Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2017 r.

Sąd Okręgowy/Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie

Wydział IV

w składzie:

Przewodniczący SSO Marek Przysucha

Protokolant Małgorzata Kłosowicz

po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2017 r. w Częstochowie

sprawy P. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C.

o opłatę dodatkową

na skutek odwołania P. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C.

z dnia 21 października 2016 r. Nr (...)

z dnia 21 października 2016 r. Nr(...)

z dnia 21 października 2016 r. Nr (...)

z dnia 21 października 2016 r. Nr(...)

zmienia zaskarżone decyzje i ustala, że P. L. nie jest zobowiązany
do uiszczenia opłat dodatkowych z powodu nieterminowego przekazania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych składek do Otwartego Funduszu Emerytalnego za miesiące marzec 2001 roku, maj 2001 roku, , listopad 2003 roku, luty 2004 roku.

Sygn. akt IV U 1596/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 października 2016r. nr (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. wymierzył P. L. dodatkową opłatę w kwocie 9,07 zł z powodu nieterminowego przekazania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych składki za miesiąc maj 2001 roku do otwartego funduszu emerytalnego z przyczyn leżących po stronie płatnika, naliczoną w wysokości odsetek określonych w art. 47 ust. 10a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Decyzją z dnia 21 października 2016r. (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. wymierzył P. L. dodatkową opłatę w kwocie 9,07 zł z powodu nieterminowego przekazania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych składki za miesiąc marzec 2001 roku do otwartego funduszu emerytalnego z przyczyn leżących po stronie płatnika, naliczoną w wysokości odsetek określonych w art. 47 ust. 10a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Decyzją z dnia 21 października 2016r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. wymierzył P. L. dodatkową opłatę w kwocie 9,55 zł z powodu nieterminowego przekazania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych składki za miesiąc luty 2004 roku do otwartego funduszu emerytalnego z przyczyn leżących po stronie płatnika, naliczoną w wysokości odsetek określonych w art. 47 ust. 10a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Decyzją z dnia 21 października 2016r. (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. wymierzył P. L. dodatkową opłatę w kwocie 9,47 zł z powodu nieterminowego przekazania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych składki za miesiąc listopad 2003 roku do otwartego funduszu emerytalnego z przyczyn leżących po stronie płatnika, naliczoną w wysokości odsetek określonych w art. 47 ust. 10a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W uzasadnieniach decyzji organ rentowy wskazał, że zgodnie z art. 47 ust. 10c ustawy
o systemie ubezpieczeń społecznych, w przypadku, gdy nie nastąpiło przekazanie przez Zakład składki do otwartego funduszu emerytalnego z powodu nieprzekazania lub błędnego przekazania przez płatnika składek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, zgłoszenia płatnika składek, imiennego raportu miesięcznego, deklaracji rozliczeniowej, dokumentu płatniczego lub zlecenia płatniczego, Zakład jest zobowiązany do wymienia płatnikowi skałek dodatkowej opłaty. Na podstawie art. 47 ust. 10e ustawy systemowej, Zakład ustala dodatkową opłatę, w drodze decyzji, od kwoty nieprzekazanej w terminie składki do otwartych funduszu emerytalnych, za okres od następnego dnia po upływie terminu określonego w art. 47 ust. 9 ustawy, do dnia otrzymania prawidłowych dokumentów wymienionych w poprzednim akapicie. Z uwagi na fakt, że za miesiące wskazane
w poszczególnych decyzjach za P. L. poprawne raporty rozliczeniowe
z wykazanymi poprawnymi podstawami wymiaru składek oraz z naliczonymi składkami wpłynęły w dniu 20 kwietnia 2009 roku organ rentowy orzekł jak w sentencjach zaskarżonych decyzji.

Odwołania od powyższych decyzji wniósł P. L., domagając się ich zmiany i orzeczenia o nieistnieniu obowiązku zapłaty opłaty dodatkowej. Argumentował, że wydając zaskarżone decyzje organ rentowy nie dopełnił obowiązku, o którym mowa w art. 47 ust. 10d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym Zakład przesyła płatnikowi składek lub instytucji obsługującej wpłaty składek zawiadomienie o nieprzekazaniu lub przekazaniu błędnego dokumentu, o którym mowa w ust. 10c, nie później niż w ciągu 30 dni, licząc od następnego dnia po upływie terminu określonego w ust. 9, albowiem nie otrzymał on takich zawiadomień. Nadto zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa bezwzględnym warunkiem do wymierzenia płatnikowi składek dodatkowej spornej opłaty jest wywiązywanie się przez organ rentowy z obowiązku zawiadamiania płatnika o nieprzekazaniu lub przekazaniu błędnego dokumentu, o którym mowa w art. 47 ust. 10c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie później niż w ciągu 30 dni licząc od następnego dnia po upływie terminu określonego w art. 47 ust. 9 ustawy. Niezawiadomienie przez organ rentowy płatnika o nieprzekazaniu, lub przekazaniu błędnego dokumentu, o którym mowa w art. 47 ust. 10c ustawy, a nawet i niedochowanie tego terminu przez organ rentowy – który zobowiązany jest do kontroli dokumentów płatniczych, raportów i deklaracji – nie daje możliwości skorzystania przez organ rentowy z możliwości wymierzenia opłaty dodatkowej (tak m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 14 października 2015 roku, III AUa 539/15). Dodatkowo odwołujący podniósł, że uiścił składkę w prawidłowej wysokości w dniu 5 czerwca 2007 roku, a zatem ZUS nieprawidłowo naliczył opłatę dodatkową przyjmując za datę końcową dzień 20 kwietnia 2009 roku.

Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołań, wywodząc jak w zaskarżonych decyzjach.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

P. L. prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą. Z tego tytułu
z dniem 1 maja 1999 roku zgłosił się do ubezpieczeń społecznych. W dniu 9 maja 2000 roku płatnik składek dokonał wyrejestrowania z ubezpieczeń społecznych z dniem 1 maja 2000 roku oraz dokonał zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. W okresie od 1 maja 2000 roku do 28 lutego 2001 roku odwołujący był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia zawartej
z płatnikiem składek PHU (...) s.c.; w okresie od 1 marca 2001 roku do 31 stycznia 2002 roku odwołujący był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia zawartej z płatnikiem składek J. M.; w okresie od 1 lutego 2002 roku do 31 stycznia 2004 roku odwołujący był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia zawartej z płatnikiem składek (...) s.c.; w okresie od 1 lutego 2004 roku do 31 października 2005 roku odwołujący był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia zawartej z płatnikiem składek (...) Centrum (...). W dniach 26 stycznia i 16 marca 2010 roku organ rentowy wydał decyzje o niepodleganiu przez P. L. ubezpieczeniom społecznym z tytułu umów zlecenia zawartych z w/w podmiotami.

Decyzją z dnia 31 maja 2007 roku nr (...)- (...) organ rentowy objął P. L. obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi za okres od 1 maja 2000 roku do 31 października 2005 roku z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej i tego samego dnia wysłał do niego zawiadomienie o konieczności opłacenia składek za wskazany okres.

W dniu 5 czerwca 2007 roku P. L. uiścił należne składki na ubezpieczenia społeczne za okres wskazany w decyzji z dnia 31 maja 2007 roku, w pełnej wysokości, jednocześnie odwołał się od powyższej decyzji.

Wyrokiem z dnia 28 listopada 2007 roku, wydanym w sprawie sygn. IV U 1180/07 Sąd Okręgowy w Częstochowie oddalił odwołanie ubezpieczonego w całości. Apelacja P. L. od tego wyroku została oddalona wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 21 października 2008 roku. W dniu 14 lutego 2009 roku P. L. wniósł skargę kasacyjną od wyroku z dnia 21 października 2008 roku. Postanowieniem z dnia 8 lipca 2009 roku Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia jej do rozpoznania.

W dniu 20 kwietnia 2009 roku odwołujący złożył prawidłowe dokumenty rozliczeniowe za poszczególne miesiące z okresu od 1 maja 2000 roku do 31 października 2005 roku.

W związku z opóźnieniem w złożeniu dokumentów niezbędnych do rozliczenia składek na ubezpieczenia społeczne doszło do nieterminowego przekazania przez ZUS składek do OFE, wobec czego organ rentowy naliczył odwołującemu dodatkowe opłaty określone w zaskarżonych decyzjach.

dowód: akta ZUS.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 47 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz. 963 ze zm.), płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2a i 2b, nie później niż:

1)  do 10 dnia następnego miesiąca - dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie;

2)  do 5 dnia następnego miesiąca - dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych;

3)  do 15 dnia następnego miesiąca - dla pozostałych płatników.

Przekazanie składki do otwartego funduszu emerytalnego przez Zakład następuje niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 15 dni roboczych, licząc od otrzymania składki opłaconej przy użyciu dokumentów płatniczych, raportów miesięcznych i deklaracji (ust. 9).

Jeżeli nie nastąpiło przekazanie składki do otwartego funduszu emerytalnego
w terminie z przyczyn leżących po stronie Zakładu, od Zakładu są należne odsetki liczone według zmiennej stopy procentowej, obowiązującej dla kolejnych trzymiesięcznych okresów, rozpoczynających się pierwszego dnia każdego kwartału kalendarzowego. Wysokość zmiennej stopy procentowej jest obliczana jako średnia arytmetyczna średnich ważonych stóp rentowności 52-tygodniowych bonów skarbowych sprzedanych na czterech ostatnich przetargach, które odbyły się do końca miesiąca poprzedzającego ostatni miesiąc przed rozpoczęciem danego kwartału, i jest zaokrąglana do dwóch miejsc po przecinku. Do obliczania odsetek przyjmuje się, że rok wynosi 365 dni (ust. 10a).

Odsetki, o których mowa w ust. 10a, Zakład oblicza od kwoty nieprzekazanej w terminie składki na otwarte fundusze emerytalne, za okres od następnego dnia po upływie terminu określonego w ust. 9 do dnia przekazania składki do otwartego funduszu emerytalnego (ust. 10b).

Jeżeli nie nastąpiło przekazanie przez Zakład składki do otwartego funduszu emerytalnego w terminie z powodu nieprzekazania lub przekazania błędnego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, zgłoszenia płatnika składek, imiennego raportu miesięcznego, deklaracji rozliczeniowej, dokumentu płatniczego lub zlecenia płatniczego, Zakład wymierza płatnikowi składek lub instytucji obsługującej wpłaty składek dodatkową opłatę (ust. 10c).

Zakład przesyła płatnikowi składek lub instytucji obsługującej wpłaty składek zawiadomienie o nieprzekazaniu lub przekazaniu błędnego dokumentu, o którym mowa w ust. 10c, nie później niż w ciągu 30 dni, licząc od następnego dnia po upływie terminu określonego w ust. 9 (ust. 10d).

Dodatkową opłatę, o której mowa w ust. 10c, Zakład ustala, w drodze decyzji,
w wysokości odsetek, określonych w ust. 10a, od kwoty nieprzekazanej w terminie składki na otwarte fundusze emerytalne, za okres od następnego dnia po upływie terminu określonego w ust. 9 do dnia otrzymania prawidłowych dokumentów wymienionych w ust. 10c (ust. 10e).

W niniejszej sprawie niesporne jest, że prawidłowe dokumenty rozliczeniowe za okres od 1 maja 2000 roku do 31 października 2005 roku P. L. złożył dopiero w dniu 20 kwietnia 2009 roku. Podobnie niesporne jest, że składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej za ten okres odwołujący wpłacił w dniu 5 czerwca 2007 roku w pełnej wysokości, a dodatkowo wniósł odwołanie od decyzji organu rentowego z dnia 31 maja 2007 roku, którą objęto go obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w okresie od 1 maja 2000 roku do 31 października 2005 roku.

Jednocześnie wniesienie przez ubezpieczonego odwołania od decyzji ZUS z dnia 31 maja 2007 roku w żaden sposób nie blokowało organowi rentowemu możliwości podjęcia czynności związanych z uiszczeniem przez niego zaległych składek na ubezpieczenia społeczne. W tej sytuacji ponieważ faktycznie organ rentowy w dniu 5 czerwca 2007 roku otrzymał od odwołującego składki bez wymaganych deklaracji rozliczeniowych, to miał on płynący z cytowanego powyżej przepisu art. 47 ust. 10d ustawy systemowej obowiązek, przesłania płatnikowi składek zawiadomienia o przekazaniu błędnej deklaracji rozliczeniowej, nie później niż w ciągu 30 dni, licząc od następnego dnia po upływie terminu określonego w ust. 9 (ust. 10d). Tej czynności organ rentowy nie dokonał.

Bezwzględnym warunkiem do wymierzenia płatnikowi składek dodatkowej spornej opłaty, jest wywiązywanie się przez organ rentowy z obowiązku zawiadomienia płatnika o nieprzekazaniu lub przekazaniu błędnego dokumentu, o którym mowa w ust. 10c art. 47 u.s.u.s., nie później niż w ciągu 30 dni licząc od następnego dnia po upływie terminu określonego w ust. 9 art. 47 ustawy. Niezawiadomienie przez organ rentowy płatnika
o nieprzekazaniu, lub przekazaniu błędnego dokumentu, o którym mowa w ust. 10c art. 47 cytowanej ustawy, a nawet i niedochowanie tego terminu przez organ rentowy - który zobowiązany jest do kontroli dokumentów płatniczych, raportów i deklaracji - nie daje możliwości skorzystania przez organ rentowy z możliwości wymierzenia opłaty dodatkowej (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 14 października 2015 roku, III AUa 539/15, LEX nr 1843046).

Przy czym należy wskazać, iż jest to pogląd ugruntowany w orzecznictwie (por. również wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 października 2010r., sygn. III AUa 690/10, Apel.-W-wa 2011/2/6, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 21 października 2009r., sygn. III AUa 362/09, POSAG 2010/1/127-139).

Wyjaśnić również należy, iż nie może być mowy o spełnieniu przez organ rentowy obowiązku zawiadomienia płatnika o nieprzekazaniu lub przekazaniu błędnego dokumentu, o którym mowa w art. 47 ust. 10c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w sytuacji gdy informacja o konieczności sporządzenia i złożenia dokumentów korygujących została wysłana równocześnie z decyzją stwierdzającej podleganie ubezpieczeniom społecznym.

Zgodnie bowiem z art. 47 ust. 10d ustawy Zakład przesyła płatnikowi składek lub instytucji obsługującej wpłaty składek zawiadomienie o nieprzekazaniu lub przekazaniu błędnego dokumentu, o którym mowa w ust. 10c, nie później niż w ciągu 30 dni, licząc od następnego dnia po upływie terminu określonego w ust. 9, który wskazuje, iż przekazanie składki do otwartego funduszu emerytalnego przez Zakład następuje niezwłocznie, czyli w ciągu 15 dni roboczych, licząc od otrzymania składki opłaconej przy użyciu dokumentów płatniczych, raportów miesięcznych i deklaracji. Z przepisów tych jednoznacznie wynika zatem, iż zawiadomienie o nieprzekazaniu dokumentu lub przekazaniu błędnego dokumentu winno mieć charakter następczy w stosunku do opłacenia składki. Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że po opłaceniu składki odwołujący nie był zawiadamiany o konieczności skorygowania odpowiedniej dokumentacji.

Reasumując należało stwierdzić, iż na skutek zaniechania organu rentowego, tj. nie zawiadomienia odwołującego o przekazaniu błędnego dokumentu, o którym mowa w art. 47 ust. 10c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, po dokonanej przez niego wpłacie składek, został on zwolniony z odpowiedzialności za nieterminowe przekazanie przez ZUS składek do OFE, a w konsekwencji brak było podstaw do wymierzenia mu opłaty dodatkowej w oparciu o przepis art. 47 ust. 10c ustawy systemowej.

Orzeczono w oparciu o powołane przepisy oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.