Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 marca 2017 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący SSR Lidia Lenartowicz

Protokolant st.sekr.sądowy Grażyna Łukasiak

Po rozpoznaniu w dniu 16 marca 2017 r. w. T.

przy udziale -

sprawy z powództwa:

D. K. (1)

przeciwko:

J. K. (1)

o:

alimenty

I . oddala powództwo,

II. nie obciąża pozwanego kosztami sądowymi w sprawie,

III.  znosi wzajemnie między stronami koszty zastępstwa procesowego.

Sygn. akt III RC 855/16

UZASADNIENIE

W dniu 28 października 2016r. D. K. (1) wniosła do tutejszego sądu pozew o alimenty przeciwko J. K. (1). Domagała się zasądzenia od pozwanego alimentów w kwocie po 500 zł miesięcznie, poczynając od dnia 1 października 2016r.

W uzasadnieniu pozwu wyjaśniła, iż jej małżeństwo z J. K. (1) zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowegow. T.z dnia 24.03.2016r. w sprawie o sygn. (...) – bez orzekania o winie. Powódka z uwagi na wiek i stan zdrowia jest niezdolna do pracy. Jedyny jej dochód stanowi emerytura w wysokości (...)zł miesięcznie. Natomiast pozwany otrzymuje emeryturę w wysokości (...) Euro miesięcznie. Uzyskiwany przez powódkę dochód nie pozwala jej na zaspokojenie niezbędnych potrzeb. Wydatki związane z utrzymaniem mieszkania stanowią kwotę (...) zł miesięcznie. D. K. pozostaje pod opieką lekarzy : neurologa i reumatologa. Na leki wydaje około 100 zł miesięcznie, na zakup żywności 400 zł miesięcznie. W ocenie powódki sytuacja materialna pozwanego jest na tyle korzystna, iż powinien on partycypować w miesięcznych kosztach utrzymania byłej żony.

W odpowiedzi na pozew J. K. wniósł o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przewidzianych.

W ocenie pozwanego, mając na względzie treść art. 60 paragraf 1 kro nie można przyjąć, aby powódka D. K. znajdowała się w niedostatku.

Z otrzymywanej emerytury jest ona w stanie zaspokoić swoje usprawiedliwione potrzeby związane z opłaceniem świadczeń za mieszkanie, prądu, telefonu, telewizji, zakupem leków i żywności. Ponadto należy zwrócić uwagę, iż powódka zamieszkuje ze swoim ojcem i wspólnie prowadzą gospodarstwo domowe. Ojciec powódki otrzymuje emeryturę w wysokości (...) zł miesięcznie. Natomiast pozwany nie ma możliwości zarobkowych ani majątkowych, aby płacić alimenty na rzecz byłej żony. Mieszka on na terenie N.i jedyny jego dochód stanowi emerytura w wysokości (...) Euro miesięcznie. Z tej kwoty pozwany musi zaspokoić swoje usprawiedliwione potrzeby. Na opłacenie świadczeń za wynajmowane mieszkanie wydaje (...) Euro miesięcznie, na zakup żywności(...) Euro miesięcznie. Pozwany ponosi koszty związane z opłatą za swoje konto bankowe – (...) Euro miesięcznie oraz koszty opłat i ubezpieczenia samochodu ( podatek drogowy (...) Euro rocznie, ubezpieczenie związane z korzystaniem z samochodu 89,50 Euro i 33,80 Euro rocznie oraz 48,81 Euro półrocznie, ubezpieczenie pojazdu (...) Euro rocznie), zakup benzyny 80 Euro miesięcznie. Emerytura pozwanego wystarcza zatem na zaspokojenie jego usprawiedliwionych i podstawowych potrzeb.

Nie ma on możliwości podjęcia dodatkowej pracy w swoim zawodzie – (...) z uwagi na problemy zdrowotne i podeszły wiek. Pozwany ma dolegliwości ze strony kręgosłupa, zażywa leki na obniżenie ciśnienia. Pozostaje pod opieką lekarza rodzinnego oraz otrzymał od niego skierowanie do lekarza kardiologa. Do faktycznego rozstania stron doszło na kilka lat przed rozwodem. W tym okresie każda ze stron samodzielnie zaspokajała swoje potrzeby materialne utrzymując się z władnych dochodów. Strony nie utrzymywały ze sobą kontaktu. W tej sytuacji rozwód nie zmienił sytuacji finansowej powódki ani nie miał wpływu na jej potrzeby. Ze względu na powyższe pozwany wnosił o oddalenie powództwa w całości.

Na rozprawie w dniu 17.01.2017r. pełnomocnik powódki potrzymał złożony pozew tj. wnosił o zasądzenie od pozwanego J. K. alimentów na rzecz powódki D. K. w kwocie po 500 zł miesięcznie, poczynając od dnia 01.10.2016r.

Pełnomocnik pozwanego wnosił o oddalenie powództwa w całości.

Na rozprawie w dniu 16.03.2017r. pełnomocnicy stron podtrzymali swoje dotychczasowe stanowiska w sprawie. Pełnomocnik powódki wnosił o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w sprawie według norm przepisanych.

Pełnomocnik pozwanego wnosił o zasądzenie od powódki zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w sprawie według norm przepisanych.

Takie stanowiska w sprawie pełnomocnicy stron zajmowali do momentu zakończenia przedmiotowego postępowania.

Sąd ustalił i zważył. co następuje :

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy oraz przesłuchania stron, tj. powódki D. K. (1) i pozwanego J. K. (1), a także w oparciu o akta

sprawy o sygn. (...) Sądu Okręgowegow. T. o rozwód.

Sąd uznał za wiarygodne dowody w postaci stosownych dokumentów urzędowych i prywatnych, których domniemanie autentyczności wynikające z art. 245 kodeksu postępowania cywilnego – a w odniesieniu do dokumentów urzędowych również zgodności z prawdą tego co zostało w nich zaświadczone, wynikające z art. 244 kpc – nie zostały podważone. Zgodnie z art. 230 kpc uznano za bezsporne okoliczności faktyczne zawarte w pozwie, pismach procesowych złożonych w sprawie, którym strona przeciwna nie zaprzeczyła, gdyż nie budziły wątpliwości co do zgodności z prawdziwym stanem rzeczy i znalazły, w odpowiednim zakresie, potwierdzenie w pozostałym materiale procesowym.

Sąd uznał twierdzenia powoda i pozwanej co do zasady za wiarygodne, zwłaszcza w zakresie, w jakim potwierdzone zostały przez zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci dokumentów. Zeznania te były logiczne, rzeczowe i wewnętrznie spójne. Większość okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy przez nich przytaczanych okazało się bowiem bezspornych między stronami. Różniły się one jedynie szczegółami oraz subiektywną oceną poszczególnych zdarzeń dokonaną przez każdą ze stron. Dotyczyło to jednak w znacznej części okoliczności nieistotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Spór sprowadzał się zatem do oceny ustalonych faktów i ich interpretacji w świetle przepisów prawa.

W przedmiotowej sprawie powódka D. K. wnosiła o zasądzenie do pozwanego J. K. alimentów na jej rzecz – jako byłej

żony pozwanego w kwocie po 500 zł miesięcznie, poczynając od dnia

01.10.2016r.

Pozwany J. K. wnosił o oddalenie powództwa w

całości.

Przechodząc do rozważań prawnych należy stwierdzić, iż zgodnie z treścią art. 60 § 1 kro, małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

Przesłanki tego obowiązku polegają na kumulatywnym wystąpieniu niedostatku oraz braku wyłącznej winy rozkładu pożycia po stronie małżonka uprawnionego, podczas gdy zobowiązany musi mieć możliwości zarobkowe i majątkowe do świadczenia w odpowiednim zakresie. Gdy zaistnieją łącznie te trzy przesłanki, sąd zobowiązany jest orzec alimenty na podstawie art. 60 § 1 kro. Zakres świadczeń jest „odpowiedni" do potrzeb uprawnionego i możliwości zobowiązanego (Sokołowski T., Komentarz do art.60 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w: Andrzejewski M., Dolecki H., Haberko J., Lutkiewicz-Rucińska A., Olejniczak A., Sokołowski T., Sylwestrzak A., Zielonacki A., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Opublikowano: LEX, 2013, Stan prawny: 2013.06.30).

Wedle poglądów doktryny i orzecznictwa, stan niedostatku należy rozumieć jako brak własnych środków utrzymania (zarobków lub dochodów) oraz możliwości pełnego zaspokojenia potrzeb uprawnionego, które należy uznać za uzasadnione w jego konkretnej, rozpatrywanej indywidualnie sytuacji życiowej (społecznej, zdrowotnej, wiekowej). Nie jest natomiast w niedostatku ten, kto:

1) jest zdolny do pracy, a jednak nie chce pracować,

2) ten, kto uzyskuje dochody wystarczające na koszty utrzymania, choć nie pochodzą one z pracy,

3) ani również osoba niezdolna do pracy i nie mająca dochodów wystarczających na pokrycie kosztów utrzymania, jeśli jest właścicielem przedmiotów majątkowych, których zbycie jest możliwe i dostarczyłoby funduszy wystarczających na koszty utrzymania, np. przychody z ulokowanych w banku dużych oszczędności (por. wyroki SN: z dnia 5 czerwca 1962 r., I CR 444/61, OSNCP 1962, nr 10, poz. 227, z dnia 19 maja 1975 r., III CRN 55/75, OSNC 1976, nr 6, poz. 133, z dnia 5 lipca 2000 r., I CKN 226/00, LEX nr 51343; orzeczenie SN z dnia 28 września 1958 r., II CR 817/57, OSPiKA 1959, poz. 294 oraz Sokołowski T., Komentarz do art.60 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w: Andrzejewski M., Dolecki H., Haberko J., Lutkiewicz-Rucińska A., Olejniczak A., Sokołowski T., Sylwestrzak A., Zielonacki A., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Opublikowano: LEX, 2013, Stan prawny: 2013.06.30).

Przez niedostatek należy zatem rozumieć taką sytuację, w

której były małżonek nie jest w stanie własnymi siłami zaspokoić swych

usprawiedliwionych potrzeb, na które składają się m.in. wydatki z tytułu opłat mieszkaniowych, zakupu wyżywienia, ubioru, leków oraz innych wydatków związanych z jego utrzymaniem.

Ponadto, Sąd Wojewódzki w Katowicach w orzeczeniu z dnia 17 listopada 1961 r., III Cr 2630/61, PiP 1962, z. 10, s. 699 wskazuje, że: „nie jest w zasadzie uprawniony do żądania środków utrzymania od współmałżonka małżonek, który wprawdzie posiada własny majątek, lecz nie przynoszący dochodu, tak że na pokrycie kosztów własnego utrzymania musiałby przeznaczyć substancję tego majątku. Jedynie wówczas, gdyby na pokrycie kosztów własnego utrzymania małżonek zmuszony był wyzbywać się własności osobistej, jego roszczenie alimentacyjne względem współmałżonka byłoby usprawiedliwione”.

W doktrynie prezentowany jest również pogląd, iż „jest rzeczą obojętną, jakiego rodzaju majątek posiada rozwiedziony małżonek żądający alimentów, albowiem (...) jak długo pewna osoba może zaspokoić koszty swego utrzymania poprzez naruszenie substancji majątkowej, nie znajduje się w niedostatku” (por. A. Szpunar, Obowiązek alimentacyjny między rozwiedzionymi małżonkami, NP 1964, nr 9, s. 835).

Należy dodać, że zgodnie z poglądem, iż w niedostatku znajdują się osoby, które nie mają żadnych lub wystarczających możliwości zarobkowych lub majątkowych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5.05.1999r., sygn. akt III CKN 146/99).

Jak trafnie wskazał Sąd Apelacyjny (...)w wyroku z dnia 10 lutego 2004 r., I ACa 1422/2003, Wokanda 2005, nr 2, s. 46, „niedostatek stanowiący podstawę zasądzenia alimentów na rzecz rozwiedzionego małżonka (art. 60 § 1 kro) ma charakter względny, stąd małżonek domagający się alimentów winien w pełni wykorzystać wszystkie możliwości w celu uzyskania dochodów niezbędnych do zaspokojenia usprawiedliwionych własnych potrzeb”.

Analizując treść art. 60 § 1 kro nie należy badać wpływu orzeczenia rozwodu na powstanie niedostatku. Przesłanka niedostatku nie pozostaje bowiem w związku z rozwodem. Należy również zauważyć, iż zakres świadczenia alimentacyjnego zależy od usprawiedliwionych potrzeb

uprawnionego, przy uwzględnieniu możliwości zarobkowych i majątkowych

zobowiązanego. Usprawiedliwione potrzeby uprawnionego obejmują przede

wszystkim wydatki związane z utrzymaniem na poziomie minimum socjalnego, m.in. na zakup wyżywienia, ubioru, leków, podstawowych środków

higienicznych do życia, które powinien częściowo (tj. odpowiednio do tych potrzeb) finansować zobowiązany. Natomiast zakres możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego jest rozumiany w doktrynie i orzecznictwie szeroko. Zasadne bowiem jest oparcie się na możliwościach zarobkowych pozwanego, a nie tylko na jego aktualnych zarobkach. Zakres obowiązku alimentacyjnego może i powinien być większy od wynikającego z faktycznych zarobków i dochodów zobowiązanego, jeśli przy pełnym i właściwym wykorzystaniu jego sił i umiejętności zarobki i dochody byłyby większe, a istniejące warunki społeczno-gospodarcze i ważne przyczyny takiemu wykorzystaniu nie stoją na przeszkodzie (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 maja 1975r. III CRN 48/75 Lex nr 7702).

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego w

przedmiotowej sprawie sąd nie stwierdził podstaw do zasądzenia alimentów od pozwanego J. K. na rzecz jego byłej żony D. K..

Należy zwrócić uwagę na fakt, iż od 2011r. strony pozostawały w nieformalnej separacji i oddzielnie prowadziły gospodarstwo domowe : powódka ze swoim ojcem w Polsce, a pozwany w. N. W momencie orzeczenia rozwodu wyrokiem Sądu Okręgowego w T. z dnia 24.03.2016r. jedyny dochód D. K. (1) stanowiła emerytura w wysokości (...) zł miesięcznie.

Zamieszkiwała ona ze swoim ojcem w mieszkaniu stron w T. przy

ul. (...) i wspólnie prowadzili gospodarstwo domowe. Ojciec powódki otrzymywał emeryturę w wysokości (...) zł miesięcznie.

W sprawie rozwodowej D. K. nie wnosiła o zasądzenie alimentów od byłego męża. W dniu 28.10.2016r. złożyła jednak pozew o alimenty do Sądu Rejonowego w. T. przeciwko byłemu mężowi J. K.. Twierdziła, iż skoro tyle lat była jego żoną to pozwany powinien partycypować w miesięcznych kosztach jej utrzymania.

Analiza materiału procesowego zebranego w niniejszej sprawie prowadzi do wniosku, że obecnie powódka D. K. nie znajduje się w niedostatku. Jak wskazano przez niedostatek rozumieć należy sytuację, w której były małżonek nie jest w stanie własnymi siłami zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb.