Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 stycznia 2012 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2012 r. w Gdańsku

sprawy A. R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o rentę

na skutek apelacji A. R.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bydgoszczy

z dnia 17 maja 2011 r., sygn. akt VI U 569/11

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu - Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bydgoszczy.

Sygn. akt III AUa 1075/11

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 stycznia 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił przyznania ubezpieczonemu A. R. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, na podstawie przepisu art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2009 roku nr i 53, poz. 1227). W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS ubezpieczony nie został uznany za osobę niezdolną do pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony, który wniósł o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, wskazując, iż aktualny stan jego zdrowia nie pozwala mu na wykonywanie pracy zarobkowej.

W odpowiedzi na odwołanie ubezpieczonego, organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 17 maja 2011 r. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie. Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł o następujące ustalenia faktyczne. Ubezpieczony A. R.(urodzony (...)) z zawodu technik handlowiec, ostatnio zatrudniony jako magazynier wykonujący pracę przy komputerze w dniu 22 października 2010 roku złożył w pozwanym organie rentowym wniosek o ustalenie prawa do świadczenia rentowego, ubezpieczony udokumentował wymagany staż ubezpieczeniowy w wymiarze 4 lat, 7 miesięcy i l dnia. Pozwany organ rentowy poddał go badaniom przez lekarza orzecznika i komisję lekarską ZUS, które w wydanych orzeczeniach nie ustaliły u ubezpieczonego występowania niezdolności do pracy. W celu zweryfikowania orzeczenia wydanego przez lekarza orzecznika ZUS, Sąd powołał biegłych lekarzy sądowych z zakresu następujących specjalności: kardiologa, alergologa, specjalisty medycyny pracy. Biegli w wydanej opinii w dniu 6 kwietnia 2011 roku rozpoznali u ubezpieczonego następujące schorzenia: stan po korekcji operacyjnej wady wrodzonej serca /VSD?-1998, astmę oskrzelową przewlekłą lekką, stan po operacji rozszczepu podniebienia w 1990 roku. W ocenie biegłych na podstawie przeprowadzonych badań sądowo- lekarskich i po zapoznaniu się z dokumentacją lekarską znajdującą się w akta sprawy i ZUS, ubezpieczony aktualnie jest zdolny do wykonywania zatrudnienia w wyuczonym i wykonywanym zawodzie. Według biegłego alergologa, wywiad, badanie przedmiotowe, spirometria i testy skórne wykazują lekką postać astmy oskrzelowej. W spirometru nie stwierdza się cech ograniczenia rezerwy wentylacyjnej płuc w spoczynku, występuje natomiast nadreaktywność oskrzeli typowa dla aktualnie występującej astmy oskrzelowej. Według biegłego kardiologa, wrodzona wada serca została zaopatrzona operacyjnie skutecznie i nie powoduje w chwili obecnej niewydolności krążeniowe- oddechowej. W echokardiografii nie stwierdza się istotnych zaburzeń powodujących ujemny wpływ na hemodynamikę krążenia, pacjent nie wymaga leczenia kardiologicznego w chwili obecnej. Według biegłego specjalisty medycyny pracy, pacjent jest niezdolny do ciężkiej pracy fizycznej, natomiast może pracować w wyuczonym zawodzie technika handlowca jak i w wykonywanym magazyniera wykonującego pracę przy komputerze, wobec powyższego biegli podzielili orzeczenie wydane przez lekarza orzecznika i komisję lekarską ZUS. Po zapoznaniu się z wydaną przez biegłych opinią, pozwany organ rentowy nie zgłosił do niej żadnych zastrzeżeń. Ubezpieczony po zapoznaniu się z opinią biegłych wskazał, iż w jego ocenie nie może on wykonywać pracy magazyniera jak i technika handlowca ze względu na stan zdrowia, nadto dodał, iż występująca u niego wada wymowy dyskwalifikuje go również do pracy w policji.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny, Sąd Okręgowy zważył, iż odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd ten uwzględnił wydaną przez biegłych opinię i uznał ją za wyczerpującą. Zdaniem Sądu Okręgowego, zastrzeżenia zgłoszone przez ubezpieczonego nie podważają w sposób skuteczny wniosków płynących z opinii wydanej przez biegłych i stanowią jedynie polemikę z wnioskami opinii biegłych. Następnie Sąd ten przywołał i omówił znajdujące zastosowanie przepisy prawa oraz wskazał, że dokonując analizy stanu zdrowia ubezpieczonego przez pryzmat wszystkich wymienionych wyżej przesłanek, doszedł do przekonania, że schorzenie wskazane przez biegłych nie ograniczają możliwości zarobkowania w wyuczonym jak i wykonywanym przez odwołującego zawodzie. Z powyższego wynika, że powód nie spełnia wszystkich koniecznych przesłanek niezbędnych do przyznania mu prawa do renty wymienione w art. 57 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r. Nr 153, póz. 1227 ze zm.), bowiem jak wnika z opinii biegłych lekarzy sądowych, aktualnie nie jest on osobą niezdolną do pracy. W tej sytuacji Sąd, w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w tym zwłaszcza opinię biegłych sądowych uznał, że odwołanie powoda nie zasługuje na uwzględnienie, i zgodnie z przepisem art. 477 14 § l k.p.c. oddalił odwołanie.

W apelacji od powyższego wyroku ubezpieczony zarzucił naruszenie prawa procesowego poprzez zaniechanie przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego psychiatry i psychologa oraz zaniechanie dowodu z przesłuchania stron. Apelujący zakwestionował także uzyskaną w sprawie opinię biegłych, dokonaną na jej podstawie ocenę stanu swojego zdrowia oraz ustalenia Sądu Okręgowego, co do realiów wykonywanej pracy. Wskazując na powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie w sposób skutkujący uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania.

Na wstępie przypomnieć należy, iż ubezpieczony wniósł odwołanie od decyzji odmawiającej przyznania mu wnioskowego świadczenia, tj. renty z tytułu niezdolności do pracy. W myśl art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm., dalej ustawa emerytalna), podstawową przesłanką prawa do renty jest niezdolność do pracy.

Ocena niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania pracy wymaga z reguły wiadomości specjalnych (opinii biegłego z zakresu medycyny). Natomiast ostateczna ocena, w szczególności czy ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy musi uwzględniać także inne elementy, w tym poziom kwalifikacji ubezpieczonego, możliwości zarobkowania w zakresie tych kwalifikacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 12 ust. 1 i 3 oraz art. 13 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS).

Odnosząc powyższe do realiów przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, iż wymaga ona ponownego przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.

Sąd Okręgowy, o ile w ogóle przeprowadził dowód z akt rentowych /w aktach sprawy brak jest stosownego postanowienia dowodowego w tym zakresie/, to z pewnością dokonał tego w sposób pobieżny, czemu dał wyraz dopuszczając dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych. Uszło bowiem jego uwadze, że wskazany w odwołaniu „zespół neurasteniczny” znajduje potwierdzenie we wcześniejszych opiniach biegłych sądowych, znajdujących się w aktach rentowych. W tej sytuacji konieczność powołania zespołu biegłych z udziałem psychologa i psychiatry jest oczywista, a zabrakło tego w postanowieniu dowodowym Sądu Okręgowego.

W konsekwencji zdyskwalifikować należy uzyskaną w sprawie opinię biegłych sądowych, stanowiącą podstawę ustaleń Sądu Okręgowego, co do niezdolności ubezpieczonego do pracy.

Sąd Apelacyjny, podobnie jak i Sąd Okręgowy oczywiście nie posiada specjalistycznej wiedzy medycznej, co nie oznacza, że uzyskane przez Sąd opinie biegłych uchylają się spod jakiejkolwiek kontroli. Wręcz przeciwnie, Sądy nie mogą bezkrytycznie podzielać wniosków płynących z opinii biegłych, bez uprzedniego zbadania ich rzetelności i logiczności.

W ocenie Sądu Apelacyjnego właśnie waloru rzetelności brakuje uzyskanej w postępowaniu pierwszoinstancyjnym opinii zespołu biegłych.

Jak zasygnalizowano już wyżej, iż w aktach rentowych ZUS znajdują się dwie opinie biegłych sądowych uzyskane we wcześniejszym postępowaniu o rentę socjalną, z których wynika, że rozpoznali oni u wnioskodawcy „zespół neurasteniczny”, czy też jak opisał to drugi zespół „organiczne zaburzenia osobowości”. Również w odwołaniu od przedmiotowej decyzji organu rentowego ubezpieczony wskazał na „zespół neurasteniczny”.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, nie można uznać za rzetelną opinii biegłych, którzy nie przeanalizowali całości zgromadzonej dokumentacji, nie dostrzegli konieczności uzyskania opinii biegłego z zakresu psychologii i psychiatrii, a wydali kategoryczną opinię w zakresie niezdolności do pracy.

W zaistniałej sytuacji w sprawie zachodzi konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego od początku w całości, z nowym zespołem biegłych, którzy ocenią stan zdrowia ubezpieczonego w kontekście niezdolności do pracy przez pryzmat wszystkich jego schorzeń.

Podkreślić także można, iż lege artis opinia biegłych sądowych winna zawierać ocenę niezdolności do pracy w płaszczyźnie medycznej (biologicznej) /gdzie bierze się pod uwagę charakter i przebieg procesów chorobowych na stan czynnościowy organizmu, sprawność psychofizyczną organizmu i stopień przystosowania organizmu do ubytków anatomicznych, skutków choroby/, ale i odniesienie do płaszczyzny socjalnej (ekonomicznej) pojęcia niezdolności do pracy /gdzie uwzględnieniu podlegają posiadane kwalifikacje, wiek, zawód, wykonywane czynności i warunki pracy oraz możliwość dalszego wykonywania pracy zarobkowej/. Pamiętać przy tym należy, iż częściowa niezdolność do pracy zachodzi, gdy stan zdrowia uniemożliwia dalsze zarobkowanie w zawodzie w którym uzyskało się najwyższe kwalifikacje, te zaś mogą być wyższe, od wymaganych w pracy aktualnie wykonywanej, co wymaga jednak dokładnego ustalenia.

Mając na względzie powyższe, uznać należało, że stan faktyczny sprawy nie został w pełni wyjaśniony, sprawa nie dojrzała do ostatecznego wyrokowania i koniecznym jest przeprowadzenie postępowania dowodowego od początku w całości, a zatem na mocy art. 386 § 4 k.p.c. Sąd Apelacyjny orzekł, jak w sentencji.