni powiadomi o tym wykonawcę i zamawiającego (ust. 4). Wykonawca zobowiązany jest do niezwłocznego usunięcia wszelkich wad wskazanych przez inspektora nadzoru inwestorskiego (ust. 5).

Wykonawca udzielił zamawiającemu 3 – letniej gwarancji z tytułu należytego wykonania przedmiotu umowy liczących od daty dokonania odbioru kocowego przedmiotu umowy (art. 9 ust. 1). W okresie gwarancji wykonawca jest zobowiązany do usuwania usterek na własny koszt. O wykryciu usterek zamawiający zobowiązany jest do powiadomienia wykonawcy na piśmie (strony dopuszczają faksową drogę zawiadomienia). Wykonawca zobowiązany jest do usunięcia usterek niezwłocznie nie później niż okresie 14 dni od powiadomienia pisemnego lub telefonicznego (art. 9 ust. 2). W przypadku niewykonania obowiązków wykonawcy wynikających z udzielonej gwarancji zamawiający może powierzyć usunięcie wad dowolnie przez siebie wybranej osobie trzeciej na warunkach z nią ustalonych na koszt wykonawcy (art. 9 ust. 3).

Koordynatorem prac ze strony wykonawcy wskazani zostali: T. S. oraz P. S. (1), kierownikiem budowy: T. S., inspektorem nadzoru inwestorskiego i przedstawicielem zamawiającego na budowie K. N.. Zamawiający upoważnił K. N. pełniącego funkcje inspektora nadzoru inwestorskiego do reprezentowania siebie przed wykonawcą w zakresie niniejszej umowy (art. 13 umowy).

Zgodnie z art. 16 ust. 2 w sprawach nieuregulowanych umową zastosowanie mają przepisu kodeksu cywilnego.

W załączniku nr 1 do umowy zawarty został szczegółowy zakres robót na budynku pensjonatowym (...) w Ś. przy ul. (...) obejmujący wykonanie: tynków, szpachlowania i malowania (w zakresie którego wykonawca zapewnia kompleksowo materiał sprzęt i robociznę); sufitów podwieszanych, zabudowy z płyt GK (w zakresie którego wykonawca zapewnia kompleksowo materiał sprzęt i robociznę); łazienek (w zakresie których wykonawca zapewnia robociznę, sprzęt, farby, fugi, kleje oraz izolacje); białego montażu urządzeń sanitarnych i centralnego ogrzewania (w zakresie którego wykonawca zapewnia robociznę i sprzęt); pokrycia dachu (w zakresie którego wykonawca zapewnia robociznę, materiały i sprzęt), dokończenia elewacji (w zakresie którego wykonawca zapewnia robociznę, materiały i sprzęt na wykonanie dokończenia elewacji powyżej parteru, natomiast na wykonanie elewacji parteru zapewnia robociznę, sprzęt oraz wełnę mineralną); zagospodarowanie terenu (w zakresie którego wykonawca zapewnia robociznę, materiały i sprzęt nie zapewnia podwyższenia całości terenu ziemią zasypową); balkonów (w zakresie których wykonawca zapewnia robociznę, materiały – za wyjątkiem płytek oraz sprzęt); posadzek (w zakresie których wykonawca zapewnia robociznę, sprzęt, kleje oraz fugi).

Dowód:

−

Wydruk z (...) dotyczący powoda k. 10,

−

Wydruki z (...) dotyczące pozwanych k. 11-12,

−

Wydruk z GUS k. 13,

−

umowa o roboty budowlane k. 14-20,

−

załącznik nr 1 do umowy k. 21-22,

−

przesłuchanie powoda P. C. k. 214,

−

przesłuchanie pozwanego P. S. (1) k. 215.

W okresie od 24 lutego 2008 roku do 9 czerwca 2008 roku T. S. oraz P. S. (2) wystawiali P. C. faktury VAT tytułem wykonanych przez nich robót budowlanych uwzględniając w kwocie należności 22 % podatku VAT.

Dowód:

−

faktury VAT k. 346-348.

P. C. uiścił na rzecz T. S. oraz P. S. (1) całe wynagrodzenie należne im w związku z umową z dnia 23 stycznia 2008 roku.

Dowód:

−

przesłuchanie powoda P. C. k. 214,

−

przesłuchanie pozwanego P. S. (1) k. 215v.

W dniu 24 maja 2010 roku sporządzony został przez P. C. (jako inwestora) T. S. (jako wykonawcę), R. K. (jako przedstawiciela wykonawcy) oraz L. G. (przedstawiciela administracji) protokół z przeglądu gwarancyjnego budynku przy ul. (...) w Ś..

W trakcie przeglądu stwierdzono następujące usterki:

−

w apartamencie nr 44: nieszczelną oraz ze złym spadkiem rynnę na terasie inwestora, brak kolocynku przy obwodzie tarasu, pękniętą spoinę ogniomuru na tarasie, na ścianie zewnętrznej poniżej rynny tarasu i na słupach białe wybarwienia spowodowane przeciekami, sufit w salonie do malowania po zalaniu, pęcherze na ścianie przy łazience w pokoju dziecinnym – do malowania, balkon przy pokoju dziecinnym - terakota do wymiany i zaizolowania, część czołowa balkonu wymaga malowania i zmiany styropianu na bokach balkonu, balkon przy sypialni wymaga uszczelnienia kolocynkiem po obrębie płytek

−

w apartamencie nr 43: luźne płytki i przecieki na część czołową balkonu i w dół,

−

wszystkie półokrągłe balkony źle zaizolowane, źle położony kolocynk

−

w apartamencie nr 35: pęknięcia po prawnej i lewej stronie balkonu na ścianie przy obróbce blacharskiej przy dachu,

−

w apartamencie nr 45: pęknięcia ścian na balkonach,

−

w apartamencie nr 34: luźne płytki i przecieki na część czołową balkonu i w dół,

−

w apartamencie nr 33 oraz 32: sprawdzić stan płytek na balkonie,

−

w apartamencie nr 45: część czołowa i dół balkonu od strony ul. (...) – uszczelnić i przemalować,

−

w apartamencie nr 38, 37 oraz 36: sprawdzić czy płytki nie są luźne, uszczelnić, pomalować balkony

−

w apartamencie nr 37: do poprawy struktura tynku na balkonie ze względu na jej odparzenie,

−

w apartamencie nr 47, 46, 42, 41, 40, 39: wymiana luźnych płytek opierzenia i uszczelnienie, wymiana styropianu z części czołowych balkonów, malowanie balkonów,

−

w apartamencie nr 42: źle położy tynk na bocznej części balkonu oraz źle docięta obróbka blacharska nad rynną od strony południowej,

−

w apartamencie nr 46: na balkonie od strony południowej izolacja styropianu przecięta poziomu,

−

rozszczelnione połączenie obróbki blacharskiej z elewacją na boni przy apartamencie nr 13,

−

sufit i ściana przed wejściem na parking wymagające przemalowania;

−

w korytarzu przy wejściu C źle zamontowane drzwiczki rewizyjne w suficie,

−

brak umocowania gruntu przy drzewie w ogrodzeniu od strony południowej,

−

na balkonie wspólnym pęknięcie izolacji styropianowej przy blacharce,

−

balkony na III i IV piętrze do uszczelnienie wokół płytek kolocynkiem.

W dniu 1 czerwca 2010 roku na protokole znalazła się adnotacja o zauważonej w tej dniu usterce polegającej na nieszczelności dachu czarnego przy klatce schodowej.

Dowód:

−

protokół z dn. 24.05.2010 r. k. 25-26,

−

zeznania świadka B. K. k. 196,

−

zeznania świadka R. K. k. 213

W dniu 10 czerwca 2010 roku sporządzony został protokół odbioru robót gwarancyjnych wykonanych w okresie od dnia 6 maja 2010 roku do 9 czerwca 2010 roku dotyczących budowy budynku apartamentowego mieszącego się przy ul. (...) w Ś. gdzie wskazano, że odebrano roboty polegające na: naprawie balkonów – wykonaniu nowej elewacji, obróbkach blacharskich, izolacji przeciwwodnej, uzupełnienia pustych płytek, położenie kolocynku odnośnie apartamentu: nr 38, 39, 40, 41, 46, 47; wymianie płytek, izolacji przeciwwodnej położenie kolocynku na tarasie łukowym w apartamencie nr 44, szpachlowanie i malowanie pokoju – apartament nr 44 (8m ²), naprawie rynny apartamentów nr 46 oraz nr 47; usunięciu pęknięć na płytach GK oraz likwidacja spuchniętego tynku przy balkonach w apartamentach nr 35, 45, 46, 47; położenia kolocynków w apartamentach 3 oraz 4 piętra oraz uzupełnieniu paneli w apartamencie nr 45. W protokole wskazano, że wykonawca ponosi pełną odpowiedzialność za roboty odebrane tym protokołem i udziela na nie 3 letniej gwarancji.

Protokół ten został podpisany przez: inwestora P. C., zamawiającego: T. S. oraz wykonawcę: R. K..

Dowód:

−

protokół odbioru z dn. 10.06.2010 r. k. 27,

−

zeznania świadka R. K. k. 213v.

W dniu 22 czerwca 2010 roku sporządzony został protokół odbioru robót wykonanych w okresie od dnia 10 maja 2010 roku do dnia 22 czerwca 2010 roku dotyczących budowy budynku apartamentowego mieszącego się przy ul. (...) w Ś. gdzie wskazano, że odebrano roboty polegające na: naprawie balkonów 3 oraz 4 piętra od ulicy (...) - roboty gwarancyjne zgodnie z protokołem z przeglądu gwarancyjnego z dnia 24 maja 2010 roku.

W protokole wskazano, że wykonawca ponosi pełną odpowiedzialność za roboty odebrane tym protokołem i udziela na nie 3 letniej gwarancji.

Protokół ten został podpisany przez: inwestora P. C., zamawiającego: T. S. oraz wykonawcę: R. K..

Dowód:

−

protokół odbioru z dn. 22.06.2010 r. k. 28,

−

zeznania świadka R. K. k. 213v.

W dniu 26 lipca 2010 roku sporządzony został protokół odbioru robót wykonanych w okresie od dnia 23 czerwca 2010 roku do dnia 26 lipca 2010 roku dotyczących budowy budynku apartamentowego mieszącego się przy ul. (...) w Ś. gdzie wskazano, że odebrano roboty polegające na: naprawie balkonów 3 oraz 4 piętra od ul. (...) – 6 sztuk.

W protokole wskazano, że wykonawca ponosi pełną odpowiedzialność za roboty odebrane tym protokołem i udziela na nie 3 letniej gwarancji.

Protokół ten został podpisany przez: inwestora P. C., zamawiającego: T. S. oraz wykonawcę: R. K..

Dowód:

−

protokół odbioru z dn. 26.07.2010 r. k. 29,

−

zeznania świadka R. K. k. 213v.

W dniu 9 sierpnia 2010 roku sporządzono protokół z przeglądu prac gwarancyjnych zgłoszonych w marcu 2010 roku w których stwierdzono, iż: poprawione zostały balkony 3 oraz 4 piętra od strony wejścia na parking, zaszpachlowano oraz pomalowano rozszczelnienia między płytami rygipsownymi na ostatniej kondygnacji; uszczelniono dach papowy; trwanie prac na tarasie okrągłym – polegające na zerwaniu płytek, wymiany blacharki, izolacji oraz położeniu nowych płytek; prace dotyczące balkonów od strony południowej w trakcie realizacji oraz stwierdzono wykonanie naprawy 3 sztuk balkonów od strony ul. (...).

W protokole tym wskazano także, że podczas prac na balkonie nad apartamentami nr 31 oraz 31 doszło do zalania tych apartamentów w wyniku czego konieczne jest przemalowanie sufitów i ścian a nadto, że płytki na balkonie w apartamencie nr 38 zostały źle ułożone, woda stoi na balkonie ze względu na brak spadu.

Jako niewykonane prace reklamacyjne zgłoszone w marcu ujęte zostały: balkony 3 oraz 4 piętra od strony parkingu oraz ul. (...) – wymiana przeżartej blacharki, wymiana płytek; usunięcie plan na suficie na klatce schodowej, ostatniej kondygnacji; zabezpieczenie terenu przy drzewie od strony południowej.

W protokole wskazano, że firma (...) spółka cywilna – T. S., P. S. (1) zobowiązuje się wykonać te prace do dnia 20 września 2010 roku.

Protokół ten został podpisany przez: inwestora P. C., zamawiającego: T. S. oraz wykonawcę: R. K..

Dowód:

−

protokół przeglądu prac gwarancyjnych z dn. 9.08.2010 r. k. 30.

Pismem w dnia 15 listopada 2010 roku P. C. zwrócił się T. S. oraz P. S. (1) o reakcje w zakresie niewykonanych a zgłoszonych prac gwarancyjnych – pisemnego określenia ostatecznego terminu ich wykonania.

Prace objąć miały następujące usterki: zabezpieczenie terenu przy drzewie od strony ul. (...), braku spadu na balkonie w apartamencie nr 38 od strony ul. (...); braku wymiany blachy i wystąpienia przecieków pod balkonem, zbierania się wody w lampie przy wykonaniu wymiany płytek odnośnie balkonu w apartamencie nr 36 od strony ul. (...); nie zerwania luźnych płytek odnośnie balkonu w apartamencie nr 44 od strony ul. (...); niepomalowania klatki schodowej przy windzie po usunięciu przecieków na dachu; zabrudzenia wejścia włazowego na dach – wymaga pomalowania; uszkodzenia struktury elewacyjnej przy kotwach mocujących rusztowanie, pomieszczenie udostępnione dla pracowników na parterze zabrudzone smołą; zalanie sufitu, ścian oraz zniszczenie i wypatrzenie desek podłogowych przy apartamencie nr 44; balkonów od strony ul. (...). Pismo to T. S. odebrał w dniu 19 listopada 2010 roku.

Dowód:

−

pismo z dn. 15.11.2010 r. k. 31-32,

−

przesłuchanie powoda P. C. k. 214-215.

Pismem z dnia 8 maja 2011 roku P. C. zgłosił T. S. usterkę w apartamencie nr 43, powstałą prawdopodobnie w wyniku nieszczelności dachu oraz złej izolacji balkonów. W piśmie P. C. zwrócił również uwagę na niewykonane a zgłoszone usterki podlegające gwarancji obejmujące: zabezpieczenie terenu przy drzewie od strony ul. (...); na poprawionym balkonie w apartamencie 38 od strony ul. (...) stoi woda, płytki nie mają spadku; na balkonie apartamentu nr 36 wymienione zostały płytki, lecz przegnite opierzenie, które było przedmiotem reklamacji nie zostało wymienione – przecieki pod balkonem, woda zbiera się w lampie; opierzenie balkonu w apartamencie nr 44; brak pomalowania klatki schodowej na ostatniej kondygnacji po naprawie dachu; uszkodzenie struktury elewacyjnej po kotwach mocujących rusztowanie, pęknięcia i przebarwienia sufitu na korytarzu przy widzie. W piśmie wskazane zostało, że na balkonach 3 oraz 4 piętra od strony ul. (...) w dniu 22 kwietnia 2011 roku zakończone zostały prace gwarancyjne, jednak balustrady oraz płytki na tych balkonach oraz boki balkonów są zabrudzone i wymagają pomalowania, a nadto na niektórych balkonach brak jest struktury, która została wypłukana w skutek nieszczelnej izolacji na balkonach.

Dowód:

−

pismo z dn. 8.05.2011 r. k. 33,

−

przesłuchanie powoda P. C. k. 214

W piśmie 13 czerwca 2011 roku P. C. poinformował T. S. oraz P. S. (1), że zgłaszane przez niego w dniu 8 maja 2011 roku na obiekcie (...) w Ś. usunięte zostały jedynie częściowo. P. C. dokonał także zgłoszenia kolejnych usterek dotyczących apartamentów nr 42, 44, 46 oraz 47 – na balkonie apartamentu 42, 46, 47 występują luźne płytki, taras nad balkonem 44 jest nieszczelny – woda dostaje się pod pas podrynnowy i spływa w dół po elewacji oraz do apartamentu nr 44, co powoduje, że deski podłogowe nasiąkają wodą.

P. C. w piśmie zaznaczył, że w przypadku nieusunięcia usterek w określonym terminie prace te wykona firma zewnętrzna, a kosztami ich przeprowadzenia obciążeni zostaną T. S. i P. S. (1).

Dowód:

−

pismo z dn. 13.06.2011 r. k. 34-35,

−

przesłuchanie powoda P. C. k. 214

Po pracach wykonywanych przez R. K. oraz B. K. jako podwykonawcę P. S. (1) oraz T. S. w ramach obiektu (...) w Ś., prace poprawkowe na tym obiekcie wykonywali także inni podwykonawcy.

W dniu 5 stycznia 2012 roku sporządzono protokół z przeglądu prac gwarancyjnych wykonywanych w okresie od dnia 20 grudnia 2011 roku do dnia 4 stycznia 2012 dotyczących budowy budynku apartamentowego przy ul. (...) oraz przy ul. (...) w Ś. w którym stwierdzono, że wykonane zostały roboty polegające na: wykonaniu ścian murowanych konstrukcyjnych oraz belek żelbetonowych poddasza na budynku przy ul. (...) oraz wykonano roboty usterkowe balkonów na budynku przy ul. (...) w Ś. – naprawa izolacji balkonów oraz uzupełnienia gresu wraz z silikonami. W protokole wskazano, że na pkt 2 wykonawca udziela 24 miesięcznej gwarancji.

Protokół został podpisany przez zamawiającego: T. S. oraz wykonawcę: R. S..

Dowód:

−

protokół z dn. 5.01.2012 r. k. 156,

−

zeznania świadka B. K. k. 196-197,

−

zeznania świadka R. K. k. 213v.

W piśmie z dnia 29 listopada 2012 roku P. C. zgłosił T. S. oraz P. S. (1) usterki źle wykonanych płytek i opierzenia na balkonach III i IV piętra wnosząc o ich usunięcie. Pismo to T. S. odebrał w dniu 4 grudnia 2012 roku.

W dniu 1 lutego 2013 roku P. C. zwrócił się kolejnym pismem do T. S. oraz P. S. (1) o przekazanie informacji o terminie usunięcia usterek.

Pismem z dnia 9 kwietnia 2013 roku do usunięcia usterek w postaci przecieków balkonów na III i IV piętrze oraz nieszczelności tarasu inwestora w budynku przy ul. (...) w Ś. wzywał również administrator budynku (...) ieg – Biuro (...) w Ś..

W piśmie z dnia 17 kwietnia 2013 roku P. C. wezwał do usunięcia przecieków III i IV piętra oraz nieszczelności tarasu inwestora w budynku przy ul. (...) w Ś..

Dowód:

−

pismo z dn. 29.11.2012 r. k. 36,

−

pismo z dn. 1.02.2013 r. k. 37,

−

pismo z dn. 9.04.2013 r. k. 40,

−

pismo z dn. 17.04.2013 r. k. 38,

−

przesłuchanie powoda P. C. k. 214

W piśmie z dnia 29 maja 2013 roku P. C. poinformował T. S. oraz P. S. (1), że z uwagi na nieprzystąpienie do usunięcia zgłaszanych wielokrotnie wykonywanych robót w postaci nieszczelnych balkonów do prac naprawczych przystąpiła inna firma, której kosztami zostaną obciążeni.

Dowód:

−

pismo z dn. 29.05.2013 r. k. 39,

−

przesłuchanie powoda P. C. k. 214

W dniu 10 czerwca 2013 roku P. C. wniósł do Sądu Rejonowego Szczecin P. i Zachód w S. wniosek o zawezwanie do próby ugodowej T. S. oraz P. S. (2) w sprawie o usunięcie wad prac wykonanych w ramach gwarancji zgodnie z umową z dnia 23 stycznia 2008 roku objętych protokołami odbioru wykonanych robót gwarancyjnych z dnia 10 czerwca 2010 roku, 22 czerwca 2010 roku oraz z dnia 26 lipca 2010 roku

Dowód:

−

wniosek o zawezwanie do próby ugodowej k. 47-51.

W piśmie z dnia 19 kwietnia 2014 roku P. S. (1) poinformował P. C., że udzielona gwarancja zgodnie z zawartą umową dotyczącą prac na budynku (...) w Ś. przy ul. (...) wygasła dnia 31 lipca 2011 roku, stąd wszystkie zaistniałe usterki w budynku wynikłe po tym terminie należy zgłaszać do zarządcy budynku.

Dowód:

−

pismo z dn. 19.04.2014 r. k. 41,

−

przesłuchanie powoda P. C. k. 214

W dniu 15 czerwca 2014 roku P. C. (jako zamawiający) zawarł z R. J. (jako wykonawcą) umowę o roboty budowlane, której przedmiotem miało być poprawienie izolacji budynków na budynku położonym przy ul. (...) w Ś. od strony ul. (...) – w zakresie apartamentu nr 36, 37, 38 oraz dwóch balkonów w apartamencie nr 45.

Zakres prac potrzebnych do usunięcia wad izolacyjnych strony określiły jako: skucie płytek wraz z warstwą dociskową z płyty, wylanie warstwy dociskowej, położenie nowej blacharki na balkonach oraz wykonanie nowej blacharki na styku dachu i płyty balkonowej w apartamencie nr 45 na dwóch balkonach, położenie izolacji na płycie spadkowej, położenie płytek oraz uzupełnienie ubytków w elewacji i pomalowanie (§ 1 umowy).

Prace rozpocząć miały się w dniu 15 czerwca 2014 roku, a zakończyć w dniu 15 lipca 2014 roku (§ 6 umowy).

Za wykonanie przedmiotu umowy strony ustaliły należne wynagrodzenie: odnośnie dwóch balkonów na 4 piętrze kwotę 5.200 zł netto; odnośnie trzech balkonów na trzecim piętrze kwotę 8.700 zł netto. Całkowite wynagrodzenie określone zostało na kwotę 13.900 zł netto – 17.097 zł brutto (§ 7 umowy).

Dowód:

−

umowa o roboty budowlane z dn. 15.06.2014 r. k. 87-91,

−

zeznania świadka R. J. k. 173,

−

przesłuchanie powoda P. C. k. 214, 214v

W dniu 16 lipca 2014 roku spisany został protokół w sprawie ostatecznego odbioru i przekazania do użytku prac polegających na naprawie balkonów przy ul. (...) oraz przy ul. (...) w obiekcie (...) w Ś. w zakresie pięciu balkonów – dwóch balkonów w apartamencie nr 45 oraz trzech balkonów w apartamentach nr 36, 37 oraz 38, gdzie wskazano, że roboty wykonywane były przez R. J. zgodnie z umową o roboty budowlane z dnia 15 czerwca 2014 roku.

Protokół podpisany został przez inwestora: P. C., inspektora nadzoru: K. N. oraz przedstawiciela wykonawcy: R. J..

Dowód:

−

protokół z dn. 16.07.2014 r. k. 155,

−

zeznania świadka R. J. k. 173.

W dniu 21 lipca 2014 roku R. J. wystawił P. C. fakturę VAT tytułem robót budowlanych zgodnie z umową z dnia 15 czerwca 2014 roku na łączną kwotę 17.097 zł brutto przy uwzględnieniu 23% podatku VAT (13.900 zł netto) z terminem płatności do dnia 4 sierpnia 2014 roku.

W dniu 23 lipca 2014 roku P. C. przelał na rachunek bankowy należący do R. J. kwotę 17.097 zł tytułem płatności za te fakturę.

W dniu 28 lipca 2014 roku P. C. wystawił fakturę VAT T. S. oraz P. S. (1) tytułem robót budowlanych zgodnie z umową z dnia 15 czerwca 2014 roku na podstawie obowiązującej gwarancji na kwotę 17.097 zł brutto przy uwzględnieniu 23 % podatku VAT (13.900 zł netto) z terminem płatności do dnia 4 sierpnia 2014 roku.

Dowód:

−

faktura VAT nr (...) k. 42.

−

potwierdzenie przelewu k. 43,

−

faktura nr (...) k. 44.

W dniu 14 sierpnia 2014 roku P. C. wezwał T. S. oraz P. S. (2) do zapłaty kwoty 17.151, 80 zł na którą złożyła się należność główna wynikająca z faktury nr (...) w kwocie 17.097 zł oraz odsetki. Wezwanie do zostało odebrane w dniu 18 sierpnia 2014 roku.

Dowód:

−

wezwanie do zapłaty z potwierdzeniem odbioru k. 45-46.

Wszystkie roboty budowlane wymienione w protokołach z dnia 10 czerwca 2010 roku, 23 czerwca 2010 roku oraz 26 lipca 2010 roku zostały wykonane i dotyczyły istotnych wad i napraw dotyczących:

−

ujętej w protokole z dnia 10 czerwca 2010 roku naprawy balkonu apartamentu nr 38 w zakresie wykonania nowej elewacji, obróbek blacharskich, izolacji przeciwwodnej, uzupełnienia pustych płytek, położenia kolozynku;

−

ujętych w protokole z dnia 10 czerwca 2010 roku usunięcia pęknięć na płytach GK oraz likwidacja spuchniętego tynku przy balkonach w apartamencie nr 45, które to usterki mogły powstać w wyniku zawilgoceń przenikających z balkonów do apartamentów;

−

ujęte w protokole z dnia 23 czerwca 2010 roku usunięcie wad apartamentu nr 45 w zakresie części czołowej i dołu balkonu od strony ul. (...) – zakwalifikowanych do uszczelnienia i przemalowania; usunięcie wad apartamentów nr 38, 37, 36 w zakresie sprawdzenia czy płytki nie są luźne, uszczelnienia oraz pomalowania balkonów; usunięcie wad apartamentu nr 37 w zakresie odparzenia struktury balkonu.

Kolejne ujawnione wady na balkonach lokali nr (...) zostały zawarte w protokole z dnia 9 sierpnia 2010 roku.

Koniecznym było przeprowadzenie prac zastępczych w zakresie robót poprawkowych na balkonach lokali nr (...).

Prace dotyczące balkonów lokali nr (...) a także dwóch balkonów lokali nr (...) zostały wykonane przez R. J. i polegały one na:

−

wykonaniu posadzki z płytek 30 x 30 cm z gresów o jednolitej masie na powierzchniach wynikających ze średnich pomiarów balkonów nr 37 oraz 38 oraz dwóch balkonów nr 45,

−

wykonaniu na ścianach cokolik z płytek gresowych jak na posadzkach o wysokości 10 cm i długościach z uśrednionych pomiarów balkonów;

−

wykonaniu obróbek blacharskich przy okapach balkonów i na stykach dachu i płyt balkonów lokalu nr (...) z płyty aluminiowej;

−

wypełnieniu masą kolozynk spoin pod i nad cokolikami oraz przy progach drzwi balkonowych;

−

naprawie wyprawy elewacyjnej oraz pomalowaniu ścian balkonów elewacyjną farbą silikatową.

Istniejący bez zarzutu stan techniczny i wygląd widocznych elementów podłóg na balkonach wskazuje na nieodległe ich wykonanie – przed ok. 2 latami.

Wartość wykonanych prac zastępczych przy uwzględnieniu poziomu cen z II kwartału 2014 roku, średnich kosztorysowych wskaźników cenotwórczych dla robót remontowych wykonywanych w Ś., zastosowania do R mnożnika 1,1 z tytułu wykonywania prac w małym zakresie w obiekcie użytkowanym, nakładów R, M, S z KNR, cen materiałów średnich w IV kwartale z S. przyjęte z dostępnej publikacji, która uwzględnia ceny II kwartału 2014 roku ze względu na zerowy wskaźnik zmiany cen towarów i usług w II oraz IV kwartale 2014 roku ustalonych przez GUS, obmiarów z natury uśrednionych dla balkonów lokalu nr (...) – na 3 piętrze oraz oddzielnie dla dwóch balkonów lokalu nr (...) na 4 piętrze; korekty ujęte w kosztorysach wynosiła ogółem dla balkonów lokali (...) (6.059, 50 zł) oraz dwóch balkonów lokalu nr (...) (9.089, 25 zł) kwotę 13.752, 26 zł.

Dowód:

−

opinia biegłego sądowego H. G. k.237-280.

−

opinia uzupełniająca biegłego sądowego H. G. z dn. 29.08.2016 r. k. 309-329,

−

korekty wartości do opinii uzupełniającej biegłego sądowego H. G. z dn. 29.08.2016 r. k. 378-384,

−

ustna uzupełniająca opinia biegłego sądowego H. G. k. 386-388,

−

opinia uzupełniająca biegłego sądowego H. G. z dn. 31.01.2017 r. k. 398-422.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione częściowo.

W rozpoznawanej sprawie powód dochodził zwrotu poniesionych przez niego kosztów wykonania zastępczego – w kwocie 17.097 zł powołując się na zawartą pomiędzy stronami umowę o roboty budowlane, na mocy której pozwani udzielili gwarancji na wykonywane przez siebie prace.

Wstępnie zaznaczyć należy, iż wątpliwości Sądu nie budziła, że strony postępowania łączyła umowa o roboty budowalne zawarta w dniu 23 stycznia 2008 roku, w której zawarty został zapis o udzieleniu przez wykonawcę (pozwanego) trzy letniej gwarancji z tytułu należytego wykonania przedmiotu umowy od daty dokonania odbioru końcowego przedmiotu umowy (§9 ust. 1 umowy). W okresie tym wykonawca zobowiązany był do usuwania usterek na własny koszt, niezwłocznie – jednak nie później niż w okresie 14 dni od powiadomienia pisemnego lub telefonicznego przez zamawiającego o wykryciu takich usterek (ust. 2), zaś w przypadku nie wykonania przez niego obowiązków wynikających z udzielonej gwarancji, zamawiający uzyskiwał uprawnienie do powierzenia usunięcia wad dowolnie wybranej przez siebie osobie trzeciej na warunkach z nią ustalonych na koszt wykonawcy.

Podstawy prawnej żądania pozwu upatrywać należy w przepisach regulujących gwarancję, w szczególności art. 577 § 1 k.c. i następ. zgodnie z którym w wypadku gdy kupujący otrzymał od sprzedawcy dokument gwarancyjny co do jakości rzeczy sprzedanej, poczytuje w razie wątpliwości, że wystawca dokumentu (gwarant) jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, jeżeli wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w gwarancji (Dz.U. 1996 Nr 114, poz. 542 zm.). Podkreślić należy, że gwarancja ustalona została pomiędzy stronami w umowie z dnia 23 stycznia 2008 roku, stąd stosować do niej należy przepisy w brzmieniu obowiązującym przed wejściem istotnej zmiany z dnia 25 grudnia 2014 roku. Wątpliwości Sądu nie budziło, że wykonawca (pozwani) udzielili inwestorowi (powodowi) gwarancji o wyżej opisanej treści, gdyż ujęta została ona w treści zawartej pomiędzy nimi umowy, której zawarcia nie kwestionowała żadna ze stron. Pozwani podnieśli, że udzielona gwarancja wygasła.

Zaznaczenia wymaga, iż co prawda gwarancja jakości najczęściej udzielana jest w związku ze sprzedażą ceny, jednak brak jest podstaw do stwierdzenia, iż brak jest dopuszczalności udzielenia takiej gwarancji na wykonanie dzieła czy też wykonanie robót budowlanych. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu do uchwały z dnia 10 lipca 2008 roku (sygn. akt III CZP 62/08) stwierdził, iż okoliczność, że ustawodawca nie przewidział gwarancji w innych typach umów, zwłaszcza przy umowie o roboty budowalne czy umowie o dzieło, nie stoi na przeszkodzie udzieleniu gwarancji przez wykonawców robót lub przyjmujących zamówienie, na ogólnej zasadzie swobody umów (art. 353 ¹ k.c.). W takim przypadku przepisy gwarancji w umowach sprzedaży należy stosować w drodze analogii.

Podkreślić należy, że z prac będących przedmiotem umowy o roboty budowlane spornym ostatecznie okazało się wykonanie prac poprawkowych w zakresie balkonów apartamentów: nr 36, 37, 38 (trzech balkonów znajdujących się na 3 piętrze) oraz nr 45 (dwóch balkonów znajdujący się na 4 piętrze). Te właśnie prace, w związku z uprawnieniem powoda wynikającym z udzielonej gwarancji w postaci zlecenia wykonania zastępczego zrealizować miał R. J. z tego tytułu wystawiając fakturę na kwotę 17.097 zł brutto.

W pierwszej kolejności zaznaczyć należy, iż powód upatrywał przedłużenia okresu gwarancji, który zgodnie z zawartą umową zakończyłby się w dniu 31 lipca 2011 roku (bezsporne) w treści protokołu odbioru wykonanych robót gwarancyjnych z dnia 10 czerwca 2010 roku (k. 27) – gdzie w uwagach i zastrzeżeniach stron wpisano, że wykonawca ponosi pełną odpowiedzialność za roboty odebrane protokołem i udziela na nie 3 letniej gwarancji.

Zwrócić należy jednak uwagę, że jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego inwestor (powód) oraz wykonawca (pozwani) w dniu 24 maja 2010 roku sporządzili protokół z przeglądu gwarancyjnego budynku przy ul. (...) w Ś., w którym ujęte zostały powstałe usterki związane z wykonywanymi przez pozwanych pracami budowlanymi. Celem przeprowadzenia prac poprawkowych P. S. (2) oraz T. S. zawarli umowę z podwykonawcą – B. K.. Wykonanie tychże prac w zakresie naprawy balkonów apartamentów nr 35, 38, 39, 40, 41,45, 46 oraz 47 a także napraw w apartamentach nr 44, 46, 47 w okresie od 6 maja 2010 roku do 9 czerwca 2010 roku potwierdza protokół odbioru robót gwarancyjnych z dnia 10 czerwca 2010 roku.

Podkreślić jednak należy, iż zawarty w protokole zapis o ponoszeniu przez wykonawcę odpowiedzialności za roboty odebrane tym protokołem i o udzieleniu na nie 3 letniej gwarancji, wbrew twierdzeniom stron, dotyczył udzielenia tej gwarancji przez wykonawcę – B. K. na rzecz osób z którymi łączyła go umowa w zakresie wykonania tych prac – a więc P. S. (2) i T. S.. Stroną umowy i podmiotem na którego rzecz wykonywać miał pracę B. K. nie był bowiem P. C., podmioty te nie łączył stosunek zobowiązaniowy w tym zakresie. To pozwani P. S. (2) i T. S. zlecili B. K. wykonanie określonych prac budowlanych, które zostały wykonane przez niego na ich rzecz i na które udzielił on swojemu zamawiającemu trzy letniej gwarancji. Udzielenie takiej gwarancji nie mogło jednak odnieść skutku względem powoda P. C.. Zaznaczenia bowiem wymaga, iż gwarancja ma charakter akcesoryjny względem umowy którą ma zabezpieczać, jest z nią ściśle związana i od niej zależy, nie może być więc rozpatrywana i udzielana podmiotowi, z którym nie łączy gwaranta stosunek zobowiązaniowy.

Wobec treści protokołu brak jest również podstaw do przyjęcia, że zamiarem podmiotów go sporządzających było ukształtowanie stosunku zobowiązaniowego w ten sposób, iż mimo wykonania faktycznie prac przez wykonawcę – B. K., to P. S. (2) oraz T. S. jako generalni wykonawcy mieli udzielić kolejnej gwarancji na pracę poprawkowe P. C..

Niezależnie od powyższego, Sąd doszedł jednak do przekonania, że udzielona przez pozwanych powodowi gwarancja uległa przedłużeniu na podstawie art. 581 k.c. zgodnie z którym jeżeli w wykonaniu swoich obowiązków gwarant dostarczył uprawnionemu z gwarancji zamiast rzeczy wadliwej rzecz wolną od wad albo dokonał istotnych napraw rzeczy objętej gwarancją, termin gwarancji biegnie na nowo od chwili dostarczenia rzeczy wolnej od wad lub zwrócenia rzeczy naprawionej.

Niewątpliwie bowiem w protokole z dnia 10 czerwca 2010 roku stwierdzone zostało wykonanie prac poprawkowych w okresie od 6 maja 2010 roku do 9 czerwca 2010 roku dotyczących między innymi spornych balkonów apartamentów nr 38 oraz 45. Natomiast w kolejnym protokole odbioru robót z dnia 22 czerwca 2010 roku stwierdzone zostało odebranie robót polegających na naprawie 3 oraz 4 piętra od ulicy (...) – które to roboty miały mieć charakter gwarancyjny i wynikać z protokołu przeglądu gwarancyjnego z dnia 24 maja 2010 roku. Uwzględniając specyfikę prac budowlanych jako prac wykonywanych w odniesieniu do całości przedsięwzięcia, inwestycji budowlanej, przyjąć należało, że dokonanie przez pozwanych prac poprawkowych (a więc napraw wykonanych przez siebie prac) przy ustaleniu, że miały one charakter istotny, powodowało rozpoczęcie biegu terminu gwarancji na nowo od chwili wykonania prac naprawczych.

W ocenie Sądu ustalenie spornych pomiędzy stronami okoliczności, w tym dotyczących tego, czy naprawy te były istotne, a także czy prace zastępcze zostały wykonane oraz jaka jest ich wartość, wymagało wiadomości specjalnych, a więc zgodnie z art. 278 k.p.c. wezwania biegłego w celu zasięgnięcia opinii. Postanowieniem z dnia 28 kwietnia 2016 roku Sąd dopuścił dowód z pisemnej opinii biegłego sądowego na okoliczność ustalenia: nienależytego wykonania przez stronę pozwaną umowy (wystąpienia usterek); istotności wad i napraw objętych gwarancją a potwierdzonych protokołami z dnia 10 czerwca 2010 roku, 23 czerwca 2010 roku oraz 26 lipca 2010 roku; pojawienia się kolejnych wad po podpisaniu protokołów z dnia 10 czerwca 2010 r., 23 czerwca 2010 roku oraz 26 lipca 2010 roku; konieczności wykonania prac zastępczych, ich wartości oraz zakresu robót poprawkowych tj. czy wydatek poniesiony w kwocie 17097 zł był uzasadniony, nie przekraczał wartości rynkowej oraz ustalenie związku pomiędzy wadami a niniejszą kwotą; wykonania przez osobę trzecią tj. R. J. prac zastępczych w zakresie i wysokości wskazanej w pozwie

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż biegły sądowy w swojej opinii ustalił, iż wszystkie roboty budowlane wymienione w protokołach z dnia 10 czerwca 2010 roku, 23 czerwca 2010 roku oraz 2010 roku zostały wykonane i dotyczyły istotnych wad i napraw w zakresie: ujętej w protokole z dnia 10 czerwca 2010 roku naprawy balkonu apartamentu nr 38 w zakresie wykonania nowej elewacji, obróbek blacharskich, izolacji przeciwwodnej, uzupełnienia pustych płytek, położenia kolozynku; ujętych w protokole z dnia 10 czerwca 2010 roku usunięcia pęknięć na płytach GK oraz likwidacja spuchniętego tynku przy balkonach w apartamencie nr 45, które to usterki mogły powstać w wyniku zawilgoceń przenikających z balkonów do apartamentów; ujęte w protokole z dnia 23 czerwca 2010 roku usunięcie wad apartamentu nr 45 w zakresie części czołowej i dołu balkonu od strony ul. (...) – zakwalifikowanych do uszczelnienia i przemalowania; usunięcie wad apartamentów nr 38, 37, 36 w zakresie sprawdzenia czy płytki nie są luźne, uszczelnienia oraz pomalowania balkonów; usunięcie wad apartamentu nr 37 w zakresie odparzenia struktury balkonu.

Biegły ustalił również, iż konieczność wykonania prac zastępczych w zakresie robót poprawkowych występowała tylko na balkonach lokali na 3 piętrze – nr 38 oraz 36, wskazując, że do pozostałych balkonów – lokali nr (...) brak jest zgłoszenia usterek w protokole oraz w pismach powoda, a usterki na balkonach tych lokali zostały wówczas prawidłowo usunięte. W piśmie z dnia 22 lipca 2016 roku stanowiącym zarzuty do opinii powód nie zgodził się jednak z ustaleniami biegłego odnośnie konieczności wykonania prac zastępczych jedynie w przypadku balkonów lokali nr (...).

W świetle powyższego, przyjmując za biegłym, że naprawy wad w pracach wykonywanych przez pozwanych, zgłoszonych im przez sporządzenie protokołu w dniu 24 maja 2010 roku, objętych udzieloną przez nich gwarancją, miały charakter istotny, trzyletni termin gwarancji na podstawie art. 581 k.c. zaczął biec na nowo odpowiednio od dnia 10 czerwca 2010 roku oraz 23 czerwca 2010 roku.

Z protokołu z dnia 9 sierpnia 2010 roku wynika, iż przeprowadzeniu napraw odebranych protokołem z dnia 23 czerwca 2010 roku jako niewykonane prace gwarancyjne zgłoszone w marcu wskazane zostały: balkony 3 oraz 4 piętra od strony parkingu oraz ul. (...) – wymiana przeżartej blacharki, wymiana płytek; usunięcie plan na suficie na klatce schodowej, ostatniej kondygnacji; zabezpieczenie terenu przy drzewie od strony południowej. Jednocześnie powód zgłosił pozwany usterkę występującą w spornym balkonie apartamentu nr 38.

O nieprzeprowadzeniu prac naprawczych w zakresie zgłoszonych usterek powód P. C. poinformował również w piśmie z dnia 15 listopada 2010 roku, wskazując, że usterki te obejmowały m.in. braku spadu na balkonie w apartamencie nr 38 od strony ul. (...); braku wymiany blachy i wystąpienia przecieków pod balkonem, zbierania się wody w lampie przy wykonaniu wymiany płytek odnośnie balkonu w apartamencie nr 36 od strony ul. (...). Wykaz ten nie zawierał jednak usterek odnośnie spornych balkonów apartamentu nr 37 oraz nr 45, co daje podstawę do przyjęcia, że wady te zostały usunięte podczas prac naprawczych odebranych protokołem z dnia 23 czerwca 2010 roku. Potwierdza to również fakt, iż w kolejnym piśmie z dnia 8 maja 2011 roku powód kolejny raz zwraca uwagę na usterki występujące na balkonach apartamentów nr 36 oraz 38, nie odnosząc się natomiast do wystąpienia takich usterek odnośnie apartamentu nr 37 oraz 45. W piśmie z dnia 13 czerwca 2011 roku powód odniósł się natomiast do wykazu usterek zawartego piśmie z dnia 8 maja 2011 roku, wskazując, że usunięte zostały one jedyne częściowo – porównanie treści tych pism, daje natomiast podstawę do przyjęcia, że w zakresie apartamentu nr 38 oraz 36 nie zostały wykonane dalsze pracę poprawkowe.

Istotnym w okolicznościach sprawy jest jednak fakt, że pismami z dnia 29 listopada 2012 roku, a następnie 1 lutego 2013 roku oraz 17 kwietnia 2013 roku P. C. zgłaszał T. S. oraz P. S. (1) usterki źle wykonanych płytek i opierzenia na balkonach III i IV piętra wnosząc o ich usunięcie, wezwał także do usunięcia przecieków III oraz IV piętra oraz nieszczelności tarasu inwestora. W tym zakresie odnieść się należy także do opinii biegłego sądowego, który wskazał, iż pracę zastępcze dotyczące balkonów lokali nr (...) a także dwóch balkonów lokali nr (...) zostały wykonane, a istniejący bez zarzutu stan techniczny i wygląd widocznych elementów podłóg na balkonach wskazuje na nieodległe wykonanie – ok. 2 lat temu. Daje to podstawę do przyjęcia, że usterki do których usunięcia wzywał powód powyższymi pismami obejmowały także wady pozostałych spornych balkonów – tj. apartamentów nr 37 (III piętro) oraz nr 45 (dwa balkony na IV piętrze).

Powyższe nie stoi w sprzeczności z ustaleniami biegłego odnośnie usunięcia usterek powyższych apartamentów – co doprowadziło biegłego do wniosku o konieczności robót poprawkowych jedynie w zakresie balkonów lokali nr (...). Wady występujące w pozostałych spornych balkonach lokali mogłyby bowiem zostać rzeczywiście usunięte – co powodowało nieujmowanie ich w protokołach oraz pismach powoda – jednak nie wyklucza to możliwości ujawnienia się takich wad w późniejszym czasie. Natomiast z materiału zgromadzonego w sprawie wynika, że powód w późniejszym czasie zgłaszał usterki balkonów III oraz IV piętra, a więc również apartamentu nr 37 oraz 45.

W konsekwencji oznacza to, że w przedłużonym na podstawie art. 581 k.c. okresie obowiązywania gwarancji powód zgłosił wystąpienie usterek balkonów III i IV piętra od ul. (...) , a więc 36 i 38 w sposób ciągły, a 37 oraz apartamentu 45, ponownie, na skutek ponownie występujących usterek, co z kolei zgodnie z zapisem art. 9 ust. 2 umowy o roboty budowlane z dnia 23 stycznia 2008 roku implikowało obowiązek pozwanych do usunięcia niezwłocznie tych wad, zaś w przypadku niewypełnienia tego obowiązku – na podstawie zapisu art. 9 ust. 3 umowy upoważniało powoda do zlecenia wykonania tych prac dowolnie wybranej przez siebie osobie trzeciej na koszt wykonawcy.

Pracę poprawkowe odnośnie tychże balkonów apartamentów nie zostały przez pozwanych ostatecznie wykonane, na co wskazują nie tylko liczne pisma powoda wzywające do usunięcia usterek, pismo administratora budynku, ale również pismo pozwanego P. S. (1) z dnia 19 kwietnia 2014 roku w którym wskazuje on na wygaśnięcie gwarancji oraz informuje, że wszelkie zaistniałe po tym terminie usterki należy zgłaszać do zarządcy budynku.

Na podstawie zapisów umownych po stronie powoda powstało więc uprawnienie do zlecenia wykonania prac poprawkowych osobie trzeciej, z którego to uprawnienia powód skorzystał zawierając w dniu 15 czerwca 2014 roku umowę o roboty budowlane z R. J.. Przedmiot tej umowy ściśle wiązał się z nieusuniętymi przez pozwanych poprawkami – gdyż umowa ta dotyczyła poprawienia izolacji budynków na budynku położonym przy ul. (...) w Ś. od strony ul. (...) – w zakresie apartamentu nr 36, 37, 38 oraz dwóch balkonów w apartamencie nr 45.

Wykonanie tychże prac przez R. J. nie budziło wątpliwości Sądu, fakt ten został potwierdzony w protokole z dnia 16 lipca 2014 roku, a nadto fakt ich wykonania potwierdził również, o czym była mowa wyżej, biegły sądowy w swojej opinii.

W związku z wykonaniem przedmiotu umowy R. J. wystawił P. C. fakturę VAT na kwotę należnego mu wynagrodzenia zgodnie z umowa na kwotę 17.097 zł brutto (13.900 zł netto).

Istotnym w tym zakresie okazało się ustalenie czy określone pomiędzy powodem a osobą trzecią wynagrodzenie – a w konsekwencji koszt wykonania zastępczego obciążający pozwanych, nie został rażąco zawyżony – czy ma on odzwierciedlenie w wartości rynkowej tego rodzaju prac.

Biegły w złożonej przez siebie opinii ustalił, że koszt wykonania prac potrzebnych do usunięcia wad izolacyjnych na balkonach apartamentu nr 36, 37 oraz 38 na trzecim piętrze oraz dwóch balkonach apartamentu nr 45 na czwartym piętrze wynosi 9.653, 77 zł (10.426, 06 zł przy uwzględnieniu 8 % podatku VAT).

Zarzuty do przedmiotowej opinii wniósł powód podnosząc, iż biegły uwzględnić powinien stawkę podatku na poziomie 23 %. Zakwestionował przyjęcie przez biegłego średnich cen materiałów, powołując się na zapisu umowy o roboty budowlane zawartej z wykonawcą zastępczym, zgodnie z którymi był on zobowiązany do zastosowania materiałów znacznie wyższej niż średnia jakość. Powód zwrócił również uwagę, że roboty poprawkowe wykonywane były bezpośrednio przez sezonem wczasowym 2014 roku, a częściowo w trakcie, zaś w tym okresie ceny za roboty budowlane są zdecydowanie wyższe niż standardowe, niezasadnym jest więc przyjmowanie cen z 2013 roku, a nadto podniósł, że prace poprawkowe przeprowadzane były w godzinach niestandardowych. Powód zgłosił również zastrzeżenia co do kalkulacji mające wpływ na końcową wartość dotyczące: warstwy spadkowej pod posadzki z zaprawy cementowej – gdzie powinien być brany pod uwagę inny nakład pracy i zużycie oraz cenę wbudowanego materiału; obróbek blacharskich; hydroizolacji z płynnej folii, taśm uszczelniających, posadzki z płytek oraz nie uwzględnienia w kalkulacji: kosztów rusztowań, usunięcia materiałów z rozbiórki, gruntowania podłożona gruntem oraz kosztów utylizacji gruzu.

Zarzuty do przedmiotowej opinii złożyła również strona pozwana wskazując, iż z uwagi na niewykazanie przez powoda niemożliwości odliczenia z tytułu faktury VAT wystawionej przez R. J. podatku VAT, ewentualne wyliczenie kosztów naprawy obejmować powinno kwotę netto. Za uzasadnione pozwani uznali przyjęcie średnich cen materiałów.

Odnosząc się do zarzutów, w opinii uzupełniającej z dnia 29 sierpnia 2016 roku biegły wskazał, że 8 % podatek VAT dotyczy budynków mieszkalnych. Wskazał, że z ustaleń podczas oględzin wynikało, że o wysokim standardzie wykonania nie decydowały wysokie ceny, lecz rodzaje i wysoka jakość wbudowanych materiałów, których ceny średnie odpowiadają powszechnie występującym cenom rynkowym. Biegły wskazał również, że poziom cen przyjęty został dla II kwartału 2013 roku – zgodnie z zawartą umową o roboty budowalne z wykonawcą zastępczym. Przy uwzględnieniu zarzutów odnośnie zaprawy cementowej, skorygowaniu szerokości obróbek blacharskich, zużycia materiałów, ilości materiałów o odpady oraz dodaniu pominiętej drugiej warstwy hydroizolacji z płynnej folii, skorygowaniu współczynnika do robocizny, zwieszenie nakładów robocizny o 10 % w związku z wykonywaniem prac w małym zakresie w obiekcie użytkowanym, biegły ustalił wartość prac zastępczych na kwotę 13.228, 62 zł (z podatkiem 8 % VAT) co daje 15.134, 28 zł (z 23% podatku VAT).

Zarzuty do przedmiotowej opinii uzupełniającej wniosła pozwana kwestionując przyjęcie wartości kosztów prac z uwzględnieniem podatku VAT oraz zwiększenie nakładów robocizny o 10 % z tytułu wykonywania prac w małym zakresie w obiekcie użytkowanym. Opinie uzupełniającą zakwestionował również powód podnosząc, że stawka podatku VAT wynosić powinna 23 %. Powód podtrzymał swoje stanowisko o konieczności uwzględnienia cen z 2014 roku. Powód zgłosił także kolejne zastrzeżenia odnośnie kalkulacji naprawy dotyczące: posadzki płytek gresowych, wywozu gruzu oraz kosztów rusztowań.

W związku z zarzutami stron Sąd na rozprawie w dniu 18 stycznia 2017 roku dopuścił dowóz z ustnej uzupełniającej opinii biegłego sądowego. Biegły uznał za słuszne uwagi dotyczące pkt 5a opinii – wskazując, że nakład robocizny przyjęty w opinii jest mniejszy niż w dacie przyjętej w kosztorysie – co wynikało z błędu programu komputerowego przy wykorzystaniu którego opinia została sporządzona; natomiast odnośnie pkt 5b opinii wystąpił oczywisty błąd – przyjęte za uzasadnione zostało 50 % kontenera, podczas gdy do wyliczeń przyjęto 20 %. Uwzględniając powyższe omyłki biegły przedłożył korekty zgodnie z którą wartość prac zastępczych wynosić powinna 14.553, 37 zł (przy podatku VAT 8 %) oraz 16.551, 90 zł (przy podatku 23 %).

Mając na uwadze datę sporządzenia protokołu po wykonaniu prac przez R. J. – 16 lipca 2014 roku, w którym wskazane zostało, że roboty wykonano w oparciu o roboty budowalne z dnia 15 czerwca 2014 roku (k. 155), zeznania świadka R. J. wskazujące na wykonywanie prac zastępczych w okresie czerwca – lipca 2014 roku (k. 173), a nadto treść samej umowy w której wskazano, że termin rozpoczęcia prac nastąpi w dniu 15 czerwca 2014 roku, natomiast zakończenia prac – 15 lipca 2014 roku – biegły sądowy został zobowiązany do złożenia wyjaśnień do opinii w zakresie zweryfikowania cen przyjętych w kosztorysie z okresu II kwartału 2014 roku w Ś..

Ostatecznie biegły ustalił, uwzględniając wszelkie uzasadnione zastrzeżenia oraz wątpliwości stron, iż wartość wykonanych prac zastępczych przy uwzględnieniu poziomu cen z II kwartału 2014 roku, średnich kosztorysowych wskaźników cenotwórczych dla robót remontowych wykonywanych w Ś., zastosowania do R mnożnika 1,1 z tytułu wykonywania prac w małym zakresie w obiekcie użytkowanym, nakładów R, M, S z KNR, cen materiałów średnich w IV kwartale z S. przyjęte z dostępnej publikacji, która uwzględnia ceny II kwartału 2014 roku ze względu na zerowy wskaźnik zmiany cen towarów i usług w II oraz IV kwartale 2014 roku ustalonych przez GUS, obmiarów z natury uśrednionych dla balkonów lokalu nr (...) – na 3 piętrze oraz oddzielnie dla dwóch balkonów lokalu nr (...) na 4 piętrze; korekty ujęte w kosztorysach wynosiła ogółem dla balkonów lokali (...) (6.059, 50 zł) oraz dwóch balkonów lokalu nr (...) (9.089, 25 zł) kwotę 13.752, 26 zł netto.

Oznacza to, że ustalona przez biegłego rynkowa wartość prac zastępczych tylko w niewielkim zakresie różni się od ustalonej pomiędzy stronami kwoty wynagrodzenia - 13.900 zł netto, stąd brak jest podstaw do przyjęcia, że wynagrodzenie to zostało zawyżone czy też nie znajdowało odzwierciedlenia w wartości rynkowej tego rodzaju prac.

Zwrócić należy jednak uwagę, iż gwarancja ma charakter zabezpieczający interesy jednej ze stron stosunku zobowiązaniowego, a jej ścisłe powiązanie z możliwością zlecenia wykonania zastępczego na koszt gwaranta wskazuje wręcz na charakter quasi – odszkodowawczy tejże instytucji. Ze zgromadzonego w toku postępowania materiału dowodowego wynika natomiast, że R. J. wystawił powodowi fakturę na kwotę wynagrodzenia obejmującą podatek VAT, natomiast P. C. był przedsiębiorcą uprawnionym do obliczenia kwoty podatku VAT, co wynika z wystawionych przez niego faktur, stąd niezasadnym jest przez niego żądanie kwoty brutto. Przyjęcie przeciwnego stanowiska prowadziłoby bowiem do sytuacji w której P. C. oprócz zwrotu poniesionych przez niego kosztów wykonania zastępczego - obejmujących kwotę netto, gdyż w stosunku do kwoty VAT kosztu tego w rzeczywistości nie musiał ponosić – był bowiem uprawniony do obliczenia tej kwoty, wzbogacony zostałoby również o kolejną kwotę podatku VAT. Odnosząc się do quasi – odszkodowawczego charakteru gwarancji zwrócić należy uwagę, iż Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 kwietnia 1997 r. (sygn. akt III CZP 14/1997) wskazał, że „odszkodowanie za szkodę poniesioną przez podatnika podatku VAT na skutek zniszczenia rzeczy, ustalone według ceny rzeczy, nie obejmuje podatku VAT mieszczącego się w tej cenie, w zakresie, w jakim poszkodowany może obniżyć należny od niego podatek o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu rzeczy" .

Odnosząc się natomiast do podniesionego przez pozwanych zarzutu przedawnienia należy uznać go za bezskuteczny. Z uwagi na brak przepisu szczególnego w zakresie przedawnienia roszczeń wynikających z gwarancji, zastosowanie znajdą ogólne przepisy kodeksu cywilnego – a więc art. 117 k.c. i następ. Zgodnie z przepisem art. 118 k.c. dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej termin przedawnienia wynosi 3 lata. Wątpliwości Sądu nie budziło bowiem, że strony umowy o roboty budowlane, w której zawarta została gwarancja były przedsiębiorcami i zawierały ją w zakresie prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Z kolei zgodnie z art. 120 § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniejszej możliwym terminie.

Zauważyć bowiem należy, że uprawnienie do powierzenia usunięcia wad osobie trzeciej na koszt wykonawcy aktualizowało się w przypadku nie wykonania obowiązków wykonawcy z udzielonej gwarancji – a więc z obowiązku wykonawcy do usuwania usterek na własny koszt, w terminie nie dłuższym niż 14 dni od powiadomienia przez zamawiającego. W okolicznościach sprawy zamawiający (powód) zgłaszał wykonawcy (pozwanym) licznymi protokołami oraz pismami wady przeprowadzonych przez nich prac, zaczynając od dnia 25 maja 2010 roku. W wyniku zgłoszeń pozwani dokonywali częściowego usuwania usterek, aż do pisma z dnia 19 kwietnia 2014 roku kiedy to P. S. (1) poinformował P. C., że udzielona gwarancja zgodnie z zawartą umową dotyczącą prac na budynku (...) w Ś. przy ul. (...) wygasła dnia 31 lipca 2011 roku, wskazując, że wszystkie zaistniałe usterki wynikłe po tym terminie należy zgłaszać do zarządcy budynku. Oznacza to, że pozwani – powołując się na wygaśnięcie gwarancji mogli zaprzestać wykonywania prac naprawczych najwcześniej w dniu 31 lipca 2011 roku.

Nie budzi natomiast wątpliwości Sądu, że bieg przedawnienia przerwany został na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 k.c. ze skutkiem wynikającym z przepisu art. 124 § 1 k.c. poprzez wniesienie przez powoda w dniu 10 czerwca 2013 roku wniosku o zawezwanie do próby ugodowej. Zwrócić należy uwagę, że obejmowało ono wezwanie do usunięcia wad wykonanych w ramach gwarancji robót budowlanych zgodnie z umową z dnia 23 stycznia 2008 roku wykonywanych na budynku pensjonatowym (...) w Ś. przy ul. (...). Roszczenie obejmujące wniosek o zawezwanie do próby ugodowej wynikało z udzielonej gwarancji, która w pierwszej kolejności obejmować miała – usunięcie wad, zaś w przypadku niewykonania tego obowiązku – zlecenie wykonania zastępczego na koszt wykonawcy. Powyższy wniosek o zawezwanie do próby ugodowej nie mógł natomiast dotyczyć zwrotu kosztów wykonania zastępczego – gdyż pracę te nie zostały wówczas jeszcze zlecone, w konsekwencji powód kosztów tych w momencie wniesienia wniosku nie poniósł – nie mógł domagać się więc ich zwrotu. Powód bowiem korzystał z przysługującego mu uprawnienia gwarancyjnego wzywając do usunięcia powstałych wad, natomiast powierzenie wykonania prac zastępczych nastąpiło dopiero w czerwcu 2014 roku. Wniesienie pozwu nastąpiło natomiast w dniu 2 października 2014 roku, co oznacza, że roszczenie nie uległo jeszcze przedawnieniu.

Mając na uwadze treść art. 864 k.c. oraz fakt, że pozwani byli wspólnikami spółki cywilnej w ramach której zawarli umowę o roboty budowalne i udzielili gwarancji, Sąd zasądził kwotę 13.900 zł od nich solidarnie.

O odsetkach Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu na podstawie art. 481 § 1 k.c., stosownie do którego jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Należy zwrócić również uwagę na art. 455 k.c. zgodnie z którym jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. W okolicznościach sprawy powód w dniu 28 lipca 2014 roku wystawił pozwanym fakturę tytułem poniesionych kosztów wykonania zastępczego wyznaczając termin jej zapłaty na dzień 4 sierpnia 2014 roku, następnie zaś, pismem odebranym w dniu 18 sierpnia 2014 roku wezwał do zapłaty należności z niej wynikającej w terminie 7 dni.

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o treść przedłożonych do akt dowodów z dokumentów. Żadna ze stron nie kwestionowała ich prawdziwości, a i w ocenie Sądu nie budziły one żadnych wątpliwości. Sąd oparł się również na zeznaniach świadków R. J., B. K., R. K. oraz przesłuchaniu powoda P. C., nie znajdując podstaw by odmówić im wiary. Sąd oparł się również na przesłuchaniu pozwanego P. S. (1), w części w której korespondowało ono z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, mając na uwadze, że powstałe rozbieżności wynikały z subiektywnego przeświadczenia pozwanego o słuszności własnych twierdzeń. Podstawą ustalenia stanu faktycznego były także opinie biegłego, które były spójne i logiczne. Do powstałych wątpliwości i zarzutów stron biegły ustosunkował się w opiniach uzupełniających pisemnych oraz ustnej – modyfikując w odpowiedni sposób swoje ustalenia. Sąd uznał, że biegły wykonując opinie oparł się na całokształcie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w sposób precyzyjny i jasny uzasadnił ich treść, a przedstawione wnioski korespondowały z przeprowadzoną analizą.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 108 § 1 zd. 2 k.p.c. ustalając, że w związku z oddaleniem powództwa ponad kwotę 13.900 zł powód wygrał postępowanie w 81, 30% (ponosi więc koszty procesu pozwanego w 18,7 %) natomiast pozwani wygrali postępowanie w 18, 7% (ponoszą więc koszty procesu powoda w 81,3%) pozostawiając szczegółowe wyliczenie kosztów referendarzowi sądowemu.