Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 września 2016 roku

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie Wydział II Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Dubinowicz – Motyk

Protokolant: Marta Gurtat

po rozpoznaniu w dniu 23 września 2016 roku na rozprawie

sprawy z powództwa K. L.

przeciwko R. A.

o zapłatę

I zasądza od pozwanego R. A. na rzecz powódki K. L. kwotę 84 378,85zł (osiemdziesiąt cztery tysiące trzysta siedemdziesiąt osiem złotych osiemdziesiąt pięć groszy);

II oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III zasądza od pozwanego R. A. na rzecz powódki K. L. kwotę 5 718 zł (pięć tysięcy siedemset osiemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV przyznaje kuratorowi pozwanego – B. L. wynagrodzenie w kwocie 300zł (trzysta złotych) i kwotę tę nakazuje wypłacić ze środków Skarbu Państwa – tut. Sądu.

Sygn. akt II C 83/16

UZASADNIENIE

K. L. w pozwie z dnia 22 stycznia 2016 roku wniosła o zasądzenie od R. A. kwoty 84 378,85 złotych wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 25 stycznia 2006 roku do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania. Uzasadniając żądanie powódka wskazała, iż pozwany w dniu 28 lipca 2003 roku zawarł umowę pożyczki z Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. na kwotę 80 000 złotych, spłatę tej pożyczki zabezpieczył P. R., ojciec powódki, poprzez ustanowienie zastawu na wierzytelności z rachunku lokaty terminowej, upoważniając bank do zaspokojenia się z w/w środków na wypadek gdyby pozwany nie spłacił pożyczki. Pozwany nie spłacił zaciągniętej pożyczki i ww. bank zaspokoił swoją należność w dniu 26 stycznia 2006 roku ze środków znajdujących się na koncie zmarłego P. R., ojca powódki, pobierając z tego konta kwotę 26 429,51 USD, przy czym pozwany nie zwrócił powódce jako następcy prawnemu P. R. równowartości owej kwoty. (k. 2-4)

Zarządzeniem z dnia 23 marca 2016 roku dla pozwanego R. A. ustanowiony został kurator procesowy (k.18). Kurator pozwanego nie kwestionował żądania pozwu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 28 lipca 2003 roku R. A. zawarł z Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. umowę pożyczki kwoty 80 000 złotych o numerze (...). Dnia 28 lipca 2003 roku P. R. zawarł z w/w bankiem umowę zastawu na wierzytelności z rachunku (...) nr (...), na którym to rachunku znajdowały się środki pieniężne w kwocie 72 570 USD, w celu zabezpieczenia wierzytelności banku z tytułu pożyczki udzielonej R. A.. Dodatkowo, jako zabezpieczenie spłaty w/w pożyczki w dniu 28 lipca 2003 roku P. R. udzielił Bankowi (...) S.A. pełnomocnictwa do potrącenia kwoty nie spłaconego w całości lub w części wymagalnego kredytu (powinno być – pożyczki) wraz z odsetkami, prowizją i wszystkimi należnościami. W treści pełnomocnictwa zastrzeżono, iż jest ono nieodwołalne i nie wygasa ze śmiercią mocodawcy. Dowody: umowa zastawu (k. 5-6), pełnomocnictwo (k. 8)

P. R. zmarł 17 listopada 2005 roku. Spadek po nim nabyła w całości K. L.. Dowód: odpis postanowienia Sądu Rejonowego dla Warszawy – Woli w Warszawie z dnia 3 lipca 2008 roku sygn. II Ns 534/06 (k.9)

Wobec zaprzestania przez pozwanego spłaty pożyczki udzielonej 28 lipca 2003 roku, na wniosek Banku (...) S.A., działającego na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez P. R., w dniu 24 stycznia 2006 roku została wypowiedziana wierzytelność z rachunku lokaty terminowej P. R. i część środków zgromadzonych na lokacie (26 429,51 USD) została przelana tytułem spłaty pożyczki. W dniu pobrania ww. kwoty kurs dolara amerykańskiego wynosił 3,1926 zł/1USD. Dowody: zaświadczenie (k. 7), internetowy wydruk tabeli Banku (...) S.A. (k. 10-11)

R. A. zobowiązywał się wobec K. L. do zwrotu kwoty 84 378,85zł, stanowiącej równowartość środków pobranych z rachunku bankowego P. R. na poczet spłaty pożyczki zaciągniętej przez pozwanego. okoliczność niezaprzeczona

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione w części.

Niesporne okoliczności faktyczne niniejszej sprawy stały się podstawą ustalenia, iż p. P. R. zawarł z Bankiem (...) S.A. umowę zastawu na wierzytelności z rachunku lokaty terminowej i udzielił bankowi pełnomocnictwa do dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku lokaty terminowej dla zabezpieczenia wierzytelności banku wobec pozwanego R. A. z tytułu umowy pożyczki, iż wierzytelność z tytułu umowy pożyczki została spłacona w dniu 24 stycznia 2006 roku co do kwoty 26 429,51 USD - stanowiącej równowartość 84 378,85zł - ze środków należących do powódki, jako spadkobiercy P. R., przy wykorzystaniu pełnomocnictwa udzielonego przez P. R. do dysponowania przez bank środkami zgromadzonymi na lokacie terminowej oraz że do chwili zamknięcia rozprawy R. A., mimo wcześniejszych zapewnień, nie zwrócił powódce kwoty 84 378,85zł.

Przy tak określonej podstawie faktycznej żądania pozwu, jego zasadność podlegała ocenie na podstawie art. 405 k.c. Nie doszło bowiem do nabycia przez powódkę części wierzytelności banku wobec R. A. w trybie art. 518§1 pkt 1 kc, ponieważ spłata kwoty 26 429,51 USD została dokonana nie w wykonaniu umownych obowiązków powódki, jako spadkobiercy P. R., przewidzianych w umowie zastawu, lecz w wykonaniu pełnomocnictwa udzielonego przez P. R., które nie wygasło mimo jego śmierci.

Przywołany przepis art. 405 kc stanowi, iż kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

Nie ulega wątpliwości, iż spłata części pożyczki zaciągniętej przez pozwanego środkami pieniężnymi należącymi – z racji dziedziczenia po P. R. - do powódki doprowadziła do uzyskania przez pozwanego korzyści majątkowej, polegającej na zwolnieniu z zobowiązania wobec Banku (...) S.A. co do kwoty 84 378,85zł, a więc na zmniejszeniu pasywów jego majątku o tę kwotę. Zważywszy, iż powódka jest jedynym spadkobiercą P. R. i nabyła z chwilą jego śmierci wszelkie prawa i obowiązki majątkowe P. R. (art. 922§1 kc), tak więc pomniejszenie środków gromadzonych na lokacie terminowej P. R. o kwotę 26 429,51 USD, stanowiącą równowartość 84 378,85zł i przeznaczenie ich na spłatę pożyczki R. A., doprowadziło do zubożenia powódki o tę kwotę. Istnienie związku między zubożeniem powódki a wzbogaceniem pozwanego jest oczywiste, gdyż gdyby bank nie zrealizował udzielonego mu upoważnienia do pobrania środków z lokaty terminowej i nie przeznaczył ich na spłatę zaciągniętej przez pozwanego pożyczki, powódka odziedziczyłaby kwotę o 26 429,51 USD wyższą, co potwierdza zaświadczenie banku znajdujące się na k.7 akt sprawy. Jednocześnie strona pozwana nie wykazała by istniały jakiekolwiek ustalenia między pozwanym a P. R. normujące obowiązek wzajemnych rozliczeń w razie realizacji zabezpieczenia umowy pożyczki, co nakazuje przyjęcie, iż nie istnieje podstawa prawna wzbogacenia pozwanego R. A. kosztem powódki K. L.. Konsekwencją przyjęcia, iż roszczenie powódki o zapłatę przez pozwanego kwoty 84 378,85zł, stanowiącej równowartość 24 429,51 USD jest uzasadnione w świetle art. 405 kc, było uwzględnienie powództwa o zapłatę tej kwoty, o czym orzeczono w punkcie I sentencji wyroku.

Bezzasadne było natomiast żądanie zasądzenia na rzecz powódki odsetek za korzystanie z kapitału w wysokości odsetek ustawowych, których – jak wynika z wypowiedzi pełnomocnika powódki na rozprawie w dniu 23 września 2016 roku – powódka się domagała. Art. 359 k.c. stanowi, iż odsetki o sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. Skoro powódka nie domagała się odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, których obowiązek uiszczenia przewiduje art. 481 kc, powinnością powódki było wykazanie faktu dokonania i treści czynności prawnej przewidującej obowiązek zapłaty odsetek przez R. A. za korzystanie ze środków finansowych powódki. Strona powodowa nie twierdziła ani nie udowodniła by między pozwanym a P. R. lub między pozwanym a powódką zawarta została umowa przewidująca powinność płatności tzw. odsetek kapitałowych, co skutkowało oddaleniem powództwa o zasądzenie odsetek od kwoty 84 378,85zł.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98§1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c., zasądzając od pozwanego na rzecz powódki połowę poniesionych przez nią kosztów postępowania. Zważywszy, iż uwzględnienie roszczenia o należność z tytułu odsetek za korzystanie z kwoty 84 378,85zł w wysokości odsetek ustawowych za okres od dnia 25 stycznia 2006 roku oznaczałoby zasądzenie na rzecz powódki kwoty ponad 100 000zł, a powództwo w tej części zostało oddalone, Sąd uznał iż powódka jest stroną wygrywającą sprawę w połowie. Na poniesione przez powódkę koszty postępowania składały się: uiszczona opłata sądowa od pozwu w kwocie 4219zł, uiszczona opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 7200zł, określone zgodnie z §2 ust. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800), stąd równowartością połowy owych kosztów jest kwota 5718zł zasądzona w punkcie III sentencji wyroku.

Wynagrodzenie dla kuratora pozwanego zostało orzeczone na podstawie § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2013 roku w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz.U.2013.1476) i jest adekwatne do wysiłku włożonego w próbę odnalezienia i nawiązania kontaktu z pozwanym w celu zagwarantowania możliwości udziału w niniejszym postępowaniu.