Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 kwietnia 2017 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 6 kwietnia 2017 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 6 lipca 2016 r.

oddala odwołanie.

Sygn.akt VU 698/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 6 lipca 2016 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. organ rentowy odmówił J. K. prawa do emerytury wskazując, iż nie udowodnił on wymaganego 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych.

Od w/w decyzji odwołanie w dniu 21 lipca 2016 roku złożył pełnomocnik J.

K., w którym wniósł o jej zmianę poprzez przyznanie wnioskodawcy prawa do

emerytury po zaliczeniu do stażu pracy wnioskodawcy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w Fabryce (...) od 1 lipca 1974 roku do 28 października 1986 roku na stanowisku ślusarza-spawacza oraz od 14 listopada 1978 roku do 5 grudnia 2001 roku na stanowisku ślusarza.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. K., urodzony (...), dnia 8 czerwca 2016 roku złożył wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca był członkiem otwartego funduszu emerytalnego, ale wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.

(dowód: wniosek o emeryturę, k. 1 akt ZUS)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku wnioskodawca udowodnił okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 27 lat 3 miesięcy i 4 dni. ZUS nie zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych żadnego okresu zatrudnienia.

(dowód: decyzja z dnia 6 lipca 2016 roku, k. 21 akt ZUS, odpowiedź na odwołanie, k. 20-20v akt sprawy)

W spornym okresie od 1 lipca 1974 roku do 5 grudnia 2001 roku J. K. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy w Fabryce (...) w P. na następujących stanowiskach:

ślusarza-spawacza od dnia 1 lipca 1974 roku do dnia 28 października 1976

roku,

ślusarza od 14 listopada 1978 roku do 5 grudnia 2001 roku.

(dowód: karta obiegowa zmiany nr (...), akt osobowe, karta obiegowa zmiany nr (...)-6, akta osobowe, karta obiegowa zmiany z dnia 23 października 1976 roku, akta osobowe, świadectwo pracy, k. 10 akt sprawy)

l

Od dnia 19 października 1976 roku do dnia 14 października 1978 roku J. K. odbywał zasadniczą służbę wojskową.

(dowód: książeczka wojskowa, k. 12-15 akt sprawy)

W okresie od dnia 1 lipca 1974 roku do dnia 28 października 1976 roku wnioskodawca pracował na wydziale (...), który zajmował się produkcją podzespołów do przenośników taśmowych. Podzespoły były produkowane z metalowych elementów tj. ceowniki, kształtowniki. Do stałych obowiązków wnioskodawcy należało ręczne układanie metalowych elementów zgodnie z rysunkiem technicznym, które po ułożeniu dopasowywał do siebie przy użyciu młotka. Następnie ubezpieczony wstępnie spawał(sczepiał) elementy przy pomocy spawarki elektrycznej. W dalszej kolejności element przechodził na stanowisko spawaczy, gdzie był spawany na gotowo. Po zespawaniu elementów przez spawaczy wnioskodawca oczyszczał je szlifierką pneumatyczną.

( dowód: zeznania wnioskodawcy J. K. na rozprawie w dniu 6 kwietnia 2017 roku od minuty 1:30 do minuty 18:48, protokół z rozprawy, k. 42-43 akt sprawy)

Po odbyciu służby wojskowej J. K. powrócił do pracy w dniu 14 listopada 1978 roku do tego samego zakładu pracy, z tym że na inny wydział tj. wydział kolejek podwieszanych (...), który zajmował się seryjną produkcją podzespołów do kolejek linowych. Na tym wydziale pracował do 5 grudnia 2001r. Do (...) służyły w większości małe metalowe elementy (ceowniki, kształtowniki o wymiarach 1 mer na 05,metra lub 30 cm na 40 cm.). Wnioskodawca otrzymywał elementy służące do produkcji podzespołów z działu przygotowawczego wraz z rysunkiem technicznym. Wnioskodawca dopasowywał elementy do siebie przy pomocy szlifierki lub palnika acetylenotlenowyego i układał je w specjalnej formie, dobijając młotkiem, zgodnie z rysunkiem technicznym, a następnie wstępnie sczepiał je ze sobą przy użyciu spawarki elektrycznej. Tak przygotowana konstrukcja była spawana na gotowo przez spawaczy. Po czym wracała na stanowisko pracy ubezpieczonego, który konstrukcję metalową musiał oszlifować szlifierką pneumatyczną i wyprostować krzywe elementy młotkiem.

Wnioskodawca sporadycznie był delegowany do pracy przy regeneracji obudów kopalnianych ( co dwa miesiące na okres około tygodnia). Praca przy regeneracji polegała na wycinaniu skorodowanej blachy przy użyciu palnika acetylotlenowego, a następnie czyszczeniu obudów za pomocą szlifierki pneumatycznej lub młota pneumatycznego .

Na hali, na której pracował skarżący w bezpośrednim sąsiedztwie pracowali spawacze.

Panował tam duży hałas, zapylanie oraz zadymienie (dymy spawalnicze)

%

(dowód: zeznania świadka S. A. na rozprawie w dniu 10 stycznia 2017 roku od minuty 3:04 do minuty 16:27, protokół z rozprawy, k. 34-35 akt sprawy, zeznania świadka H. G. na rozprawie w dniu 10 stycznia 2017 roku od minuty 16:27 do minuty 25:01, protokół z rozprawy, k. 34-35 akt sprawy, zeznania wnioskodawcy J. K. na rozprawie w dniu 6 kwietnia 2017 roku od minuty 1:30 do minuty 18:48, protokół z rozprawy, k. 42-43 akt sprawy)

Dnia 20 czerwca 2016 roku Fabryka (...) wystawiła J. K. świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych, w którym zaświadczono, że wnioskodawca pracując na w okresie od 1 lipca 1974 roku do 28 października 1976 roku na stanowisku ślusarz - spawacz oraz w okresie od 14 listopada 1978 roku do 5 grudnia 2001 roku na stanowisku ślusarz wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace ślusarza w sąsiedztwie stanowisk spawalniczych wymienione w wykazie A dziale XIV poz. 12 pkt 18 wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 17 Ministra Górnictwa i energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 orku w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których wykonywane są prace w warunkach szczególnych.

(dowód: świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych, k. 8 akt sprawy) Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 ze zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Zgodnie z art. 32 ww. ustawy emerytalnej za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Spór w niniejszej spraw)' sprowadzał się do ustalenia, czy ubezpieczony posiada wymagany 15-letni staż pracy w warunkach szczególnych. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości - wnioskodawca ma wymagany 25-letni staż pracy, w dniu 6 lipca 2016 roku ukończył 60 lat i wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w

warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów

*

przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Świadectwo pracy ma bowiem jedynie charakter informacyjny, samo przez się nie tworzy więc praw podmiotowych ani ich nie pozbawia. Nie stwarza ono cech wyłączności w zakresie dowodowym w postępowaniu o realizację tych praw.

Dysponowanie zatem przez wnioskodawcę świadectwem pracy w szczególnych warunkach wystawionym przez pracodawcę, wobec zakwestionowania tego dokumentu przez organ rentowy, nie jest wystarczające do przyznania mu prawa do emerytury.

Świadectwo pracy jest bowiem jedynie dokumentem prywatnym. Nie korzysta zatem z domniemania prawdziwości jak dokument urzędowy, a li tylko stanowi dowód tego, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie objęte jego treścią. Świadectwo pracy samo przez się nie tworzy praw podmiotowych ani ich nie pozbawia. Oznacza to, że prawdziwość dokumentu prywatnego (świadectwa pracy) musi udowodnić osoba, która chce z tego dokumentu skorzystać, a zatem skarżący.

Tymczasem wnioskodawca poza świadectwem pracy i własnymi zeznaniami, nie przedstawił dowodów na okoliczność charakteru pracy w okresie od 1 lipca 1974r. do 28 października 1976r., kiedy pracował na wydziale (...) tj. wydziale (...). Zgłoszeni przez stronę skarżącą świadkowie: S. A. oraz H. G., pracowali z wnioskodawcą w Fabryce (...), ale jedynie w drugim ze spornych okresów, na wydziale kolejek podwieszanych (...), na którym skarżący pracował od 14 listopada 1978r. do 5 grudnia 200 lr.

Z zeznań skarżącego wynika, że pracując na wydziale (...), gdzie odbywała się produkcja podzespołów do przenośników taśmowych, zajmował się układaniem metalowych elementów zgodnie z rysunkiem technicznym, dopasowywaniem ich do siebie za pomocą młotka, a następnie ich sczepianiem (wstępne spawanie) przy pomocy spawarki elektrycznej i szlifowaniu przy użyciu szlifierki pneumatycznej.

Stałe obowiązki wnioskodawcy były analogiczne także na wydziale (...), gdzie pracował od 14 listopada 1978 roku do 5 grudnia 2001 roku, co potwierdzają zeznania świadków: S. A. oraz H. G.. Wydział (...) zajmował się seryjną produkcją podzespołów do kolejek linowych. Do (...) służyły w większości małe metalowe elementy (ceowniki, kształtowniki o wymiarach 1 mer na 05,metra lub 30 cm na 40 cm.). Wnioskodawca otrzymywał elementy służące do produkcji podzespołów z działu przygotowawczego. Wnioskodawca dopasowywał elementy do siebie przy pomocy szlifierki lub palnika acetylenotlenowyego i układał je w specjalnej formie, dobijając młotkiem, zgodnie z rysunkiem technicznym, a następnie wstępnie sczepiał je ze sobą przy użyciu spawarki elektrycznej. Tak przygotowana konstrukcja była spawana na gotowo przez spawaczy. Po czym wracała na stanowisko pracy ubezpieczonego, który konstrukcję metalową musiał oszlifować szlifierką pneumatyczną i wyprostować krzywe elementy młotkiem.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że wnioskodawca w spornych okresach wykonywał nie tylko prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym oraz szlifowaniu wyrobów metalowych, które ustawodawca zalicza do prac w warunkach szczególnych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku (wykaz A, dział XIV poz. 12 -prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym oraz wykaz A, dział III, poz. 78- prace polegające na szlifowaniu wyrobów metalowych), ale także inne prace nie mające takiego charakteru tj. układanie metalowych elementów w specjalnej formie zgodnie z rysunkiem technicznym oraz dopasowywanie metalowych elementów przy pomocy młotka.

Tymczasem pracą w warunkach szczególnych jest wyłącznie praca świadczona stałe i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, IIUKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Skoro zatem skarżący w ramach obowiązującego go czasu pracy oprócz prac zaliczanych do prac w warunkach szczególnych, wykonywał także inne prace nie mające takiego charakteru, to nie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych jak tego wymaga ustawodawca. Wyklucza to zaliczenie mu spornych okresów do pracy w warunkach szczególnych.

Sytuacji tej nie zmienia fakt, że wnioskodawca pracował w bezpośrednim sąsiedztwie

$

stanowisk spawalniczych i że w związku z tym był narażony na takie same szkodliwe warunki w pracy jak spawacze. Do uznania danej pracy za pracę w szczególnych warunkach nie wystarcza wykazanie szkodliwych i uciążliwych dla zdrowia warunków pracy. Niezbędnym warunkiem uznania pracy za pracę w szczególnych warunkach oprócz szkodliwych czynników jest wykazanie, że była to praca wymieniona w wykazie A bądź B załącznika do cytowanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów.

Wykonywanie pracy przez pracowników zatrudnionych w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk spawalniczych nie mieści się w pojęciu „prac przy spawaniu" wymienionych w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) i nie uprawnia do uzyskania emerytury na podstawie art. 32 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.), (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2008 roku (I UK 192/07).

Sąd Najwyższy w wyrokach: z dnia 21 lipca 2016 roku w sprawie I UK 311/15 oraz z dnia 21 lipca 2016 roku w sprawie I UK 278/15 wyraźnie stwierdził, iż do czynności związanych ze spawaniem (poz. 12 działu XIV wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) nie należą prace ślusarskie i montażowe, jeżeli nie są one objęte procesem spawania, a co najwyżej stanowią etap przygotowania do tego procesu lub obejmują czynności wykończeniowe po jego zakończeniu.

Wnioskodawca wykonywał prace w warunkach szczególnych jedynie przy regeneracji obudów kopalnianych. Wówczas bowiem jego obowiązki ograniczały się do wykonywania prac przy wycinaniu elektrycznym za pomocą palnika acetylotlenowego oraz prac polegających na szlifowaniu metalowych obudów szlifierką pneumatyczną, które ustawodawca zalicza do prac w warunkach szczególnych. Prace te jednak były wykonywane przez skarżącego- jak wynika z zeznań świadka S. A. i wnioskodawcy- sporadycznie (przez okres około tygodnia co dwa miesiące), co nie jest wystarczające do uznania, że wnioskodawca pracował w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Z uwagi na to, że skarżący nie wykonywał w (...) prac w warunkach szczególnych, brak było podstaw do zaliczenia mu do szczególnego stażu pracy także okresu zasadniczej służby wojskowej przypadającej w trakcie tego zatrudnienia.