Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 marca 2017 r.

Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie Wydział V Gospodarczy w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR J. Dams

Protokolant: S. Poborczyk

po rozpoznaniu w dniu 15 marca 2017 r. w Dzierżoniowie na rozprawie sprawy

z powództwa :

J. M.

przeciwko:

Towarzystwu (...) S. A. w W.

o zapłatę 1.300,80 zł

I.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 538,20 zł (pięćset trzydzieści osiem złotych dwadzieścia groszy) wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 19 czerwca 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie

III.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 183,26 zł tytułem zwrotu kosztów procesu

Sygnatura akt: V GC 169/16

UZASADNIENIE

J. M., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) J. M. z/s w B., pozwem z dnia 4 marca 2016r. domagał się od Towarzystwa (...) S.A. w W. zapłaty kwoty 1 300,80 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonym od dnia 19 czerwca 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu. Uzasadniając roszczenie powód podał, że M. N. (1) umową z dnia 7 maja 2015r. przeniósł na niego swoją wierzytelność względem ubezpieczyciela sprawcy szkody. Cedent, jako poszkodowany w wypadku komunikacyjnym z dnia 10 kwietnia 2015r., w którym uszkodzony został jego pojazd marki V. (...) o nr. rej. (...) (szkoda całkowita), zmuszony był nająć samochód zastępczy na okres 24 dni. Powód, w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, w dniu 13 kwietnia 2015r. wynajął poszkodowanemu samochód marki S. (...), co potwierdzono umową najmu nr (...). W dniu 7 maja 2015r. z tego tytułu powód wystawił poszkodowanemu fakturę VAT nr (...) na kwotę 4 132,80 zł. Dysponując umową cesji powód zwrócił się do strony pozwanej o uregulowanie należności za najem pojazdu zastępczego, jednak ostatecznie zapłacono mu kwotę 2 832 zł, uznając wprawdzie za zasadny okres najmu wynoszący 24 dni, jednakże obniżając przyjętą przez powoda dobową stawkę najmu z kwoty 140 zł netto/dobę do kwoty 118 zł brutto (95,93 zł netto). Tym samym żądanie pozwu objęło należność uzupełniającą za najem pojazdu, tj. różnicę pomiędzy wartością faktury, a otrzymanym z tego tytułu odszkodowaniem, co daje kwotę 1 300,80 zł.

Strona pozwana nie złożyła w zakreślonym terminie odpowiedzi na pozew, jednakże przed pierwszą rozprawą złożyła wnioski dowodowe zmierzające do wykazania, jakie faktycznie stawki najmu obowiązywały na lokalnym dla poszkodowanego rynku w roku 2015.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 10 kwietnia 2015r. należący do M. N. (1) pojazd marki V. (...) o nr. rej. (...) uległ uszkodzeniu na skutek kolizji drogowej. Poniesiona szkoda miała charakter całkowity. Ochrony ubezpieczeniowej sprawcy zdarzenia (OC posiadaczy pojazdów) udzielało Towarzystwo (...) S.A. w W..

(Dowód: - okoliczności bezsporne;

- akta szkody nr (...), CD na k.51)

Poszkodowany, mający miejsce zamieszkania w O., zgłosił szkodę stronie pozwanej i w dniu 13 kwietnia 2015r. najął od J. M., prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) J. M. z/s w B., pojazd zastępczy marki S. (...) za kwotę czynszu 140 zł netto za dobę.

Pojazd miał zapewnić poszkodowanemu podobne możliwości funkcjonowania w życiu codziennym, jak przed kolizją.

(Dowód: - umowa najmu nr (...), k. 13 akt,

- protokół wydania pojazdu, k. 14-15 akt,

- oświadczenie poszkodowanego, k. 18 akt)

Po 24-dniowym okresie najmu poszkodowany zwrócił pojazd zastępczy powodowi i ten w dniu 7 maja 2015r. wystawił za świadczoną usługę fakturę Vat na kwotę 4 132,80 zł brutto.

(Dowód: - faktura Vat nr (...), k.19)

W dniu 7 maja 2015r. powód zawarł z M. N. (2) umowę przelewu wierzytelności, której przedmiotem było roszczenie poszkodowanego względem strony pozwanej o zapłatę odszkodowania obejmującego koszty najmu pojazdu zastępczego.

Na podstawie tej umowy w dniu 19 maja 2015r. powód zgłosił pozwanej do rozliczenia swoje roszczenie w kwocie 4 132,80 zł.

(Dowód: - umowa przelewu wierzytelności nr (...), k. 20 akt;

- pismo powoda z 7.05.2015r. z dowodem doręczenia, k.21-23)

Powód uzyskał od strony pozwanej odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczego w kwocie 2 832 zł, obejmujące stawkę 118 zł brutto (95,93 zł netto) – jako średnią stawkę rynkową na lokalnym rynku dla pojazdów klasy B - i uznany przez ubezpieczyciela za zasadny okres 24 dni najmu.

Przyznane odszkodowanie zostało przekazane na konto bankowe powoda w dniu 21 maja 2015r.

(Dowód: - decyzja ubezpieczeniowa z 20.05.2015r., k. 24 akt,

- potwierdzenie przelewu, k. 25 akt)

Przeciętne stawki wynajmu pojazdów klasy B, obowiązujące na lokalnym rynku (z uwzględnieniem Ś. i W.), w przypadku najmu określonego z góry jako co najmniej kilkudniowy i z zakreśleniem limitu kilometrów rzędu 500 km/dobę, kształtują się w przedziale do 135,30 zł brutto za dobę najmu. W przypadku zakontraktowania podstawienia pojazdu ze Ś. bądź W. do O. należy liczyć się z dodatkowym kosztem w przeciętnej kwocie 123 zł.

(Dowód: - częściowo opinia biegłego sądowego A. G., k.63-78)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie co do kwoty 538,20 zł.

Bezsporna w sprawie była okoliczność odpowiedzialności strony pozwanej za skutki szkody komunikacyjnej z dnia 10 kwietnia 2015r., jak również fakt najmu pojazdu zastępczego i skutecznej cesji wierzytelności - skoro pozwana zapłaciła poszkodowanemu odszkodowanie z tytułu szkody całkowitej w pojeździe, a powodowi jako cesjonariuszowi w dniu 21 maja 2015r. co najmniej częściowe odszkodowanie z tytułu najmu przez poszkodowanego pojazdu zastępczego.

Bezsporny w sprawie był okres najmu, który w przypadku zaistniałej szkody całkowitej wynosił 24 dni. Sporną okazała się wysokość zaakceptowanej przez poszkodowanego w umowie najmu dobowej stawki najmu – pozwana dowodziła bowiem jej zawyżenia w stosunku do stawek obowiązujących na rynku lokalnym.

Sama zasadność roszczenia do ubezpieczyciela o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego nie budzi wątpliwości w świetle przyjęcia idei, że utrata możliwości korzystania z rzeczy stanowi szkodę majątkową (tak SN w wyroku z dnia 8 września 2004r., IV CK 672/03). Jeżeli więc poszkodowany poniósł w związku z tym koszty, które były konieczne na wynajem pojazdu zastępczego, to mieszczą się one w granicach skutków szkodowych podlegających wyrównaniu. Idąc zaś za myślą praktyki można stwierdzić, że wydatki konieczne w tym przedmiocie oznaczać będą czynsz najmu pojazdu zastępczego zasadniczo o podobnej klasie do pojazdu uszkodzonego, ustalony w oparciu o stawki przyjęte na danym rynku lokalnym. Klasa pojazdu zastępczego nie była przedmiotem sporu w niniejszym postępowaniu, tj. pozwana nie kwestionowała, iż pojazdem taki mogła być stanowiąca przedmiot najmu S. (...) jako pojazd klasy (...).

Podkreślić należy, że przedmiotem badania Sądu nie był w istocie czynsz zaoferowany poszkodowanemu przez powoda, który ten miał prawo kształtować dowolnie, ale uprawnienie poszkodowanego do skorzystania z jego usług „na koszt” sprawcy szkody. W zakresie tym istotna była ocena, czy oferowane przez powoda stawki najmu są typowe także dla innych wypożyczalni działających na lokalnym rynku.

Przeprowadzone w sprawie dowody, w tym w szczególności dowód z opinii biegłego sądowego A. G., dały podstawę do dokonania przez Sąd oceny, że żądanie zapłaty odszkodowania według oferowanej przez powoda stawki najmu (140 zł netto/dobę) było niezasadne, gdyż stawka rynkowa – na obszarze zbliżonym do miejsca zamieszkania poszkodowanego (odległość do czterdziestu kilku kilometrów – dotyczy wypożyczalni ze Ś. i W.) - w przypadku najmu określonego z góry jako co najmniej kilkudniowy i z zakreśleniem limitu kilometrów rzędu 500 km/dobę, kształtują się w przedziale do 135,30 zł brutto za dobę najmu. Sąd dostrzegł bowiem, że uszkodzony w kolizji pojazd poszkodowanego doznał uszkodzeń o charakterze „szkody całkowitej”. Z uwagi na to oraz wobec poddania się przez poszkodowanego procedurze likwidacyjnej ubezpieczyciela, niewątpliwie poszkodowany od samego początku przewidywał, że z najmu zastępczego będzie korzystał w dłuższym przedziale czasowym niż 1 – 3 dni, dla którego to przedziału rynek oferuje najwyższe stawki najmu. Z oświadczenia poszkodowanego nie wynikało również, że miał on potrzebę korzystania z pojazdu bez limitu kilometrów (k.18). Okoliczności te były istotne w kontekście regulacji, zgodnie z którą na poszkodowanym spoczywa obowiązek zapobieżenia szkodzie i zmniejszenia jej rozmiarów (art.354 § 2 k.c., art.362 k.c., art.826 § 1 k.c.), co przekłada się na jego uprawnienie do otrzymania zwrotu jedynie wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, które zostały poniesione celem wyeliminowania negatywnych dla poszkodowanego następstw, nie dających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Stąd w ocenie Sądu zaakceptowanie przez poszkodowanego dobowej stawki najmu w kwocie 140 zł netto, w sytuacji gdy wypożyczalnia ze Ś. oferowała 110 zł netto/dobę plus koszty podstawienia w kwocie 123 zł, a wypożyczalnie z W. stawki jeszcze niższe, bo w przedziale od 95 zł do 121 zł brutto na dobę + wyższe koszty podstawienia i obowiązek zapłaty kaucji (tak opinia biegłego A. G.) – było działaniem nie zasługującym na ochronę.

Ustalając zatem, iż istotne lokalne stawki rynkowe najmu pojazdów klasy (...) – dla okresu najmu około tygodniowego i dłużej - oscylują w granicach do 110 zł netto / dobę, a także mając na uwadze uzasadnienie powoda, zgodnie z którym wysokość zastosowanej przez niego stawki wynikać ma głównie z tego, iż determinuje ją brak limitu kilometrów oraz brak obowiązku uiszczenia kaucji - Sąd ocenił jako chybiony pogląd, iż każda stawka najmu będzie właściwa dla rozliczenia z ubezpieczycielem, byleby tylko nie była rażąco wygórowana w stosunku do innych obowiązujących na rynku stawek, tj. nie stanowiła wielokrotności stawek średnich bądź wyższych od średnich. O stawce rynkowej można bowiem mówić jedynie wówczas, gdy na rynku faktycznie dokonuje się po niej transakcji, tj. gdy linie popytu i sprzedaży krzyżują się przy określonej jej wysokości. Dostrzec też należało, że w sytuacji, gdy poszkodowany nie płaci czynszu najmu – gdyż stanowi ona przedmiot automatycznej cesji, powiązanej ściśle z zawarciem umowy najmu – to nie jest zainteresowany jego wysokością i nie występuje linia racjonalnych zachowań nabywcy usługi. Dochodzi więc do zawarcia umowy niejako „niezależnie” od wysokości określonego w niej czynszu, co podważa podstawę uznania go za rynkowy. Zatem cesja (finansowanie długiem), jako dogodna dla poszkodowanego forma zapłaty, choć stanowi niewątpliwie przejaw rywalizacji rynkowej podmiotów o klienta, to jednak nie powinna wpływać na wysokość stosowanych stawek rozliczeniowych (jeżeli mają być one uznane za rynkowe), skoro klient ich z założenia nie ponosi.

Mając powyższe na uwadze Sąd doszedł do przekonania, że uzgodnioną pomiędzy powodem a poszkodowanym stawkę najmu w kwocie 140 zł netto/dobę należy obniżyć do kwoty 110 zł netto/dobę, która jest stawką oferowaną na rynku lokalnym przez inne konkurencyjne wypożyczalnie samochodów w okolicznościach najmu odpowiadających okolicznościom sprawy. Ponieważ strona pozwana wypłaciła powodowi odszkodowanie według stawki niższej, bo wynoszącej 95,93 zł netto, powództwo podlegało uwzględnieniu jedynie w zakresie wyrównania tychże stawek (110 zł + Vat x 24 dni minus wypłacone odszkodowanie) i uwzględnieniu dodatkowo kosztów podstawienia i odbioru pojazdu w kwocie 123 zł (powód nie naliczał takiej opłaty, z uwagi na bliższą lokalizację niż Ś., czy W.). W konsekwencji na podstawie art.361 k.c. w zw. z art.13 ust.2 ustawy z dnia 22.05.2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...) i (...) oraz art.481 k.c. orzeczono w pkt I sentencji wyroku z dnia 15 marca 2017r.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art.100 k.p.c., niemniej z uwzględnieniem tej okoliczności, że strona pozwana, zastępowania w sprawie przez zawodowego pełnomocnika, nie złożyła w ogóle wniosku o przyznanie jej od powoda zwrotu kosztów (art.109 § 1 k.p.c.). W konsekwencji, ponieważ powód wygrał sprawę w części wynoszącej 41,37 %, to zasądzono od strony pozwanej na rzecz powoda stosunkowy udział w poniesionych przez powoda kosztach, które obejmowały opłatę od pozwu (66 zł), koszty zastępstwa prawnego w kwocie 360 zł na podstawie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, w brzmieniu sprzed 27 października 2016r. i opłatę skarbową od pełnomocnictwa.